Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൩. ചന്ദൂപമസുത്തം
3. Candūpamasuttaṃ
൧൪൬. സാവത്ഥിയം വിഹരതി…പേ॰… ‘‘ചന്ദൂപമാ, ഭിക്ഖവേ, കുലാനി ഉപസങ്കമഥ – അപകസ്സേവ കായം, അപകസ്സ ചിത്തം, നിച്ചനവകാ കുലേസു അപ്പഗബ്ഭാ 1. സേയ്യഥാപി , ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ജരുദപാനം വാ ഓലോകേയ്യ പബ്ബതവിസമം വാ നദീവിദുഗ്ഗം വാ – അപകസ്സേവ കായം, അപകസ്സ ചിത്തം; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദൂപമാ കുലാനി ഉപസങ്കമഥ – അപകസ്സേവ കായം, അപകസ്സ ചിത്തം, നിച്ചനവകാ കുലേസു അപ്പഗബ്ഭാ’’.
146. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘candūpamā, bhikkhave, kulāni upasaṅkamatha – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavakā kulesu appagabbhā 2. Seyyathāpi , bhikkhave, puriso jarudapānaṃ vā olokeyya pabbatavisamaṃ vā nadīviduggaṃ vā – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ; evameva kho, bhikkhave, candūpamā kulāni upasaṅkamatha – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavakā kulesu appagabbhā’’.
‘‘കസ്സപോ, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദൂപമോ കുലാനി ഉപസങ്കമതി – അപകസ്സേവ കായം, അപകസ്സ ചിത്തം, നിച്ചനവകോ കുലേസു അപ്പഗബ്ഭോ. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, കഥംരൂപോ ഭിക്ഖു അരഹതി കുലാനി ഉപസങ്കമിതു’’ന്തി? ‘‘ഭഗവംമൂലകാ നോ, ഭന്തേ, ധമ്മാ ഭഗവംനേത്തികാ ഭഗവംപടിസരണാ. സാധു വത, ഭന്തേ, ഭഗവന്തംയേവ പടിഭാതു ഏതസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ. ഭഗവതോ സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ധാരേസ്സന്തീ’’തി.
‘‘Kassapo, bhikkhave, candūpamo kulāni upasaṅkamati – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavako kulesu appagabbho. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, kathaṃrūpo bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamitu’’nti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
അഥ ഖോ ഭഗവാ ആകാസേ പാണിം ചാലേസി. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, അയം ആകാസേ പാണി ന സജ്ജതി ന ഗയ്ഹതി ന ബജ്ഝതി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, യസ്സ കസ്സചി ഭിക്ഖുനോ കുലാനി ഉപസങ്കമതോ കുലേസു ചിത്തം ന സജ്ജതി ന ഗയ്ഹതി ന ബജ്ഝതി – ‘ലഭന്തു ലാഭകാമാ, പുഞ്ഞകാമാ കരോന്തു പുഞ്ഞാനീ’തി; യഥാസകേന ലാഭേന അത്തമനോ ഹോതി സുമനോ, ഏവം പരേസം ലാഭേന അത്തമനോ ഹോതി സുമനോ; ഏവരൂപോ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അരഹതി കുലാനി ഉപസങ്കമിതും.
Atha kho bhagavā ākāse pāṇiṃ cālesi. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ayaṃ ākāse pāṇi na sajjati na gayhati na bajjhati; evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhuno kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati na gayhati na bajjhati – ‘labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu puññānī’ti; yathāsakena lābhena attamano hoti sumano, evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano; evarūpo kho, bhikkhave, bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamituṃ.
‘‘കസ്സപസ്സ, ഭിക്ഖവേ, കുലാനി ഉപസങ്കമതോ കുലേസു ചിത്തം ന സജ്ജതി ന ഗയ്ഹതി ന ബജ്ഝതി – ‘ലഭന്തു ലാഭകാമാ, പുഞ്ഞകാമാ കരോന്തു പുഞ്ഞാനീ’തി; യഥാസകേന ലാഭേന അത്തമനോ ഹോതി സുമനോ; ഏവം പരേസം ലാഭേന അത്തമനോ ഹോതി സുമനോ.
‘‘Kassapassa, bhikkhave, kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati na gayhati na bajjhati – ‘labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu puññānī’ti; yathāsakena lābhena attamano hoti sumano; evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, കഥംരൂപസ്സ ഭിക്ഖുനോ അപരിസുദ്ധാ ധമ്മദേസനാ ഹോതി, കഥംരൂപസ്സ ഭിക്ഖുനോ പരിസുദ്ധാ ധമ്മദേസനാ ഹോതീ’’തി? ‘‘ഭഗവംമൂലകാ നോ, ഭന്തേ, ധമ്മാ ഭഗവംനേത്തികാ ഭഗവംപടിസരണാ. സാധു വത, ഭന്തേ, ഭഗവന്തംയേവ പടിഭാതു ഏതസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ . ഭഗവതോ സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ധാരേസ്സന്തീ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭിക്ഖവേ, സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, kathaṃrūpassa bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti, kathaṃrūpassa bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hotī’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho . Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘യോ ഹി കോചി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഏവംചിത്തോ പരേസം ധമ്മം ദേസേതി – ‘അഹോ വത മേ ധമ്മം സുണേയ്യും, സുത്വാ ച പന ധമ്മം പസീദേയ്യും, പസന്നാ ച മേ പസന്നാകാരം കരേയ്യു’ന്തി; ഏവരൂപസ്സ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ അപരിസുദ്ധാ ധമ്മദേസനാ ഹോതി.
‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘aho vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ pasīdeyyuṃ, pasannā ca me pasannākāraṃ kareyyu’nti; evarūpassa kho, bhikkhave, bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti.
‘‘യോ ച ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഏവംചിത്തോ പരേസം ധമ്മം ദേസേതി – ‘സ്വാക്ഖാതോ ഭഗവതാ ധമ്മോ സന്ദിട്ഠികോ അകാലികോ ഏഹിപസ്സികോ ഓപനേയ്യികോ പച്ചത്തം വേദിതബ്ബോ വിഞ്ഞൂഹീതി 3. അഹോ, വത മേ ധമ്മം സുണേയ്യും, സുത്വാ ച പന ധമ്മം ആജാനേയ്യും, ആജാനിത്വാ ച പന തഥത്തായ പടിപജ്ജേയ്യു’ന്തി. ഇതി ധമ്മസുധമ്മതം പടിച്ച പരേസം ധമ്മം ദേസേതി, കാരുഞ്ഞം പടിച്ച അനുദ്ദയം 4 പടിച്ച അനുകമ്പം ഉപാദായ പരേസം ധമ്മം ദേസേതി. ഏവരൂപസ്സ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പരിസുദ്ധാ ധമ്മദേസനാ ഹോതി.
‘‘Yo ca kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti 5. Aho, vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu’nti. Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti, kāruññaṃ paṭicca anuddayaṃ 6 paṭicca anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti. Evarūpassa kho, bhikkhave, bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hoti.
‘‘കസ്സപോ, ഭിക്ഖവേ, ഏവംചിത്തോ പരേസം ധമ്മം ദേസേതി – ‘സ്വാക്ഖാതോ ഭഗവതാ ധമ്മോ സന്ദിട്ഠികോ അകാലികോ ഏഹിപസ്സികോ ഓപനേയ്യികോ പച്ചത്തം വേദിതബ്ബോ വിഞ്ഞൂഹീതി. അഹോ, വത മേ ധമ്മം സുണേയ്യും, സുത്വാ ച പന ധമ്മം ആജാനേയ്യും, ആജാനിത്വാ ച പന തഥത്തായ പടിപജ്ജേയ്യു’ന്തി. ഇതി ധമ്മസുധമ്മതം പടിച്ച പരേസം ധമ്മം ദേസേതി, കാരുഞ്ഞം പടിച്ച അനുദ്ദയം പടിച്ച അനുകമ്പം ഉപാദായ പരേസം ധമ്മം ദേസേതി. കസ്സപേന വാ ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, ഓവദിസ്സാമി യോ വാ പനസ്സ കസ്സപസദിസോ, ഓവദിതേഹി ച പന വോ തഥത്തായ പടിപജ്ജിതബ്ബ’’ന്തി. തതിയം.
‘‘Kassapo, bhikkhave, evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti. Aho, vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu’nti. Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti, kāruññaṃ paṭicca anuddayaṃ paṭicca anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti. Kassapena vā hi vo, bhikkhave, ovadissāmi yo vā panassa kassapasadiso, ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabba’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. ചന്ദൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 3. Candūpamasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൩. ചന്ദൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 3. Candūpamasuttavaṇṇanā