| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५४४. चन्दकुमारजातकं (७)
544. Candakumārajātakaṃ (7)
९८२.
982.
‘‘राजासि लुद्दकम्मो, एकराजा पुप्फवतीया।
‘‘Rājāsi luddakammo, ekarājā pupphavatīyā;
सो पुच्छि ब्रह्मबन्धुं, खण्डहालं पुरोहितं मूळ्हं॥
So pucchi brahmabandhuṃ, khaṇḍahālaṃ purohitaṃ mūḷhaṃ.
९८३.
983.
‘सग्गान मग्गमाचिक्ख 1, त्वंसि ब्राह्मण धम्मविनयकुसलो।
‘Saggāna maggamācikkha 2, tvaṃsi brāhmaṇa dhammavinayakusalo;
यथा इतो वजन्ति सुगतिं, नरा पुञ्ञानि कत्वान’॥
Yathā ito vajanti sugatiṃ, narā puññāni katvāna’.
९८४.
984.
‘अतिदानं ददित्वान, अवज्झे देव घातेत्वा।
‘Atidānaṃ daditvāna, avajjhe deva ghātetvā;
एवं वजन्ति सुगतिं, नरा पुञ्ञानि कत्वान’॥
Evaṃ vajanti sugatiṃ, narā puññāni katvāna’.
९८५.
985.
‘किं पन तं अतिदानं, के च अवज्झा इमस्मि लोकस्मिं।
‘Kiṃ pana taṃ atidānaṃ, ke ca avajjhā imasmi lokasmiṃ;
९८६.
986.
‘पुत्तेहि देव यजितब्बं, महेसीहि नेगमेहि च।
‘Puttehi deva yajitabbaṃ, mahesīhi negamehi ca;
उसभेहि आजानियेहि चतूहि, सब्बचतुक्केन देव यजितब्बं’’’॥
Usabhehi ājāniyehi catūhi, sabbacatukkena deva yajitabbaṃ’’’.
९८७.
987.
‘‘तं सुत्वा अन्तेपुरे, कुमारा महेसियो च हञ्ञन्तु।
‘‘Taṃ sutvā antepure, kumārā mahesiyo ca haññantu;
एको अहोसि निग्घोसो, भिस्मा अच्चुग्गतो सद्दो’’॥
Eko ahosi nigghoso, bhismā accuggato saddo’’.
९८८.
988.
‘‘गच्छथ वदेथ कुमारे, चन्दं सूरियञ्च भद्दसेनञ्च।
‘‘Gacchatha vadetha kumāre, candaṃ sūriyañca bhaddasenañca;
सूरञ्च वामगोत्तञ्च, पचुरा 5 किर होथ यञ्ञत्थाय॥
Sūrañca vāmagottañca, pacurā 6 kira hotha yaññatthāya.
९८९.
989.
‘‘कुमारियोपि वदेथ, उपसेनं 7 कोकिलञ्च मुदितञ्च।
‘‘Kumāriyopi vadetha, upasenaṃ 8 kokilañca muditañca;
नन्दञ्चापि कुमारिं, पचुरा 9 किर होथ यञ्ञत्थाय॥
Nandañcāpi kumāriṃ, pacurā 10 kira hotha yaññatthāya.
९९०.
990.
‘‘विजयम्पि मय्हं महेसिं, एरावतिं 11 केसिनिं सुनन्दञ्च।
‘‘Vijayampi mayhaṃ mahesiṃ, erāvatiṃ 12 kesiniṃ sunandañca;
लक्खणवरूपपन्ना, पचुरा किर होथ यञ्ञत्थाय॥
Lakkhaṇavarūpapannā, pacurā kira hotha yaññatthāya.
९९१.
991.
‘‘गहपतयो च वदेथ, पुण्णमुखं भद्दियं सिङ्गालञ्च।
‘‘Gahapatayo ca vadetha, puṇṇamukhaṃ bhaddiyaṃ siṅgālañca;
वड्ढञ्चापि गहपतिं, पचुरा किर होथ यञ्ञत्थाय’’॥
Vaḍḍhañcāpi gahapatiṃ, pacurā kira hotha yaññatthāya’’.
९९२.
992.
‘‘ते तत्थ गहपतयो, अवोचिसुं समागता पुत्तदारपरिकिण्णा।
‘‘Te tattha gahapatayo, avocisuṃ samāgatā puttadāraparikiṇṇā;
सब्बेव सिखिनो देव करोहि, अथ वा नो दासे सावेहि’’॥
Sabbeva sikhino deva karohi, atha vā no dāse sāvehi’’.
९९३.
993.
‘‘अभयंकरम्पि मे हत्थिं, नाळागिरिं अच्चुग्गतं वरुणदन्तं 13।
‘‘Abhayaṃkarampi me hatthiṃ, nāḷāgiriṃ accuggataṃ varuṇadantaṃ 14;
आनेथ खो ने खिप्पं, यञ्ञत्थाय भविस्सन्ति॥
Ānetha kho ne khippaṃ, yaññatthāya bhavissanti.
९९४.
994.
‘‘अस्सरतनम्पि 15 केसिं, सुरामुखं पुण्णकं विनतकञ्च।
‘‘Assaratanampi 16 kesiṃ, surāmukhaṃ puṇṇakaṃ vinatakañca;
आनेथ खो ने खिप्पं, यञ्ञत्थाय भविस्सन्ति॥
Ānetha kho ne khippaṃ, yaññatthāya bhavissanti.
९९५.
995.
‘‘उसभम्पि 17 यूथपतिं अनोजं, निसभं गवम्पतिं तेपि मय्हं आनेथ।
‘‘Usabhampi 18 yūthapatiṃ anojaṃ, nisabhaṃ gavampatiṃ tepi mayhaṃ ānetha;
९९६.
996.
‘‘सब्बं 21 पटियादेथ, यञ्ञं पन उग्गतम्हि सूरियम्हि।
‘‘Sabbaṃ 22 paṭiyādetha, yaññaṃ pana uggatamhi sūriyamhi;
९९७.
997.
‘‘सब्बं 25 उपट्ठपेथ, यञ्ञं पन उग्गतम्हि सूरियम्हि।
‘‘Sabbaṃ 26 upaṭṭhapetha, yaññaṃ pana uggatamhi sūriyamhi;
९९८.
998.
‘‘तंतं माता अवच, रोदन्ती आगन्त्वा विमानतो।
‘‘Taṃtaṃ mātā avaca, rodantī āgantvā vimānato;
यञ्ञो किर ते पुत्त, भविस्सति चतूहि पुत्तेहि’’॥
Yañño kira te putta, bhavissati catūhi puttehi’’.
९९९.
999.
‘‘सब्बेपि मय्हं पुत्ता चत्ता, चन्दस्मिं हञ्ञमानस्मिं।
‘‘Sabbepi mayhaṃ puttā cattā, candasmiṃ haññamānasmiṃ;
पुत्तेहि यञ्ञं यजित्वान, सुगतिं सग्गं गमिस्सामि’’॥
Puttehi yaññaṃ yajitvāna, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
१०००.
1000.
‘‘मा तं 29 पुत्त सद्दहेसि, सुगति किर होति पुत्तयञ्ञेन।
‘‘Mā taṃ 30 putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaññena;
निरयानेसो मग्गो, नेसो मग्गो हि सग्गानं॥
Nirayāneso maggo, neso maggo hi saggānaṃ.
१००१.
1001.
‘‘दानानि देहि कोण्डञ्ञ, अहिंसा सब्बभूतभब्यानं’’।
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ’’;
एस मग्गो सुगतिया, न च मग्गो पुत्तयञ्ञेन’’॥
Esa maggo sugatiyā, na ca maggo puttayaññena’’.
१००२.
1002.
‘‘आचरियानं वचना, घातेस्सं चन्दञ्च सूरियञ्च।
‘‘Ācariyānaṃ vacanā, ghātessaṃ candañca sūriyañca;
पुत्तेहि यञ्ञं 31 यजित्वान दुच्चजेहि, सुगतिं सग्गं गमिस्सामि’’॥
Puttehi yaññaṃ 32 yajitvāna duccajehi, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
१००३.
1003.
‘‘तंतं पितापि अवच, वसवत्ती ओरसं सकं पुत्तं।
‘‘Taṃtaṃ pitāpi avaca, vasavattī orasaṃ sakaṃ puttaṃ;
यञ्ञो किर ते पुत्त, भविस्सति चतूहि पुत्तेहि’’॥
Yañño kira te putta, bhavissati catūhi puttehi’’.
१००४.
1004.
‘‘सब्बेपि मय्हं पुत्ता चत्ता, चन्दस्मिं हञ्ञमानस्मिं।
‘‘Sabbepi mayhaṃ puttā cattā, candasmiṃ haññamānasmiṃ;
पुत्तेहि यञ्ञं यजित्वान, सुगतिं सग्गं गमिस्सामि’’॥
Puttehi yaññaṃ yajitvāna, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
१००५.
1005.
‘‘मा तं पुत्त सद्दहेसि, सुगति किर होति पुत्तयञ्ञेन।
‘‘Mā taṃ putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaññena;
निरयानेसो मग्गो, नेसो मग्गो हि सग्गानं॥
Nirayāneso maggo, neso maggo hi saggānaṃ.
१००६.
1006.
‘‘दानानि देहि कोण्डञ्ञ, अहिंसा सब्बभूतभब्यानं।
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ;
एस मग्गो सुगतिया, न च मग्गो पुत्तयञ्ञेन’’॥
Esa maggo sugatiyā, na ca maggo puttayaññena’’.
१००७.
1007.
‘‘आचरियानं वचना, घातेस्सं चन्दञ्च सूरियञ्च।
‘‘Ācariyānaṃ vacanā, ghātessaṃ candañca sūriyañca;
पुत्तेहि यञ्ञं यजित्वान दुच्चजेहि, सुगतिं सग्गं गमिस्सामि’’॥
Puttehi yaññaṃ yajitvāna duccajehi, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
१००८.
1008.
‘‘दानानि देहि कोण्डञ्ञ, अहिंसा सब्बभूतभब्यानं।
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ;
पुत्तपरिवुतो तुवं, रट्ठं जनपदञ्च पालेहि’’॥
Puttaparivuto tuvaṃ, raṭṭhaṃ janapadañca pālehi’’.
१००९.
1009.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थी अस्से च पालेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
१०१०.
1010.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थिछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
१०११.
1011.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, अस्सछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
१०१२.
1012.
यस्स होन्ति तव कामा, अपि रट्ठा पब्बाजिता।
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
भिक्खाचरियं चरिस्साम’’॥
Bhikkhācariyaṃ carissāma’’.
१०१३.
1013.
‘‘दुक्खं खो मे जनयथ, विलपन्ता जीवितस्स कामा हि।
‘‘Dukkhaṃ kho me janayatha, vilapantā jīvitassa kāmā hi;
मुञ्चेथ 35 दानि कुमारे, अलम्पि मे होतु पुत्तयञ्ञेन’’॥
Muñcetha 36 dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
१०१४.
1014.
‘‘पुब्बेव खोसि मे वुत्तो, दुक्करं दुरभिसम्भवञ्चेतं।
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
अथ नो उपक्खटस्स यञ्ञस्स, कस्मा करोसि विक्खेपं॥
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
१०१५.
1015.
‘‘सब्बे वजन्ति सुगतिं, ये यजन्ति येपि याजेन्ति।
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
ये चापि अनुमोदन्ति, यजन्तानं एदिसं महायञ्ञं’’॥
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
१०१६.
1016.
‘‘अथ किस्स जनो 37 पुब्बे, सोत्थानं ब्राह्मणे अवाचेसि।
‘‘Atha kissa jano 38 pubbe, sotthānaṃ brāhmaṇe avācesi;
अथ नो अकारणस्मा, यञ्ञत्थाय देव घातेसि॥
Atha no akāraṇasmā, yaññatthāya deva ghātesi.
१०१७.
1017.
दहरम्हा योब्बनं पत्ता, अदूसका तात हञ्ञाम॥
Daharamhā yobbanaṃ pattā, adūsakā tāta haññāma.
१०१८.
1018.
‘‘हत्थिगते अस्सगते, सन्नद्धे पस्स नो महाराज।
‘‘Hatthigate assagate, sannaddhe passa no mahārāja;
युद्धे वा युज्झमाने वा, न हि मादिसा सूरा होन्ति यञ्ञत्थाय॥
Yuddhe vā yujjhamāne vā, na hi mādisā sūrā honti yaññatthāya.
१०१९.
1019.
‘‘पच्चन्ते वापि कुपिते, अटवीसु वा मादिसे नियोजेन्ति।
‘‘Paccante vāpi kupite, aṭavīsu vā mādise niyojenti;
अथ नो अकारणस्मा, अभूमियं तात हञ्ञाम॥
Atha no akāraṇasmā, abhūmiyaṃ tāta haññāma.
१०२०.
1020.
‘‘यापि हि ता सकुणियो, वसन्ति तिणघरानि कत्वान।
‘‘Yāpi hi tā sakuṇiyo, vasanti tiṇagharāni katvāna;
तासम्पि पिया पुत्ता, अथ नो त्वं देव घातेसि॥
Tāsampi piyā puttā, atha no tvaṃ deva ghātesi.
१०२१.
1021.
‘‘मा तस्स सद्दहेसि, न मं खण्डहालो घातेय्य।
‘‘Mā tassa saddahesi, na maṃ khaṇḍahālo ghāteyya;
ममञ्हि सो घातेत्वान, अनन्तरा तम्पि देव घातेय्य॥
Mamañhi so ghātetvāna, anantarā tampi deva ghāteyya.
१०२२.
1022.
‘‘गामवरं निगमवरं ददन्ति, भोगम्पिस्स महाराज।
‘‘Gāmavaraṃ nigamavaraṃ dadanti, bhogampissa mahārāja;
अथग्गपिण्डिकापि, कुले कुले हेते भुञ्जन्ति॥
Athaggapiṇḍikāpi, kule kule hete bhuñjanti.
१०२३.
1023.
‘‘तेसम्पि तादिसानं, इच्छन्ति दुब्भितुं महाराज।
‘‘Tesampi tādisānaṃ, icchanti dubbhituṃ mahārāja;
येभुय्येन एते, अकतञ्ञुनो ब्राह्मणा देव॥
Yebhuyyena ete, akataññuno brāhmaṇā deva.
१०२४.
1024.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थी अस्से च पालेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
१०२५.
1025.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थिछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
१०२६.
1026.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, अस्सछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
१०२७.
1027.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
यस्स होन्ति तव कामा, अपि रट्ठा पब्बाजिता।
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
भिक्खाचरियं चरिस्साम’’॥
Bhikkhācariyaṃ carissāma’’.
१०२८.
1028.
‘‘दुक्खं खो मे जनयथ, विलपन्ता जीवितस्स कामा हि।
‘‘Dukkhaṃ kho me janayatha, vilapantā jīvitassa kāmā hi;
मुञ्चेथ दानि कुमारे, अलम्पि मे होतु पुत्तयञ्ञेन’’॥
Muñcetha dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
१०२९.
1029.
‘‘पुब्बेव खोसि मे वुत्तो, दुक्करं दुरभिसम्भवञ्चेतं।
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
अथ नो उपक्खटस्स यञ्ञस्स, कस्मा करोसि विक्खेपं॥
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
१०३०.
1030.
‘‘सब्बे वजन्ति सुगतिं, ये यजन्ति येपि याजेन्ति।
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
ये चापि अनुमोदन्ति, यजन्तानं एदिसं महायञ्ञं’’॥
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
१०३१.
1031.
‘‘यदि किर यजित्वा पुत्तेहि, देवलोकं इतो चुता यन्ति।
‘‘Yadi kira yajitvā puttehi, devalokaṃ ito cutā yanti;
ब्राह्मणो ताव यजतु, पच्छापि यजसि तुवं राजा॥
Brāhmaṇo tāva yajatu, pacchāpi yajasi tuvaṃ rājā.
१०३२.
1032.
‘‘यदि किर यजित्वा पुत्तेहि, देवलोकं इतो चुता यन्ति।
‘‘Yadi kira yajitvā puttehi, devalokaṃ ito cutā yanti;
एस्वेव खण्डहालो, यजतं सकेहि पुत्तेहि॥
Esveva khaṇḍahālo, yajataṃ sakehi puttehi.
१०३३.
1033.
‘‘एवं जानन्तो खण्डहालो, किं पुत्तके न घातेसि।
‘‘Evaṃ jānanto khaṇḍahālo, kiṃ puttake na ghātesi;
सब्बञ्च ञातिजनं, अत्तानञ्च न घातेसि॥
Sabbañca ñātijanaṃ, attānañca na ghātesi.
१०३४.
1034.
‘‘सब्बे वजन्ति निरयं, ये यजन्ति येपि याजेन्ति।
‘‘Sabbe vajanti nirayaṃ, ye yajanti yepi yājenti;
ये चापि अनुमोदन्ति, यजन्तानं एदिसं महायञ्ञं॥
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ.
१०३५.
1035.
43 ‘‘सचे हि सो सुज्झति यो हनाति, हतोपि सो सग्गमुपेति ठानं।
44 ‘‘Sace hi so sujjhati yo hanāti, hatopi so saggamupeti ṭhānaṃ;
भोवादि भोवादिन मारयेय्युं, ये चापि तेसं अभिसद्दहेय्युं’’ 45॥
Bhovādi bhovādina mārayeyyuṃ, ye cāpi tesaṃ abhisaddaheyyuṃ’’ 46.
१०३६.
1036.
‘‘कथञ्च किर पुत्तकामायो, गहपतयो घरणियो च।
‘‘Kathañca kira puttakāmāyo, gahapatayo gharaṇiyo ca;
नगरम्हि न उपरवन्ति राजानं, मा घातयि ओरसं पुत्तं॥
Nagaramhi na uparavanti rājānaṃ, mā ghātayi orasaṃ puttaṃ.
१०३७.
1037.
‘‘कथञ्च किर पुत्तकामायो, गहपतयो घरणियो च।
‘‘Kathañca kira puttakāmāyo, gahapatayo gharaṇiyo ca;
नगरम्हि न उपरवन्ति राजानं, मा घातयि अत्रजं पुत्तं॥
Nagaramhi na uparavanti rājānaṃ, mā ghātayi atrajaṃ puttaṃ.
१०३८.
1038.
‘‘रञ्ञो चम्हि अत्थकामो, हितो च सब्बजनपदस्स 47।
‘‘Rañño camhi atthakāmo, hito ca sabbajanapadassa 48;
न कोचि अस्स पटिघं, मया जानपदो न पवेदेति’’॥
Na koci assa paṭighaṃ, mayā jānapado na pavedeti’’.
१०३९.
1039.
‘‘गच्छथ वो घरणियो, तातञ्च वदेथ खण्डहालञ्च।
‘‘Gacchatha vo gharaṇiyo, tātañca vadetha khaṇḍahālañca;
मा घातेथ कुमारे, अदूसके सीहसङ्कासे॥
Mā ghātetha kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
१०४०.
1040.
‘‘गच्छथ वो घरणियो, तातञ्च वदेथ खण्डहालञ्च।
‘‘Gacchatha vo gharaṇiyo, tātañca vadetha khaṇḍahālañca;
मा घातेथ कुमारे, अपेक्खिते सब्बलोकस्स’’॥
Mā ghātetha kumāre, apekkhite sabbalokassa’’.
१०४१.
1041.
‘‘यं नूनाहं जायेय्यं, रथकारकुलेसु वा।
‘‘Yaṃ nūnāhaṃ jāyeyyaṃ, rathakārakulesu vā;
पुक्कुसकुलेसु वा वेस्सेसु वा जायेय्यं।
Pukkusakulesu vā vessesu vā jāyeyyaṃ;
१०४२.
1042.
‘‘सब्बा सीमन्तिनियो गच्छथ, अय्यस्स खण्डहालस्स।
‘‘Sabbā sīmantiniyo gacchatha, ayyassa khaṇḍahālassa;
पादेसु निपतथ, अपराधाहं न पस्सामि॥
Pādesu nipatatha, aparādhāhaṃ na passāmi.
१०४३.
1043.
‘‘सब्बा सीमन्तिनियो गच्छथ, अय्यस्स खण्डहालस्स।
‘‘Sabbā sīmantiniyo gacchatha, ayyassa khaṇḍahālassa;
पादेसु निपतथ, किन्ते भन्ते मयं अदूसेम’’॥
Pādesu nipatatha, kinte bhante mayaṃ adūsema’’.
१०४४.
1044.
यञ्ञो किर मे उक्खिपितो, तातेन सग्गकामेन’’॥
Yañño kira me ukkhipito, tātena saggakāmena’’.
१०४५.
1045.
‘‘आवत्ति परिवत्ति च, वसुलो सम्मुखा रञ्ञो।
‘‘Āvatti parivatti ca, vasulo sammukhā rañño;
मा नो पितरं अवधि, दहरम्हा योब्बनं पत्ता’’॥
Mā no pitaraṃ avadhi, daharamhā yobbanaṃ pattā’’.
१०४६.
1046.
‘‘एसो ते वसुल पिता, समेहि पितरा सह।
‘‘Eso te vasula pitā, samehi pitarā saha;
दुक्खं खो मे जनयसि, विलपन्तो अन्तेपुरस्मिं।
Dukkhaṃ kho me janayasi, vilapanto antepurasmiṃ;
मुञ्चेथ दानि कुमारे, अलम्पि मे होतु पुत्तयञ्ञेन’’॥
Muñcetha dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
१०४७.
1047.
‘‘पुब्बेव खोसि मे वुत्तो, दुक्करं दुरभिसम्भवञ्चेतं।
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
अथ नो उपक्खटस्स यञ्ञस्स, कस्मा करोसि विक्खेपं॥
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
१०४८.
1048.
‘‘सब्बे वजन्ति सुगतिं, ये यजन्ति येपि याजेन्ति।
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
ये चापि अनुमोदन्ति, यजन्तानं एदिसं महायञ्ञं’’॥
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
१०४९.
1049.
‘‘सब्बरतनस्स यञ्ञो उपक्खटो, एकराज तव पटियत्तो।
‘‘Sabbaratanassa yañño upakkhaṭo, ekarāja tava paṭiyatto;
अभिनिक्खमस्सु देव, सग्गं गतो त्वं पमोदिस्ससि’’॥
Abhinikkhamassu deva, saggaṃ gato tvaṃ pamodissasi’’.
१०५०.
1050.
‘‘दहरा सत्तसता एता, चन्दकुमारस्स भरियायो।
‘‘Daharā sattasatā etā, candakumārassa bhariyāyo;
१०५१.
1051.
‘‘अपरा पन सोकेन, निक्खन्ता नन्दने विय देवा।
‘‘Aparā pana sokena, nikkhantā nandane viya devā;
१०५२.
1052.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्यन्ति चन्दसूरिया, यञ्ञत्थाय एकराजस्स॥
Niyyanti candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
१०५३.
1053.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्यन्ति चन्दसूरिया, मातु कत्वा हदयसोकं॥
Niyyanti candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
१०५४.
1054.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्यन्ति चन्दसूरिया, जनस्स कत्वा हदयसोकं॥
Niyyanti candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ.
१०५५.
1055.
‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता 63, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā 64, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्यन्ति चन्दसूरिया, यञ्ञत्थाय एकराजस्स॥
Niyyanti candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
१०५६.
1056.
65 ‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
66 ‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्यन्ति चन्दसूरिया, मातु कत्वा हदयसोकं॥
Niyyanti candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
१०५७.
1057.
‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
१०५८.
1058.
‘‘यस्सु पुब्बे हत्थिवरधुरगते, हत्थीहि 69 अनुवजन्ति।
‘‘Yassu pubbe hatthivaradhuragate, hatthīhi 70 anuvajanti;
त्यज्ज चन्दसूरिया, उभोव पत्तिका यन्ति॥
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
१०५९.
1059.
‘‘यस्सु पुब्बे अस्सवरधुरगते, अस्सेहि 71 अनुवजन्ति।
‘‘Yassu pubbe assavaradhuragate, assehi 72 anuvajanti;
त्यज्ज चन्दसूरिया, उभोव पत्तिका यन्ति॥
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
१०६०.
1060.
‘‘यस्सु पुब्बे रथवरधुरगते, रथेहि 73 अनुवजन्ति।
‘‘Yassu pubbe rathavaradhuragate, rathehi 74 anuvajanti;
त्यज्ज चन्दसूरिया, उभोव पत्तिका यन्ति॥
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
१०६१.
1061.
‘‘येहिस्सु पुब्बे नीयिंसु 75, तपनीयकप्पनेहि तुरङ्गेहि।
‘‘Yehissu pubbe nīyiṃsu 76, tapanīyakappanehi turaṅgehi;
त्यज्ज चन्दसूरिया, उभोव पत्तिका यन्ति’’॥
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti’’.
१०६२.
1062.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु 77 पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu 78 pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि पुत्तेहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi puttehi.
१०६३.
1063.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि कञ्ञाहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi kaññāhi.
१०६४.
1064.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि महेसीहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi mahesīhi.
१०६५.
1065.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि गहपतीहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi gahapatīhi.
१०६६.
1066.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बे पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbe pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि हत्थीहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi hatthīhi.
१०६७.
1067.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि अस्सेहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi assehi.
१०६८.
1068.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो चतूहि उसभेहि॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi usabhehi.
१०६९.
1069.
‘‘यदि सकुणि मंसमिच्छसि, डयस्सु पुब्बेन पुप्फवतिया।
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
यजतेत्थ एकराजा, सम्मूळ्हो सब्बचतुक्केन’’॥
Yajatettha ekarājā, sammūḷho sabbacatukkena’’.
१०७०.
1070.
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७१.
1071.
‘‘इदमस्स कूटागारं, सोवण्णं पुप्फमल्यविकिण्णं।
‘‘Idamassa kūṭāgāraṃ, sovaṇṇaṃ pupphamalyavikiṇṇaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७२.
1072.
‘‘इदमस्स उय्यानं, सुपुप्फितं सब्बकालिकं रम्मं।
‘‘Idamassa uyyānaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७३.
1073.
‘‘इदमस्स असोकवनं, सुपुप्फितं सब्बकालिकं रम्मं।
‘‘Idamassa asokavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७४.
1074.
‘‘इदमस्स कणिकारवनं, सुपुप्फितं सब्बकालिकं रम्मं।
‘‘Idamassa kaṇikāravanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७५.
1075.
‘‘इदमस्स पाटलिवनं, सुपुप्फितं सब्बकालिकं रम्मं।
‘‘Idamassa pāṭalivanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७६.
1076.
‘‘इदमस्स अम्बवनं, सुपुप्फितं सब्बकालिकं रम्मं।
‘‘Idamassa ambavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७७.
1077.
‘‘अयमस्स पोक्खरणी, सञ्छन्ना पदुमपुण्डरीकेहि।
‘‘Ayamassa pokkharaṇī, sañchannā padumapuṇḍarīkehi;
नावा च सोवण्णविकता, पुप्फवल्लिया 81 चित्ता सुरमणीया।
Nāvā ca sovaṇṇavikatā, pupphavalliyā 82 cittā suramaṇīyā;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता’’॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā’’.
१०७८.
1078.
‘‘इदमस्स हत्थिरतनं, एरावणो गजो बली दन्ती।
‘‘Idamassa hatthiratanaṃ, erāvaṇo gajo balī dantī;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०७९.
1079.
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०८०.
1080.
‘‘अयमस्स अस्सरथो, साळिय 85 निग्घोसो सुभो रतनविचित्तो।
‘‘Ayamassa assaratho, sāḷiya 86 nigghoso subho ratanavicitto;
यत्थस्सु अय्यपुत्ता, सोभिंसु नन्दने विय देवा।
Yatthassu ayyaputtā, sobhiṃsu nandane viya devā;
तेदानि अय्यपुत्ता, चत्तारो वधाय निन्नीता॥
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
१०८१.
1081.
‘‘कथं नाम सामसमसुन्दरेहि, चन्दनमुदुकगत्तेहि 87।
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarehi, candanamudukagattehi 88;
राजा यजिस्सते यञ्ञं, सम्मूळ्हो चतूहि पुत्तेहि॥
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi puttehi.
१०८२.
1082.
‘‘कथं नाम सामसमसुन्दराहि, चन्दनमुदुकगत्ताहि।
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarāhi, candanamudukagattāhi;
राजा यजिस्सते यञ्ञं, सम्मूळ्हो चतूहि कञ्ञाहि॥
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi kaññāhi.
१०८३.
1083.
‘‘कथं नाम सामसमसुन्दराहि, चन्दनमुदुकगत्ताहि।
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarāhi, candanamudukagattāhi;
राजा यजिस्सते यञ्ञं, सम्मूळ्हो चतूहि महेसीहि॥
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi mahesīhi.
१०८४.
1084.
‘‘कथं नाम सामसमसुन्दरेहि, चन्दनमुदुकगत्तेहि।
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarehi, candanamudukagattehi;
राजा यजिस्सते यञ्ञं, सम्मूळ्हो चतूहि गहपतीहि॥
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi gahapatīhi.
१०८५.
1085.
‘‘यथा होन्ति गामनिगमा, सुञ्ञा अमनुस्सका ब्रहारञ्ञा।
‘‘Yathā honti gāmanigamā, suññā amanussakā brahāraññā;
तथा हेस्सति पुप्फवतिया, यिट्ठेसु चन्दसूरियेसु’’॥
Tathā hessati pupphavatiyā, yiṭṭhesu candasūriyesu’’.
१०८६.
1086.
‘‘उम्मत्तिका भविस्सामि, भूनहता पंसुना च 89 परिकिण्णा।
‘‘Ummattikā bhavissāmi, bhūnahatā paṃsunā ca 90 parikiṇṇā;
१०८७.
1087.
‘‘उम्मत्तिका भविस्सामि, भूनहता पंसुना च परिकिण्णा।
‘‘Ummattikā bhavissāmi, bhūnahatā paṃsunā ca parikiṇṇā;
सचे सूरियवरं हन्ति, पाणा मे देव रुज्झन्ति’’॥
Sace sūriyavaraṃ hanti, pāṇā me deva rujjhanti’’.
१०८८.
1088.
‘‘किं नु मा न रमापेय्युं, अञ्ञमञ्ञं पियंवदा।
‘‘Kiṃ nu mā na ramāpeyyuṃ, aññamaññaṃ piyaṃvadā;
चन्दसूरियेसु नच्चन्तियो, समा तासं न विज्जति’’॥
Candasūriyesu naccantiyo, samā tāsaṃ na vijjati’’.
१०८९.
1089.
‘‘इमं मय्हं हदयसोकं, पटिमुञ्चतु 97 खण्डहाल तव माता।
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu 98 khaṇḍahāla tava mātā;
यो मय्हं हदयसोको, चन्दम्हि वधाय निन्नीते॥
Yo mayhaṃ hadayasoko, candamhi vadhāya ninnīte.
१०९०.
1090.
‘‘इमं मय्हं हदयसोकं, पटिमुञ्चतु खण्डहाल तव माता।
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava mātā;
यो मय्हं हदयसोको, सूरियम्हि वधाय निन्नीते॥
Yo mayhaṃ hadayasoko, sūriyamhi vadhāya ninnīte.
१०९१.
1091.
‘‘इमं मय्हं हदयसोकं, पटिमुञ्चतु खण्डहाल तव जाया।
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava jāyā;
यो मय्हं हदयसोको, चन्दम्हि वधाय निन्नीते॥
Yo mayhaṃ hadayasoko, candamhi vadhāya ninnīte.
१०९२.
1092.
‘‘इमं मय्हं हदयसोकं, पटिमुञ्चतु खण्डहाल तव जाया।
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava jāyā;
यो मय्हं हदयसोको, सूरियम्हि वधाय निन्नीते॥
Yo mayhaṃ hadayasoko, sūriyamhi vadhāya ninnīte.
१०९३.
1093.
‘‘मा च पुत्ते मा च पतिं, अद्दक्खि खण्डहाल तव माता।
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava mātā;
यो घातेसि कुमारे, अदूसके सीहसङ्कासे॥
Yo ghātesi kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
१०९४.
1094.
‘‘मा च पुत्ते मा च पतिं, अद्दक्खि खण्डहाल तव माता।
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava mātā;
यो घातेसि कुमारे, अपेक्खिते सब्बलोकस्स॥
Yo ghātesi kumāre, apekkhite sabbalokassa.
१०९५.
1095.
‘‘मा च पुत्ते मा च पतिं, अद्दक्खि खण्डहाल तव जाया।
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava jāyā;
यो घातेसि कुमारे, अदूसके सीहसङ्कासे॥
Yo ghātesi kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
१०९६.
1096.
‘‘मा च पुत्ते मा च पतिं, अद्दक्खि खण्डहाल तव जाया।
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava jāyā;
यो घातेसि कुमारे, अपेक्खिते सब्बलोकस्स’’॥
Yo ghātesi kumāre, apekkhite sabbalokassa’’.
१०९७.
1097.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थी अस्से च पालेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
१०९८.
1098.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, हत्थिछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
१०९९.
1099.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
अपि निगळबन्धकापि, अस्सछकणानि उज्झेम॥
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
११००.
1100.
‘‘मा नो देव अवधि, दासे नो देहि खण्डहालस्स।
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
यस्स होन्ति तव कामा, अपि रट्ठा पब्बाजिता।
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
भिक्खाचरियं चरिस्साम॥
Bhikkhācariyaṃ carissāma.
११०१.
1101.
‘‘दिब्बं देव उपयाचन्ति, पुत्तत्थिकापि दलिद्दा।
‘‘Dibbaṃ deva upayācanti, puttatthikāpi daliddā;
पटिभानानिपि हित्वा, पुत्ते न लभन्ति एकच्चा॥
Paṭibhānānipi hitvā, putte na labhanti ekaccā.
११०२.
1102.
अथ नो अकारणस्मा, यञ्ञत्थाय देव घातेसि॥
Atha no akāraṇasmā, yaññatthāya deva ghātesi.
११०३.
1103.
‘‘उपयाचितकेन पुत्तं लभन्ति, मा तात नो अघातेसि।
‘‘Upayācitakena puttaṃ labhanti, mā tāta no aghātesi;
मा किच्छालद्धकेहि पुत्तेहि, यजित्थो इमं यञ्ञं॥
Mā kicchāladdhakehi puttehi, yajittho imaṃ yaññaṃ.
११०४.
1104.
‘‘उपयाचितकेन पुत्तं लभन्ति, मा तात नो अघातेसि।
‘‘Upayācitakena puttaṃ labhanti, mā tāta no aghātesi;
मा कपणलद्धकेहि पुत्तेहि, अम्माय नो विप्पवासेसि’’॥
Mā kapaṇaladdhakehi puttehi, ammāya no vippavāsesi’’.
११०५.
1105.
‘‘बहुदुक्खा 103 पोसिय चन्दं, अम्म तुवं जीयसे पुत्तं।
‘‘Bahudukkhā 104 posiya candaṃ, amma tuvaṃ jīyase puttaṃ;
वन्दामि खो ते पादे, लभतं तातो परलोकं॥
Vandāmi kho te pāde, labhataṃ tāto paralokaṃ.
११०६.
1106.
‘‘हन्द च मं उपगुय्ह, पादे ते अम्म वन्दितुं देहि।
‘‘Handa ca maṃ upaguyha, pāde te amma vandituṃ dehi;
११०७.
1107.
‘‘हन्द च मं उपगुय्ह 107, पादे ते अम्म वन्दितुं देहि।
‘‘Handa ca maṃ upaguyha 108, pāde te amma vandituṃ dehi;
गच्छामि दानि पवासं, मातु कत्वा हदयसोकं॥
Gacchāmi dāni pavāsaṃ, mātu katvā hadayasokaṃ.
११०८.
1108.
हन्द च मं उपगुय्ह 109, पादे ते अम्म वन्दितुं देहि।
Handa ca maṃ upaguyha 110, pāde te amma vandituṃ dehi;
गच्छामि दानि पवासं, जनस्स कत्वा हदयसोकं’’॥
Gacchāmi dāni pavāsaṃ, janassa katvā hadayasokaṃ’’.
११०९.
1109.
‘‘हन्द च पदुमपत्तानं, मोळिं बन्धस्सु गोतमिपुत्त।
‘‘Handa ca padumapattānaṃ, moḷiṃ bandhassu gotamiputta;
१११०.
1110.
‘‘हन्द च विलेपनं ते, पच्छिमकं चन्दनं विलिम्पस्सु।
‘‘Handa ca vilepanaṃ te, pacchimakaṃ candanaṃ vilimpassu;
येहि च सुविलित्तो, सोभसि राजपरिसायं॥
Yehi ca suvilitto, sobhasi rājaparisāyaṃ.
११११.
1111.
‘‘हन्द च मुदुकानि वत्थानि, पच्छिमकं कासिकं निवासेहि।
‘‘Handa ca mudukāni vatthāni, pacchimakaṃ kāsikaṃ nivāsehi;
येहि च सुनिवत्थो, सोभसि राजपरिसायं॥
Yehi ca sunivattho, sobhasi rājaparisāyaṃ.
१११२.
1112.
‘‘मुत्तामणिकनकविभूसितानि, गण्हस्सु हत्थाभरणानि।
‘‘Muttāmaṇikanakavibhūsitāni, gaṇhassu hatthābharaṇāni;
येहि च हत्थाभरणेहि, सोभसि राजपरिसायं’’॥
Yehi ca hatthābharaṇehi, sobhasi rājaparisāyaṃ’’.
१११३.
1113.
‘‘न हि नूनायं रट्ठपालो, भूमिपति जनपदस्स दायादो।
‘‘Na hi nūnāyaṃ raṭṭhapālo, bhūmipati janapadassa dāyādo;
लोकिस्सरो महन्तो, पुत्ते स्नेहं जनयति’’॥
Lokissaro mahanto, putte snehaṃ janayati’’.
१११४.
1114.
‘‘मय्हम्पि पिया पुत्ता, अत्ता च पियो तुम्हे च भरियायो।
‘‘Mayhampi piyā puttā, attā ca piyo tumhe ca bhariyāyo;
१११५.
1115.
‘‘मं पठमं घातेहि, मा मे हदयं दुक्खं फालेसि।
‘‘Maṃ paṭhamaṃ ghātehi, mā me hadayaṃ dukkhaṃ phālesi;
१११६.
1116.
पुञ्ञं करस्सु विपुलं, विचराम उभोपि परलोके’’॥
Puññaṃ karassu vipulaṃ, vicarāma ubhopi paraloke’’.
१११७.
1117.
‘‘मा त्वं चन्दे रुच्चि मरणं 121, बहुका तव देवरा विसालक्खि।
‘‘Mā tvaṃ cande rucci maraṇaṃ 122, bahukā tava devarā visālakkhi;
ते तं रमयिस्सन्ति, यिट्ठस्मिं गोतमिपुत्ते’’॥
Te taṃ ramayissanti, yiṭṭhasmiṃ gotamiputte’’.
१११८.
1118.
‘‘एवं वुत्ते चन्दा अत्तानं, हन्ति हत्थतलकेहि’’।
‘‘Evaṃ vutte candā attānaṃ, hanti hatthatalakehi’’;
१११९.
1119.
‘‘न हि नूनिमस्स रञ्ञो, मित्तामच्चा च विज्जरे सुहदा।
‘‘Na hi nūnimassa rañño, mittāmaccā ca vijjare suhadā;
ये न वदन्ति राजानं, मा घातयि ओरसे पुत्ते॥
Ye na vadanti rājānaṃ, mā ghātayi orase putte.
११२०.
1120.
‘‘न हि नूनिमस्स रञ्ञो, ञाती मित्ता च विज्जरे सुहदा।
‘‘Na hi nūnimassa rañño, ñātī mittā ca vijjare suhadā;
ये न वदन्ति राजानं, मा घातयि अत्रजे पुत्ते॥
Ye na vadanti rājānaṃ, mā ghātayi atraje putte.
११२१.
1121.
‘‘इमे तेपि मय्हं पुत्ता, गुणिनो कायूरधारिनो राज।
‘‘Ime tepi mayhaṃ puttā, guṇino kāyūradhārino rāja;
तेहिपि यजस्सु यञ्ञं, अथ मुञ्चतु 127 गोतमिपुत्ते॥
Tehipi yajassu yaññaṃ, atha muñcatu 128 gotamiputte.
११२२.
1122.
‘‘बिलसतं मं कत्वान, यजस्सु सत्तधा महाराज।
‘‘Bilasataṃ maṃ katvāna, yajassu sattadhā mahārāja;
मा जेट्ठपुत्तमवधि, अदूसकं सीहसङ्कासं॥
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, adūsakaṃ sīhasaṅkāsaṃ.
११२३.
1123.
‘‘बिलसतं मं कत्वान, यजस्सु सत्तधा महाराज।
‘‘Bilasataṃ maṃ katvāna, yajassu sattadhā mahārāja;
मा जेट्ठपुत्तमवधि, अपेक्खितं सब्बलोकस्स’’॥
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, apekkhitaṃ sabbalokassa’’.
११२४.
1124.
‘‘बहुका तव दिन्नाभरणा, उच्चावचा सुभणितम्हि।
‘‘Bahukā tava dinnābharaṇā, uccāvacā subhaṇitamhi;
मुत्तामणिवेळुरिया, एतं ते पच्छिमकं दानं’’॥
Muttāmaṇiveḷuriyā, etaṃ te pacchimakaṃ dānaṃ’’.
११२५.
1125.
‘‘येसं पुब्बे खन्धेसु, फुल्ला मालागुणा विवत्तिंसु।
‘‘Yesaṃ pubbe khandhesu, phullā mālāguṇā vivattiṃsu;
तेसज्जपि सुनिसितो 129, नेत्तिंसो विवत्तिस्सति खन्धेसु॥
Tesajjapi sunisito 130, nettiṃso vivattissati khandhesu.
११२६.
1126.
‘‘येसं पुब्बे खन्धेसु, चित्ता मालागुणा विवत्तिंसु।
‘‘Yesaṃ pubbe khandhesu, cittā mālāguṇā vivattiṃsu;
तेसज्जपि सुनिसितो, नेत्तिंसो विवत्तिस्सति खन्धेसु॥
Tesajjapi sunisito, nettiṃso vivattissati khandhesu.
११२७.
1127.
‘‘अचिरं 131 वत नेत्तिंसो, विवत्तिस्सति राजपुत्तानं खन्धेसु।
‘‘Aciraṃ 132 vata nettiṃso, vivattissati rājaputtānaṃ khandhesu;
अथ मम हदयं न फलति, ताव दळ्हबन्धञ्च मे आसि॥
Atha mama hadayaṃ na phalati, tāva daḷhabandhañca me āsi.
११२८.
1128.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, यञ्ञत्थाय एकराजस्स॥
Niyyātha candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
११२९.
1129.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, मातु कत्वा हदयसोकं॥
Niyyātha candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
११३०.
1130.
‘‘कासिकसुचिवत्थधरा, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, जनस्स कत्वा हदयसोकं॥
Niyyātha candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ.
११३१.
1131.
‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, यञ्ञत्थाय एकराजस्स॥
Niyyātha candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
११३२.
1132.
‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, मातु कत्वा हदयसोकं॥
Niyyātha candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
११३३.
1133.
‘‘मंसरसभोजना न्हापकसुन्हापिता, कुण्डलिनो अगलुचन्दनविलित्ता।
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
निय्याथ चन्दसूरिया, जनस्स कत्वा हदयसोकं’’॥
Niyyātha candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ’’.
११३४.
1134.
‘‘सब्बस्मिं उपक्खटस्मिं, निसीदिते चन्दस्मिं 133 यञ्ञत्थाय।
‘‘Sabbasmiṃ upakkhaṭasmiṃ, nisīdite candasmiṃ 134 yaññatthāya;
पञ्चालराजधीता पञ्जलिका, सब्बपरिसाय समनुपरियायि 135॥
Pañcālarājadhītā pañjalikā, sabbaparisāya samanupariyāyi 136.
११३५.
1135.
‘‘येन सच्चेन खण्डहालो, पापकम्मं करोति दुम्मेधो।
‘‘Yena saccena khaṇḍahālo, pāpakammaṃ karoti dummedho;
एतेन सच्चवज्जेन, समङ्गिनी सामिकेन होमि॥
Etena saccavajjena, samaṅginī sāmikena homi.
११३६.
1136.
‘‘ये इधत्थि अमनुस्सा, यानि च यक्खभूतभब्यानि।
‘‘Ye idhatthi amanussā, yāni ca yakkhabhūtabhabyāni;
करोन्तु मे वेय्यावटिकं, समङ्गिनी सामिकेन होमि॥
Karontu me veyyāvaṭikaṃ, samaṅginī sāmikena homi.
११३७.
1137.
‘‘या देवता इधागता, यानि च यक्खभूतभब्यानि।
‘‘Yā devatā idhāgatā, yāni ca yakkhabhūtabhabyāni;
सरणेसिनिं अनाथं तायथ मं, याचामहं पतिमाहं अजेयं’’ 137॥
Saraṇesiniṃ anāthaṃ tāyatha maṃ, yācāmahaṃ patimāhaṃ ajeyaṃ’’ 138.
११३८.
1138.
‘‘तं सुत्वा अमनुस्सो, अयोकूटं परिब्भमेत्वान।
‘‘Taṃ sutvā amanusso, ayokūṭaṃ paribbhametvāna;
भयमस्स जनयन्तो, राजानं इदमवोच॥
Bhayamassa janayanto, rājānaṃ idamavoca.
११३९.
1139.
मा जेट्ठपुत्तमवधि, अदूसकं सीहसङ्कासं॥
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, adūsakaṃ sīhasaṅkāsaṃ.
११४०.
1140.
‘‘को ते दिट्ठो राजकलि, पुत्तभरियायो हञ्ञमानायो 143।
‘‘Ko te diṭṭho rājakali, puttabhariyāyo haññamānāyo 144;
सेट्ठि च गहपतयो, अदूसका सग्गकामा हि॥
Seṭṭhi ca gahapatayo, adūsakā saggakāmā hi.
११४१.
1141.
‘‘तं सुत्वा खण्डहालो, राजा च अब्भुतमिदं दिस्वान।
‘‘Taṃ sutvā khaṇḍahālo, rājā ca abbhutamidaṃ disvāna;
सब्बेसं बन्धनानि मोचेसुं, यथा तं अनुपघातं 145॥
Sabbesaṃ bandhanāni mocesuṃ, yathā taṃ anupaghātaṃ 146.
११४२.
1142.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
सब्बे एकेकलेड्डुकमदंसु, एस वधो खण्डहालस्स’’॥
Sabbe ekekaleḍḍukamadaṃsu, esa vadho khaṇḍahālassa’’.
११४३.
1143.
‘‘सब्बे पविट्ठा 147 निरयं, यथा तं पापकं करित्वान।
‘‘Sabbe paviṭṭhā 148 nirayaṃ, yathā taṃ pāpakaṃ karitvāna;
न हि पापकम्मं कत्वा, लब्भा सुगतिं इतो गन्तुं’’॥
Na hi pāpakammaṃ katvā, labbhā sugatiṃ ito gantuṃ’’.
११४४.
1144.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
११४५.
1145.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये 151 तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 152 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
चन्दं अभिसिञ्चिंसु, समागता राजकञ्ञायो च॥
Candaṃ abhisiñciṃsu, samāgatā rājakaññāyo ca.
११४६.
1146.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
११४७.
1147.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये 155 तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 156 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
चन्दं अभिसिञ्चिंसु, समागता देवकञ्ञायो च॥
Candaṃ abhisiñciṃsu, samāgatā devakaññāyo ca.
११४८.
1148.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
११४९.
1149.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये 159 तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 160 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
चेलुक्खेपमकरुं, समागता राजकञ्ञायो च॥
Celukkhepamakaruṃ, samāgatā rājakaññāyo ca.
११५०.
1150.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
११५१.
1151.
‘‘सब्बेसु विप्पमुत्तेसु, ये 163 तत्थ समागता तदा आसुं।
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 164 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
चेलुक्खेपमकरुं, समागता देवकञ्ञायो च॥
Celukkhepamakaruṃ, samāgatā devakaññāyo ca.
११५२.
1152.
नन्दिं पवेसि नगरं 167, बन्धना मोक्खो अघोसित्था’’ति॥
Nandiṃ pavesi nagaraṃ 168, bandhanā mokkho aghositthā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५४४] ७. चन्दकुमारजातकवण्णना • [544] 7. Candakumārajātakavaṇṇanā
