| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. จนฺทนสุตฺตวณฺณนา
5. Candanasuttavaṇṇanā
๙๖. เหฎฺฐาติ กามภเวฯ ตตฺถ หิ ปริพฺภมนฺตสฺส ปติฎฺฐา ทุลฺลภา เยภุเยฺยน ตตฺถ สตฺตา นิมุคฺคา เอว โหนฺติ, ตสฺมา เหฎฺฐา อปฺปติโฎฺฐ สํสาโรฯ อุปรีติ มหคฺคตภเวฯ ตตฺถ หิ นิพฺพตฺตสฺส นิพฺพานํ อารุหิตุํ อาลมฺพนา ทุลฺลภา, ฌานาภิรติยา ตเตฺถว นิกนฺติ เตสํ พลวตี โหติ, ตสฺมา อุปริ อนาลมฺพโน สํสาโรฯ เปสิตโตฺตติ นิพฺพานํ ปติ เปสิตจิโตฺตฯ ตโย กมฺมาภิสงฺขาราติ ปุญฺญาภิสงฺขาราทโย ตโย อภิสงฺขาราฯ เตน ‘‘นนฺทีปุพฺพโก กมฺมภโว’’ติ วตฺวา ‘‘นนฺทิํ ชเนตฺวา’’ติ วุโตฺตฯ กามสญฺญาสีเสน กามจฺฉนฺทสฺส คหณํ, กามจฺฉนฺทปมุขานิ จ โอรมฺภาคิยสํโยชนานิ คหิตานีติ อาห ‘‘กามสญฺญาคหเณน ปโญฺจรมฺภาคิยสํโยชนานี’’ติฯ รูปภโว รูปํ ภวปทโลเปนฯ รูปภวคฺคหเณน เจตฺถ เสสภวสฺสปิ คหณํฯ ตสฺส สํโยชนคฺคหเณน ปญฺจ อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนานิ คหิตานิฯ มโหเฆติ สํสารมโหเฆฯ เตสนฺติ กามภวาทีนํ คหเณน ภวภาเวน ตเทกลกฺขณตายฯ อรูปภโว คหิโต ลกฺขณหารนเยนฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ
96.Heṭṭhāti kāmabhave. Tattha hi paribbhamantassa patiṭṭhā dullabhā yebhuyyena tattha sattā nimuggā eva honti, tasmā heṭṭhā appatiṭṭho saṃsāro. Uparīti mahaggatabhave. Tattha hi nibbattassa nibbānaṃ āruhituṃ ālambanā dullabhā, jhānābhiratiyā tattheva nikanti tesaṃ balavatī hoti, tasmā upari anālambano saṃsāro. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Tayo kammābhisaṅkhārāti puññābhisaṅkhārādayo tayo abhisaṅkhārā. Tena ‘‘nandīpubbako kammabhavo’’ti vatvā ‘‘nandiṃ janetvā’’ti vutto. Kāmasaññāsīsena kāmacchandassa gahaṇaṃ, kāmacchandapamukhāni ca orambhāgiyasaṃyojanāni gahitānīti āha ‘‘kāmasaññāgahaṇena pañcorambhāgiyasaṃyojanānī’’ti. Rūpabhavo rūpaṃ bhavapadalopena. Rūpabhavaggahaṇena cettha sesabhavassapi gahaṇaṃ. Tassa saṃyojanaggahaṇena pañca uddhambhāgiyasaṃyojanāni gahitāni. Mahogheti saṃsāramahoghe. Tesanti kāmabhavādīnaṃ gahaṇena bhavabhāvena tadekalakkhaṇatāya. Arūpabhavo gahito lakkhaṇahāranayena. Sesaṃ suviññeyyameva.
จนฺทนสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Candanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. จนฺทนสุตฺตํ • 5. Candanasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕-๖. จนฺทนสุตฺตาทิวณฺณนา • 5-6. Candanasuttādivaṇṇanā
