Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၅. စင္ကမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Caṅkamasuttavaṇṇanā
၉၉. ပဉ္စမေ ပသ္သထ နောတိ ပသ္သထ နု။ သဗ္ဗေ ခော ဧတေတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ မဟာပညာနံ ယဒိဒံ သာရိပုတ္တော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၈၉) မဟာပညေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ခန္ဓန္တရံ ဓာတ္ဝန္တရံ အာယတနန္တရံ သတိပဋ္ဌာနဗောဓိပက္ခိယဓမ္မန္တရံ တိလက္ခဏာဟတံ ဂမ္ဘီရံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ မဟာပညာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ ပထဝိံ ပတ္ထရေန္တော ဝိယ သိနေရုပာဒတော ဝာလိကံ ဥဒ္ဓရန္တော ဝိယ စက္ကဝာဠပဗ္ဗတံ ဘိန္ဒန္တော ဝိယ သိနေရုံ ဥက္ခိပန္တော ဝိယ အာကာသံ ဝိတ္ထာရေန္တော ဝိယ စန္ဒိမသူရိယေ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ စ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ကထေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ မဟာပညာ’’တိ။
99. Pañcame passatha noti passatha nu. Sabbe kho eteti sāriputtatthero bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto’’ti (a. ni. 1.189) mahāpaññesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘khandhantaraṃ dhātvantaraṃ āyatanantaraṃ satipaṭṭhānabodhipakkhiyadhammantaraṃ tilakkhaṇāhataṃ gambhīraṃ pañhaṃ pucchissāmā’’ti mahāpaññāva parivārenti. Sopi tesaṃ pathaviṃ pattharento viya sinerupādato vālikaṃ uddharanto viya cakkavāḷapabbataṃ bhindanto viya sineruṃ ukkhipanto viya ākāsaṃ vitthārento viya candimasūriye uṭṭhāpento viya ca pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahāpaññā’’ti.
မဟာမောဂ္ဂလ္လာနောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော’’တိ ဣဒ္ဓိမန္တေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ပရိကမ္မံ အာနိသံသံ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိကုဗ္ဗနံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဣဒ္ဓိမန္တောဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ကထေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ မဟိဒ္ဓိကာ’’တိ။
Mahāmoggallānopi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno’’ti iddhimantesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘parikammaṃ ānisaṃsaṃ adhiṭṭhānaṃ vikubbanaṃ pucchissāmā’’ti iddhimantova parivārenti. Sopi tesaṃ vuttanayeneva pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahiddhikā’’ti.
မဟာကသ္သပောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဓုတဝာဒာနံ ယဒိဒံ မဟာကသ္သပော’’တိ ဓုတဝာဒေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ဓုတင္ဂပရိဟာရံ အာနိသံသံ သမောဓာနံ အဓိဋ္ဌာနံ ဘေဒံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဓုတဝာဒာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ တထေဝ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ဗ္ယာကရောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဓုတဝာဒာ’’တိ။
Mahākassapopi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhutavādānaṃ yadidaṃ mahākassapo’’ti dhutavādesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dhutaṅgaparihāraṃ ānisaṃsaṃ samodhānaṃ adhiṭṭhānaṃ bhedaṃ pucchissāmā’’ti dhutavādāva parivārenti. Sopi tesaṃ tatheva pucchitapucchitaṃ byākaroti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dhutavādā’’ti.
အနုရုဒ္ဓတ္ထေရောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ ယဒိဒံ အနုရုဒ္ဓော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုကေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုသ္သ ပရိကမ္မံ အာနိသံသံ ဥပက္ကိလေသံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ တထေဝ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ကထေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာ’’တိ။
Anuruddhattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho’’ti (a. ni. 1.192) dibbacakkhukesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dibbacakkhussa parikammaṃ ānisaṃsaṃ upakkilesaṃ pucchissāmā’’ti dibbacakkhukāva parivārenti. Sopi tesaṃ tatheva pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dibbacakkhukā’’ti.
ပုဏ္ဏတ္ထေရောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ ပုဏ္ဏော မန္တာဏိပုတ္တော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၆) ဓမ္မကထိကေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ဓမ္မကထာယ သင္ခေပဝိတ္ထာရဂမ္ဘီရုတ္တာနဝိစိတ္ရကထာဒီသု တံ တံ အာကာရံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဓမ္မကထိကာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ ‘‘အာဝုသော, ဓမ္မကထိကေန နာမ အာဒိတော ပရိသံ ဝဏ္ဏေတုံ ဝဋ္ဋတိ, မဇ္ဈေ သုညတံ ပကာသေတုံ, အန္တေ စတုသစ္စဝသေန ကူဋံ ဂဏ္ဟိတု’’န္တိ ဧဝံ တံ တံ ဓမ္မကထာနယံ အာစိက္ခတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဓမ္မကထိကာ’’တိ။
Puṇṇattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ puṇṇo mantāṇiputto’’ti (a. ni. 1.196) dhammakathikesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dhammakathāya saṅkhepavitthāragambhīruttānavicitrakathādīsu taṃ taṃ ākāraṃ pucchissāmā’’ti dhammakathikāva parivārenti. Sopi tesaṃ ‘‘āvuso, dhammakathikena nāma ādito parisaṃ vaṇṇetuṃ vaṭṭati, majjhe suññataṃ pakāsetuṃ, ante catusaccavasena kūṭaṃ gaṇhitu’’nti evaṃ taṃ taṃ dhammakathānayaṃ ācikkhati. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dhammakathikā’’ti.
ဥပာလိတ္ထေရောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝိနယဓရာနံ ယဒိဒံ ဥပာလီ’’တိ (အ. နိ. ၁.၂၂၈) ဝိနယဓရေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ဂရုကလဟုကံ သတေကိစ္ဆအတေကိစ္ဆံ အာပတ္တာနာပတ္တိံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဝိနယဓရာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ တထေဝ ကထေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဝိနယဓရာ’’တိ။
Upālittheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’’ti (a. ni. 1.228) vinayadharesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘garukalahukaṃ satekicchaatekicchaṃ āpattānāpattiṃ pucchissāmā’’ti vinayadharāva parivārenti. Sopi tesaṃ pucchitapucchitaṃ tatheva katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū vinayadharā’’ti.
အာနန္ဒတ္ထေရောပိ ဘဂဝတာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟုသ္သုတာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော’’တိ (အ. နိ. ၁.၂၂၃) ဗဟုသ္သုတေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော။ ဣတိ နံ ‘‘ဒသဝိဓံ ဗ္ယဉ္ဇနဗုဒ္ဓိံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ အနုသန္ဓိံ ပုဗ္ဗာပရံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ဗဟုသ္သုတာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ ‘‘ဣဒံ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣဒံ ဧဝံ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ သဗ္ဗံ ကထေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုသ္သုတာ’’တိ။
Ānandattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.223) bahussutesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ aṭṭhuppattiṃ anusandhiṃ pubbāparaṃ pucchissāmā’’ti bahussutāva parivārenti. Sopi tesaṃ ‘‘idaṃ evaṃ vattabbaṃ, idaṃ evaṃ gahetabba’’nti sabbaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū bahussutā’’ti.
ဒေဝဒတ္တော ပန ပာပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော, တေန နံ ‘‘ကုလသင္ဂဏ္ဟနပရိဟာရံ နာနပ္ပကာရကံ ကောဟညတံ ပုစ္ဆိသ္သာမာ’’တိ ပာပိစ္ဆာဝ ပရိဝာရေန္တိ။ သောပိ တေသံ တံ တံ နိယာမံ အာစိက္ခတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ခော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပာပိစ္ဆာ’’တိ။
Devadatto pana pāpiccho icchāpakato, tena naṃ ‘‘kulasaṅgaṇhanaparihāraṃ nānappakārakaṃ kohaññataṃ pucchissāmā’’ti pāpicchāva parivārenti. Sopi tesaṃ taṃ taṃ niyāmaṃ ācikkhati. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū pāpicchā’’ti.
ကသ္မာ ပနေတေ အဝိဒူရေ စင္ကမိံသူတိ။ ‘‘ဒေဝဒတ္တော သတ္ထရိ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော အနတ္ထမ္ပိ ကာတုံ ဥပက္ကမေယ္ယာ’’တိ အာရက္ခဂ္ဂဟဏတ္ထံ။ အထ ဒေဝဒတ္တော ကသ္မာ စင္ကမီတိ? ‘‘အကာရကော အယံ, ယဒိ ကာရကော ဘဝေယ္ယ, န ဣဓ အာဂစ္ဆေယ္ယာ’’တိ အတ္တနော ကတဒောသပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ။ ကိံ ပန ဒေဝဒတ္တော ဘဂဝတော အနတ္ထံ ကာတုံ သမတ္ထော, ဘဂဝတော ဝာ အာရက္ခကိစ္စံ အတ္ထီတိ? နတ္ထိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, အာနန္ဒ, အနဝကာသော, ယံ တထာဂတော ပရူပက္ကမေန ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယာ’’တိ (စူဠဝ. ၃၄၁)။ ဘိက္ခူ ပန သတ္ထရိ ဂာရဝေန အာဂတာ။ တေနေဝ ဘဂဝာ ဧဝံ ဝတ္ဝာ ‘‘ဝိသ္သဇ္ဇေဟိ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုသင္ဃ’’န္တိ ဝိသ္သဇ္ဇာပေသိ။ ပဉ္စမံ။
Kasmā panete avidūre caṅkamiṃsūti. ‘‘Devadatto satthari paduṭṭhacitto anatthampi kātuṃ upakkameyyā’’ti ārakkhaggahaṇatthaṃ. Atha devadatto kasmā caṅkamīti? ‘‘Akārako ayaṃ, yadi kārako bhaveyya, na idha āgaccheyyā’’ti attano katadosapaṭicchādanatthaṃ. Kiṃ pana devadatto bhagavato anatthaṃ kātuṃ samattho, bhagavato vā ārakkhakiccaṃ atthīti? Natthi. Tena vuttaṃ ‘‘aṭṭhānametaṃ, ānanda, anavakāso, yaṃ tathāgato parūpakkamena parinibbāyeyyā’’ti (cūḷava. 341). Bhikkhū pana satthari gāravena āgatā. Teneva bhagavā evaṃ vatvā ‘‘vissajjehi, ānanda, bhikkhusaṅgha’’nti vissajjāpesi. Pañcamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၅. စင္ကမသုတ္တံ • 5. Caṅkamasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၅. စင္ကမသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Caṅkamasuttavaṇṇanā