| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๑๗. จริยานานตฺตญาณนิเทฺทโส
17. Cariyānānattañāṇaniddeso
๖๘. กถํ จริยาววตฺถาเน ปญฺญา จริยานานเตฺต ญาณํ? จริยาติ ติโสฺส จริยาโย – วิญฺญาณจริยา, อญฺญาณจริยา, ญาณจริยาฯ
68. Kathaṃ cariyāvavatthāne paññā cariyānānatte ñāṇaṃ? Cariyāti tisso cariyāyo – viññāṇacariyā, aññāṇacariyā, ñāṇacariyā.
กตมา วิญฺญาณจริยา? ทสฺสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา รูเปสุ, ทสฺสนโฎฺฐ จกฺขุวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา รูเปสุ, ทิฎฺฐตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ 1 วิญฺญาณจริยา รูเปสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา รูเปสุฯ สวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา สเทฺทสุ, สวนโตฺถ โสตวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา สเทฺทสุ, สุตตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ วิญฺญาณจริยา สเทฺทสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา สเทฺทสุฯ ฆายนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา คเนฺธสุ, ฆายนโฎฺฐ 2 ฆานวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา คเนฺธสุ, ฆายิตตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ วิญฺญาณจริยา คเนฺธสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา คเนฺธสุฯ สายนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา รเสสุ, สายนโฎฺฐ ชิวฺหาวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา รเสสุ, สายิตตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ วิญฺญาณจริยา รเสสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา รเสสุฯ ผุสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา โผฎฺฐเพฺพสุ, ผุสนโฎฺฐ กายวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา โผฎฺฐเพฺพสุ, ผุฎฺฐตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ วิญฺญาณจริยา โผฎฺฐเพฺพสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา โผฎฺฐเพฺพสุฯ วิชานนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา ธเมฺมสุ, วิชานนโฎฺฐ มโนวิญฺญาณํ วิญฺญาณจริยา ธเมฺมสุ, วิญฺญาตตฺตา อภินิโรปนา วิปากมโนธาตุ วิญฺญาณจริยา ธเมฺมสุ, อภินิโรปิตตฺตา วิปากมโนวิญฺญาณธาตุ วิญฺญาณจริยา ธเมฺมสุฯ
Katamā viññāṇacariyā? Dassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā rūpesu, dassanaṭṭho cakkhuviññāṇaṃ viññāṇacariyā rūpesu, diṭṭhattā abhiniropanā vipākamanodhātu 3 viññāṇacariyā rūpesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā rūpesu. Savanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā saddesu, savanattho sotaviññāṇaṃ viññāṇacariyā saddesu, sutattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā saddesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā saddesu. Ghāyanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā gandhesu, ghāyanaṭṭho 4 ghānaviññāṇaṃ viññāṇacariyā gandhesu, ghāyitattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā gandhesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā gandhesu. Sāyanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā rasesu, sāyanaṭṭho jivhāviññāṇaṃ viññāṇacariyā rasesu, sāyitattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā rasesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā rasesu. Phusanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, phusanaṭṭho kāyaviññāṇaṃ viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, phuṭṭhattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu. Vijānanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā dhammesu, vijānanaṭṭho manoviññāṇaṃ viññāṇacariyā dhammesu, viññātattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā dhammesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā dhammesu.
๖๙. วิญฺญาณจริยาติ เกนเฎฺฐน วิญฺญาณจริยา? นีราคา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นิโทฺทสา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นิโมฺมหา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นิมฺมานา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นิทฺทิฎฺฐิ จรตีติ – วิญฺญาณจริยา นิอุทฺธจฺจา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นิพฺพิจิกิจฺฉา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ นานุสยา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ ราควิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ โทสวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ โมหวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ มานวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ ทิฎฺฐิวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ อุทฺธจฺจวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ วิจิกิจฺฉาวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ อนุสยวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ กุสเลหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ อกุสเลหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ สาวเชฺชหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ อนวเชฺชหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ กเณฺหหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ สุเกฺกหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ สุขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ ทุกฺขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ สุขวิปาเกหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ ทุกฺขวิปาเกหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ วิญฺญาเต จรตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ วิญฺญาณสฺส เอวรูปา จริยา โหตีติ – วิญฺญาณจริยาฯ ปกติปริสุทฺธมิทํ จิตฺตํ นิกฺกิเลสเฎฺฐนาติ – วิญฺญาณจริยาฯ อยํ วิญฺญาณจริยาฯ
69.Viññāṇacariyāti kenaṭṭhena viññāṇacariyā? Nīrāgā caratīti – viññāṇacariyā. Niddosā caratīti – viññāṇacariyā. Nimmohā caratīti – viññāṇacariyā. Nimmānā caratīti – viññāṇacariyā. Niddiṭṭhi caratīti – viññāṇacariyā niuddhaccā caratīti – viññāṇacariyā. Nibbicikicchā caratīti – viññāṇacariyā. Nānusayā caratīti – viññāṇacariyā. Rāgavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dosavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Mohavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Mānavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Diṭṭhivippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Uddhaccavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Vicikicchāvippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Anusayavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Kusalehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Akusalehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sāvajjehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Anavajjehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Kaṇhehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukkehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukhudrayehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dukkhudrayehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Viññāte caratīti – viññāṇacariyā. Viññāṇassa evarūpā cariyā hotīti – viññāṇacariyā. Pakatiparisuddhamidaṃ cittaṃ nikkilesaṭṭhenāti – viññāṇacariyā. Ayaṃ viññāṇacariyā.
กตมา อญฺญาณจริยา? มนาปิเยสุ รูเปสุ ราคสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ราคสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ อมนาปิเยสุ รูเปสุ โทสสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; โทสสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ตทุภเยน อสมเปกฺขนสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ โมหสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; โมหสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ วินิพนฺธสฺส มานสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; มานสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ปรามฎฺฐาย ทิฎฺฐิยา ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ทิฎฺฐิยา ชวนา อญฺญาณจริยาฯ วิเกฺขปคตสฺส อุทฺธจฺจสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; อุทฺธจฺจสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ อนิฎฺฐงฺคตาย วิจิกิจฺฉาย ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; วิจิกิจฺฉาย ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ถามคตสฺส อนุสยสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา ; อนุสยสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ
Katamā aññāṇacariyā? Manāpiyesu rūpesu rāgassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; rāgassa javanā aññāṇacariyā. Amanāpiyesu rūpesu dosassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dosassa javanā aññāṇacariyā. Tadubhayena asamapekkhanasmiṃ vatthusmiṃ mohassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mohassa javanā aññāṇacariyā. Vinibandhassa mānassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mānassa javanā aññāṇacariyā. Parāmaṭṭhāya diṭṭhiyā javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; diṭṭhiyā javanā aññāṇacariyā. Vikkhepagatassa uddhaccassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; uddhaccassa javanā aññāṇacariyā. Aniṭṭhaṅgatāya vicikicchāya javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; vicikicchāya javanā aññāṇacariyā. Thāmagatassa anusayassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā ; anusayassa javanā aññāṇacariyā.
มนาปิเยสุ สเทฺทสุ…เป.… มนาปิเยสุ คเนฺธสุ…เป.… มนาปิเยสุ รเสสุ…เป.… มนาปิเยสุ โผฎฺฐเพฺพสุ…เป.… มนาปิเยสุ ธเมฺมสุ ราคสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ราคสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ อมนาปิเยสุ ธเมฺมสุ โทสสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; โทสสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ตทุภเยน อสมเปกฺขนสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ โมหสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; โมหสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ วินิพนฺธสฺส มานสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; มานสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ปรามฎฺฐาย ทิฎฺฐิยา ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ทิฎฺฐิยา ชวนา อญฺญาณจริยาฯ วิเกฺขปคตสฺส อุทฺธจฺจสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; อุทฺธจฺจสฺส ชวนา อญฺญาณจริยา; อนิฎฺฐงฺคตาย วิจิกิจฺฉาย ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; วิจิกิจฺฉาย ชวนา อญฺญาณจริยาฯ ถามคตสฺส อนุสยสฺส ชวนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; อนุสยสฺส ชวนา อญฺญาณจริยาฯ
Manāpiyesu saddesu…pe… manāpiyesu gandhesu…pe… manāpiyesu rasesu…pe… manāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… manāpiyesu dhammesu rāgassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; rāgassa javanā aññāṇacariyā. Amanāpiyesu dhammesu dosassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dosassa javanā aññāṇacariyā. Tadubhayena asamapekkhanasmiṃ vatthusmiṃ mohassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mohassa javanā aññāṇacariyā. Vinibandhassa mānassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mānassa javanā aññāṇacariyā. Parāmaṭṭhāya diṭṭhiyā javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; diṭṭhiyā javanā aññāṇacariyā. Vikkhepagatassa uddhaccassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; uddhaccassa javanā aññāṇacariyā; aniṭṭhaṅgatāya vicikicchāya javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; vicikicchāya javanā aññāṇacariyā. Thāmagatassa anusayassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; anusayassa javanā aññāṇacariyā.
๗๐. อญฺญาณจริยาติ เกนเฎฺฐน อญฺญาณจริยา? สราคา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สโทสา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สโมหา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สมานา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สทิฎฺฐิ จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สอุทฺธจฺจา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สวิจิกิจฺฉา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สานุสยา จรตีติ – อญฺญาณจริยา ฯ ราคสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ โทสสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ โมหสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ มานสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยา ฯ ทิฎฺฐิสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อนุสยสมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ กุสเลหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อกุสเลหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สาวเชฺชหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อนวเชฺชหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยา ฯ กเณฺหหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สุเกฺกหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สุขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ ทุกฺขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ สุขวิปาเกหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ ทุกฺขวิปาเกหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อญฺญาเต จรตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อญฺญาณสฺส เอวรูปา จริยา โหตีติ – อญฺญาณจริยาฯ อยํ อญฺญาณจริยาฯ
70.Aññāṇacariyāti kenaṭṭhena aññāṇacariyā? Sarāgā caratīti – aññāṇacariyā. Sadosā caratīti – aññāṇacariyā. Samohā caratīti – aññāṇacariyā. Samānā caratīti – aññāṇacariyā. Sadiṭṭhi caratīti – aññāṇacariyā. Sauddhaccā caratīti – aññāṇacariyā. Savicikicchā caratīti – aññāṇacariyā. Sānusayā caratīti – aññāṇacariyā . Rāgasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dosasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Mohasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Mānasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā . Diṭṭhisampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Uddhaccasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Vicikicchāsampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Anusayasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Kusalehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Akusalehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sāvajjehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Anavajjehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā . Kaṇhehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukkehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukhudrayehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dukkhudrayehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Aññāte caratīti – aññāṇacariyā. Aññāṇassa evarūpā cariyā hotīti – aññāṇacariyā. Ayaṃ aññāṇacariyā.
๗๑. กตมา ญาณจริยา? อนิจฺจานุปสฺสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; อนิจฺจานุปสฺสนา ญาณจริยาฯ ทุกฺขานุปสฺสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ทุกฺขานุปสฺสนา ญาณจริยาฯ อนตฺตานุปสฺสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; อนตฺตานุปสฺสนา ญาณจริยาฯ นิพฺพิทานุปสฺสนตฺถาย…เป.… วิราคานุปสฺสนตฺถาย… นิโรธานุปสฺสนตฺถาย… ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนตฺถาย… ขยานุปสฺสนตฺถาย… วยานุปสฺสนตฺถาย… วิปริณามานุปสฺสนตฺถาย… อนิมิตฺตานุปสฺสนตฺถาย… อปฺปณิหิตานุปสฺสนตฺถาย… สุญฺญตานุปสฺสนตฺถาย… อธิปญฺญาธมฺมานุปสฺสนตฺถาย… ยถาภูตญาณทสฺสนตฺถาย… อาทีนวานุปสฺสนตฺถาย… ปฎิสงฺขานุปสฺสนตฺถาย อาวชฺชนกิริยาพฺยากตา วิญฺญาณจริยา; ปฎิสงฺขานุปสฺสนา ญาณจริยาฯ วิวฎฺฎนานุปสฺสนา ญาณจริยาฯ โสตาปตฺติมโคฺค ญาณจริยาฯ โสตาปตฺติผลสมาปตฺติ ญาณจริยาฯ สกทาคามิมโคฺค ญาณจริยาฯ สกทาคามิผลสมาปตฺติ ญาณจริยาฯ อนาคามิมโคฺค ญาณจริยาฯ อนาคามิผลสมาปตฺติ ญาณจริยาฯ อรหตฺตมโคฺค ญาณจริยาฯ อรหตฺตผลสมาปตฺติ ญาณจริยาฯ
71. Katamā ñāṇacariyā? Aniccānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; aniccānupassanā ñāṇacariyā. Dukkhānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dukkhānupassanā ñāṇacariyā. Anattānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; anattānupassanā ñāṇacariyā. Nibbidānupassanatthāya…pe… virāgānupassanatthāya… nirodhānupassanatthāya… paṭinissaggānupassanatthāya… khayānupassanatthāya… vayānupassanatthāya… vipariṇāmānupassanatthāya… animittānupassanatthāya… appaṇihitānupassanatthāya… suññatānupassanatthāya… adhipaññādhammānupassanatthāya… yathābhūtañāṇadassanatthāya… ādīnavānupassanatthāya… paṭisaṅkhānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; paṭisaṅkhānupassanā ñāṇacariyā. Vivaṭṭanānupassanā ñāṇacariyā. Sotāpattimaggo ñāṇacariyā. Sotāpattiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Sakadāgāmimaggo ñāṇacariyā. Sakadāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Anāgāmimaggo ñāṇacariyā. Anāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Arahattamaggo ñāṇacariyā. Arahattaphalasamāpatti ñāṇacariyā.
ญาณจริยาติ เกนเฎฺฐน ญาณจริยา? นีราคา จรตีติ – ญาณจริยาฯ นิโทฺทสา จรตีติ – ญาณจริยา…เป.… นานุสยา จรตีติ – ญาณจริยาฯ ราควิปฺปยุตฺตา จรตีติ – ญาณจริยาฯ โทสวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – ญาณจริยาฯ โมหวิปฺปยุตฺตา จรตีติ – ญาณจริยาฯ มานวิปฺปยุตฺตา…เป.… ทิฎฺฐิวิปฺปยุตฺตา… อุทฺธจฺจวิปฺปยุตฺตา… วิจิกิจฺฉาวิปฺปยุตฺตา… อนุสยวิปฺปยุตฺตา… กุสเลหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา… อกุสเลหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา… สาวเชฺชหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา… อนวเชฺชหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา… กเณฺหหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา… สุเกฺกหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา… สุขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา… ทุกฺขุทฺรเยหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา… สุขวิปาเกหิ กเมฺมหิ สมฺปยุตฺตา จรตีติ – ญาณจริยาฯ ทุกฺขวิปาเกหิ กเมฺมหิ วิปฺปยุตฺตา จรตีติ – ญาณจริยาฯ ญาเต จรตีติ – ญาณจริยา ฯ ญาณสฺส เอวรูปา จริยา โหตีติ – ญาณจริยาฯ อยํ ญาณจริยาฯ อญฺญา วิญฺญาณจริยา, อญฺญา อญฺญาณจริยา, อญฺญา ญาณจริยาติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘จริยาววตฺถาเน ปญฺญา จริยานานเตฺต ญาณํ’’ฯ
Ñāṇacariyāti kenaṭṭhena ñāṇacariyā? Nīrāgā caratīti – ñāṇacariyā. Niddosā caratīti – ñāṇacariyā…pe… nānusayā caratīti – ñāṇacariyā. Rāgavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Dosavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Mohavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Mānavippayuttā…pe… diṭṭhivippayuttā… uddhaccavippayuttā… vicikicchāvippayuttā… anusayavippayuttā… kusalehi kammehi sampayuttā… akusalehi kammehi vippayuttā… sāvajjehi kammehi vippayuttā… anavajjehi kammehi sampayuttā… kaṇhehi kammehi vippayuttā… sukkehi kammehi sampayuttā… sukhudrayehi kammehi sampayuttā… dukkhudrayehi kammehi vippayuttā… sukhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Ñāte caratīti – ñāṇacariyā . Ñāṇassa evarūpā cariyā hotīti – ñāṇacariyā. Ayaṃ ñāṇacariyā. Aññā viññāṇacariyā, aññā aññāṇacariyā, aññā ñāṇacariyāti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘cariyāvavatthāne paññā cariyānānatte ñāṇaṃ’’.
จริยานานตฺตญาณนิเทฺทโส สตฺตรสโมฯ
Cariyānānattañāṇaniddeso sattarasamo.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๑๗. จริยานานตฺตญาณนิเทฺทสวณฺณนา • 17. Cariyānānattañāṇaniddesavaṇṇanā
