| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๘. จงฺกมนทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
8. Caṅkamanadāyakattheraapadānavaṇṇanā
อตฺถทสฺสิสฺส มุนิโนติอาทิกํ อายสฺมโต จงฺกมนทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปายสฺมา ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร เตสุ เตสุ ภเวสุ วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต สตฺถริ ปสีทิตฺวา อุจฺจวตฺถุกํ สุธาปริกมฺมกตํ รชตราสิสทิสํ โสภมานํ จงฺกมํ กาเรตฺวา มุตฺตทลสทิสํ เสตปุลินํ อตฺถริตฺวา ภควโต อทาสิฯ ปฎิคฺคเหสิ ภควา, จงฺกมํ ปฎิคฺคเหตฺวา จ ปน สุขํ กายจิตฺตสมาธิํ อเปฺปตฺวา ‘‘อยํ อนาคเต โคตมสฺส ภควโต สาสเน สาวโก ภวิสฺสตี’’ติ พฺยากาสิฯ โส เตน ปุญฺญกเมฺมน เทวมนุเสฺสสุ อปราปรํ สํสรโนฺต เทฺว สมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต สทฺธาสมฺปโนฺน สาสเน ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหตฺตํ ปตฺวา กตปุญฺญนาเมน จงฺกมนทายกเตฺถโรติ ปากโฎ อโหสิฯ
Atthadassissamuninotiādikaṃ āyasmato caṅkamanadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampāyasmā purimabuddhesu katādhikāro tesu tesu bhavesu vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto atthadassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto satthari pasīditvā uccavatthukaṃ sudhāparikammakataṃ rajatarāsisadisaṃ sobhamānaṃ caṅkamaṃ kāretvā muttadalasadisaṃ setapulinaṃ attharitvā bhagavato adāsi. Paṭiggahesi bhagavā, caṅkamaṃ paṭiggahetvā ca pana sukhaṃ kāyacittasamādhiṃ appetvā ‘‘ayaṃ anāgate gotamassa bhagavato sāsane sāvako bhavissatī’’ti byākāsi. So tena puññakammena devamanussesu aparāparaṃ saṃsaranto dve sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhippatto saddhāsampanno sāsane pabbajitvā nacirasseva arahattaṃ patvā katapuññanāmena caṅkamanadāyakattheroti pākaṭo ahosi.
๙๓. โส เอกทิวสํ อตฺตนา ปุเพฺพ กตปุญฺญกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อตฺถทสฺสิสฺส มุนิโนติอาทิมาหฯ ตตฺถ อตฺถทสฺสิสฺสาติ อตฺถํ ปโยชนํ วุทฺธิํ วิรูฬฺหิํ นิพฺพานํ ทกฺขติ ปสฺสตีติ อตฺถทสฺสี, อถ วา อตฺถํ นิพฺพานํ ทสฺสนสีโล ชานนสีโลติ อตฺถทสฺสี, ตสฺส อตฺถทสฺสิสฺส มุนิโน โมเนน ญาเณน สมนฺนาคตสฺส ภควโต มโนรมํ มนลฺลีนํ ภาวนียํ มนสิ กาตพฺพํ จงฺกมํ กาเรสินฺติ สมฺพโนฺธฯ เสสํ วุตฺตนยานุสาเรเนว สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
93. So ekadivasaṃ attanā pubbe katapuññakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento atthadassissa muninotiādimāha. Tattha atthadassissāti atthaṃ payojanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ nibbānaṃ dakkhati passatīti atthadassī, atha vā atthaṃ nibbānaṃ dassanasīlo jānanasīloti atthadassī, tassa atthadassissa munino monena ñāṇena samannāgatassa bhagavato manoramaṃ manallīnaṃ bhāvanīyaṃ manasi kātabbaṃ caṅkamaṃ kāresinti sambandho. Sesaṃ vuttanayānusāreneva suviññeyyamevāti.
จงฺกมนทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Caṅkamanadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๘. จงฺกมนทายกเตฺถรอปทานํ • 8. Caṅkamanadāyakattheraapadānaṃ
