| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५. चन्दनसुत्तवण्णना
5. Candanasuttavaṇṇanā
९६. हेट्ठाति कामभवे। तत्थ हि परिब्भमन्तस्स पतिट्ठा दुल्लभा येभुय्येन तत्थ सत्ता निमुग्गा एव होन्ति, तस्मा हेट्ठा अप्पतिट्ठो संसारो। उपरीति महग्गतभवे। तत्थ हि निब्बत्तस्स निब्बानं आरुहितुं आलम्बना दुल्लभा, झानाभिरतिया तत्थेव निकन्ति तेसं बलवती होति, तस्मा उपरि अनालम्बनो संसारो। पेसितत्तोति निब्बानं पति पेसितचित्तो। तयो कम्माभिसङ्खाराति पुञ्ञाभिसङ्खारादयो तयो अभिसङ्खारा। तेन ‘‘नन्दीपुब्बको कम्मभवो’’ति वत्वा ‘‘नन्दिं जनेत्वा’’ति वुत्तो। कामसञ्ञासीसेन कामच्छन्दस्स गहणं, कामच्छन्दपमुखानि च ओरम्भागियसंयोजनानि गहितानीति आह ‘‘कामसञ्ञागहणेन पञ्चोरम्भागियसंयोजनानी’’ति। रूपभवो रूपं भवपदलोपेन। रूपभवग्गहणेन चेत्थ सेसभवस्सपि गहणं। तस्स संयोजनग्गहणेन पञ्च उद्धम्भागियसंयोजनानि गहितानि। महोघेति संसारमहोघे। तेसन्ति कामभवादीनं गहणेन भवभावेन तदेकलक्खणताय। अरूपभवो गहितो लक्खणहारनयेन। सेसं सुविञ्ञेय्यमेव।
96.Heṭṭhāti kāmabhave. Tattha hi paribbhamantassa patiṭṭhā dullabhā yebhuyyena tattha sattā nimuggā eva honti, tasmā heṭṭhā appatiṭṭho saṃsāro. Uparīti mahaggatabhave. Tattha hi nibbattassa nibbānaṃ āruhituṃ ālambanā dullabhā, jhānābhiratiyā tattheva nikanti tesaṃ balavatī hoti, tasmā upari anālambano saṃsāro. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Tayo kammābhisaṅkhārāti puññābhisaṅkhārādayo tayo abhisaṅkhārā. Tena ‘‘nandīpubbako kammabhavo’’ti vatvā ‘‘nandiṃ janetvā’’ti vutto. Kāmasaññāsīsena kāmacchandassa gahaṇaṃ, kāmacchandapamukhāni ca orambhāgiyasaṃyojanāni gahitānīti āha ‘‘kāmasaññāgahaṇena pañcorambhāgiyasaṃyojanānī’’ti. Rūpabhavo rūpaṃ bhavapadalopena. Rūpabhavaggahaṇena cettha sesabhavassapi gahaṇaṃ. Tassa saṃyojanaggahaṇena pañca uddhambhāgiyasaṃyojanāni gahitāni. Mahogheti saṃsāramahoghe. Tesanti kāmabhavādīnaṃ gahaṇena bhavabhāvena tadekalakkhaṇatāya. Arūpabhavo gahito lakkhaṇahāranayena. Sesaṃ suviññeyyameva.
चन्दनसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Candanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ५. चन्दनसुत्तं • 5. Candanasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ५-६. चन्दनसुत्तादिवण्णना • 5-6. Candanasuttādivaṇṇanā
