| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā |
[१३५] ५. चन्दाभजातकवण्णना
[135] 5. Candābhajātakavaṇṇanā
चन्दाभन्ति इदं सत्था जेतवने विहरन्तो सङ्कस्सनगरद्वारे थेरस्सेव पञ्हब्याकरणं आरब्भ कथेसि। अतीते किर बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो अरञ्ञायतने कालं करोन्तो अन्तेवासिकेहि पुच्छितो ‘‘चन्दाभं सूरियाभ’’न्ति वत्वा आभस्सरे निब्बत्तो। तापसा जेट्ठन्तेवासिकस्स न सद्दहिंसु। बोधिसत्तो आभस्सरतो आगन्त्वा आकासे ठितो इमं गाथमाह –
Candābhanti idaṃ satthā jetavane viharanto saṅkassanagaradvāre therasseva pañhabyākaraṇaṃ ārabbha kathesi. Atīte kira bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto araññāyatane kālaṃ karonto antevāsikehi pucchito ‘‘candābhaṃ sūriyābha’’nti vatvā ābhassare nibbatto. Tāpasā jeṭṭhantevāsikassa na saddahiṃsu. Bodhisatto ābhassarato āgantvā ākāse ṭhito imaṃ gāthamāha –
१३५.
135.
‘‘चन्दाभं सूरियाभञ्च, योध पञ्ञाय गाधति।
‘‘Candābhaṃ sūriyābhañca, yodha paññāya gādhati;
अवितक्केन झानेन, होति आभस्सरूपगो’’ति॥
Avitakkena jhānena, hoti ābhassarūpago’’ti.
तत्थ चन्दाभन्ति ओदातकसिणं दस्सेति। सूरियाभन्ति पीतकसिणं। योध पञ्ञाय गाधतीति यो पुग्गलो इध सत्तलोके इदं कसिणद्वयं पञ्ञाय गाधति, आरम्मणं कत्वा अनुपविसति, तत्थेव पतिट्ठहति । अथ वा चन्दाभं सूरियाभञ्च, योध पञ्ञाय गाधतीति यत्तकं ठानं चन्दाभा च सूरियाभा च पत्थटा, तत्थके ठाने पटिभागकसिणं वड्ढेत्वा तं आरम्मणं कत्वा झानं निब्बत्तेन्तो उभयम्पेतं आभं पञ्ञाय गाधति नाम। तस्मा अयम्पेत्थ अत्थोयेव। अवितक्केन झानेन, होति आभस्सरूपगोति सो पुग्गलो तथा कत्वा पटिलद्धेन दुतियेन झानेन आभस्सरब्रह्मलोकूपगो होतीति।
Tattha candābhanti odātakasiṇaṃ dasseti. Sūriyābhanti pītakasiṇaṃ. Yodha paññāya gādhatīti yo puggalo idha sattaloke idaṃ kasiṇadvayaṃ paññāya gādhati, ārammaṇaṃ katvā anupavisati, tattheva patiṭṭhahati . Atha vā candābhaṃ sūriyābhañca, yodha paññāya gādhatīti yattakaṃ ṭhānaṃ candābhā ca sūriyābhā ca patthaṭā, tatthake ṭhāne paṭibhāgakasiṇaṃ vaḍḍhetvā taṃ ārammaṇaṃ katvā jhānaṃ nibbattento ubhayampetaṃ ābhaṃ paññāya gādhati nāma. Tasmā ayampettha atthoyeva. Avitakkena jhānena, hoti ābhassarūpagoti so puggalo tathā katvā paṭiladdhena dutiyena jhānena ābhassarabrahmalokūpago hotīti.
एवं बोधिसत्तो तापसे बोधेत्वा जेट्ठन्तेवासिकस्स गुणं कथेत्वा ब्रह्मलोकमेव गतो।
Evaṃ bodhisatto tāpase bodhetvā jeṭṭhantevāsikassa guṇaṃ kathetvā brahmalokameva gato.
सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा जातकं समोधानेसि – ‘‘तदा जेट्ठन्तेवासिको सारिपुत्तो, महाब्रह्मा पन अहमेव अहोसि’’न्ति।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā jeṭṭhantevāsiko sāriputto, mahābrahmā pana ahameva ahosi’’nti.
चन्दाभजातकवण्णना पञ्चमा।
Candābhajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / १३५. चन्दाभजातकं • 135. Candābhajātakaṃ
