| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५. चङ्कमसुत्तवण्णना
5. Caṅkamasuttavaṇṇanā
९९. महापञ्ञेसूति विपुलपञ्ञेसु। नन्ति सारिपुत्तत्थेरं। खन्धन्तरन्ति खन्धविभागं, खन्धानं वा अन्तरं विसेसो अत्थीति खन्धन्तरो। एस नयो सेसेसुपि। परिकम्मन्ति इद्धिविधाधिगमस्स पुब्बभागपरिकम्मञ्चेव उत्तरपरिकम्मञ्च। आनिसंसन्ति इद्धानिसंसञ्चेव आनिसंसञ्च। अधिट्ठानं विकुब्बनन्ति अधिट्ठानविधानञ्चेव विकुब्बनविधानञ्च। वुत्तनयेनेवाति ‘‘पथविं पत्थरन्तो विया’’तिआदिना।
99.Mahāpaññesūti vipulapaññesu. Nanti sāriputtattheraṃ. Khandhantaranti khandhavibhāgaṃ, khandhānaṃ vā antaraṃ viseso atthīti khandhantaro. Esa nayo sesesupi. Parikammanti iddhividhādhigamassa pubbabhāgaparikammañceva uttaraparikammañca. Ānisaṃsanti iddhānisaṃsañceva ānisaṃsañca. Adhiṭṭhānaṃ vikubbananti adhiṭṭhānavidhānañceva vikubbanavidhānañca. Vuttanayenevāti ‘‘pathaviṃ pattharanto viyā’’tiādinā.
धुतङ्गपरिहारन्ति धुतङ्गानं परिहरणविधिं। परिहरणग्गहणेनेव समादानं सिद्धं होतीति तं न गहितं। आनिसंसन्ति तंतंधुतङ्गपरिहरणे दट्ठब्बं आनिसंसमेव। समोधानन्ति ‘‘एत्तका पिण्डपातपटिसंयुत्ता, एत्तका सेनासनपटिसंयुत्ता’’ति पच्चयवसेन अञ्ञमञ्ञञ्च अन्तोगधत्ता। अधिट्ठानन्ति अधिट्ठानविधिं। भेदन्ति उक्कट्ठादिभेदञ्चेव भिन्नाकारञ्च।
Dhutaṅgaparihāranti dhutaṅgānaṃ pariharaṇavidhiṃ. Pariharaṇaggahaṇeneva samādānaṃ siddhaṃ hotīti taṃ na gahitaṃ. Ānisaṃsanti taṃtaṃdhutaṅgapariharaṇe daṭṭhabbaṃ ānisaṃsameva. Samodhānanti ‘‘ettakā piṇḍapātapaṭisaṃyuttā, ettakā senāsanapaṭisaṃyuttā’’ti paccayavasena aññamaññañca antogadhattā. Adhiṭṭhānanti adhiṭṭhānavidhiṃ. Bhedanti ukkaṭṭhādibhedañceva bhinnākārañca.
परिकम्मन्ति ‘‘दिब्बचक्खु एवं उप्पादेतब्बं, एवं विसोधेतब्ब’’न्तिआदिना परिकम्मविधानं। आनिसंसन्ति परेसं अज्झासयानुरूपायतनादिआनिसंसपभेदं। उपक्किलेसन्ति साधारणं असाधारणं दुविधं उपक्किलेसं। विपस्सनाभावनुपक्किलेसा हि दिब्बचक्खुस्स उपक्किलेसाति वेदितब्बा।
Parikammanti ‘‘dibbacakkhu evaṃ uppādetabbaṃ, evaṃ visodhetabba’’ntiādinā parikammavidhānaṃ. Ānisaṃsanti paresaṃ ajjhāsayānurūpāyatanādiānisaṃsapabhedaṃ. Upakkilesanti sādhāraṇaṃ asādhāraṇaṃ duvidhaṃ upakkilesaṃ. Vipassanābhāvanupakkilesā hi dibbacakkhussa upakkilesāti veditabbā.
सङ्खेपवित्थारगम्भीरुत्तानविचित्रकथादीसूति सङ्खेपो वित्थारो गम्भीरता उत्तानता विचित्रभावो नेय्यत्थता नीतत्थताति एवमादीसु धम्मस्स कथेतब्बप्पकारेसु तं तं कथेतब्बाकारं।
Saṅkhepavitthāragambhīruttānavicitrakathādīsūti saṅkhepo vitthāro gambhīratā uttānatā vicitrabhāvo neyyatthatā nītatthatāti evamādīsu dhammassa kathetabbappakāresu taṃ taṃ kathetabbākāraṃ.
इति-सद्दो आदिअत्थो, पकारत्थो वा। तेन –
Iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena –
‘‘आदिम्हि सीलं देसेय्य, (दी॰ नि॰ अट्ठ॰ १.१९०; म॰ नि॰ अट्ठ॰ १.२९१)
‘‘Ādimhi sīlaṃ deseyya, (dī. ni. aṭṭha. 1.190; ma. ni. aṭṭha. 1.291)
मज्झे चित्तं विनिद्दिसे।
Majjhe cittaṃ viniddise;
अन्ते पञ्ञा कथेतब्बा,
Ante paññā kathetabbā,
एसो धम्मकथाविधो’’ति॥ –
Eso dhammakathāvidho’’ti. –
एवं कथेतब्बाकारं सङ्गण्हाति।
Evaṃ kathetabbākāraṃ saṅgaṇhāti.
‘‘सिथिलं धनितञ्च दीघरस्सं, गरुकं लहुकञ्च निग्गहीतं।
‘‘Sithilaṃ dhanitañca dīgharassaṃ, garukaṃ lahukañca niggahītaṃ;
सम्बन्धं ववत्थितं विमुत्तं, दसधा ब्यञ्जनबुद्धिया पभेदो’’ति॥ (दी॰ नि॰ १.१९०; म॰ नि॰ अट्ठ॰ १.२९१; परि॰ ४८५) –
Sambandhaṃ vavatthitaṃ vimuttaṃ, dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedo’’ti. (dī. ni. 1.190; ma. ni. aṭṭha. 1.291; pari. 485) –
एवं वुत्तं दसविधं ब्यञ्जनबुद्धिं। अट्ठुप्पत्तिन्ति तस्स तस्स सुत्तस्स जातकस्स च अट्ठुप्पत्तिं। अनुसन्धिन्ति पच्छानुसन्धिआदिअनुसन्धिं। पुब्बापरन्ति सम्बन्धं। इदं पदं एवं वत्तब्बं, इदं पुब्बापरं एवं गहेतब्बन्ति।
Evaṃ vuttaṃ dasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ. Aṭṭhuppattinti tassa tassa suttassa jātakassa ca aṭṭhuppattiṃ. Anusandhinti pacchānusandhiādianusandhiṃ. Pubbāparanti sambandhaṃ. Idaṃ padaṃ evaṃ vattabbaṃ, idaṃ pubbāparaṃ evaṃ gahetabbanti.
कुलसङ्गण्हनपरिहारन्ति लाभुप्पादनत्थं कुलानं सङ्गण्हनविधिनो परिहरणं तन्नियमितं एकन्तिकं कुलसङ्गहणविधिं।
Kulasaṅgaṇhanaparihāranti lābhuppādanatthaṃ kulānaṃ saṅgaṇhanavidhino pariharaṇaṃ tanniyamitaṃ ekantikaṃ kulasaṅgahaṇavidhiṃ.
चङ्कमसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Caṅkamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ५. चङ्कमसुत्तं • 5. Caṅkamasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ५. चङ्कमसुत्तवण्णना • 5. Caṅkamasuttavaṇṇanā
