Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ചരിയാപിടക-അട്ഠകഥാ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā

    ൩. ചമ്പേയ്യനാഗചരിയാവണ്ണനാ

    3. Campeyyanāgacariyāvaṇṇanā

    ൨൦. തതിയേ ചമ്പേയ്യകോതി അങ്ഗമഗധരട്ഠാനം അന്തരേ ചമ്പാ നാമ നദീ, തസ്സാ ഹേട്ഠാ നാഗഭവനമ്പി അവിദൂരഭവത്താ ചമ്പാ നാമ, തത്ഥ ജാതോ നാഗരാജാ ചമ്പേയ്യകോ. തദാപി ധമ്മികോ ആസിന്തി തസ്മിം ചമ്പേയ്യനാഗരാജകാലേപി അഹം ധമ്മചാരീ അഹോസിം.

    20. Tatiye campeyyakoti aṅgamagadharaṭṭhānaṃ antare campā nāma nadī, tassā heṭṭhā nāgabhavanampi avidūrabhavattā campā nāma, tattha jāto nāgarājā campeyyako. Tadāpi dhammiko āsinti tasmiṃ campeyyanāgarājakālepi ahaṃ dhammacārī ahosiṃ.

    ബോധിസത്തോ ഹി തദാ ചമ്പാനാഗഭവനേ നിബ്ബത്തിത്വാ ചമ്പേയ്യോ നാമ നാഗരാജാ അഹോസി, മഹിദ്ധികോ മഹാനുഭാവോ. സോ തത്ഥ നാഗരജ്ജം കാരേന്തോ ദേവരാജഭോഗസമ്പത്തിസദിസഇസ്സരിയസമ്പത്തിം അനുഭവന്തോ പാരമിപൂരണസ്സ അനോകാസഭാവതോ ‘‘കിം മേ ഇമായ തിരച്ഛാനയോനിയാ, ഉപോസഥവാസം വസിത്വാ ഇതോ മുച്ചിത്വാ സമ്മദേവ പാരമിയോ പൂരേസ്സാമീ’’തി തതോ പട്ഠായ അത്തനോ പാസാദേയേവ ഉപോസഥകമ്മം കരോതി. അലങ്കതനാഗമാണവികാ തസ്സ സന്തികം ആഗച്ഛന്തി. സോ ‘‘ഇധ മേ സീലസ്സ അന്തരായോ ഭവിസ്സതീ’’തി പാസാദതോ നിക്ഖമിത്വാ ഉയ്യാനേ നിസീദതി. തത്രാപി താ ആഗച്ഛന്തി. സോ ചിന്തേസി – ‘‘ഇധ മേ സീലസ്സ സംകിലേസോ ഭവിസ്സതി, ഇതോ നാഗഭവനതോ നിക്ഖമിത്വാ മനുസ്സലോകം ഗന്ത്വാ ഉപോസഥവാസം വസിസ്സാമീ’’തി. സോ തതോ പട്ഠായ ഉപോസഥദിവസേസു നാഗഭവനാ നിക്ഖമിത്വാ ഏകസ്സ പച്ചന്തഗാമസ്സ അവിദൂരേ മഗ്ഗസമീപേ വമ്മികമത്ഥകേ ‘‘മമ ചമ്മാദീഹി അത്ഥികാ ചമ്മാദീനി ഗണ്ഹന്തു, കീളാസപ്പം വാ കാതുകാമാ കീളാസപ്പം കരോന്തൂ’’തി സരീരം ദാനമുഖേ വിസ്സജ്ജേത്വാ ഭോഗേ ആഭുജിത്വാ നിപന്നോ ഉപോസഥവാസം വസതി ചാതുദ്ദസിയം പഞ്ചദസിയഞ്ച, പാടിപദേ നാഗഭവനം ഗച്ഛതി. തസ്സേവം ഉപോസഥം കരോന്തസ്സ ദീഘോ അദ്ധാ വീതിവത്തോ.

    Bodhisatto hi tadā campānāgabhavane nibbattitvā campeyyo nāma nāgarājā ahosi, mahiddhiko mahānubhāvo. So tattha nāgarajjaṃ kārento devarājabhogasampattisadisaissariyasampattiṃ anubhavanto pāramipūraṇassa anokāsabhāvato ‘‘kiṃ me imāya tiracchānayoniyā, uposathavāsaṃ vasitvā ito muccitvā sammadeva pāramiyo pūressāmī’’ti tato paṭṭhāya attano pāsādeyeva uposathakammaṃ karoti. Alaṅkatanāgamāṇavikā tassa santikaṃ āgacchanti. So ‘‘idha me sīlassa antarāyo bhavissatī’’ti pāsādato nikkhamitvā uyyāne nisīdati. Tatrāpi tā āgacchanti. So cintesi – ‘‘idha me sīlassa saṃkileso bhavissati, ito nāgabhavanato nikkhamitvā manussalokaṃ gantvā uposathavāsaṃ vasissāmī’’ti. So tato paṭṭhāya uposathadivasesu nāgabhavanā nikkhamitvā ekassa paccantagāmassa avidūre maggasamīpe vammikamatthake ‘‘mama cammādīhi atthikā cammādīni gaṇhantu, kīḷāsappaṃ vā kātukāmā kīḷāsappaṃ karontū’’ti sarīraṃ dānamukhe vissajjetvā bhoge ābhujitvā nipanno uposathavāsaṃ vasati cātuddasiyaṃ pañcadasiyañca, pāṭipade nāgabhavanaṃ gacchati. Tassevaṃ uposathaṃ karontassa dīgho addhā vītivatto.

    അഥ ബോധിസത്തോ സുമനായ നാമ അത്തനോ അഗ്ഗമഹേസിയാ ‘‘ദേവ, ത്വം മനുസ്സലോകം ഗന്ത്വാ ഉപോസഥം ഉപവസസി, സോ ച സാസങ്കോ സപ്പടിഭയോ’’തി വുത്തോ മങ്ഗലപോക്ഖരണിതീരേ ഠത്വാ ‘‘സചേ മം, ഭദ്ദേ, കോചി പഹരിത്വാ കിലമേസ്സതി, ഇമിസ്സാ പോക്ഖരണിയാ ഉദകം ആവിലം ഭവിസ്സതി. സചേ സുപണ്ണോ ഗണ്ഹിസ്സതി, ഉദകം പക്കുഥിസ്സതി. സചേ അഹിതുണ്ഡികോ ഗണ്ഹിസ്സതി, ഉദകം ലോഹിതവണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി തീണി നിമിത്താനി തസ്സാ ആചിക്ഖിത്വാ ചാതുദ്ദസീഉപോസഥം അധിട്ഠായ നാഗഭവനാ നിക്ഖമിത്വാ തത്ഥ ഗന്ത്വാ വമ്മികമത്ഥകേ നിപജ്ജി സരീരസോഭായ വമ്മികം സോഭയമാനോ. സരീരഞ്ഹിസ്സ രജതദാമം വിയ സേതം അഹോസി, മത്ഥകോ രത്തകമ്ബലഗേണ്ഡുകോ വിയ, സരീരം നങ്ഗലസീസപ്പമാണം ഭൂരിദത്തകാലേ (ജാ॰ ൨.൨൨.൭൮൪ ആദയോ) പന ഊരുപ്പമാണം, സങ്ഖപാലകാലേ (ജാ॰ ൨.൧൭.൧൪൩ ആദയോ) ഏകദോണികനാവപ്പമാണം.

    Atha bodhisatto sumanāya nāma attano aggamahesiyā ‘‘deva, tvaṃ manussalokaṃ gantvā uposathaṃ upavasasi, so ca sāsaṅko sappaṭibhayo’’ti vutto maṅgalapokkharaṇitīre ṭhatvā ‘‘sace maṃ, bhadde, koci paharitvā kilamessati, imissā pokkharaṇiyā udakaṃ āvilaṃ bhavissati. Sace supaṇṇo gaṇhissati, udakaṃ pakkuthissati. Sace ahituṇḍiko gaṇhissati, udakaṃ lohitavaṇṇaṃ bhavissatī’’ti tīṇi nimittāni tassā ācikkhitvā cātuddasīuposathaṃ adhiṭṭhāya nāgabhavanā nikkhamitvā tattha gantvā vammikamatthake nipajji sarīrasobhāya vammikaṃ sobhayamāno. Sarīrañhissa rajatadāmaṃ viya setaṃ ahosi, matthako rattakambalageṇḍuko viya, sarīraṃ naṅgalasīsappamāṇaṃ bhūridattakāle (jā. 2.22.784 ādayo) pana ūruppamāṇaṃ, saṅkhapālakāle (jā. 2.17.143 ādayo) ekadoṇikanāvappamāṇaṃ.

    തദാ ഏകോ ബാരാണസിമാണവോ തക്കസിലം ഗന്ത്വാ അലമ്പായനമന്തം ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ തേന മഗ്ഗേന അത്തനോ ഗാമം ഗച്ഛന്തോ മഹാസത്തം ദിസ്വാ ‘‘കിം മേ തുച്ഛഹത്ഥേന ഗാമം ഗന്തും, ഇമം നാഗം ഗഹേത്വാ ഗാമനിഗമരാജധാനീസു കീളാപേന്തോ ധനം ഉപ്പാദേത്വാവ ഗമിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ ദിബ്ബോസധാനി ഗഹേത്വാ ദിബ്ബമന്തം പരിവത്തേത്വാ തസ്സ സന്തികം അഗമാസി. ദിബ്ബമന്തം സുതകാലതോ പട്ഠായ മഹാസത്തസ്സ കണ്ണേസു തത്തസലാകാപവേസനകാലോ വിയ അഹോസി, മത്ഥകേ സിഖരേന അഭിമന്ഥിയമാനോ വിയ. സോ ‘‘കോ നു ഖോ ഏസോ’’തി ഭോഗന്തരതോ സീസം ഉക്ഖിപിത്വാ ഓലോകേന്തോ അഹിതുണ്ഡികം ദിസ്വാ ചിന്തേസി – ‘‘മമ വിസം ഉഗ്ഗതേജം, സചാഹം കുജ്ഝിത്വാ നാസാവാതം വിസ്സജ്ജേസ്സാമി, ഏതസ്സ സരീരം ഭുസമുട്ഠി വിയ വിപ്പകിരിസ്സതി, അഥ മേ സീലം ഖണ്ഡം ഭവിസ്സതി, ന നം ഓലോകേസ്സാമീ’’തി. സോ അക്ഖീനി നിമ്മീലേത്വാ സീസം ഭോഗന്തരേ ഠപേസി. അഹിതുണ്ഡികബ്രാഹ്മണോ ഓസധം ഖാദിത്വാ മന്തം പരിവത്തേത്വാ ഖേളം മഹാസത്തസ്സ സരീരേ ഓസിഞ്ചി. ഓസധാനഞ്ച മന്തസ്സ ച ആനുഭാവേന ഖേളേന ഫുട്ഠഫുട്ഠട്ഠാനേ ഫോടാനം ഉട്ഠാനകാലോ വിയ അഹോസി.

    Tadā eko bārāṇasimāṇavo takkasilaṃ gantvā alampāyanamantaṃ uggaṇhitvā tena maggena attano gāmaṃ gacchanto mahāsattaṃ disvā ‘‘kiṃ me tucchahatthena gāmaṃ gantuṃ, imaṃ nāgaṃ gahetvā gāmanigamarājadhānīsu kīḷāpento dhanaṃ uppādetvāva gamissāmī’’ti cintetvā dibbosadhāni gahetvā dibbamantaṃ parivattetvā tassa santikaṃ agamāsi. Dibbamantaṃ sutakālato paṭṭhāya mahāsattassa kaṇṇesu tattasalākāpavesanakālo viya ahosi, matthake sikharena abhimanthiyamāno viya. So ‘‘ko nu kho eso’’ti bhogantarato sīsaṃ ukkhipitvā olokento ahituṇḍikaṃ disvā cintesi – ‘‘mama visaṃ uggatejaṃ, sacāhaṃ kujjhitvā nāsāvātaṃ vissajjessāmi, etassa sarīraṃ bhusamuṭṭhi viya vippakirissati, atha me sīlaṃ khaṇḍaṃ bhavissati, na naṃ olokessāmī’’ti. So akkhīni nimmīletvā sīsaṃ bhogantare ṭhapesi. Ahituṇḍikabrāhmaṇo osadhaṃ khāditvā mantaṃ parivattetvā kheḷaṃ mahāsattassa sarīre osiñci. Osadhānañca mantassa ca ānubhāvena kheḷena phuṭṭhaphuṭṭhaṭṭhāne phoṭānaṃ uṭṭhānakālo viya ahosi.

    അഥ സോ നങ്ഗുട്ഠേ ഗഹേത്വാ ആകഡ്ഢിത്വാ ദീഘസോ നിപജ്ജാപേത്വാ അജപദേന ദണ്ഡേന ഉപ്പീളേത്വാ ദുബ്ബലം കത്വാ സീസം ദള്ഹം ഗഹേത്വാ നിപ്പീളേസി. മഹാസത്തോ മുഖം വിവരി. അഥസ്സ മുഖേ ഖേളം ഓസിഞ്ചിത്വാ ഓസധമന്തബലേന ദന്തേ ഭിന്ദി. മുഖം ലോഹിതസ്സ പൂരി. മഹാസത്തോ അത്തനോ സീലഭേദഭയേന ഏവരൂപം ദുക്ഖം അധിവാസേന്തോ അക്ഖീനി ഉമ്മീലേത്വാ ഓലോകനമത്തമ്പി നാകാസി. സോപി ‘‘നാഗരാജാനം ദുബ്ബലം കരിസ്സാമീ’’തി നങ്ഗുട്ഠതോ പട്ഠായ അട്ഠീനി സംചുണ്ണയമാനോ വിയ സകലസരീരം മദ്ദിത്വാ പട്ടകവേഠനം നാമ വേഠേസി, തന്തമജ്ജിതം നാമ മജ്ജി, നങ്ഗുട്ഠേ ഗഹേത്വാ ദുസ്സപോഥനം നാമ പോഥേസി. മഹാസത്തസ്സ സകലസരീരം ലോഹിതമക്ഖിതം അഹോസി, സോ മഹാവേദനം അധിവാസേസി.

    Atha so naṅguṭṭhe gahetvā ākaḍḍhitvā dīghaso nipajjāpetvā ajapadena daṇḍena uppīḷetvā dubbalaṃ katvā sīsaṃ daḷhaṃ gahetvā nippīḷesi. Mahāsatto mukhaṃ vivari. Athassa mukhe kheḷaṃ osiñcitvā osadhamantabalena dante bhindi. Mukhaṃ lohitassa pūri. Mahāsatto attano sīlabhedabhayena evarūpaṃ dukkhaṃ adhivāsento akkhīni ummīletvā olokanamattampi nākāsi. Sopi ‘‘nāgarājānaṃ dubbalaṃ karissāmī’’ti naṅguṭṭhato paṭṭhāya aṭṭhīni saṃcuṇṇayamāno viya sakalasarīraṃ madditvā paṭṭakaveṭhanaṃ nāma veṭhesi, tantamajjitaṃ nāma majji, naṅguṭṭhe gahetvā dussapothanaṃ nāma pothesi. Mahāsattassa sakalasarīraṃ lohitamakkhitaṃ ahosi, so mahāvedanaṃ adhivāsesi.

    അഥസ്സ ദുബ്ബലഭാവം ഞത്വാ വല്ലീഹി പേളം കരിത്വാ തത്ഥ നം പക്ഖിപിത്വാ പച്ചന്തഗാമം നേത്വാ മഹാജനസ്സ മജ്ഝേ കീളാപേസി. നീലാദീസു വണ്ണേസു വട്ടചതുരസ്സാദീസു സണ്ഠാനേസു അണുംഥൂലാദീസു പമാണേസു യം യം ബ്രാഹ്മണോ ഇച്ഛതി, മഹാസത്തോ തം തദേവ കത്വാ നച്ചതി, ഫണസതമ്പി ഫണസഹസ്സമ്പി കരോതിയേവ. മഹാജനോ പസീദിത്വാ ബഹുധനമദാസി. ഏകദിവസമേവ കഹാപണസഹസ്സഞ്ചേവ സഹസ്സഗ്ഘനികേ ച പരിക്ഖാരേ ലഭി. ബ്രാഹ്മണോ ആദിതോവ ‘‘സഹസ്സം ലഭിത്വാ വിസ്സജ്ജേസ്സാമീ’’തി ചിന്തേസി. തം പന ധനം ലഭിത്വാ ‘‘പച്ചന്തഗാമേയേവ താവ മേ ഏത്തകം ധനം ലദ്ധം, രാജരാജമഹാമത്താനം ദസ്സിതേ കീവ ബഹും ധനം ലഭിസ്സാമീ’’തി സകടഞ്ച സുഖയാനകഞ്ച ഗഹേത്വാ സകടേ പരിക്ഖാരേ ഠപേത്വാ സുഖയാനകേ നിസിന്നോ ‘‘മഹന്തേന പരിവാരേന മഹാസത്തം ഗാമനിഗമരാജധാനീസു കീളാപേന്തോ ബാരാണസിയം ഉഗ്ഗസേനരഞ്ഞോ സന്തികേ കീളാപേത്വാ വിസ്സജ്ജേസ്സാമീ’’തി അഗമാസി. സോ മണ്ഡൂകേ മാരേത്വാ നാഗരഞ്ഞോ ദേതി. നാഗരാജാ ‘‘പുനപ്പുനം മം നിസ്സായ മാരേസ്സതീ’’തി ന ഖാദതി. അഥസ്സ മധുലാജേ അദാസി. തേപി ‘‘സചാഹം ഗോചരം ഗണ്ഹിസ്സാമി, അന്തോപേളായമേവ മരണം ഭവിസ്സതീ’’തി ന ഖാദതി.

    Athassa dubbalabhāvaṃ ñatvā vallīhi peḷaṃ karitvā tattha naṃ pakkhipitvā paccantagāmaṃ netvā mahājanassa majjhe kīḷāpesi. Nīlādīsu vaṇṇesu vaṭṭacaturassādīsu saṇṭhānesu aṇuṃthūlādīsu pamāṇesu yaṃ yaṃ brāhmaṇo icchati, mahāsatto taṃ tadeva katvā naccati, phaṇasatampi phaṇasahassampi karotiyeva. Mahājano pasīditvā bahudhanamadāsi. Ekadivasameva kahāpaṇasahassañceva sahassagghanike ca parikkhāre labhi. Brāhmaṇo āditova ‘‘sahassaṃ labhitvā vissajjessāmī’’ti cintesi. Taṃ pana dhanaṃ labhitvā ‘‘paccantagāmeyeva tāva me ettakaṃ dhanaṃ laddhaṃ, rājarājamahāmattānaṃ dassite kīva bahuṃ dhanaṃ labhissāmī’’ti sakaṭañca sukhayānakañca gahetvā sakaṭe parikkhāre ṭhapetvā sukhayānake nisinno ‘‘mahantena parivārena mahāsattaṃ gāmanigamarājadhānīsu kīḷāpento bārāṇasiyaṃ uggasenarañño santike kīḷāpetvā vissajjessāmī’’ti agamāsi. So maṇḍūke māretvā nāgarañño deti. Nāgarājā ‘‘punappunaṃ maṃ nissāya māressatī’’ti na khādati. Athassa madhulāje adāsi. Tepi ‘‘sacāhaṃ gocaraṃ gaṇhissāmi, antopeḷāyameva maraṇaṃ bhavissatī’’ti na khādati.

    ൨൧. ബ്രാഹ്മണോ മാസമത്തേന ബാരാണസിം പത്വാ ദ്വാരഗാമകേ തം കീളാപേന്തോ ബഹുധനം ലഭി. രാജാപി നം പക്കോസാപേത്വാ ‘‘അമ്ഹാകമ്പി കീളാപേഹീ’’തി ആഹ. ‘‘സാധു, ദേവ, സ്വേ പന്നരസേ തുമ്ഹാകം കീളാപേസ്സാമീ’’തി ആഹ. രാജാ ‘‘സ്വേ നാഗരാജാ രാജങ്ഗണേ നച്ചിസ്സതി, മഹാജനോ സന്നിപതിത്വാ പസ്സതൂ’’തി ഭേരിം ചരാപേത്വാ പുനദിവസേ രാജങ്ഗണം അലങ്കാരാപേത്വാ ബ്രാഹ്മണം പക്കോസാപേസി. സോ രതനപേളായ മഹാസത്തം നേത്വാ വിചിത്തത്ഥരേ പേളം ഠപേത്വാ നിസീദി. രാജാപി പാസാദാ ഓരുയ്ഹ മഹാജനപരിവുതോ രാജാസനേ നിസീദി. ബ്രാഹ്മണോ മഹാസത്തം നീഹരിത്വാ നച്ചാപേസി. മഹാസത്തോ തേന ചിന്തിതചിന്തിതാകാരം ദസ്സേസി. മഹാജനോ സകഭാവേന സന്ധാരേതും ന സക്കോതി. ചേലുക്ഖേപസഹസ്സാനി പവത്തന്തി. ബോധിസത്തസ്സ ഉപരി രതനവസ്സം വസ്സി. തേന വുത്തം ‘‘തദാപി മം ധമ്മചാരി’’ന്തിആദി.

    21. Brāhmaṇo māsamattena bārāṇasiṃ patvā dvāragāmake taṃ kīḷāpento bahudhanaṃ labhi. Rājāpi naṃ pakkosāpetvā ‘‘amhākampi kīḷāpehī’’ti āha. ‘‘Sādhu, deva, sve pannarase tumhākaṃ kīḷāpessāmī’’ti āha. Rājā ‘‘sve nāgarājā rājaṅgaṇe naccissati, mahājano sannipatitvā passatū’’ti bheriṃ carāpetvā punadivase rājaṅgaṇaṃ alaṅkārāpetvā brāhmaṇaṃ pakkosāpesi. So ratanapeḷāya mahāsattaṃ netvā vicittatthare peḷaṃ ṭhapetvā nisīdi. Rājāpi pāsādā oruyha mahājanaparivuto rājāsane nisīdi. Brāhmaṇo mahāsattaṃ nīharitvā naccāpesi. Mahāsatto tena cintitacintitākāraṃ dassesi. Mahājano sakabhāvena sandhāretuṃ na sakkoti. Celukkhepasahassāni pavattanti. Bodhisattassa upari ratanavassaṃ vassi. Tena vuttaṃ ‘‘tadāpi maṃ dhammacāri’’ntiādi.

    തത്ഥ തദാപീതി യദാഹം ചമ്പേയ്യകോ നാഗരാജാ ഹോമി, തദാപി. ധമ്മചാരിന്തി ദസകുസലകമ്മപഥധമ്മം ഏവ ചരതി, ന അണുമത്തമ്പി അധമ്മന്തി ധമ്മചാരീ. ഉപവുട്ഠഉപോസഥന്തി അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതസ്സ അരിയുപോസഥസീലസ്സ രക്ഖണവസേന ഉപവസിതഉപോസഥം. രാജദ്വാരമ്ഹി കീളതീതി ബാരാണസിയം ഉഗ്ഗസേനരഞ്ഞോ ഗേഹദ്വാരേ കീളാപേതി.

    Tattha tadāpīti yadāhaṃ campeyyako nāgarājā homi, tadāpi. Dhammacārinti dasakusalakammapathadhammaṃ eva carati, na aṇumattampi adhammanti dhammacārī. Upavuṭṭhauposathanti aṭṭhaṅgasamannāgatassa ariyuposathasīlassa rakkhaṇavasena upavasitauposathaṃ. Rājadvāramhi kīḷatīti bārāṇasiyaṃ uggasenarañño gehadvāre kīḷāpeti.

    ൨൨. യം യം സോ വണ്ണം ചിന്തയീതി സോ അഹിതുണ്ഡികബ്രാഹ്മണോ ‘‘യം യം നീലാദിവണ്ണം ഹോതൂ’’തി ചിന്തേസി. തേന വുത്തം ‘‘നീലം വ പീതലോഹിത’’ന്തി. തത്ഥ നീലം വാതി വാ-സദ്ദോ അനിയമത്ഥോ, ഗാഥാസുഖത്ഥം രസ്സം കത്വാ വുത്തോ, തേന വാസദ്ദേന വുത്താവസിട്ഠം ഓദാതാദിവണ്ണവിസേസഞ്ചേവ വട്ടാദിസണ്ഠാനവിസേസഞ്ച അണുംഥൂലാദിപമാണവിസേസഞ്ച സങ്ഗണ്ഹാതി. തസ്സ ചിത്താനുവത്തന്തോതി തസ്സ അഹിതുണ്ഡികസ്സ ചിത്തം അനുവത്തന്തോ. ചിന്തിതസന്നിഭോതി തേന ചിന്തിതചിന്തിതാകാരേന പേക്ഖജനസ്സ ഉപട്ഠഹാമീതി ദസ്സേതി.

    22.Yaṃ yaṃ so vaṇṇaṃ cintayīti so ahituṇḍikabrāhmaṇo ‘‘yaṃ yaṃ nīlādivaṇṇaṃ hotū’’ti cintesi. Tena vuttaṃ ‘‘nīlaṃ va pītalohita’’nti. Tattha nīlaṃ vāti -saddo aniyamattho, gāthāsukhatthaṃ rassaṃ katvā vutto, tena vāsaddena vuttāvasiṭṭhaṃ odātādivaṇṇavisesañceva vaṭṭādisaṇṭhānavisesañca aṇuṃthūlādipamāṇavisesañca saṅgaṇhāti. Tassa cittānuvattantoti tassa ahituṇḍikassa cittaṃ anuvattanto. Cintitasannibhoti tena cintitacintitākārena pekkhajanassa upaṭṭhahāmīti dasseti.

    ൨൩. ന കേവലഞ്ച തേന ചിന്തിതാകാരദസ്സനം ഏവ മയ്ഹം ആനുഭാവോ. അപി ച ഥലം കരേയ്യമുദകം, ഉദകമ്പി ഥലം കരേതി ഥലം മഹാപഥവിം ഗഹേത്വാ ഉദകം, ഉദകമ്പി ഗഹേത്വാ പഥവിം കാതും സക്കുണേയ്യം ഏവം മഹാനുഭാവോ ച. യദിഹം തസ്സ കുപ്പേയ്യന്തി തസ്സ അഹിതുണ്ഡികസ്സ അഹം യദി കുജ്ഝേയ്യം. ഖണേന ഛാരികം കരേതി കോധുപ്പാദക്ഖണേ ഏവ ഭസ്മം കരേയ്യം.

    23. Na kevalañca tena cintitākāradassanaṃ eva mayhaṃ ānubhāvo. Api ca thalaṃ kareyyamudakaṃ, udakampi thalaṃ kareti thalaṃ mahāpathaviṃ gahetvā udakaṃ, udakampi gahetvā pathaviṃ kātuṃ sakkuṇeyyaṃ evaṃ mahānubhāvo ca. Yadihaṃ tassa kuppeyyanti tassa ahituṇḍikassa ahaṃ yadi kujjheyyaṃ. Khaṇena chārikaṃ kareti kodhuppādakkhaṇe eva bhasmaṃ kareyyaṃ.

    ൨൪. ഏവം ഭഗവാ തദാ അത്തനോ ഉപ്പജ്ജനകാനത്ഥപടിബാഹനേ സമത്ഥതം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി യേന അധിപ്പായേന തം പടിബാഹനം ന കതം, തം ദസ്സേതും ‘‘യദി ചിത്തവസീ ഹേസ്സ’’ന്തിആദിമാഹ.

    24. Evaṃ bhagavā tadā attano uppajjanakānatthapaṭibāhane samatthataṃ dassetvā idāni yena adhippāyena taṃ paṭibāhanaṃ na kataṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘yadi cittavasī hessa’’ntiādimāha.

    തസ്സത്ഥോ – ‘‘അയം അഹിതുണ്ഡികോ മം അതിവിയ ബാധതി, ന മേ ആനുഭാവം ജാനാതി, ഹന്ദസ്സ മേ ആനുഭാവം ദസ്സേസ്സാമീ’’തി കുജ്ഝിത്വാ ഓലോകനമത്തേനാപി യദി ചിത്തവസീ അഭവിസ്സം, അഥ സോ ഭുസമുട്ഠി വിയ വിപ്പകിരിസ്സതി. അഹം യഥാസമാദിന്നതോ പരിഹായിസ്സാമി സീലതോ. തഥാ ച സതി സീലേന പരിഹീനസ്സ ഖണ്ഡിതസീലസ്സ യ്വായം മയാ ദീപങ്കരദസബലസ്സ പാദമൂലതോ പട്ഠായ അഭിപത്ഥിതോ , ഉത്തമത്ഥോ ബുദ്ധഭാവോ സോ ന സിജ്ഝതി.

    Tassattho – ‘‘ayaṃ ahituṇḍiko maṃ ativiya bādhati, na me ānubhāvaṃ jānāti, handassa me ānubhāvaṃ dassessāmī’’ti kujjhitvā olokanamattenāpi yadi cittavasī abhavissaṃ, atha so bhusamuṭṭhi viya vippakirissati. Ahaṃ yathāsamādinnato parihāyissāmi sīlato. Tathā ca sati sīlena parihīnassa khaṇḍitasīlassa yvāyaṃ mayā dīpaṅkaradasabalassa pādamūlato paṭṭhāya abhipatthito , uttamattho buddhabhāvo so na sijjhati.

    ൨൫. കാമം ഭിജ്ജതുയം കായോതി അയം ചാതുമഹാഭൂതികോ ഓദനകുമ്മാസൂപചയോ അനിച്ചുച്ഛാദനപരിമദ്ദനഭേദനവിദ്ധംസനധമ്മോ കായോ കിഞ്ചാപി ഭിജ്ജതു വിനസ്സതു, ഇധേവ ഇമസ്മിം ഏവ ഠാനേ മഹാവാതേ ഖിത്തഭുസമുട്ഠി വിയ വിപ്പകിരീയതു, നേവ സീലം പഭിന്ദേയ്യം, വികിരന്തേ ഭുസം വിയാതി സീലം പന ഉത്തമത്ഥസിദ്ധിയാ ഹേതുഭൂതം ഇമസ്മിം കളേവരേ ഭുസമുട്ഠി വിയ വിപ്പകിരന്തേപി നേവ ഭിന്ദേയ്യം, കായജീവിതേസു നിരപേക്ഖോ ഹുത്വാ സീലപാരമിംയേവ പൂരേമീതി ചിന്തേത്വാ തം താദിസം ദുക്ഖം തദാ അധിവാസേസിന്തി ദസ്സേതി.

    25.Kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyoti ayaṃ cātumahābhūtiko odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo kāyo kiñcāpi bhijjatu vinassatu, idheva imasmiṃ eva ṭhāne mahāvāte khittabhusamuṭṭhi viya vippakirīyatu, neva sīlaṃ pabhindeyyaṃ, vikirante bhusaṃ viyāti sīlaṃ pana uttamatthasiddhiyā hetubhūtaṃ imasmiṃ kaḷevare bhusamuṭṭhi viya vippakirantepi neva bhindeyyaṃ, kāyajīvitesu nirapekkho hutvā sīlapāramiṃyeva pūremīti cintetvā taṃ tādisaṃ dukkhaṃ tadā adhivāsesinti dasseti.

    അഥ മഹാസത്തസ്സ പന അഹിതുണ്ഡികഹത്ഥഗതസ്സ മാസോ പരിപൂരി, ഏത്തകം കാലം നിരാഹാരോവ അഹോസി. സുമനാ ‘‘അതിചിരായതി മേ സാമികോ, കോ നു ഖോ പവത്തീ’’തി പോക്ഖരണിം ഓലോകേന്തീ ലോഹിതവണ്ണം ഉദകം ദിസ്വാ ‘‘അഹിതുണ്ഡികേന ഗഹിതോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ നാഗഭവനാ നിക്ഖമിത്വാ വമ്മികസന്തികം ഗന്ത്വാ മഹാസത്തസ്സ ഗഹിതട്ഠാനം കിലമിതട്ഠാനഞ്ച ദിസ്വാ രോദിത്വാ കന്ദിത്വാ പച്ചന്തഗാമം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിത്വാ തം പവത്തിം സുത്വാ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ രാജദ്വാരേ ആകാസേ രോദമാനാ അട്ഠാസി. മഹാസത്തോ നച്ചന്തോവ ആകാസം ഉല്ലോകേന്തോ തം ദിസ്വാ ലജ്ജിതോ പേളം പവിസിത്വാ നിപജ്ജി.

    Atha mahāsattassa pana ahituṇḍikahatthagatassa māso paripūri, ettakaṃ kālaṃ nirāhārova ahosi. Sumanā ‘‘aticirāyati me sāmiko, ko nu kho pavattī’’ti pokkharaṇiṃ olokentī lohitavaṇṇaṃ udakaṃ disvā ‘‘ahituṇḍikena gahito bhavissatī’’ti ñatvā nāgabhavanā nikkhamitvā vammikasantikaṃ gantvā mahāsattassa gahitaṭṭhānaṃ kilamitaṭṭhānañca disvā roditvā kanditvā paccantagāmaṃ gantvā pucchitvā taṃ pavattiṃ sutvā bārāṇasiṃ gantvā rājadvāre ākāse rodamānā aṭṭhāsi. Mahāsatto naccantova ākāsaṃ ullokento taṃ disvā lajjito peḷaṃ pavisitvā nipajji.

    രാജാ തസ്സ പേളം പവിട്ഠകാലേ ‘‘കിം നു ഖോ കാരണ’’ന്തി ഇതോ ചിതോ ച ഓലോകേന്തോ തം ആകാസേ ഠിതം ദിസ്വാ ‘‘കാ നു ത്വ’’ന്തി പുച്ഛിത്വാ തസ്സാ നാഗകഞ്ഞാഭാവം സുത്വാ ‘‘നിസ്സംസയം ഖോ നാഗരാജാ ഇമം ദിസ്വാ ലജ്ജിതോ പേളം പവിട്ഠോ, അയഞ്ച യഥാദസ്സിതോ ഇദ്ധാനുഭാവോ നാഗരാജസ്സേവ , ന അഹിതുണ്ഡികസ്സാ’’തി നിട്ഠം ഗന്ത്വാ ‘‘ഏവം മഹാനുഭാവോ അയം നാഗരാജാ, കഥം നാമ ഇമസ്സ ഹത്ഥം ഗതോ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘അയം ധമ്മചാരീ സീലവാ നാഗരാജാ, ചാതുദ്ദസീപന്നരസീസു ഉപോസഥം ഉപവസന്തോ അത്തനോ സരീരം ദാനമുഖേ നിയ്യാതേത്വാ മഹാമഗ്ഗസമീപേ വമ്മികമത്ഥകേ നിപജ്ജതി, തത്ഥായമേതേന ഗഹിതോ, ഇമസ്സ ദേവച്ഛരാപടിഭാഗാ അനേകസഹസ്സാ ഇത്ഥിയോ, ദേവലോകസമ്പത്തിസദിസാ നാഗഭവനസമ്പത്തി, അയം മഹിദ്ധികോ മഹാനുഭാവോ സകലപഥവിം പരിവത്തേതും സമത്ഥോ, കേവലം ‘സീലം മേ ഭിജ്ജിസ്സതീ’തി ഏവരൂപം വിപ്പകാരം ദുക്ഖഞ്ച അനുഭോതീ’’തി ച സുത്വാ സംവേഗപ്പത്തോ താവദേവ തസ്സ അഹിതുണ്ഡികസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ബഹും ധനം മഹന്തഞ്ച യസം ഇസ്സരിയഞ്ച ദത്വാ – ‘‘ഹന്ദ, ഭോ, ഇമം നാഗരാജാനം വിസ്സജ്ജേഹീ’’തി വിസ്സജ്ജാപേസി.

    Rājā tassa peḷaṃ paviṭṭhakāle ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti ito cito ca olokento taṃ ākāse ṭhitaṃ disvā ‘‘kā nu tva’’nti pucchitvā tassā nāgakaññābhāvaṃ sutvā ‘‘nissaṃsayaṃ kho nāgarājā imaṃ disvā lajjito peḷaṃ paviṭṭho, ayañca yathādassito iddhānubhāvo nāgarājasseva , na ahituṇḍikassā’’ti niṭṭhaṃ gantvā ‘‘evaṃ mahānubhāvo ayaṃ nāgarājā, kathaṃ nāma imassa hatthaṃ gato’’ti pucchitvā ‘‘ayaṃ dhammacārī sīlavā nāgarājā, cātuddasīpannarasīsu uposathaṃ upavasanto attano sarīraṃ dānamukhe niyyātetvā mahāmaggasamīpe vammikamatthake nipajjati, tatthāyametena gahito, imassa devaccharāpaṭibhāgā anekasahassā itthiyo, devalokasampattisadisā nāgabhavanasampatti, ayaṃ mahiddhiko mahānubhāvo sakalapathaviṃ parivattetuṃ samattho, kevalaṃ ‘sīlaṃ me bhijjissatī’ti evarūpaṃ vippakāraṃ dukkhañca anubhotī’’ti ca sutvā saṃvegappatto tāvadeva tassa ahituṇḍikassa brāhmaṇassa bahuṃ dhanaṃ mahantañca yasaṃ issariyañca datvā – ‘‘handa, bho, imaṃ nāgarājānaṃ vissajjehī’’ti vissajjāpesi.

    മഹാസത്തോ നാഗവണ്ണം അന്തരധാപേത്വാ മാണവകവണ്ണേന ദേവകുമാരോ വിയ അട്ഠാസി. സുമനാപി ആകാസതോ ഓതരിത്വാ തസ്സ സന്തികേ അട്ഠാസി. നാഗരാജാ രഞ്ഞോ അഞ്ജലിം കത്വാ ‘‘ഏഹി, മഹാരാജ, മയ്ഹം നിവേസനം പസ്സിതും ആഗച്ഛാഹീ’’തി യാചി. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Mahāsatto nāgavaṇṇaṃ antaradhāpetvā māṇavakavaṇṇena devakumāro viya aṭṭhāsi. Sumanāpi ākāsato otaritvā tassa santike aṭṭhāsi. Nāgarājā rañño añjaliṃ katvā ‘‘ehi, mahārāja, mayhaṃ nivesanaṃ passituṃ āgacchāhī’’ti yāci. Tenāha bhagavā –

    ‘‘മുത്തോ ചമ്പേയ്യകോ നാഗോ, രാജാനം ഏതദബ്രവി;

    ‘‘Mutto campeyyako nāgo, rājānaṃ etadabravi;

    ‘നമോ തേ കാസിരാജത്ഥു, നമോ തേ കാസിവഡ്ഢന;

    ‘Namo te kāsirājatthu, namo te kāsivaḍḍhana;

    അഞ്ജലിം തേ പഗ്ഗണ്ഹാമി, പസ്സേയ്യം മേ നിവേസന’’ന്തി.

    Añjaliṃ te paggaṇhāmi, passeyyaṃ me nivesana’’nti.

    അഥ രാജാ തസ്സ നാഗഭവനഗമനം അനുജാനി. മഹാസത്തോ തം സപരിസം ഗഹേത്വാ നാഗഭവനം നേത്വാ അത്തനോ ഇസ്സരിയസമ്പത്തിം ദസ്സേത്വാ കതിപാഹം തത്ഥ വസാപേത്വാ ഭേരിം ചരാപേസി – ‘‘സബ്ബാ രാജപരിസാ യാവദിച്ഛകം ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണാദികം ധനം ഗണ്ഹതൂ’’തി. രഞ്ഞോ ച അനേകേഹി സകടസതേഹി ധനം പേസേസി. ‘‘മഹാരാജ, രഞ്ഞാ നാമ ദാനം ദാതബ്ബം, സീലം രക്ഖിതബ്ബം, ധമ്മികാ രക്ഖാവരണഗുത്തി സബ്ബത്ഥ സംവിദഹിതബ്ബാ’’തി ദസഹി രാജധമ്മകഥാഹി ഓവദിത്വാ വിസ്സജ്ജേസി. രാജാ മഹന്തേന യസേന നാഗഭവനാ നിക്ഖമിത്വാ ബാരാണസിമേവ ഗതോ. തതോ പട്ഠായ കിര ജമ്ബുദീപതലേ ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണം ജാതം. മഹാസത്തോ സീലാനി രക്ഖിത്വാ അന്വദ്ധമാസം ഉപോസഥകമ്മം കത്വാ സപരിസോ സഗ്ഗപുരം പൂരേസി.

    Atha rājā tassa nāgabhavanagamanaṃ anujāni. Mahāsatto taṃ saparisaṃ gahetvā nāgabhavanaṃ netvā attano issariyasampattiṃ dassetvā katipāhaṃ tattha vasāpetvā bheriṃ carāpesi – ‘‘sabbā rājaparisā yāvadicchakaṃ hiraññasuvaṇṇādikaṃ dhanaṃ gaṇhatū’’ti. Rañño ca anekehi sakaṭasatehi dhanaṃ pesesi. ‘‘Mahārāja, raññā nāma dānaṃ dātabbaṃ, sīlaṃ rakkhitabbaṃ, dhammikā rakkhāvaraṇagutti sabbattha saṃvidahitabbā’’ti dasahi rājadhammakathāhi ovaditvā vissajjesi. Rājā mahantena yasena nāgabhavanā nikkhamitvā bārāṇasimeva gato. Tato paṭṭhāya kira jambudīpatale hiraññasuvaṇṇaṃ jātaṃ. Mahāsatto sīlāni rakkhitvā anvaddhamāsaṃ uposathakammaṃ katvā sapariso saggapuraṃ pūresi.

    തദാ അഹിതുണ്ഡികോ ദേവദത്തോ അഹോസി, സുമനാ രാഹുലമാതാ, ഉഗ്ഗസേനോ സാരിപുത്തത്ഥേരോ, ചമ്പേയ്യകോ നാഗരാജാ ലോകനാഥോ.

    Tadā ahituṇḍiko devadatto ahosi, sumanā rāhulamātā, uggaseno sāriputtatthero, campeyyako nāgarājā lokanātho.

    തസ്സ ഇധാപി യഥാരഹം സേസപാരമിയോ നിദ്ധാരേതബ്ബാ. ഇധ ബോധിസത്തസ്സ അച്ഛരിയാനുഭാവാ ഹേട്ഠാ വുത്തനയാ ഏവാതി.

    Tassa idhāpi yathārahaṃ sesapāramiyo niddhāretabbā. Idha bodhisattassa acchariyānubhāvā heṭṭhā vuttanayā evāti.

    ചമ്പേയ്യനാഗചരിയാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Campeyyanāgacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ചരിയാപിടകപാളി • Cariyāpiṭakapāḷi / ൩. ചമ്പേയ്യനാഗചരിയാ • 3. Campeyyanāgacariyā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact