| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๗. ราหุลสํยุตฺตํ
7. Rāhulasaṃyuttaṃ
๑. ปฐมวโคฺค
1. Paṭhamavaggo
๑-๘. จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา
1-8. Cakkhusuttādivaṇṇanā
๑๘๘-๑๙๕. เอกวิหารีติ จตูสุปิ อิริยาปเถสุ เอกากี หุตฺวา วิหรโนฺตฯ วิเวกโฎฺฐติ วิวิตฺตโฎฺฐ, เตนาห ‘‘นิสฺสโทฺท’’ติฯ สติยา อวิปฺปวสโนฺตติ สติยา อวิปฺปวาเสน ฐิโต, สพฺพทา อวิชหนวเสน ปวโตฺตฯ อาตาปีติ วีริยสมฺปโนฺนติ สพฺพโส กิเลสานํ อาตาปนปริตาปนวเสน ปวตฺตวีริยสมงฺคีภูโตฯ ปหิตโตฺตติ ตสฺมิํ วิเสสาธิคเม เปสิตจิโตฺต, ตตฺถ นิโนฺน ตปฺปพฺภาโรติ อโตฺถฯ หุตฺวา อภาวากาเรนาติ อุปฺปตฺติโต ปุเพฺพ อวิชฺชมาโน ปจฺจยสมวาเยน หุตฺวา อุปฺปชฺชิตฺวา ภงฺคุปรมสงฺขาเตน อภาวากาเรนฯ อนิจฺจนฺติ นิจฺจธุวตาภาวโตฯ อุปฺปาทวยวนฺตตายาติ ขเณ ขเณ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนโตฯ ตาวกาลิกตายาติ ตงฺขณิกตายฯ วิปริณามโกฎิยาติ วิปริณามวนฺตตายฯ จกฺขุญฺหิ อุปาทาย วิการาปชฺชเนน วิปริณมนฺตํ วินาสํ ปฎิปีฬํ ปาปุณาติฯ นิจฺจปฎิเกฺขปโตติ นิจฺจตาย ปฎิกฺขิปิตพฺพโต เลสมตฺตสฺสปิ อนุปลพฺภนโตฯ ทุกฺขมนเฎฺฐนาติ นิรนฺตรทุกฺขตาย ทุเกฺขน ขมิตพฺพโตฯ ทุกฺขวตฺถุกเฎฺฐนาติ นานปฺปการทุกฺขาธิฎฺฐานโตฯ สตตสมฺปีฬนเฎฺฐนาติ อภิณฺหตาปสภาวโตฯ สุขปฎิเกฺขเปนาติ สุขภาวสฺส ปฎิกฺขิปิตพฺพโตฯ ตณฺหาคาโห มมํการภาวโตฯ มานคาโห อหํการภาวโตฯ ทิฎฺฐิคาโห ‘‘อตฺตา เม’’ติ วิปลฺลาสภาวโตฯ วิราควเสนาติ วิราคคฺคหเณนฯ ตถา วิมุตฺติวเสนาติ วิมุตฺติคฺคหเณนฯ
188-195.Ekavihārīti catūsupi iriyāpathesu ekākī hutvā viharanto. Vivekaṭṭhoti vivittaṭṭho, tenāha ‘‘nissaddo’’ti. Satiyā avippavasantoti satiyā avippavāsena ṭhito, sabbadā avijahanavasena pavatto. Ātāpīti vīriyasampannoti sabbaso kilesānaṃ ātāpanaparitāpanavasena pavattavīriyasamaṅgībhūto. Pahitattoti tasmiṃ visesādhigame pesitacitto, tattha ninno tappabbhāroti attho. Hutvā abhāvākārenāti uppattito pubbe avijjamāno paccayasamavāyena hutvā uppajjitvā bhaṅguparamasaṅkhātena abhāvākārena. Aniccanti niccadhuvatābhāvato. Uppādavayavantatāyāti khaṇe khaṇe uppajjitvā nirujjhanato. Tāvakālikatāyāti taṅkhaṇikatāya. Vipariṇāmakoṭiyāti vipariṇāmavantatāya. Cakkhuñhi upādāya vikārāpajjanena vipariṇamantaṃ vināsaṃ paṭipīḷaṃ pāpuṇāti. Niccapaṭikkhepatoti niccatāya paṭikkhipitabbato lesamattassapi anupalabbhanato. Dukkhamanaṭṭhenāti nirantaradukkhatāya dukkhena khamitabbato. Dukkhavatthukaṭṭhenāti nānappakāradukkhādhiṭṭhānato. Satatasampīḷanaṭṭhenāti abhiṇhatāpasabhāvato. Sukhapaṭikkhepenāti sukhabhāvassa paṭikkhipitabbato. Taṇhāgāho mamaṃkārabhāvato. Mānagāho ahaṃkārabhāvato. Diṭṭhigāho ‘‘attā me’’ti vipallāsabhāvato. Virāgavasenāti virāgaggahaṇena. Tathā vimuttivasenāti vimuttiggahaṇena.
ปสาทาว คหิตา ทฺวารภาวปฺปตฺตสฺส อธิเปฺปตตฺตาฯ สมฺมสนจารจิตฺตํ ทฺวารภูตมโนติ อธิปฺปาโยฯ
Pasādāva gahitā dvārabhāvappattassa adhippetattā. Sammasanacāracittaṃ dvārabhūtamanoti adhippāyo.
ฉเฎฺฐ อารมฺมเณ เตภูมกธมฺมา สมฺมสนจารสฺส อธิเปฺปตตฺตาฯ ยถา ปฐมสุเตฺต ปญฺจ ปสาทา คหิตา, น สสมฺภารจกฺขุอาทโย, เอวํ ตติยสุเตฺต น ปสาทวตฺถุกจิตฺตเมว คหิตํฯ น ตํสมฺปยุตฺตา ธมฺมาฯ เอวญฺหิ อวธารณํ สาตฺถกํ โหติ อญฺญถา เตน อปเนตพฺพสฺส อภาวโตฯ สพฺพตฺถาติ สเพฺพสุ จตุตฺถสุตฺตาทีสุฯ ชวนปฺปตฺตาติ ชวนจิตฺตสํยุตฺตาฯ
Chaṭṭhe ārammaṇe tebhūmakadhammā sammasanacārassa adhippetattā. Yathā paṭhamasutte pañca pasādā gahitā, na sasambhāracakkhuādayo, evaṃ tatiyasutte na pasādavatthukacittameva gahitaṃ. Na taṃsampayuttā dhammā. Evañhi avadhāraṇaṃ sātthakaṃ hoti aññathā tena apanetabbassa abhāvato. Sabbatthāti sabbesu catutthasuttādīsu. Javanappattāti javanacittasaṃyuttā.
จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Cakkhusuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๑. จกฺขุสุตฺตํ • 1. Cakkhusuttaṃ
๒. รูปสุตฺตํ • 2. Rūpasuttaṃ
๓. วิญฺญาณสุตฺตํ • 3. Viññāṇasuttaṃ
๔. สมฺผสฺสสุตฺตํ • 4. Samphassasuttaṃ
๕. เวทนาสุตฺตํ • 5. Vedanāsuttaṃ
๖. สญฺญาสุตฺตํ • 6. Saññāsuttaṃ
๗. สเญฺจตนาสุตฺตํ • 7. Sañcetanāsuttaṃ
๘. ตณฺหาสุตฺตํ • 8. Taṇhāsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑-๘. จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา • 1-8. Cakkhusuttādivaṇṇanā
