Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
൫. ചങ്കമസുത്തവണ്ണനാ
5. Caṅkamasuttavaṇṇanā
൯൯. പഞ്ചമേ പസ്സഥ നോതി പസ്സഥ നു. സബ്ബേ ഖോ ഏതേതി സാരിപുത്തത്ഥേരോ ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം മഹാപഞ്ഞാനം യദിദം സാരിപുത്തോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൮൯) മഹാപഞ്ഞേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ഖന്ധന്തരം ധാത്വന്തരം ആയതനന്തരം സതിപട്ഠാനബോധിപക്ഖിയധമ്മന്തരം തിലക്ഖണാഹതം ഗമ്ഭീരം പഞ്ഹം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി മഹാപഞ്ഞാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം പഥവിം പത്ഥരേന്തോ വിയ സിനേരുപാദതോ വാലികം ഉദ്ധരന്തോ വിയ ചക്കവാളപബ്ബതം ഭിന്ദന്തോ വിയ സിനേരും ഉക്ഖിപന്തോ വിയ ആകാസം വിത്ഥാരേന്തോ വിയ ചന്ദിമസൂരിയേ ഉട്ഠാപേന്തോ വിയ ച പുച്ഛിതപുച്ഛിതം കഥേതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ മഹാപഞ്ഞാ’’തി.
99. Pañcame passatha noti passatha nu. Sabbe kho eteti sāriputtatthero bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto’’ti (a. ni. 1.189) mahāpaññesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘khandhantaraṃ dhātvantaraṃ āyatanantaraṃ satipaṭṭhānabodhipakkhiyadhammantaraṃ tilakkhaṇāhataṃ gambhīraṃ pañhaṃ pucchissāmā’’ti mahāpaññāva parivārenti. Sopi tesaṃ pathaviṃ pattharento viya sinerupādato vālikaṃ uddharanto viya cakkavāḷapabbataṃ bhindanto viya sineruṃ ukkhipanto viya ākāsaṃ vitthārento viya candimasūriye uṭṭhāpento viya ca pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahāpaññā’’ti.
മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഇദ്ധിമന്താനം യദിദം മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ’’തി ഇദ്ധിമന്തേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘പരികമ്മം ആനിസംസം അധിട്ഠാനം വികുബ്ബനം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ഇദ്ധിമന്തോവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം വുത്തനയേനേവ പുച്ഛിതപുച്ഛിതം കഥേതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ മഹിദ്ധികാ’’തി.
Mahāmoggallānopi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno’’ti iddhimantesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘parikammaṃ ānisaṃsaṃ adhiṭṭhānaṃ vikubbanaṃ pucchissāmā’’ti iddhimantova parivārenti. Sopi tesaṃ vuttanayeneva pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahiddhikā’’ti.
മഹാകസ്സപോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ധുതവാദാനം യദിദം മഹാകസ്സപോ’’തി ധുതവാദേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ധുതങ്ഗപരിഹാരം ആനിസംസം സമോധാനം അധിട്ഠാനം ഭേദം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ധുതവാദാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം തഥേവ പുച്ഛിതപുച്ഛിതം ബ്യാകരോതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ധുതവാദാ’’തി.
Mahākassapopi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhutavādānaṃ yadidaṃ mahākassapo’’ti dhutavādesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dhutaṅgaparihāraṃ ānisaṃsaṃ samodhānaṃ adhiṭṭhānaṃ bhedaṃ pucchissāmā’’ti dhutavādāva parivārenti. Sopi tesaṃ tatheva pucchitapucchitaṃ byākaroti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dhutavādā’’ti.
അനുരുദ്ധത്ഥേരോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ദിബ്ബചക്ഖുകാനം യദിദം അനുരുദ്ധോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൯൨) ദിബ്ബചക്ഖുകേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ദിബ്ബചക്ഖുസ്സ പരികമ്മം ആനിസംസം ഉപക്കിലേസം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ദിബ്ബചക്ഖുകാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം തഥേവ പുച്ഛിതപുച്ഛിതം കഥേതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ദിബ്ബചക്ഖുകാ’’തി.
Anuruddhattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho’’ti (a. ni. 1.192) dibbacakkhukesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dibbacakkhussa parikammaṃ ānisaṃsaṃ upakkilesaṃ pucchissāmā’’ti dibbacakkhukāva parivārenti. Sopi tesaṃ tatheva pucchitapucchitaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dibbacakkhukā’’ti.
പുണ്ണത്ഥേരോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ധമ്മകഥികാനം യദിദം പുണ്ണോ മന്താണിപുത്തോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൯൬) ധമ്മകഥികേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ധമ്മകഥായ സങ്ഖേപവിത്ഥാരഗമ്ഭീരുത്താനവിചിത്രകഥാദീസു തം തം ആകാരം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ധമ്മകഥികാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം ‘‘ആവുസോ, ധമ്മകഥികേന നാമ ആദിതോ പരിസം വണ്ണേതും വട്ടതി, മജ്ഝേ സുഞ്ഞതം പകാസേതും, അന്തേ ചതുസച്ചവസേന കൂടം ഗണ്ഹിതു’’ന്തി ഏവം തം തം ധമ്മകഥാനയം ആചിക്ഖതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ധമ്മകഥികാ’’തി.
Puṇṇattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ puṇṇo mantāṇiputto’’ti (a. ni. 1.196) dhammakathikesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dhammakathāya saṅkhepavitthāragambhīruttānavicitrakathādīsu taṃ taṃ ākāraṃ pucchissāmā’’ti dhammakathikāva parivārenti. Sopi tesaṃ ‘‘āvuso, dhammakathikena nāma ādito parisaṃ vaṇṇetuṃ vaṭṭati, majjhe suññataṃ pakāsetuṃ, ante catusaccavasena kūṭaṃ gaṇhitu’’nti evaṃ taṃ taṃ dhammakathānayaṃ ācikkhati. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū dhammakathikā’’ti.
ഉപാലിത്ഥേരോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം വിനയധരാനം യദിദം ഉപാലീ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൨൨൮) വിനയധരേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ഗരുകലഹുകം സതേകിച്ഛഅതേകിച്ഛം ആപത്താനാപത്തിം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി വിനയധരാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം പുച്ഛിതപുച്ഛിതം തഥേവ കഥേതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ വിനയധരാ’’തി.
Upālittheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’’ti (a. ni. 1.228) vinayadharesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘garukalahukaṃ satekicchaatekicchaṃ āpattānāpattiṃ pucchissāmā’’ti vinayadharāva parivārenti. Sopi tesaṃ pucchitapucchitaṃ tatheva katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū vinayadharā’’ti.
ആനന്ദത്ഥേരോപി ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ബഹുസ്സുതാനം യദിദം ആനന്ദോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൨൨൩) ബഹുസ്സുതേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ. ഇതി നം ‘‘ദസവിധം ബ്യഞ്ജനബുദ്ധിം അട്ഠുപ്പത്തിം അനുസന്ധിം പുബ്ബാപരം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ബഹുസ്സുതാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം ‘‘ഇദം ഏവം വത്തബ്ബം, ഇദം ഏവം ഗഹേതബ്ബ’’ന്തി സബ്ബം കഥേതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ബഹുസ്സുതാ’’തി.
Ānandattheropi bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.223) bahussutesu etadagge ṭhapito. Iti naṃ ‘‘dasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ aṭṭhuppattiṃ anusandhiṃ pubbāparaṃ pucchissāmā’’ti bahussutāva parivārenti. Sopi tesaṃ ‘‘idaṃ evaṃ vattabbaṃ, idaṃ evaṃ gahetabba’’nti sabbaṃ katheti. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū bahussutā’’ti.
ദേവദത്തോ പന പാപിച്ഛോ ഇച്ഛാപകതോ, തേന നം ‘‘കുലസങ്ഗണ്ഹനപരിഹാരം നാനപ്പകാരകം കോഹഞ്ഞതം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി പാപിച്ഛാവ പരിവാരേന്തി. സോപി തേസം തം തം നിയാമം ആചിക്ഖതി. തേന വുത്തം ‘‘സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ പാപിച്ഛാ’’തി.
Devadatto pana pāpiccho icchāpakato, tena naṃ ‘‘kulasaṅgaṇhanaparihāraṃ nānappakārakaṃ kohaññataṃ pucchissāmā’’ti pāpicchāva parivārenti. Sopi tesaṃ taṃ taṃ niyāmaṃ ācikkhati. Tena vuttaṃ ‘‘sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū pāpicchā’’ti.
കസ്മാ പനേതേ അവിദൂരേ ചങ്കമിംസൂതി. ‘‘ദേവദത്തോ സത്ഥരി പദുട്ഠചിത്തോ അനത്ഥമ്പി കാതും ഉപക്കമേയ്യാ’’തി ആരക്ഖഗ്ഗഹണത്ഥം. അഥ ദേവദത്തോ കസ്മാ ചങ്കമീതി? ‘‘അകാരകോ അയം, യദി കാരകോ ഭവേയ്യ, ന ഇധ ആഗച്ഛേയ്യാ’’തി അത്തനോ കതദോസപടിച്ഛാദനത്ഥം. കിം പന ദേവദത്തോ ഭഗവതോ അനത്ഥം കാതും സമത്ഥോ, ഭഗവതോ വാ ആരക്ഖകിച്ചം അത്ഥീതി? നത്ഥി. തേന വുത്തം ‘‘അട്ഠാനമേതം, ആനന്ദ, അനവകാസോ, യം തഥാഗതോ പരൂപക്കമേന പരിനിബ്ബായേയ്യാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൪൧). ഭിക്ഖൂ പന സത്ഥരി ഗാരവേന ആഗതാ. തേനേവ ഭഗവാ ഏവം വത്വാ ‘‘വിസ്സജ്ജേഹി, ആനന്ദ, ഭിക്ഖുസങ്ഘ’’ന്തി വിസ്സജ്ജാപേസി. പഞ്ചമം.
Kasmā panete avidūre caṅkamiṃsūti. ‘‘Devadatto satthari paduṭṭhacitto anatthampi kātuṃ upakkameyyā’’ti ārakkhaggahaṇatthaṃ. Atha devadatto kasmā caṅkamīti? ‘‘Akārako ayaṃ, yadi kārako bhaveyya, na idha āgaccheyyā’’ti attano katadosapaṭicchādanatthaṃ. Kiṃ pana devadatto bhagavato anatthaṃ kātuṃ samattho, bhagavato vā ārakkhakiccaṃ atthīti? Natthi. Tena vuttaṃ ‘‘aṭṭhānametaṃ, ānanda, anavakāso, yaṃ tathāgato parūpakkamena parinibbāyeyyā’’ti (cūḷava. 341). Bhikkhū pana satthari gāravena āgatā. Teneva bhagavā evaṃ vatvā ‘‘vissajjehi, ānanda, bhikkhusaṅgha’’nti vissajjāpesi. Pañcamaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൫. ചങ്കമസുത്തം • 5. Caṅkamasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൫. ചങ്കമസുത്തവണ്ണനാ • 5. Caṅkamasuttavaṇṇanā