Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya

    ၅. စင္ကီသုတ္တံ

    5. Caṅkīsuttaṃ

    ၄၂၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ဩပာသာဒံ နာမ ကောသလာနံ ဗ္ရာဟ္မဏဂာမော တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ ဩပာသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပာသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တေန ခော ပန သမယေန စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော ဩပာသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ။ အသ္သောသုံ ခော ဩပာသာဒကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ဩပာသာဒံ အနုပ္ပတ္တော, ဩပာသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပာသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တံ ခော ပန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗ္ရဟ္မကံ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုသ္သံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလ္ယာဏံ မဇ္ဈေကလ္ယာဏံ ပရိယောသာနကလ္ယာဏံ သာတ္ထံ သဗ္ယဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခော ပန တထာရူပာနံ အရဟတံ ဒသ္သနံ ဟောတီ’’တိ။

    422. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena opāsādaṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā opāsāde viharati uttarena opāsādaṃ devavane sālavane. Tena kho pana samayena caṅkī brāhmaṇo opāsādaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Assosuṃ kho opāsādakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ opāsādaṃ anuppatto, opāsāde viharati uttarena opāsādaṃ devavane sālavane. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.

    ၄၂၃. အထ ခော ဩပာသာဒကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဩပာသာဒာ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ ဂဏီဘူတာ ဥတ္တရေနမုခာ ဂစ္ဆန္တိ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝနံ။ တေန ခော ပန သမယေန စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော ဥပရိပာသာဒေ ဒိဝာသေယ္ယံ ဥပဂတော။ အဒ္ဒသာ ခော စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော ဩပာသာဒကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဩပာသာဒာ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ ဂဏီဘူတေ ဥတ္တရေန မုခံ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝနံ တေနုပသင္ကမန္တေ။ ဒိသ္ဝာ ခတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ခတ္တေ, ဩပာသာဒကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဩပာသာဒာ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ ဂဏီဘူတာ ဥတ္တရေနမုခာ ဂစ္ဆန္တိ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝန’’န္တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘော စင္ကီ, သမဏော ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ဩပာသာဒံ အနုပ္ပတ္တော, ဩပာသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပာသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တံ ခော ပန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ တမေတေ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ခတ္တေ, ယေန ဩပာသာဒကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင္ကမ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဩပာသာဒကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘စင္ကီ, ဘော, ဗ္ရာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – အာဂမေန္တု ကိရ ဘောန္တော, စင္ကီပိ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခော သော ခတ္တော စင္ကိသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယေန ဩပာသာဒကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဩပာသာဒကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧတဒဝောစ – ‘‘စင္ကီ, ဘော, ဗ္ရာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘောန္တော, စင္ကီပိ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’’တိ။

    423. Atha kho opāsādakā brāhmaṇagahapatikā opāsādā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā uttarenamukhā gacchanti yena devavanaṃ sālavanaṃ. Tena kho pana samayena caṅkī brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato. Addasā kho caṅkī brāhmaṇo opāsādake brāhmaṇagahapatike opāsādā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūte uttarena mukhaṃ yena devavanaṃ sālavanaṃ tenupasaṅkamante. Disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, opāsādakā brāhmaṇagahapatikā opāsādā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā uttarenamukhā gacchanti yena devavanaṃ sālavana’’nti? ‘‘Atthi, bho caṅkī, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ opāsādaṃ anuppatto, opāsāde viharati uttarena opāsādaṃ devavane sālavane. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya gacchantī’’ti. ‘‘Tena hi, bho khatte, yena opāsādakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā opāsādake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘caṅkī, bho, brāhmaṇo evamāha – āgamentu kira bhonto, caṅkīpi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so khatto caṅkissa brāhmaṇassa paṭissutvā yena opāsādakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā opāsādake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘caṅkī, bho, brāhmaṇo evamāha – ‘āgamentu kira bhonto, caṅkīpi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti.

    ၄၂၄. တေန ခော ပန သမယေန နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပဉ္စမတ္တာနိ ဗ္ရာဟ္မဏသတာနိ ဩပာသာဒေ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အသ္သောသုံ ခော တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ – ‘‘စင္ကီ ကိရ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’တိ။ အထ ခော တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ ယေန စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ စင္ကိံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ ဘဝံ စင္ကီ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခော မေ, ဘော, ဟောတိ – ‘အဟံ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သာမီ’’’တိ။ ‘‘မာ ဘဝံ စင္ကီ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိ။ န အရဟတိ ဘဝံ စင္ကီ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင္ကိံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ ယမ္ပိ ဘဝံ စင္ကီ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ စင္ကီ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင္ကိံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂော။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယ္ယာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ 1 အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ သီလဝာ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ကလ္ယာဏဝာစော ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော ပောရိယာ ဝာစာယ သမန္နာဂတော ဝိသ္သဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထသ္သ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ဗဟူနံ အာစရိယပာစရိယော, တီဏိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝာစေတိ။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ရညော ပသေနဒိသ္သ ကောသလသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပောက္ခရသာတိသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။ ဘဝဉ္ဟိ စင္ကီ ဩပာသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ။ ယမ္ပိ ဘဝံ စင္ကီ ဩပာသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ, ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ စင္ကီ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင္ကိံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတု’’န္တိ။

    424. Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni opāsāde paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Assosuṃ kho te brāhmaṇā – ‘‘caṅkī kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti. Atha kho te brāhmaṇā yena caṅkī brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā caṅkiṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira bhavaṃ caṅkī samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bho, hoti – ‘ahaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmī’’’ti. ‘‘Mā bhavaṃ caṅkī samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami. Na arahati bhavaṃ caṅkī samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ caṅkiṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Bhavañhi caṅkī ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bhavaṃ caṅkī ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ caṅkī samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ caṅkiṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Bhavañhi caṅkī aḍḍho mahaddhano mahābhogo…pe… bhavañhi caṅkī tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako, veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe… bhavañhi caṅkī abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī 2 akhuddāvakāso dassanāya…pe… bhavañhi caṅkī sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe… bhavañhi caṅkī kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe… bhavañhi caṅkī bahūnaṃ ācariyapācariyo, tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti…pe… bhavañhi caṅkī rañño pasenadissa kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe… bhavañhi caṅkī brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe… bhavañhi caṅkī opāsādaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Yampi bhavaṃ caṅkī opāsādaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ caṅkī samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ caṅkiṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.

    ၄၂၅. ဧဝံ ဝုတ္တေ, စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော တေ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဧတဒဝောစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘော, မမပိ သုဏာထ, ယထာ မယမေဝ အရဟာမ တံ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; နတ္ဝေဝ အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂောတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; အထ ခော မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ 3။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌဉ္စ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဒဟရောဝ သမာနော ယုဝာ သုသုကာဠကေသော ဘဒ္ရေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အသ္သုမုခာနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော သီလဝာ အရိယသီလီ ကုသလသီလီ ကုသလေန သီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ကလ္ယာဏဝာစော ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော ပောရိယာ ဝာစာယ သမန္နာဂတော ဝိသ္သဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထသ္သ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဗဟူနံ အာစရိယပာစရိယော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ခီဏကာမရာဂော ဝိဂတစာပလ္လော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ကမ္မဝာဒီ ကိရိယဝာဒီ အပာပပုရေက္ခာရော ဗ္ရဟ္မညာယ ပဇာယ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဥစ္စာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အသမ္ဘိန္နာ ခတ္တိယကုလာ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အဍ္ဎာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂာ။ပေ.။ သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒာ သံပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ။ပေ.။ သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟသ္သာနိ ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတာနိ။ပေ.။ သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဒ္ဝတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော။ပေ.။ 4 သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သပုတ္တဒာရော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။ သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သပုတ္တဒာရော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။ သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ဗ္ရာဟ္မဏော ပောက္ခရသာတိ သပုတ္တဒာရော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဩပာသာဒံ အနုပ္ပတ္တော ဩပာသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပာသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ ယေ ခော တေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ အမ္ဟာကံ ဂာမက္ခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ, အတိထီ နော တေ ဟောန္တိ။ အတိထီ ခော ပနမ္ဟေဟိ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ။ ယမ္ပိ သမဏော ဂောတမော ဩပာသာဒံ အနုပ္ပတ္တော ဩပာသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပာသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ, အတိထိမ္ဟာကံ သမဏော ဂောတမော။ အတိထိ ခော ပနမ္ဟေဟိ သက္ကာတဗ္ဗော ဂရုကာတဗ္ဗော မာနေတဗ္ဗော ပူဇေတဗ္ဗော။ ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; အထ ခော မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ ဧတ္တကေ ခော အဟံ, ဘော, တသ္သ ဘောတော ဂောတမသ္သ ဝဏ္ဏေ ပရိယာပုဏာမိ, နော စ ခော သော ဘဝံ ဂောတမော ဧတ္တကဝဏ္ဏော; အပရိမာဏဝဏ္ဏော ဟိ သော ဘဝံ ဂောတမော။ ဧကမေကေနပိ တေန 5 အင္ဂေန သမန္နာဂတော န အရဟတိ, သော, ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; အထ ခော မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုန္တိ။ တေန ဟိ, ဘော, သဗ္ဗေဝ မယံ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သာမာ’’တိ။

    425. Evaṃ vutte, caṅkī brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘tena hi, bho, mamapi suṇātha, yathā mayameva arahāma taṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; natveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo khalu, bho, gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi, bho, samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ 6. Samaṇo khalu, bho, gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhañca…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo daharova samāno yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalena sīlena samannāgato…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo uccā kulā pabbajito asambhinnā khattiyakulā…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo aḍḍhā kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā…pe… samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā saṃpucchituṃ āgacchanti…pe… samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṃ gatāni…pe… samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato…pe… 7 samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputtadāro pāṇehi saraṇaṃ gato…pe… samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā pasenadi kosalo saputtadāro pāṇehi saraṇaṃ gato…pe… samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputtadāro pāṇehi saraṇaṃ gato…pe… samaṇo khalu, bho, gotamo opāsādaṃ anuppatto opāsāde viharati uttarena opāsādaṃ devavane sālavane. Ye kho te samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakkhettaṃ āgacchanti, atithī no te honti. Atithī kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā. Yampi samaṇo gotamo opāsādaṃ anuppatto opāsāde viharati uttarena opāsādaṃ devavane sālavane, atithimhākaṃ samaṇo gotamo. Atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo. Imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ettake kho ahaṃ, bho, tassa bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi, no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo; aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamo. Ekamekenapi tena 8 aṅgena samannāgato na arahati, so, bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamitunti. Tena hi, bho, sabbeva mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’’ti.

    ၄၂၆. အထ ခော စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော မဟတာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ ဝုဒ္ဓေဟိ ဝုဒ္ဓေဟိ ဗ္ရာဟ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ကိဉ္စိ ကိဉ္စိ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ နိသိန္နော ဟောတိ။ တေန ခော ပန သမယေန ကာပဋိကော 9 နာမ မာဏဝော ဒဟရော ဝုတ္တသိရော သောဠသဝသ္သုဒ္ဒေသိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယ္ယာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော တသ္သံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ သော ဝုဒ္ဓာနံ ဝုဒ္ဓာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ မန္တယမာနာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပာတေတိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ကာပဋိကံ မာဏဝံ အပသာဒေတိ – ‘‘မာယသ္မာ ဘာရဒ္ဝာဇော ဝုဒ္ဓာနံ ဝုဒ္ဓာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ မန္တယမာနာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပာတေတု။ ကထာပရိယောသာနံ အာယသ္မာ ဘာရဒ္ဝာဇော အာဂမေတူ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, စင္ကီ ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဘဝံ ဂောတမော ကာပဋိကံ မာဏဝံ အပသာဒေသိ။ ကုလပုတ္တော စ ကာပဋိကော မာဏဝော, ဗဟုသ္သုတော စ ကာပဋိကော မာဏဝော, ပဏ္ဍိတော စ ကာပဋိကော မာဏဝော, ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော စ ကာပဋိကော မာဏဝော, ပဟောတိ စ ကာပဋိကော မာဏဝော ဘောတာ ဂောတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဒ္ဓာ ခော ကာပဋိကသ္သ 10 မာဏဝသ္သ တေဝိဇ္ဇကေ ပာဝစနေ ကထာ 11 ဘဝိသ္သတိ။ တထာ ဟိ နံ ဗ္ရာဟ္မဏာ သံပုရေက္ခရောန္တီ’’တိ။ အထ ခော ကာပဋိကသ္သ မာဏဝသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယဒာ မေ သမဏော ဂောတမော စက္ခုံ ဥပသံဟရိသ္သတိ, အထာဟံ သမဏံ ဂောတမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ကာပဋိကသ္သ မာဏဝသ္သ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ကာပဋိကော မာဏဝော တေန စက္ခူနိ ဥပသံဟာသိ။

    426. Atha kho caṅkī brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Tena kho pana samayena bhagavā vuddhehi vuddhehi brāhmaṇehi saddhiṃ kiñci kiñci kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā nisinno hoti. Tena kho pana samayena kāpaṭiko 12 nāma māṇavo daharo vuttasiro soḷasavassuddesiko jātiyā, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako, veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. So vuddhānaṃ vuddhānaṃ brāhmaṇānaṃ bhagavatā saddhiṃ mantayamānānaṃ antarantarā kathaṃ opāteti. Atha kho bhagavā kāpaṭikaṃ māṇavaṃ apasādeti – ‘‘māyasmā bhāradvājo vuddhānaṃ vuddhānaṃ brāhmaṇānaṃ mantayamānānaṃ antarantarā kathaṃ opātetu. Kathāpariyosānaṃ āyasmā bhāradvājo āgametū’’ti. Evaṃ vutte, caṅkī brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mā bhavaṃ gotamo kāpaṭikaṃ māṇavaṃ apasādesi. Kulaputto ca kāpaṭiko māṇavo, bahussuto ca kāpaṭiko māṇavo, paṇḍito ca kāpaṭiko māṇavo, kalyāṇavākkaraṇo ca kāpaṭiko māṇavo, pahoti ca kāpaṭiko māṇavo bhotā gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’’nti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘addhā kho kāpaṭikassa 13 māṇavassa tevijjake pāvacane kathā 14 bhavissati. Tathā hi naṃ brāhmaṇā saṃpurekkharontī’’ti. Atha kho kāpaṭikassa māṇavassa etadahosi – ‘‘yadā me samaṇo gotamo cakkhuṃ upasaṃharissati, athāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ pucchissāmī’’ti. Atha kho bhagavā kāpaṭikassa māṇavassa cetasā cetoparivitakkamaññāya yena kāpaṭiko māṇavo tena cakkhūni upasaṃhāsi.

    ၄၂၇. အထ ခော ကာပဋိကသ္သ မာဏဝသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမန္နာဟရတိ ခော မံ သမဏော ဂောတမော။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂောတမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော ကာပဋိကော မာဏဝော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ယဒိဒံ, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပောရာဏံ မန္တပဒံ ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒာယ, တတ္ထ စ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂောတမော ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒ္ဝာဇ, အတ္ထိ ကောစိ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကဗ္ရာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပသ္သာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒ္ဝာဇ, အတ္ထိ ကောစိ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ , ဧကာစရိယပာစရိယောပိ, ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂာပိ, ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပသ္သာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒ္ဝာဇ, ယေပိ တေ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗ္ရာဟ္မဏာ ပောရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂာယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝာစိတမနုဝာစေန္တိ သေယ္ယထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝာမကော ဝာမဒေဝော ဝေသ္သာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင္ဂီရသော ဘာရဒ္ဝာဇော ဝာသေဋ္ဌော ကသ္သပော ဘဂု, တေပိ ဧဝမာဟံသု – ‘မယမေတံ ဇာနာမ, မယမေတံ ပသ္သာမ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ’’။

    427. Atha kho kāpaṭikassa māṇavassa etadahosi – ‘‘samannāharati kho maṃ samaṇo gotamo. Yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyya’’nti. Atha kho kāpaṭiko māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yadidaṃ, bho gotama, brāhmaṇānaṃ porāṇaṃ mantapadaṃ itihitihaparamparāya piṭakasampadāya, tattha ca brāhmaṇā ekaṃsena niṭṭhaṃ gacchanti – ‘idameva saccaṃ, moghamañña’nti. Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti? ‘‘Kiṃ pana, bhāradvāja, atthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evamāha – ‘ahametaṃ jānāmi, ahametaṃ passāmi. Idameva saccaṃ, moghamañña’’’nti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Kiṃ pana, bhāradvāja, atthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi , ekācariyapācariyopi, yāva sattamā ācariyamahayugāpi, yo evamāha – ‘ahametaṃ jānāmi, ahametaṃ passāmi. Idameva saccaṃ, moghamañña’’’nti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Kiṃ pana, bhāradvāja, yepi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu, tepi evamāhaṃsu – ‘mayametaṃ jānāma, mayametaṃ passāma. Idameva saccaṃ, moghamañña’’’nti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.

    ‘‘ဣတိ ကိရ, ဘာရဒ္ဝာဇ, နတ္ထိ ကောစိ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကဗ္ရာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပသ္သာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ; နတ္ထိ ကောစိ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ ဧကာစရိယပာစရိယောပိ, ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂာပိ, ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပသ္သာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ; ယေပိ တေ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗ္ရာဟ္မဏာ ပောရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂာယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝာစိတမနုဝာစေန္တိ သေယ္ယထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝာမကော ဝာမဒေဝော ဝေသ္သာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင္ဂီရသော ဘာရဒ္ဝာဇော ဝာသေဋ္ဌော ကသ္သပော ဘဂု, တေပိ န ဧဝမာဟံသု – ‘မယမေတံ ဇာနာမ, မယမေတံ ပသ္သာမ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။

    ‘‘Iti kira, bhāradvāja, natthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evamāha – ‘ahametaṃ jānāmi, ahametaṃ passāmi. Idameva saccaṃ, moghamañña’nti; natthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi ekācariyapācariyopi, yāva sattamā ācariyamahayugāpi, yo evamāha – ‘ahametaṃ jānāmi, ahametaṃ passāmi. Idameva saccaṃ, moghamañña’nti; yepi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu, tepi na evamāhaṃsu – ‘mayametaṃ jānāma, mayametaṃ passāma. Idameva saccaṃ, moghamañña’nti.

    ၄၂၈. ‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, အန္ဓဝေဏိ ပရမ္ပရာသံသတ္တာ ပုရိမောပိ န ပသ္သတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပသ္သတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပသ္သတိ; ဧဝမေဝ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, အန္ဓဝေဏူပမံ မညေ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတိ – ပုရိမောပိ န ပသ္သတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပသ္သတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပသ္သတိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဘာရဒ္ဝာဇ , နနု ဧဝံ သန္တေ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ အမူလိကာ သဒ္ဓာ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘န ခ္ဝေတ္ထ, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏာ သဒ္ဓာယေဝ ပယိရုပာသန္တိ, အနုသ္သဝာပေတ္ထ ဗ္ရာဟ္မဏာ ပယိရုပာသန္တီ’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခော တ္ဝံ, ဘာရဒ္ဝာဇ, သဒ္ဓံ အဂမာသိ, အနုသ္သဝံ ဣဒာနိ ဝဒေသိ။ ပဉ္စ ခော ဣမေ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒ္ဝေဓာ ဝိပာကာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သဒ္ဓာ, ရုစိ, အနုသ္သဝော, အာကာရပရိဝိတက္ကော, ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ – ဣမေ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ , ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒ္ဝေဓာ ဝိပာကာ။ အပိ စ, ဘာရဒ္ဝာဇ, သုသဒ္ဒဟိတံယေဝ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ မုသာ; နော စေပိ သုသဒ္ဒဟိတံ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနညထာ။ အပိ စ, ဘာရဒ္ဝာဇ , သုရုစိတံယေဝ ဟောတိ။ပေ.။ သ္ဝာနုသ္သုတံယေဝ ဟောတိ။ပေ.။ သုပရိဝိတက္ကိတံယေဝ ဟောတိ။ပေ.။ သုနိဇ္ဈာယိတံယေဝ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ မုသာ; နော စေပိ သုနိဇ္ဈာယိတံ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနညထာ။ သစ္စမနုရက္ခတာ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဝိညုနာ ပုရိသေန နာလမေတ္ထ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂန္တုံ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ။

    428. ‘‘Seyyathāpi, bhāradvāja, andhaveṇi paramparāsaṃsattā purimopi na passati majjhimopi na passati pacchimopi na passati; evameva kho, bhāradvāja, andhaveṇūpamaṃ maññe brāhmaṇānaṃ bhāsitaṃ sampajjati – purimopi na passati majjhimopi na passati pacchimopi na passati. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja , nanu evaṃ sante brāhmaṇānaṃ amūlikā saddhā sampajjatī’’ti? ‘‘Na khvettha, bho gotama, brāhmaṇā saddhāyeva payirupāsanti, anussavāpettha brāhmaṇā payirupāsantī’’ti. ‘‘Pubbeva kho tvaṃ, bhāradvāja, saddhaṃ agamāsi, anussavaṃ idāni vadesi. Pañca kho ime, bhāradvāja, dhammā diṭṭheva dhamme dvedhā vipākā. Katame pañca? Saddhā, ruci, anussavo, ākāraparivitakko, diṭṭhinijjhānakkhanti – ime kho, bhāradvāja , pañca dhammā diṭṭheva dhamme dvedhā vipākā. Api ca, bhāradvāja, susaddahitaṃyeva hoti, tañca hoti rittaṃ tucchaṃ musā; no cepi susaddahitaṃ hoti, tañca hoti bhūtaṃ tacchaṃ anaññathā. Api ca, bhāradvāja , surucitaṃyeva hoti…pe… svānussutaṃyeva hoti…pe… suparivitakkitaṃyeva hoti…pe… sunijjhāyitaṃyeva hoti, tañca hoti rittaṃ tucchaṃ musā; no cepi sunijjhāyitaṃ hoti, tañca hoti bhūtaṃ tacchaṃ anaññathā. Saccamanurakkhatā, bhāradvāja, viññunā purisena nālamettha ekaṃsena niṭṭhaṃ gantuṃ – ‘idameva saccaṃ, moghamañña’’’nti.

    ၄၂၉. ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ? သစ္စာနုရက္ခဏံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သဒ္ဓာ စေပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပုရိသသ္သ ဟောတိ; ‘ဧဝံ မေ သဒ္ဓာ’တိ – ဣတိ ဝဒံ သစ္စမနုရက္ခတိ 15, နတ္ဝေဝ တာဝ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ ( ) 16။ ရုစိ စေပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပုရိသသ္သ ဟောတိ။ပေ.။ အနုသ္သဝော စေပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပုရိသသ္သ ဟောတိ။ပေ.။ အာကာရပရိဝိတက္ကော စေပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပုရိသသ္သ ဟောတိ။ပေ.။ ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ စေပိ, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပုရိသသ္သ ဟောတိ; ‘ဧဝံ မေ ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တီ’တိ – ဣတိ ဝဒံ သစ္စမနုရက္ခတိ, နတ္ဝေဝ တာဝ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပညပေမ; န တ္ဝေဝ တာဝ သစ္စာနုဗောဓော ဟောတီ’’တိ။

    429. ‘‘Kittāvatā pana, bho gotama, saccānurakkhaṇā hoti, kittāvatā saccamanurakkhati? Saccānurakkhaṇaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Saddhā cepi, bhāradvāja, purisassa hoti; ‘evaṃ me saddhā’ti – iti vadaṃ saccamanurakkhati 17, natveva tāva ekaṃsena niṭṭhaṃ gacchati – ‘idameva saccaṃ, moghamañña’nti ( ) 18. Ruci cepi, bhāradvāja, purisassa hoti…pe… anussavo cepi, bhāradvāja, purisassa hoti…pe… ākāraparivitakko cepi, bhāradvāja, purisassa hoti…pe… diṭṭhinijjhānakkhanti cepi, bhāradvāja, purisassa hoti; ‘evaṃ me diṭṭhinijjhānakkhantī’ti – iti vadaṃ saccamanurakkhati, natveva tāva ekaṃsena niṭṭhaṃ gacchati – ‘idameva saccaṃ, moghamañña’nti. Ettāvatā kho, bhāradvāja, saccānurakkhaṇā hoti, ettāvatā saccamanurakkhati, ettāvatā ca mayaṃ saccānurakkhaṇaṃ paññapema; na tveva tāva saccānubodho hotī’’ti.

    ၄၃၀. ‘‘ဧတ္တာဝတာ, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပေက္ခာမ။ ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ? သစ္စာနုဗောဓံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဣဓ 19, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဘိက္ခု အညတရံ ဂာမံ ဝာ နိဂမံ ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရတိ။ တမေနံ ဂဟပတိ ဝာ ဂဟပတိပုတ္တော ဝာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တီသု ဓမ္မေသု သမန္နေသတိ – လောဘနီယေသု ဓမ္မေသု, ဒောသနီယေသု ဓမ္မေသု, မောဟနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ လောဘနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ လောဘနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ 20။ တထာရူပော 21 ခော ပနိမသ္သာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပော 22 ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အလုဒ္ဓသ္သ။ ယံ ခော ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော; န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော လုဒ္ဓေနာ’’’တိ။

    430. ‘‘Ettāvatā, bho gotama, saccānurakkhaṇā hoti, ettāvatā saccamanurakkhati, ettāvatā ca mayaṃ saccānurakkhaṇaṃ pekkhāma. Kittāvatā pana, bho gotama, saccānubodho hoti, kittāvatā saccamanubujjhati? Saccānubodhaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Idha 23, bhāradvāja, bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati. Tamenaṃ gahapati vā gahapatiputto vā upasaṅkamitvā tīsu dhammesu samannesati – lobhanīyesu dhammesu, dosanīyesu dhammesu, mohanīyesu dhammesu. Atthi nu kho imassāyasmato tathārūpā lobhanīyā dhammā yathārūpehi lobhanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti? Tamenaṃ samannesamāno evaṃ jānāti – ‘natthi kho imassāyasmato tathārūpā lobhanīyā dhammā yathārūpehi lobhanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya 24. Tathārūpo 25 kho panimassāyasmato kāyasamācāro tathārūpo 26 vacīsamācāro yathā taṃ aluddhassa. Yaṃ kho pana ayamāyasmā dhammaṃ deseti, gambhīro so dhammo duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo; na so dhammo sudesiyo luddhenā’’’ti.

    ၄၃၁. ‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပသ္သတိ တတော နံ ဥတ္တရိ သမန္နေသတိ ဒောသနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ ဒောသနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ ဒောသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ ဒောသနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ ဒောသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ တထာရူပော ခော ပနိမသ္သာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပော ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အဒုဋ္ဌသ္သ။ ယံ ခော ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော; န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော ဒုဋ္ဌေနာ’’’တိ။

    431. ‘‘Yato naṃ samannesamāno visuddhaṃ lobhanīyehi dhammehi samanupassati tato naṃ uttari samannesati dosanīyesu dhammesu. Atthi nu kho imassāyasmato tathārūpā dosanīyā dhammā yathārūpehi dosanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti? Tamenaṃ samannesamāno evaṃ jānāti – ‘natthi kho imassāyasmato tathārūpā dosanīyā dhammā yathārūpehi dosanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Tathārūpo kho panimassāyasmato kāyasamācāro tathārūpo vacīsamācāro yathā taṃ aduṭṭhassa. Yaṃ kho pana ayamāyasmā dhammaṃ deseti, gambhīro so dhammo duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo; na so dhammo sudesiyo duṭṭhenā’’’ti.

    ၄၃၂. ‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ ဒောသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပသ္သတိ , တတော နံ ဥတ္တရိ သမန္နေသတိ မောဟနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ မောဟနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခော ဣမသ္သာယသ္မတော တထာရူပာ မောဟနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ဇာနာမီတိ, အပသ္သံ ဝာ ဝဒေယ္ယ – ပသ္သာမီတိ, ပရံ ဝာ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယ္ယ ယံ ပရေသံ အသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ တထာရူပော ခော ပနိမသ္သာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပော ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အမူဠ္ဟသ္သ။ ယံ ခော ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော; န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော မူဠ္ဟေနာ’’’တိ။

    432. ‘‘Yato naṃ samannesamāno visuddhaṃ dosanīyehi dhammehi samanupassati , tato naṃ uttari samannesati mohanīyesu dhammesu. Atthi nu kho imassāyasmato tathārūpā mohanīyā dhammā yathārūpehi mohanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti? Tamenaṃ samannesamāno evaṃ jānāti – ‘natthi kho imassāyasmato tathārūpā mohanīyā dhammā yathārūpehi mohanīyehi dhammehi pariyādinnacitto ajānaṃ vā vadeyya – jānāmīti, apassaṃ vā vadeyya – passāmīti, paraṃ vā tadatthāya samādapeyya yaṃ paresaṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Tathārūpo kho panimassāyasmato kāyasamācāro tathārūpo vacīsamācāro yathā taṃ amūḷhassa. Yaṃ kho pana ayamāyasmā dhammaṃ deseti, gambhīro so dhammo duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo; na so dhammo sudesiyo mūḷhenā’’’ti.

    ‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပသ္သတိ ; အထ တမ္ဟိ သဒ္ဓံ နိဝေသေတိ, သဒ္ဓာဇာတော ဥပသင္ကမတိ, ဥပသင္ကမန္တော ပယိရုပာသတိ, ပယိရုပာသန္တော သောတံ ဩဒဟတိ, ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတ္ဝာ ဓမ္မံ ဓာရေတိ, ဓတာနံ 27 ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ, အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတော ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ သတိ ဆန္ဒော ဇာယတိ, ဆန္ဒဇာတော ဥသ္သဟတိ, ဥသ္သဟိတ္ဝာ တုလေတိ, တုလယိတ္ဝာ ပဒဟတိ, ပဟိတတ္တော သမာနော ကာယေန စေဝ ပရမသစ္စံ သစ္ဆိကရောတိ ပညာယ စ နံ အတိဝိဇ္ဈ ပသ္သတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုဗောဓံ ပညပေမ; န တ္ဝေဝ တာဝ သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတီ’’တိ။

    ‘‘Yato naṃ samannesamāno visuddhaṃ mohanīyehi dhammehi samanupassati ; atha tamhi saddhaṃ niveseti, saddhājāto upasaṅkamati, upasaṅkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaṃ odahati, ohitasoto dhammaṃ suṇāti, sutvā dhammaṃ dhāreti, dhatānaṃ 28 dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussahitvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti paññāya ca naṃ ativijjha passati. Ettāvatā kho, bhāradvāja, saccānubodho hoti, ettāvatā saccamanubujjhati, ettāvatā ca mayaṃ saccānubodhaṃ paññapema; na tveva tāva saccānuppatti hotī’’ti.

    ၄၃၃. ‘‘ဧတ္တာဝတ္တာ, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုဗောဓံ ပေက္ခာမ။ ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုပာပုဏာတိ? သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တေသံယေ , ဘာရဒ္ဝာဇ, ဓမ္မာနံ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဗဟုလီကမ္မံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုပာပုဏာတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ပညပေမာ’’တိ။

    433. ‘‘Ettāvattā, bho gotama, saccānubodho hoti, ettāvatā saccamanubujjhati, ettāvatā ca mayaṃ saccānubodhaṃ pekkhāma. Kittāvatā pana, bho gotama, saccānuppatti hoti, kittāvatā saccamanupāpuṇāti? Saccānuppattiṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Tesaṃye , bhāradvāja, dhammānaṃ āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ saccānuppatti hoti. Ettāvatā kho, bhāradvāja, saccānuppatti hoti, ettāvatā saccamanupāpuṇāti, ettāvatā ca mayaṃ saccānuppattiṃ paññapemā’’ti.

    ၄၃၄. ‘‘ဧတ္တာဝတာ, ဘော ဂောတမ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုပာပုဏာတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ပေက္ခာမ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပဓာနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ပဒဟေယ္ယ, နယိဒံ သစ္စမနုပာပုဏေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ပဒဟတိ တသ္မာ သစ္စမနုပာပုဏာတိ။ တသ္မာ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ပဓာနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။

    434. ‘‘Ettāvatā, bho gotama, saccānuppatti hoti, ettāvatā saccamanupāpuṇāti, ettāvatā ca mayaṃ saccānuppattiṃ pekkhāma. Saccānuppattiyā pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Saccānuppattiyā bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Saccānuppattiyā kho, bhāradvāja, padhānaṃ bahukāraṃ. No cetaṃ padaheyya, nayidaṃ saccamanupāpuṇeyya. Yasmā ca kho padahati tasmā saccamanupāpuṇāti. Tasmā saccānuppattiyā padhānaṃ bahukāra’’nti.

    ‘‘ပဓာနသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ပဓာနသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ပဓာနသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, တုလနာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ တုလေယ္ယ, နယိဒံ ပဒဟေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော တုလေတိ တသ္မာ ပဒဟတိ။ တသ္မာ ပဓာနသ္သ တုလနာ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Padhānassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Padhānassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Padhānassa kho, bhāradvāja, tulanā bahukārā. No cetaṃ tuleyya, nayidaṃ padaheyya. Yasmā ca kho tuleti tasmā padahati. Tasmā padhānassa tulanā bahukārā’’ti.

    ‘‘တုလနာယ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? တုလနာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တုလနာယ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဥသ္သာဟော ဗဟုကာရော။ နော စေတံ ဥသ္သဟေယ္ယ, နယိဒံ တုလေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ဥသ္သဟတိ တသ္မာ တုလေတိ။ တသ္မာ တုလနာယ ဥသ္သာဟော ဗဟုကာရော’’တိ။

    ‘‘Tulanāya pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Tulanāya bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Tulanāya kho, bhāradvāja, ussāho bahukāro. No cetaṃ ussaheyya, nayidaṃ tuleyya. Yasmā ca kho ussahati tasmā tuleti. Tasmā tulanāya ussāho bahukāro’’ti.

    ‘‘ဥသ္သာဟသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဥသ္သာဟသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဥသ္သာဟသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဆန္ဒော ဗဟုကာရော။ နော စေတံ ဆန္ဒော ဇာယေထ, နယိဒံ ဥသ္သဟေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ဆန္ဒော ဇာယတိ တသ္မာ ဥသ္သဟတိ။ တသ္မာ ဥသ္သာဟသ္သ ဆန္ဒော ဗဟုကာရော’’တိ။

    ‘‘Ussāhassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Ussāhassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Ussāhassa kho, bhāradvāja, chando bahukāro. No cetaṃ chando jāyetha, nayidaṃ ussaheyya. Yasmā ca kho chando jāyati tasmā ussahati. Tasmā ussāhassa chando bahukāro’’ti.

    ‘‘ဆန္ဒသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော ? ဆန္ဒသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဆန္ဒသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ ဗဟုကာရာ။ နော စေတေ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမေယ္ယုံ, နယိဒံ ဆန္ဒော ဇာယေထ။ ယသ္မာ စ ခော ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ တသ္မာ ဆန္ဒော ဇာယတိ။ တသ္မာ ဆန္ဒသ္သ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Chandassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro ? Chandassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Chandassa kho, bhāradvāja, dhammanijjhānakkhanti bahukārā. No cete dhammā nijjhānaṃ khameyyuṃ, nayidaṃ chando jāyetha. Yasmā ca kho dhammā nijjhānaṃ khamanti tasmā chando jāyati. Tasmā chandassa dhammanijjhānakkhanti bahukārā’’ti.

    ‘‘ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, အတ္ထူပပရိက္ခာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခေယ္ယ, နယိဒံ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမေယ္ယုံ။ ယသ္မာ စ ခော အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ။ တသ္မာ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ အတ္ထူပပရိက္ခာ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Dhammanijjhānakkhantiyā pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Dhammanijjhānakkhantiyā bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Dhammanijjhānakkhantiyā kho, bhāradvāja, atthūpaparikkhā bahukārā. No cetaṃ atthaṃ upaparikkheyya, nayidaṃ dhammā nijjhānaṃ khameyyuṃ. Yasmā ca kho atthaṃ upaparikkhati tasmā dhammā nijjhānaṃ khamanti. Tasmā dhammanijjhānakkhantiyā atthūpaparikkhā bahukārā’’ti.

    ‘‘အတ္ထူပပရိက္ခာယ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? အတ္ထူပပရိက္ခာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘အတ္ထူပပရိက္ခာယ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဓမ္မဓာရဏာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ ဓမ္မံ ဓာရေယ္ယ, နယိဒံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ဓမ္မံ ဓာရေတိ တသ္မာ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ။ တသ္မာ အတ္ထူပပရိက္ခာယ ဓမ္မဓာရဏာ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Atthūpaparikkhāya pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Atthūpaparikkhāya bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Atthūpaparikkhāya kho, bhāradvāja, dhammadhāraṇā bahukārā. No cetaṃ dhammaṃ dhāreyya, nayidaṃ atthaṃ upaparikkheyya. Yasmā ca kho dhammaṃ dhāreti tasmā atthaṃ upaparikkhati. Tasmā atthūpaparikkhāya dhammadhāraṇā bahukārā’’ti.

    ‘‘ဓမ္မဓာရဏာယ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မဓာရဏာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မဓာရဏာယ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဓမ္မသ္သဝနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ဓမ္မံ သုဏေယ္ယ, နယိဒံ ဓမ္မံ ဓာရေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ဓမ္မံ သုဏာတိ တသ္မာ ဓမ္မံ ဓာရေတိ။ တသ္မာ ဓမ္မဓာရဏာယ ဓမ္မသ္သဝနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။

    ‘‘Dhammadhāraṇāya pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Dhammadhāraṇāya bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Dhammadhāraṇāya kho, bhāradvāja, dhammassavanaṃ bahukāraṃ. No cetaṃ dhammaṃ suṇeyya, nayidaṃ dhammaṃ dhāreyya. Yasmā ca kho dhammaṃ suṇāti tasmā dhammaṃ dhāreti. Tasmā dhammadhāraṇāya dhammassavanaṃ bahukāra’’nti.

    ‘‘ဓမ္မသ္သဝနသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မသ္သဝနသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ ။ ‘‘ဓမ္မသ္သဝနသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, သောတာဝဓာနံ ဗဟုကာရံ ။ နော စေတံ သောတံ ဩဒဟေယ္ယ, နယိဒံ ဓမ္မံ သုဏေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော သောတံ ဩဒဟတိ တသ္မာ ဓမ္မံ သုဏာတိ။ တသ္မာ ဓမ္မသ္သဝနသ္သ သောတာဝဓာနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။

    ‘‘Dhammassavanassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Dhammassavanassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti . ‘‘Dhammassavanassa kho, bhāradvāja, sotāvadhānaṃ bahukāraṃ . No cetaṃ sotaṃ odaheyya, nayidaṃ dhammaṃ suṇeyya. Yasmā ca kho sotaṃ odahati tasmā dhammaṃ suṇāti. Tasmā dhammassavanassa sotāvadhānaṃ bahukāra’’nti.

    ‘‘သောတာဝဓာနသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? သောတာဝဓာနသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သောတာဝဓာနသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ပယိရုပာသနာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ ပယိရုပာသေယ္ယ, နယိဒံ သောတံ ဩဒဟေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ပယိရုပာသတိ တသ္မာ သောတံ ဩဒဟတိ။ တသ္မာ သောတာဝဓာနသ္သ ပယိရုပာသနာ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Sotāvadhānassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Sotāvadhānassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Sotāvadhānassa kho, bhāradvāja, payirupāsanā bahukārā. No cetaṃ payirupāseyya, nayidaṃ sotaṃ odaheyya. Yasmā ca kho payirupāsati tasmā sotaṃ odahati. Tasmā sotāvadhānassa payirupāsanā bahukārā’’ti.

    ‘‘ပယိရုပာသနာယ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ပယိရုပာသနာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ပယိရုပာသနာယ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, ဥပသင္ကမနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ဥပသင္ကမေယ္ယ, နယိဒံ ပယိရုပာသေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော ဥပသင္ကမတိ တသ္မာ ပယိရုပာသတိ။ တသ္မာ ပယိရုပာသနာယ ဥပသင္ကမနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။

    ‘‘Payirupāsanāya pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Payirupāsanāya bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Payirupāsanāya kho, bhāradvāja, upasaṅkamanaṃ bahukāraṃ. No cetaṃ upasaṅkameyya, nayidaṃ payirupāseyya. Yasmā ca kho upasaṅkamati tasmā payirupāsati. Tasmā payirupāsanāya upasaṅkamanaṃ bahukāra’’nti.

    ‘‘ဥပသင္ကမနသ္သ ပန, ဘော ဂောတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဥပသင္ကမနသ္သ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဥပသင္ကမနသ္သ ခော, ဘာရဒ္ဝာဇ, သဒ္ဓာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ သဒ္ဓာ ဇာယေထ, နယိဒံ ဥပသင္ကမေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော သဒ္ဓာ ဇာယတိ တသ္မာ ဥပသင္ကမတိ။ တသ္မာ ဥပသင္ကမနသ္သ သဒ္ဓာ ဗဟုကာရာ’’တိ။

    ‘‘Upasaṅkamanassa pana, bho gotama, katamo dhammo bahukāro? Upasaṅkamanassa bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ pucchāmā’’ti. ‘‘Upasaṅkamanassa kho, bhāradvāja, saddhā bahukārā. No cetaṃ saddhā jāyetha, nayidaṃ upasaṅkameyya. Yasmā ca kho saddhā jāyati tasmā upasaṅkamati. Tasmā upasaṅkamanassa saddhā bahukārā’’ti.

    ၄၃၅. ‘‘သစ္စာနုရက္ခဏံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အပုစ္ဆိမ္ဟ, သစ္စာနုရက္ခဏံ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ယာကာသိ; တဉ္စ ပနမ္ဟာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမ္ဟ အတ္တမနာ။ သစ္စာနုဗောဓံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အပုစ္ဆိမ္ဟ, သစ္စာနုဗောဓံ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ယာကာသိ; တဉ္စ ပနမ္ဟာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမ္ဟ အတ္တမနာ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အပုစ္ဆိမ္ဟ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ယာကာသိ; တဉ္စ ပနမ္ဟာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမ္ဟ အတ္တမနာ ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အပုစ္ဆိမ္ဟ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ယာကာသိ; တဉ္စ ပနမ္ဟာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမ္ဟ အတ္တမနာ။ ယံယဒေဝ စ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အပုစ္ဆိမ္ဟ တံတဒေဝ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ယာကာသိ; တဉ္စ ပနမ္ဟာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမ္ဟ အတ္တမနာ။ မယဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, ပုဗ္ဗေ ဧဝံ ဇာနာမ – ‘ကေ စ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ ဣဗ္ဘာ ကဏ္ဟာ ဗန္ဓုပာဒာပစ္စာ, ကေ စ ဓမ္မသ္သ အညာတာရော’တိ? အဇနေသိ ဝတ မေ ဘဝံ ဂောတမော သမဏေသု သမဏပေမံ, သမဏေသု သမဏပသာဒံ, သမဏေသု သမဏဂာရဝံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ။ပေ.။ ဥပာသကံ မံ ဘဝံ ဂောတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

    435. ‘‘Saccānurakkhaṇaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ apucchimha, saccānurakkhaṇaṃ bhavaṃ gotamo byākāsi; tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camha attamanā. Saccānubodhaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ apucchimha, saccānubodhaṃ bhavaṃ gotamo byākāsi; tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camha attamanā. Saccānuppattiṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ apucchimha, saccānuppattiṃ bhavaṃ gotamo byākāsi; tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camha attamanā . Saccānuppattiyā bahukāraṃ dhammaṃ mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ apucchimha, saccānuppattiyā bahukāraṃ dhammaṃ bhavaṃ gotamo byākāsi; tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camha attamanā. Yaṃyadeva ca mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ apucchimha taṃtadeva bhavaṃ gotamo byākāsi; tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camha attamanā. Mayañhi, bho gotama, pubbe evaṃ jānāma – ‘ke ca muṇḍakā samaṇakā ibbhā kaṇhā bandhupādāpaccā, ke ca dhammassa aññātāro’ti? Ajanesi vata me bhavaṃ gotamo samaṇesu samaṇapemaṃ, samaṇesu samaṇapasādaṃ, samaṇesu samaṇagāravaṃ. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    စင္ကီသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

    Caṅkīsuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. ဗ္ရဟ္မဝစ္စသီ (သီ. ပီ.)
    2. brahmavaccasī (sī. pī.)
    3. ဧတ္ထ ဒီ. နိ. ၁.၃၀၄ အညမ္ပိ ဂုဏပဒံ ဒိသ္သတိ
    4. ဧတ္ထာပိ ဒီ. နိ. ၁.၃၀၄ အညာနိပိ ဂုဏပဒာနံ ဒိသ္သန္တိ
    5. ဧကမေကေနပိ ဘော (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    6. ettha dī. ni. 1.304 aññampi guṇapadaṃ dissati
    7. etthāpi dī. ni. 1.304 aññānipi guṇapadānaṃ dissanti
    8. ekamekenapi bho (sī. syā. kaṃ. pī.)
    9. ကာပဌိကော (သီ. ပီ.), ကာပဒိကော (သ္ယာ. ကံ.)
    10. ဧတဒဟောသိ ‘‘ကာပဋိကသ္သ (က.)
    11. ကထံ (သီ. က.), ကထံ (သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    12. kāpaṭhiko (sī. pī.), kāpadiko (syā. kaṃ.)
    13. etadahosi ‘‘kāpaṭikassa (ka.)
    14. kathaṃ (sī. ka.), kathaṃ (syā. kaṃ. pī.)
    15. ဧဝမေဝ သိဇ္ဈတီတိ ဣတိ ဝာ, တံ သစ္စမနုရက္ခတိ (က.)
    16. (ဧတ္တာဝတာ ခော ဘာရဒ္ဝာဇ သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပညာပေမ, န တ္ဝေဝ တာဝ သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ) (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    17. evameva sijjhatīti iti vā, taṃ saccamanurakkhati (ka.)
    18. (ettāvatā kho bhāradvāja saccānurakkhaṇā hoti, ettāvatā saccamanurakkhati, ettāvatā ca mayaṃ saccānurakkhaṇaṃ paññāpema, na tveva tāva saccānubodho hoti) (sī. syā. kaṃ. pī.)
    19. ဣဓ ကိရ (သ္ယာ. ကံ. က.)
    20. ဒုက္ခာယာတိ (သဗ္ဗတ္ထ)
    21. တထာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    22. တထာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    23. idha kira (syā. kaṃ. ka.)
    24. dukkhāyāti (sabbattha)
    25. tathā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    26. tathā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    27. ဓာရိတာနံ (က.)
    28. dhāritānaṃ (ka.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၅. စင္ကီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Caṅkīsuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၅. စင္ကီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Caṅkīsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact