Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්‌ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā

    [324] 4. චම්‌මසාටකජාතකවණ්‌ණනා

    [324] 4. Cammasāṭakajātakavaṇṇanā

    කල්‍යාණරූපො වතයන්‌ති ඉදං සත්‌ථා ජෙතවනෙ විහරන්‌තො චම්‌මසාටකං නාම පරිබ්‌බාජකං ආරබ්‌භ කථෙසි. තස්‌ස කිර චම්‌මමෙව නිවාසනඤ්‌ච පාරුපනඤ්‌ච හොති. සො එකදිවසං පරිබ්‌බාජකාරාමා නික්‌ඛමිත්‌වා සාවත්‌ථියං භික්‌ඛාය චරන්‌තො එළකානං යුජ්‌ඣනට්‌ඨානං සම්‌පාපුණි. එළකො තං දිස්‌වා පහරිතුකාමො ඔසක්‌කි. පරිබ්‌බාජකො ‘‘එස මය්‌හං අපචිතිං දස්‌සෙතී’’ති න පටික්‌කමි. එළකො වෙගෙනාගන්‌ත්‌වා තං ඌරුම්‌හි පහරිත්‌වා පාතෙසි. තස්‌ස තං අසන්‌තපග්‌ගහණකාරණං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ පාකටං අහොසි. භික්‌ඛූ ධම්‌මසභායං කථං සමුට්‌ඨාපෙසුං ‘‘ආවුසො, චම්‌මසාටකපරිබ්‌බාජකො අසන්‌තපග්‌ගහං කත්‌වා විනාසං පත්‌තො’’ති සත්‌ථා ආගන්‌ත්‌වා ‘‘කාය නුත්‌ථ, භික්‌ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා’’ති පුච්‌ඡිත්‌වා ‘‘ඉමාය නාමා’’ති වුත්‌තෙ ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, ඉදානෙව, පුබ්‌බෙපෙස අසන්‌තපග්‌ගහං කත්‌වා විනාසං පත්‌තොයෙවා’’ති වත්‌වා අතීතං ආහරි.

    Kalyāṇarūpovatayanti idaṃ satthā jetavane viharanto cammasāṭakaṃ nāma paribbājakaṃ ārabbha kathesi. Tassa kira cammameva nivāsanañca pārupanañca hoti. So ekadivasaṃ paribbājakārāmā nikkhamitvā sāvatthiyaṃ bhikkhāya caranto eḷakānaṃ yujjhanaṭṭhānaṃ sampāpuṇi. Eḷako taṃ disvā paharitukāmo osakki. Paribbājako ‘‘esa mayhaṃ apacitiṃ dassetī’’ti na paṭikkami. Eḷako vegenāgantvā taṃ ūrumhi paharitvā pātesi. Tassa taṃ asantapaggahaṇakāraṇaṃ bhikkhusaṅghe pākaṭaṃ ahosi. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, cammasāṭakaparibbājako asantapaggahaṃ katvā vināsaṃ patto’’ti satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa asantapaggahaṃ katvā vināsaṃ pattoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    අතීතෙ බාරාණසියං බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙ රජ්‌ජං කාරෙන්‌තෙ බොධිසත්‌තො එකස්‌මිං වාණිජකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා වයප්‌පත්‌තො වණිජ්‌ජං කරොති. තදා එකො චම්‌මසාටකපරිබ්‌බාජකො බාරාණසියං භික්‌ඛාය චරන්‌තො එළකානං යුජ්‌ඣනට්‌ඨානං පත්‌වා එළකං ඔසක්‌කන්‌තං දිස්‌වා ‘‘අපචිතිං මෙ කරොතී’’ති සඤ්‌ඤාය අපටික්‌කමිත්‌වා ‘‘ඉමෙසං එත්‌තකානං මනුස්‌සානං අන්‌තරෙ අයං එකො එළකො අම්‌හාකං ගුණං ජානාතී’’ති තස්‌ස අඤ්‌ජලිං පග්‌ගහෙත්‌වා ඨිතොව පඨමං ගාථමාහ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ vāṇijakule nibbattitvā vayappatto vaṇijjaṃ karoti. Tadā eko cammasāṭakaparibbājako bārāṇasiyaṃ bhikkhāya caranto eḷakānaṃ yujjhanaṭṭhānaṃ patvā eḷakaṃ osakkantaṃ disvā ‘‘apacitiṃ me karotī’’ti saññāya apaṭikkamitvā ‘‘imesaṃ ettakānaṃ manussānaṃ antare ayaṃ eko eḷako amhākaṃ guṇaṃ jānātī’’ti tassa añjaliṃ paggahetvā ṭhitova paṭhamaṃ gāthamāha –

    93.

    93.

    ‘‘කල්‍යාණරූපො වතයං චතුප්‌පදො, සුභද්‌දකො චෙව සුපෙසලො ච;

    ‘‘Kalyāṇarūpo vatayaṃ catuppado, subhaddako ceva supesalo ca;

    යො බ්‍රාහ්‌මණං ජාතිමන්‌තූපපන්‌නං, අපචායති මෙණ්‌ඩවරො යසස්‌සී’’ති.

    Yo brāhmaṇaṃ jātimantūpapannaṃ, apacāyati meṇḍavaro yasassī’’ti.

    තත්‌ථ කල්‍යාණරූපොති කල්‍යාණජාතිකො. සුපෙසලොති සුට්‌ඨු පියසීලො. ජාතිමන්‌තූපපන්‌නන්‌ති ජාතියා ච මන්‌තෙහි ච සම්‌පන්‌නං. යසස්‌සීති වණ්‌ණභණනමෙතං.

    Tattha kalyāṇarūpoti kalyāṇajātiko. Supesaloti suṭṭhu piyasīlo. Jātimantūpapannanti jātiyā ca mantehi ca sampannaṃ. Yasassīti vaṇṇabhaṇanametaṃ.

    තස්‌මිං ඛණෙ ආපණෙ නිසින්‌නො පණ්‌ඩිතවාණිජො තං පරිබ්‌බාජකං නිසෙධෙන්‌තො දුතියං ගාථමාහ –

    Tasmiṃ khaṇe āpaṇe nisinno paṇḍitavāṇijo taṃ paribbājakaṃ nisedhento dutiyaṃ gāthamāha –

    94.

    94.

    ‘‘මා බ්‍රාහ්‌මණ ඉත්‌තරදස්‌සනෙන, විස්‌සාසමාපජ්‌ජි චතුප්‌පදස්‌ස;

    ‘‘Mā brāhmaṇa ittaradassanena, vissāsamāpajji catuppadassa;

    දළ්‌හප්‌පහාරං අභිකඞ්‌ඛමානො, අවසක්‌කතී දස්‌සති සුප්‌පහාර’’න්‌ති.

    Daḷhappahāraṃ abhikaṅkhamāno, avasakkatī dassati suppahāra’’nti.

    තත්‌ථ ඉත්‌තරදස්‌සනෙනාති ඛණිකදස්‌සනෙන.

    Tattha ittaradassanenāti khaṇikadassanena.

    තස්‌ස පණ්‌ඩිතවාණිජස්‌ස කථෙන්‌තස්‌සෙව සො මෙණ්‌ඩකො වෙගෙනාගන්‌ත්‌වා ඌරුම්‌හි පහරිත්‌වා තං තත්‌ථෙව වෙදනාප්‌පත්‌තං කත්‌වා පාතෙසි. සො පරිදෙවමානො නිපජ්‌ජි. සත්‌ථා තං කාරණං පකාසෙන්‌තො තතියං ගාථමාහ –

    Tassa paṇḍitavāṇijassa kathentasseva so meṇḍako vegenāgantvā ūrumhi paharitvā taṃ tattheva vedanāppattaṃ katvā pātesi. So paridevamāno nipajji. Satthā taṃ kāraṇaṃ pakāsento tatiyaṃ gāthamāha –

    95.

    95.

    ‘‘ඌරුට්‌ඨි භග්‌ගං වට්‌ටිතො ඛාරිභාරො, සබ්‌බඤ්‌ච භණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස භින්‌නං;

    ‘‘Ūruṭṭhi bhaggaṃ vaṭṭito khāribhāro, sabbañca bhaṇḍaṃ brāhmaṇassa bhinnaṃ;

    උභොපි බාහා පග්‌ගය්‌හ කන්‌දති, අතිධාවථ හඤ්‌ඤතෙ බ්‍රහ්‌මචාරී’’ති.

    Ubhopi bāhā paggayha kandati, atidhāvatha haññate brahmacārī’’ti.

    තස්‌සත්‌ථො – භික්‌ඛවෙ, තස්‌ස පරිබ්‌බාජකස්‌ස ඌරුට්‌ඨිකං භග්‌ගං, ඛාරිභාරො වට්‌ටිතො පවට්‌ටිතො, තස්‌මිං පවට්‌ටමානෙ යං තත්‌ථ තස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස උපකරණභණ්‌ඩං, තම්‌පි සබ්‌බං භින්‌නං, සොපි උභො බාහා උක්‌ඛිපිත්‌වා පරිවාරෙත්‌වා ඨිතපරිසං සන්‌ධාය ‘‘අභිධාවථ, හඤ්‌ඤතෙ බ්‍රහ්‌මචාරී’’ති වදන්‌තො කන්‌දති රොදති පරිදෙවතීති.

    Tassattho – bhikkhave, tassa paribbājakassa ūruṭṭhikaṃ bhaggaṃ, khāribhāro vaṭṭito pavaṭṭito, tasmiṃ pavaṭṭamāne yaṃ tattha tassa brāhmaṇassa upakaraṇabhaṇḍaṃ, tampi sabbaṃ bhinnaṃ, sopi ubho bāhā ukkhipitvā parivāretvā ṭhitaparisaṃ sandhāya ‘‘abhidhāvatha, haññate brahmacārī’’ti vadanto kandati rodati paridevatīti.

    පරිබ්‌බාජකො චතුත්‌ථං ගාථං ආහ –

    Paribbājako catutthaṃ gāthaṃ āha –

    96.

    96.

    ‘‘එවං සො නිහතො සෙති, යො අපූජං පසංසති;

    ‘‘Evaṃ so nihato seti, yo apūjaṃ pasaṃsati;

    යථාහමජ්‌ජ පහතො, හතො මෙණ්‌ඩෙන දුම්‌මතී’’ති.

    Yathāhamajja pahato, hato meṇḍena dummatī’’ti.

    තත්‌ථ අපූජන්‌ති අපූජනීයං. යථාහමජ්‌ජාති යථා අහං අජ්‌ජ අසන්‌තපග්‌ගහං කත්‌වා ඨිතො මෙණ්‌ඩෙන දළ්‌හප්‌පහාරෙන පහතො එත්‌ථෙව මාරිතො . දුම්‌මතීති දුප්‌පඤ්‌ඤො. එවං යො අඤ්‌ඤොපි අසන්‌තපග්‌ගහං කරිස්‌සති, සොපි අහං විය දුක්‌ඛං අනුභවිස්‌සතීති සො පරිදෙවන්‌තො තත්‌ථෙව ජීවිතක්‌ඛයං පත්‌තොති.

    Tattha apūjanti apūjanīyaṃ. Yathāhamajjāti yathā ahaṃ ajja asantapaggahaṃ katvā ṭhito meṇḍena daḷhappahārena pahato ettheva mārito . Dummatīti duppañño. Evaṃ yo aññopi asantapaggahaṃ karissati, sopi ahaṃ viya dukkhaṃ anubhavissatīti so paridevanto tattheva jīvitakkhayaṃ pattoti.

    සත්‌ථා ඉමං ධම්‌මදෙසනං ආහරිත්‌වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘තදා චම්‌මසාටකො එතරහි චම්‌මසාටකො අහොසි, පණ්‌ඩිතවාණිජො පන අහමෙව අහොසි’’න්‌ති.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā cammasāṭako etarahi cammasāṭako ahosi, paṇḍitavāṇijo pana ahameva ahosi’’nti.

    චම්‌මසාටකජාතකවණ්‌ණනා චතුත්‌ථා.

    Cammasāṭakajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 324. චම්‌මසාටකජාතකං • 324. Cammasāṭakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact