Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൨. ചരവഗ്ഗോ
2. Caravaggo
൧. ചരസുത്തവണ്ണനാ
1. Carasuttavaṇṇanā
൧൧. ദുതിയസ്സ പഠമേ ചരതോതി ഗച്ഛന്തസ്സ, ചങ്കമന്തസ്സ വാ. ഉപ്പജ്ജതി കാമവിതക്കോ വാതി വത്ഥുകാമേസു അവീതരാഗതായ താദിസേ പച്ചയേ കാമപടിസംയുത്തോ വാ വിതക്കോ ഉപ്പജ്ജതി ചേ , യദി ഉപ്പജ്ജതി. ബ്യാപാദവിതക്കോ വാ വിഹിംസാവിതക്കോ വാതി ആഘാതവിനയേ വിസേസേന ചിത്തസ്സ അദമിതത്താ ആഘാതനിമിത്തേ ബ്യാപാദപടിസംയുത്തോ വാ വിതക്കോ, ലേഡ്ഡുദണ്ഡാദീതി പരഹിംസനവസേന വിഹിംസാപടിസംയുത്തോ വാ വിതക്കോ ഉപ്പജ്ജതി ചേതി സമ്ബന്ധോ. തം ചേ ഭിക്ഖു അധിവാസേതീതി തം യഥാവുത്തം കാമവിതക്കാദിം യഥാപച്ചയം അത്തനോ ചിത്തേ ഉപ്പന്നം ‘‘ഇതിപായം വിതക്കോ പാപകോ, ഇതിപി അകുസലോ, ഇതിപി സാവജ്ജോ, സോ ച ഖോ അത്തബ്യാബാധായ സംവത്തതീ’’തിആദിനാ നയേന പച്ചവേക്ഖണായ അഭാവതോ അധിവാസേതി അത്തനോ ചിത്തം ആരോപേത്വാ വാസേതി. അധിവാസേന്തോയേവ ച നപ്പജഹതി തദങ്ഗാദിപ്പഹാനവസേന ന പടിനിസ്സജ്ജതി. തതോ ഏവ ച ന വിനോദേതി അത്തനോ ചിത്തസന്താനതോ ന നുദതി ന നീഹരതി. തഥാ അവിനോദനതോ ന ബ്യന്തീകരോതി ന വിഗതന്തം കരോതി. ആതാപീ പഹിതത്തോ യഥാ തേസം അന്തോപി നാവസിസ്സതി അന്തമസോ ഭങ്ഗമത്തമ്പി, ഏവം കരോതി, അയം പന തഥാ ന കരോതീതി അത്ഥോ. തഥാഭൂതോ പന ന അനഭാവം ഗമേതി അനു അനു അഭാവം ന ഗമേതി. ന പജഹതി ചേ, ന വിനോദേതി ചേതി ഇതിആദിനാ ചേ-സദ്ദം യോജേത്വാ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
11. Dutiyassa paṭhame caratoti gacchantassa, caṅkamantassa vā. Uppajjati kāmavitakko vāti vatthukāmesu avītarāgatāya tādise paccaye kāmapaṭisaṃyutto vā vitakko uppajjati ce , yadi uppajjati. Byāpādavitakko vā vihiṃsāvitakko vāti āghātavinaye visesena cittassa adamitattā āghātanimitte byāpādapaṭisaṃyutto vā vitakko, leḍḍudaṇḍādīti parahiṃsanavasena vihiṃsāpaṭisaṃyutto vā vitakko uppajjati ceti sambandho. Taṃ ce bhikkhu adhivāsetīti taṃ yathāvuttaṃ kāmavitakkādiṃ yathāpaccayaṃ attano citte uppannaṃ ‘‘itipāyaṃ vitakko pāpako, itipi akusalo, itipi sāvajjo, so ca kho attabyābādhāya saṃvattatī’’tiādinā nayena paccavekkhaṇāya abhāvato adhivāseti attano cittaṃ āropetvā vāseti. Adhivāsentoyeva ca nappajahati tadaṅgādippahānavasena na paṭinissajjati. Tato eva ca na vinodeti attano cittasantānato na nudati na nīharati. Tathā avinodanato na byantīkaroti na vigatantaṃ karoti. Ātāpī pahitatto yathā tesaṃ antopi nāvasissati antamaso bhaṅgamattampi, evaṃ karoti, ayaṃ pana tathā na karotīti attho. Tathābhūto pana na anabhāvaṃ gameti anu anu abhāvaṃ na gameti. Na pajahati ce, na vinodeti ceti itiādinā ce-saddaṃ yojetvā attho veditabbo.
ഏവംഭൂതോതി ഏവം കാമവിതക്കാദീഹി പാപവിതക്കേഹി സമങ്ഗിഭൂതോ. അനാതാപീതി കിലേസാനം ആതാപയികസ്സ വീരിയസ്സ അഭാവേന അനാതാപീ. പാപുത്രാസലക്ഖണസ്സ ഓത്തപ്പസ്സ അഭാവേന അനോത്താപീ. സതതം സമിതം സബ്ബകാലം നിരന്തരം. കുസീതോ ഹീനവീരിയോതി കുസലേഹി ധമ്മേഹി പരിഹാപയിത്വാ അകുസലപക്ഖേ കുച്ഛിതം സീദനതോ കോസജ്ജസമന്നാഗമേന ച കുസീതോ, സമ്മപ്പധാനവീരിയാഭാവേന ഹീനവീരിയോ വീരിയവിരഹിതോതി വുച്ചതി കഥീയതി. ഠിതസ്സാതി ഗമനം ഉപച്ഛിന്ദിത്വാ തിട്ഠതോ. സയനഇരിയാപഥസ്സ വിസേസതോ കോസജ്ജപക്ഖികത്താ യഥാ തംസമങ്ഗിനോ ഭാവിതത്താ സമ്ഭവന്തി, തം ദസ്സേതും ‘‘ജാഗരസ്സാ’’തി വുത്തം.
Evaṃbhūtoti evaṃ kāmavitakkādīhi pāpavitakkehi samaṅgibhūto. Anātāpīti kilesānaṃ ātāpayikassa vīriyassa abhāvena anātāpī. Pāputrāsalakkhaṇassa ottappassa abhāvena anottāpī. Satataṃ samitaṃ sabbakālaṃ nirantaraṃ. Kusīto hīnavīriyoti kusalehi dhammehi parihāpayitvā akusalapakkhe kucchitaṃ sīdanato kosajjasamannāgamena ca kusīto, sammappadhānavīriyābhāvena hīnavīriyo vīriyavirahitoti vuccati kathīyati. Ṭhitassāti gamanaṃ upacchinditvā tiṭṭhato. Sayanairiyāpathassa visesato kosajjapakkhikattā yathā taṃsamaṅgino bhāvitattā sambhavanti, taṃ dassetuṃ ‘‘jāgarassā’’ti vuttaṃ.
സുക്കപക്ഖേ തഞ്ചേ ഭിക്ഖു നാധിവാസേതീതി ആരദ്ധവീരിയസ്സപി വിഹരതോ അനാദിമതി സംസാരേ ചിരകാലഭാവിതത്താ തഥാരൂപപച്ചയസമായോഗേ സതിസമ്മോസേന വാ കാമവിതക്കാദി ഉപ്പജ്ജതി ചേ, തം ഭിക്ഖു അത്തനോ ചിത്തം ആരോപേത്വാ ന വാസേതി, അബ്ഭന്തരേ ന വാസേതീതി അത്ഥോ. അനധിവാസേന്തോ കിം കരോതി? പജഹതി ഛഡ്ഡേതി. കിം കചവരം വിയ പിടകേനാതി? ന, അപിച ഖോ തം വിനോദേതി നുദതി നീഹരതി. കിം ബലിബദ്ദം വിയ പതോദേനാതി? ന, അഥ ഖോ ബ്യന്തീകരോതി വിഗതന്തം കരോതി, യഥാ തേസം അന്തോപി നാവസിസ്സതി അന്തമസോ ഭങ്ഗമത്തമ്പി, തഥാ തേ കരോതി. കഥം പന തേ തഥാ കരോതി? അനഭാവം ഗമേതി അനു അനു അഭാവം ഗമേതി, വിക്ഖമ്ഭനപ്പഹാനേന യഥാ സുവിക്ഖമ്ഭിതാ ഹോന്തി, തഥാ നേ കരോതീതി വുത്തം ഹോതി.
Sukkapakkhe tañce bhikkhu nādhivāsetīti āraddhavīriyassapi viharato anādimati saṃsāre cirakālabhāvitattā tathārūpapaccayasamāyoge satisammosena vā kāmavitakkādi uppajjati ce, taṃ bhikkhu attano cittaṃ āropetvā na vāseti, abbhantare na vāsetīti attho. Anadhivāsento kiṃ karoti? Pajahati chaḍḍeti. Kiṃ kacavaraṃ viya piṭakenāti? Na, apica kho taṃ vinodeti nudati nīharati. Kiṃ balibaddaṃ viya patodenāti? Na, atha kho byantīkaroti vigatantaṃ karoti, yathā tesaṃ antopi nāvasissati antamaso bhaṅgamattampi, tathā te karoti. Kathaṃ pana te tathā karoti? Anabhāvaṃ gameti anu anu abhāvaṃ gameti, vikkhambhanappahānena yathā suvikkhambhitā honti, tathā ne karotīti vuttaṃ hoti.
ഏവംഭൂതോതിആദീസു ഏവം കാമവിതക്കാദീനം അനധിവാസേന സുവിസുദ്ധാസയോ സമാനോ തായ ച ആസയസമ്പത്തിയാ തന്നിമിത്തായ ച പയോഗസമ്പത്തിയാ പരിസുദ്ധസീലോ ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ ജാഗരിയം അനുയുത്തോ തദങ്ഗാദിവസേന കിലേസാനം ആതാപനലക്ഖണേന വീരിയേന സമന്നാഗതത്താ ആതാപീ. സബ്ബസോ പാപുത്രാസേന സമന്നാഗതത്താ ഓത്താപീ സതതം രത്തിന്ദിവം. സമിതം നിരന്തരം സമഥവിപസ്സനാനുയോഗവസേന ചതുബ്ബിധസമ്മപ്പധാനസിദ്ധിയാ ആരദ്ധവീരിയോ പഹിതത്തോ. നിബ്ബാനം പതി പേസിതചിത്തോതി വുച്ചതി കഥീയതീതി അത്ഥോ.
Evaṃbhūtotiādīsu evaṃ kāmavitakkādīnaṃ anadhivāsena suvisuddhāsayo samāno tāya ca āsayasampattiyā tannimittāya ca payogasampattiyā parisuddhasīlo indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū satisampajaññena samannāgato jāgariyaṃ anuyutto tadaṅgādivasena kilesānaṃ ātāpanalakkhaṇena vīriyena samannāgatattā ātāpī. Sabbaso pāputrāsena samannāgatattā ottāpī satataṃ rattindivaṃ. Samitaṃ nirantaraṃ samathavipassanānuyogavasena catubbidhasammappadhānasiddhiyā āraddhavīriyo pahitatto. Nibbānaṃ pati pesitacittoti vuccati kathīyatīti attho.
ഗാഥാസു ഗേഹനിസ്സിതന്തി ഏത്ഥ ഗേഹവാസീഹി അപരിച്ചത്തത്താ ഗേഹവാസിസഭാവത്താ ഗേഹധമ്മത്താ വാ ഗേഹം വുച്ചതി വത്ഥുകാമോ. അഥ വാ ഗേഹപ്പടിബദ്ധഭാവതോ, കിലേസകാമാനം നിവാസട്ഠാനഭാവതോ വാ ഗേഹാതി വുച്ചന്തി, തംവത്ഥുകത്താ കാമവിതക്കാദി ഗേഹനിസ്സിതം നാമ. കുമ്മഗ്ഗപടിപന്നോതി യസ്മാ അരിയമഗ്ഗസ്സ ഉപ്പഥഭാവതോ അഭിജ്ഝാദയോ തദേകട്ഠധമ്മാ ച കുമ്മഗ്ഗോ, തസ്മാ കാമവിതക്കാദിബഹുലോ കുമ്മഗ്ഗപടിപന്നോ. മോഹനേയ്യേസു മുച്ഛിതോതി മോഹസംവത്തനിയേസു രൂപാദീസു മുച്ഛിതോ സമ്മത്തോ അജ്ഝോപന്നോ. സമ്ബോധിന്തി അരിയമഗ്ഗഞാണം. ഫുട്ഠന്തി ഫുസിതും പത്തും പാപോ സോ താദിസോ മിച്ഛാസങ്കപ്പഗോചരോ പുഗ്ഗലോ അഭബ്ബോ, ന കദാചി തം പാപുണാതീതി അത്ഥോ.
Gāthāsu gehanissitanti ettha gehavāsīhi apariccattattā gehavāsisabhāvattā gehadhammattā vā gehaṃ vuccati vatthukāmo. Atha vā gehappaṭibaddhabhāvato, kilesakāmānaṃ nivāsaṭṭhānabhāvato vā gehāti vuccanti, taṃvatthukattā kāmavitakkādi gehanissitaṃ nāma. Kummaggapaṭipannoti yasmā ariyamaggassa uppathabhāvato abhijjhādayo tadekaṭṭhadhammā ca kummaggo, tasmā kāmavitakkādibahulo kummaggapaṭipanno. Mohaneyyesu mucchitoti mohasaṃvattaniyesu rūpādīsu mucchito sammatto ajjhopanno. Sambodhinti ariyamaggañāṇaṃ. Phuṭṭhanti phusituṃ pattuṃ pāpo so tādiso micchāsaṅkappagocaro puggalo abhabbo, na kadāci taṃ pāpuṇātīti attho.
വിതക്കം സമയിത്വാനാതി യഥാവുത്തം മിച്ഛാവിതക്കം പടിസങ്ഖാനഭാവനാബലേന വൂപസമേത്വാ. വിതക്കൂപസമേ രതോതി നവന്നമ്പി മഹാവിതക്കാനം അച്ചന്തൂപസമഭൂതേ അരഹത്തേ, നിബ്ബാനേ ഏവ വാ അജ്ഝാസയേന രതോ അഭിരതോ. ഭബ്ബോ സോതി സോ യഥാവുത്തോ സമ്മാപടിപജ്ജമാനോ പുഗ്ഗലോ പുബ്ബഭാഗേ സമഥവിപസ്സനാബലേന സബ്ബവിതക്കേ യഥാരഹം തദങ്ഗാദിവസേന വൂപസമേത്വാ ഠിതോ വിപസ്സനം ഉസ്സുക്കാപേത്വാ മഗ്ഗപടിപാടിയാ അരഹത്തമഗ്ഗഞാണസങ്ഖാതം നിബ്ബാനസങ്ഖാതഞ്ച അനുത്തരം സമ്ബോധിം ഫുട്ഠും അധിഗന്തും ഭബ്ബോ അരഹാ. ഏവമേത്ഥ പാളിവണ്ണനാ വേദിതബ്ബാ.
Vitakkaṃ samayitvānāti yathāvuttaṃ micchāvitakkaṃ paṭisaṅkhānabhāvanābalena vūpasametvā. Vitakkūpasame ratoti navannampi mahāvitakkānaṃ accantūpasamabhūte arahatte, nibbāne eva vā ajjhāsayena rato abhirato. Bhabbo soti so yathāvutto sammāpaṭipajjamāno puggalo pubbabhāge samathavipassanābalena sabbavitakke yathārahaṃ tadaṅgādivasena vūpasametvā ṭhito vipassanaṃ ussukkāpetvā maggapaṭipāṭiyā arahattamaggañāṇasaṅkhātaṃ nibbānasaṅkhātañca anuttaraṃ sambodhiṃ phuṭṭhuṃ adhigantuṃ bhabbo arahā. Evamettha pāḷivaṇṇanā veditabbā.
ചരസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Carasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧. ചരസുത്തം • 1. Carasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ചരസുത്തവണ്ണനാ • 1. Carasuttavaṇṇanā