| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
២. ចរវគ្គោ
2. Caravaggo
១. ចរសុត្តវណ្ណនា
1. Carasuttavaṇṇanā
១១. ទុតិយស្ស បឋមេ ចរតោតិ គច្ឆន្តស្ស, ចង្កមន្តស្ស វា។ ឧប្បជ្ជតិ កាមវិតក្កោ វាតិ វត្ថុកាមេសុ អវីតរាគតាយ តាទិសេ បច្ចយេ កាមបដិសំយុត្តោ វា វិតក្កោ ឧប្បជ្ជតិ ចេ , យទិ ឧប្បជ្ជតិ។ ព្យាបាទវិតក្កោ វា វិហិំសាវិតក្កោ វាតិ អាឃាតវិនយេ វិសេសេន ចិត្តស្ស អទមិតត្តា អាឃាតនិមិត្តេ ព្យាបាទបដិសំយុត្តោ វា វិតក្កោ, លេឌ្ឌុទណ្ឌាទីតិ បរហិំសនវសេន វិហិំសាបដិសំយុត្តោ វា វិតក្កោ ឧប្បជ្ជតិ ចេតិ សម្ពន្ធោ។ តំ ចេ ភិក្ខុ អធិវាសេតីតិ តំ យថាវុត្តំ កាមវិតក្កាទិំ យថាបច្ចយំ អត្តនោ ចិត្តេ ឧប្បន្នំ ‘‘ឥតិបាយំ វិតក្កោ បាបកោ, ឥតិបិ អកុសលោ, ឥតិបិ សាវជ្ជោ, សោ ច ខោ អត្តព្យាពាធាយ សំវត្តតី’’តិអាទិនា នយេន បច្ចវេក្ខណាយ អភាវតោ អធិវាសេតិ អត្តនោ ចិត្តំ អារោបេត្វា វាសេតិ។ អធិវាសេន្តោយេវ ច នប្បជហតិ តទង្គាទិប្បហានវសេន ន បដិនិស្សជ្ជតិ។ តតោ ឯវ ច ន វិនោទេតិ អត្តនោ ចិត្តសន្តានតោ ន នុទតិ ន នីហរតិ។ តថា អវិនោទនតោ ន ព្យន្តីករោតិ ន វិគតន្តំ ករោតិ។ អាតាបី បហិតត្តោ យថា តេសំ អន្តោបិ នាវសិស្សតិ អន្តមសោ ភង្គមត្តម្បិ, ឯវំ ករោតិ, អយំ បន តថា ន ករោតីតិ អត្ថោ។ តថាភូតោ បន ន អនភាវំ គមេតិ អនុ អនុ អភាវំ ន គមេតិ។ ន បជហតិ ចេ, ន វិនោទេតិ ចេតិ ឥតិអាទិនា ចេ-សទ្ទំ យោជេត្វា អត្ថោ វេទិតព្ពោ។
11. Dutiyassa paṭhame caratoti gacchantassa, caṅkamantassa vā. Uppajjati kāmavitakko vāti vatthukāmesu avītarāgatāya tādise paccaye kāmapaṭisaṃyutto vā vitakko uppajjati ce , yadi uppajjati. Byāpādavitakko vā vihiṃsāvitakko vāti āghātavinaye visesena cittassa adamitattā āghātanimitte byāpādapaṭisaṃyutto vā vitakko, leḍḍudaṇḍādīti parahiṃsanavasena vihiṃsāpaṭisaṃyutto vā vitakko uppajjati ceti sambandho. Taṃ ce bhikkhu adhivāsetīti taṃ yathāvuttaṃ kāmavitakkādiṃ yathāpaccayaṃ attano citte uppannaṃ ‘‘itipāyaṃ vitakko pāpako, itipi akusalo, itipi sāvajjo, so ca kho attabyābādhāya saṃvattatī’’tiādinā nayena paccavekkhaṇāya abhāvato adhivāseti attano cittaṃ āropetvā vāseti. Adhivāsentoyeva ca nappajahati tadaṅgādippahānavasena na paṭinissajjati. Tato eva ca na vinodeti attano cittasantānato na nudati na nīharati. Tathā avinodanato na byantīkaroti na vigatantaṃ karoti. Ātāpī pahitatto yathā tesaṃ antopi nāvasissati antamaso bhaṅgamattampi, evaṃ karoti, ayaṃ pana tathā na karotīti attho. Tathābhūto pana na anabhāvaṃ gameti anu anu abhāvaṃ na gameti. Na pajahati ce, na vinodeti ceti itiādinā ce-saddaṃ yojetvā attho veditabbo.
ឯវំភូតោតិ ឯវំ កាមវិតក្កាទីហិ បាបវិតក្កេហិ សមង្គិភូតោ។ អនាតាបីតិ កិលេសានំ អាតាបយិកស្ស វីរិយស្ស អភាវេន អនាតាបី។ បាបុត្រាសលក្ខណស្ស ឱត្តប្បស្ស អភាវេន អនោត្តាបី។ សតតំ សមិតំ សព្ពកាលំ និរន្តរំ។ កុសីតោ ហីនវីរិយោតិ កុសលេហិ ធម្មេហិ បរិហាបយិត្វា អកុសលបក្ខេ កុច្ឆិតំ សីទនតោ កោសជ្ជសមន្នាគមេន ច កុសីតោ, សម្មប្បធានវីរិយាភាវេន ហីនវីរិយោ វីរិយវិរហិតោតិ វុច្ចតិ កថីយតិ។ ឋិតស្សាតិ គមនំ ឧបច្ឆិន្ទិត្វា តិដ្ឋតោ។ សយនឥរិយាបថស្ស វិសេសតោ កោសជ្ជបក្ខិកត្តា យថា តំសមង្គិនោ ភាវិតត្តា សម្ភវន្តិ, តំ ទស្សេតុំ ‘‘ជាគរស្សា’’តិ វុត្តំ។
Evaṃbhūtoti evaṃ kāmavitakkādīhi pāpavitakkehi samaṅgibhūto. Anātāpīti kilesānaṃ ātāpayikassa vīriyassa abhāvena anātāpī. Pāputrāsalakkhaṇassa ottappassa abhāvena anottāpī. Satataṃ samitaṃ sabbakālaṃ nirantaraṃ. Kusīto hīnavīriyoti kusalehi dhammehi parihāpayitvā akusalapakkhe kucchitaṃ sīdanato kosajjasamannāgamena ca kusīto, sammappadhānavīriyābhāvena hīnavīriyo vīriyavirahitoti vuccati kathīyati. Ṭhitassāti gamanaṃ upacchinditvā tiṭṭhato. Sayanairiyāpathassa visesato kosajjapakkhikattā yathā taṃsamaṅgino bhāvitattā sambhavanti, taṃ dassetuṃ ‘‘jāgarassā’’ti vuttaṃ.
សុក្កបក្ខេ តញ្ចេ ភិក្ខុ នាធិវាសេតីតិ អារទ្ធវីរិយស្សបិ វិហរតោ អនាទិមតិ សំសារេ ចិរកាលភាវិតត្តា តថារូបបច្ចយសមាយោគេ សតិសម្មោសេន វា កាមវិតក្កាទិ ឧប្បជ្ជតិ ចេ, តំ ភិក្ខុ អត្តនោ ចិត្តំ អារោបេត្វា ន វាសេតិ, អព្ភន្តរេ ន វាសេតីតិ អត្ថោ។ អនធិវាសេន្តោ កិំ ករោតិ? បជហតិ ឆឌ្ឌេតិ។ កិំ កចវរំ វិយ បិដកេនាតិ? ន, អបិច ខោ តំ វិនោទេតិ នុទតិ នីហរតិ។ កិំ ពលិពទ្ទំ វិយ បតោទេនាតិ? ន, អថ ខោ ព្យន្តីករោតិ វិគតន្តំ ករោតិ, យថា តេសំ អន្តោបិ នាវសិស្សតិ អន្តមសោ ភង្គមត្តម្បិ, តថា តេ ករោតិ។ កថំ បន តេ តថា ករោតិ? អនភាវំ គមេតិ អនុ អនុ អភាវំ គមេតិ, វិក្ខម្ភនប្បហានេន យថា សុវិក្ខម្ភិតា ហោន្តិ, តថា នេ ករោតីតិ វុត្តំ ហោតិ។
Sukkapakkhe tañce bhikkhu nādhivāsetīti āraddhavīriyassapi viharato anādimati saṃsāre cirakālabhāvitattā tathārūpapaccayasamāyoge satisammosena vā kāmavitakkādi uppajjati ce, taṃ bhikkhu attano cittaṃ āropetvā na vāseti, abbhantare na vāsetīti attho. Anadhivāsento kiṃ karoti? Pajahati chaḍḍeti. Kiṃ kacavaraṃ viya piṭakenāti? Na, apica kho taṃ vinodeti nudati nīharati. Kiṃ balibaddaṃ viya patodenāti? Na, atha kho byantīkaroti vigatantaṃ karoti, yathā tesaṃ antopi nāvasissati antamaso bhaṅgamattampi, tathā te karoti. Kathaṃ pana te tathā karoti? Anabhāvaṃ gameti anu anu abhāvaṃ gameti, vikkhambhanappahānena yathā suvikkhambhitā honti, tathā ne karotīti vuttaṃ hoti.
ឯវំភូតោតិអាទីសុ ឯវំ កាមវិតក្កាទីនំ អនធិវាសេន សុវិសុទ្ធាសយោ សមានោ តាយ ច អាសយសម្បត្តិយា តន្និមិត្តាយ ច បយោគសម្បត្តិយា បរិសុទ្ធសីលោ ឥន្ទ្រិយេសុ គុត្តទ្វារោ ភោជនេ មត្តញ្ញូ សតិសម្បជញ្ញេន សមន្នាគតោ ជាគរិយំ អនុយុត្តោ តទង្គាទិវសេន កិលេសានំ អាតាបនលក្ខណេន វីរិយេន សមន្នាគតត្តា អាតាបី។ សព្ពសោ បាបុត្រាសេន សមន្នាគតត្តា ឱត្តាបី សតតំ រត្តិន្ទិវំ។ សមិតំ និរន្តរំ សមថវិបស្សនានុយោគវសេន ចតុព្ពិធសម្មប្បធានសិទ្ធិយា អារទ្ធវីរិយោ បហិតត្តោ។ និព្ពានំ បតិ បេសិតចិត្តោតិ វុច្ចតិ កថីយតីតិ អត្ថោ។
Evaṃbhūtotiādīsu evaṃ kāmavitakkādīnaṃ anadhivāsena suvisuddhāsayo samāno tāya ca āsayasampattiyā tannimittāya ca payogasampattiyā parisuddhasīlo indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū satisampajaññena samannāgato jāgariyaṃ anuyutto tadaṅgādivasena kilesānaṃ ātāpanalakkhaṇena vīriyena samannāgatattā ātāpī. Sabbaso pāputrāsena samannāgatattā ottāpī satataṃ rattindivaṃ. Samitaṃ nirantaraṃ samathavipassanānuyogavasena catubbidhasammappadhānasiddhiyā āraddhavīriyo pahitatto. Nibbānaṃ pati pesitacittoti vuccati kathīyatīti attho.
គាថាសុ គេហនិស្សិតន្តិ ឯត្ថ គេហវាសីហិ អបរិច្ចត្តត្តា គេហវាសិសភាវត្តា គេហធម្មត្តា វា គេហំ វុច្ចតិ វត្ថុកាមោ។ អថ វា គេហប្បដិពទ្ធភាវតោ, កិលេសកាមានំ និវាសដ្ឋានភាវតោ វា គេហាតិ វុច្ចន្តិ, តំវត្ថុកត្តា កាមវិតក្កាទិ គេហនិស្សិតំ នាម។ កុម្មគ្គបដិបន្នោតិ យស្មា អរិយមគ្គស្ស ឧប្បថភាវតោ អភិជ្ឈាទយោ តទេកដ្ឋធម្មា ច កុម្មគ្គោ, តស្មា កាមវិតក្កាទិពហុលោ កុម្មគ្គបដិបន្នោ។ មោហនេយ្យេសុ មុច្ឆិតោតិ មោហសំវត្តនិយេសុ រូបាទីសុ មុច្ឆិតោ សម្មត្តោ អជ្ឈោបន្នោ។ សម្ពោធិន្តិ អរិយមគ្គញាណំ។ ផុដ្ឋន្តិ ផុសិតុំ បត្តុំ បាបោ សោ តាទិសោ មិច្ឆាសង្កប្បគោចរោ បុគ្គលោ អភព្ពោ, ន កទាចិ តំ បាបុណាតីតិ អត្ថោ។
Gāthāsu gehanissitanti ettha gehavāsīhi apariccattattā gehavāsisabhāvattā gehadhammattā vā gehaṃ vuccati vatthukāmo. Atha vā gehappaṭibaddhabhāvato, kilesakāmānaṃ nivāsaṭṭhānabhāvato vā gehāti vuccanti, taṃvatthukattā kāmavitakkādi gehanissitaṃ nāma. Kummaggapaṭipannoti yasmā ariyamaggassa uppathabhāvato abhijjhādayo tadekaṭṭhadhammā ca kummaggo, tasmā kāmavitakkādibahulo kummaggapaṭipanno. Mohaneyyesu mucchitoti mohasaṃvattaniyesu rūpādīsu mucchito sammatto ajjhopanno. Sambodhinti ariyamaggañāṇaṃ. Phuṭṭhanti phusituṃ pattuṃ pāpo so tādiso micchāsaṅkappagocaro puggalo abhabbo, na kadāci taṃ pāpuṇātīti attho.
វិតក្កំ សមយិត្វានាតិ យថាវុត្តំ មិច្ឆាវិតក្កំ បដិសង្ខានភាវនាពលេន វូបសមេត្វា។ វិតក្កូបសមេ រតោតិ នវន្នម្បិ មហាវិតក្កានំ អច្ចន្តូបសមភូតេ អរហត្តេ, និព្ពានេ ឯវ វា អជ្ឈាសយេន រតោ អភិរតោ។ ភព្ពោ សោតិ សោ យថាវុត្តោ សម្មាបដិបជ្ជមានោ បុគ្គលោ បុព្ពភាគេ សមថវិបស្សនាពលេន សព្ពវិតក្កេ យថារហំ តទង្គាទិវសេន វូបសមេត្វា ឋិតោ វិបស្សនំ ឧស្សុក្កាបេត្វា មគ្គបដិបាដិយា អរហត្តមគ្គញាណសង្ខាតំ និព្ពានសង្ខាតញ្ច អនុត្តរំ សម្ពោធិំ ផុដ្ឋុំ អធិគន្តុំ ភព្ពោ អរហា។ ឯវមេត្ថ បាឡិវណ្ណនា វេទិតព្ពា។
Vitakkaṃ samayitvānāti yathāvuttaṃ micchāvitakkaṃ paṭisaṅkhānabhāvanābalena vūpasametvā. Vitakkūpasame ratoti navannampi mahāvitakkānaṃ accantūpasamabhūte arahatte, nibbāne eva vā ajjhāsayena rato abhirato. Bhabbo soti so yathāvutto sammāpaṭipajjamāno puggalo pubbabhāge samathavipassanābalena sabbavitakke yathārahaṃ tadaṅgādivasena vūpasametvā ṭhito vipassanaṃ ussukkāpetvā maggapaṭipāṭiyā arahattamaggañāṇasaṅkhātaṃ nibbānasaṅkhātañca anuttaraṃ sambodhiṃ phuṭṭhuṃ adhigantuṃ bhabbo arahā. Evamettha pāḷivaṇṇanā veditabbā.
ចរសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Carasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១. ចរសុត្តំ • 1. Carasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១. ចរសុត្តវណ្ណនា • 1. Carasuttavaṇṇanā
