Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౬౪. చత్తారోనిస్సయాదికథా
64. Cattāronissayādikathā
౧౨౮. ఉపసమ్పన్నసమనన్తరమేవాతి ఉపసమ్పన్నో హుత్వా సమనన్తరమేవ, న కాలన్తరేతి అత్థో. ఏకపోరిసాతి ఏత్థ పోరిససద్దో ఉపరి విత్థతే భుజపమాణే చ పోసపమాణే చ వత్తతి. పురిసస్స పమాణా పోరిసా, పమాణత్థే ణపచ్చయో. ఛాయాతి ఆతపాభావో. మేతబ్బాతి పమేతబ్బా. ‘‘వస్సానో’’తిఆది ‘‘ఉతుపమాణం ఆచిక్ఖితబ్బ’’న్తి ఏత్థ ఆచిక్ఖణాకారదస్సనం. ఉతునో పమాణన్తి అత్థం నివారేన్తో ఆహ ‘‘ఏత్థ చా’’తిఆది. అరతి పునప్పునం గచ్ఛతీతి ఉతు , పమియతి సంవచ్ఛరో పరిచ్ఛిజ్జియతి అనేనాతి పమాణం. యత్తకేహి దివసేహి అపరిపుణ్ణోతి సమ్బన్ధో. యస్సాతి దివసభాగస్స. యో ఉతు అపరిపుణ్ణో, తస్స ఉతునోతి పాఠసేసో యోజేతబ్బో. ‘‘ఉతుపమాణం ఆచిక్ఖితబ్బం, దివసభాగో ఆచిక్ఖితబ్బో’’తి పదానం అపరమ్పి అత్థవికప్పం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అథ వా’’తిఆది. తత్థ అయం నామ ఉతూతి అయం ఉతు వస్సానో నామాతి వా హేమన్తో నామాతి వా గిమ్హో నామాతి వా. పుబ్బన్హోతి అహస్స పుబ్బో పుబ్బన్హో. తత్థ పచ్ఛిమనయోవ పాసంసతరో. కస్మా? పురిమనయే ఉతుపరిపుణ్ణే దివసభాగాచిక్ఖణస్స అభావా, పచ్ఛిమనయే పన పరిపుణ్ణం వా అపరిపుణ్ణం వా ఉతుపమాణం ఆచిక్ఖితబ్బం. ఉపసమ్పన్నదివసభాగోవ ‘‘పుబ్బన్హో’’తి వా ‘‘సాయన్హో’’తి వా ఆచిక్ఖితబ్బో. సంగీతీతి ఏత్థ సం ఏకతో కత్వా గాయితబ్బా కథేతబ్బాతి సంగీతీతి వచనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఇదమేవ సబ్బం ఏకతో కత్వా’’తిఆది. తత్థ కిన్తి కిం ఉతుం. ఇదం నామాతి ఇదం నామ ఉతుం. వదేయ్యాసీతి ఆగన్తుకానం వుడ్ఢనవకభావాదిఞాపనత్థం కథేయ్యాసి.
128.Upasampannasamanantaramevāti upasampanno hutvā samanantarameva, na kālantareti attho. Ekaporisāti ettha porisasaddo upari vitthate bhujapamāṇe ca posapamāṇe ca vattati. Purisassa pamāṇā porisā, pamāṇatthe ṇapaccayo. Chāyāti ātapābhāvo. Metabbāti pametabbā. ‘‘Vassāno’’tiādi ‘‘utupamāṇaṃ ācikkhitabba’’nti ettha ācikkhaṇākāradassanaṃ. Utuno pamāṇanti atthaṃ nivārento āha ‘‘ettha cā’’tiādi. Arati punappunaṃ gacchatīti utu, pamiyati saṃvaccharo paricchijjiyati anenāti pamāṇaṃ. Yattakehi divasehi aparipuṇṇoti sambandho. Yassāti divasabhāgassa. Yo utu aparipuṇṇo, tassa utunoti pāṭhaseso yojetabbo. ‘‘Utupamāṇaṃ ācikkhitabbaṃ, divasabhāgo ācikkhitabbo’’ti padānaṃ aparampi atthavikappaṃ dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Tattha ayaṃ nāma utūti ayaṃ utu vassāno nāmāti vā hemanto nāmāti vā gimho nāmāti vā. Pubbanhoti ahassa pubbo pubbanho. Tattha pacchimanayova pāsaṃsataro. Kasmā? Purimanaye utuparipuṇṇe divasabhāgācikkhaṇassa abhāvā, pacchimanaye pana paripuṇṇaṃ vā aparipuṇṇaṃ vā utupamāṇaṃ ācikkhitabbaṃ. Upasampannadivasabhāgova ‘‘pubbanho’’ti vā ‘‘sāyanho’’ti vā ācikkhitabbo. Saṃgītīti ettha saṃ ekato katvā gāyitabbā kathetabbāti saṃgītīti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘idameva sabbaṃ ekato katvā’’tiādi. Tattha kinti kiṃ utuṃ. Idaṃ nāmāti idaṃ nāma utuṃ. Vadeyyāsīti āgantukānaṃ vuḍḍhanavakabhāvādiñāpanatthaṃ katheyyāsi.
౧౨౯. దుతియన్తి సహాయం భిక్ఖుం వా సామణేరం వా పురిసం వా. అకరణీయానీతి ఉపసమ్పన్నేహి అకత్తబ్బాని. పణ్డుపలాసోతి ఏత్థ పణ్డూతి సేతపీతమిస్సో వణ్ణో, పలాససద్దో పణ్ణవాచకో, న హరితవాచకో, నాపి కింసుకదుమవాచకోతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పణ్డువణ్ణో పణ్ణో’’తి. పణ్డుపలాసోతి సమాసోపి బ్యాసోపి యుత్తోయేవ. సమాసకాలే పణ్డు యస్సత్థీతి పణ్డు, సోయేవ పలాసో పణ్డుపలాసోతి కాతబ్బో. పుప్ఫఫలాదిం బన్ధతీతి బన్ధనన్తి వచనత్థేన బన్ధనసద్దో వణ్టపరియాయోతి ఆహ ‘‘వణ్టతో’’తి. పుథుసిలాతి (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౩.౬౦) ఏత్థ పుథుసద్దో మహన్తపరియాయోతి ఆహ ‘‘మహాసిలా’’తి.
129.Dutiyanti sahāyaṃ bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā purisaṃ vā. Akaraṇīyānīti upasampannehi akattabbāni. Paṇḍupalāsoti ettha paṇḍūti setapītamisso vaṇṇo, palāsasaddo paṇṇavācako, na haritavācako, nāpi kiṃsukadumavācakoti dassento āha ‘‘paṇḍuvaṇṇo paṇṇo’’ti. Paṇḍupalāsoti samāsopi byāsopi yuttoyeva. Samāsakāle paṇḍu yassatthīti paṇḍu, soyeva palāso paṇḍupalāsoti kātabbo. Pupphaphalādiṃ bandhatīti bandhananti vacanatthena bandhanasaddo vaṇṭapariyāyoti āha ‘‘vaṇṭato’’ti. Puthusilāti (ma. ni. aṭṭha. 3.60) ettha puthusaddo mahantapariyāyoti āha ‘‘mahāsilā’’ti.
౧౩౦. తస్సాతి ఉక్ఖేపనీయకమ్మారహస్స భిక్ఖునో. సామగ్గీతి సఙ్ఘసామగ్గీ. తేనాతి ఉక్ఖేపనీయకమ్మారహేన భిక్ఖునా. సమ్భోగేతి ఆమిసేన చ ధమ్మేన చ సమ్భోగహేతు. ఏత్థ సహసేయ్యాపి సఙ్గహితా ఆపత్తిభావతో. అనాపత్తీతి అనుక్ఖిత్తకభావతో పాచిత్తియాపత్తియా అనాపత్తి, అలజ్జిలక్ఖణాభావతో దుక్కటేన అనాపత్తీతి దట్ఠబ్బం.
130.Tassāti ukkhepanīyakammārahassa bhikkhuno. Sāmaggīti saṅghasāmaggī. Tenāti ukkhepanīyakammārahena bhikkhunā. Sambhogeti āmisena ca dhammena ca sambhogahetu. Ettha sahaseyyāpi saṅgahitā āpattibhāvato. Anāpattīti anukkhittakabhāvato pācittiyāpattiyā anāpatti, alajjilakkhaṇābhāvato dukkaṭena anāpattīti daṭṭhabbaṃ.
ఇతి సమన్తపాసాదికాయ వినయసంవణ్ణనాయ
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
ద్వాసత్తతిఅధికవత్థుసతపటిమణ్డితస్స మహాఖన్ధకస్స
Dvāsattatiadhikavatthusatapaṭimaṇḍitassa mahākhandhakassa
అత్థవణ్ణనాయ యోజనా సమత్తా.
Atthavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౬౪. చత్తారో నిస్సయా • 64. Cattāro nissayā
౬౫. చత్తారి అకరణీయాని • 65. Cattāri akaraṇīyāni
౬౬. ఆపత్తియా అదస్సనే ఉక్ఖిత్తకవత్థూని • 66. Āpattiyā adassane ukkhittakavatthūni
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / చత్తారోనిస్సయాదికథా • Cattāronissayādikathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā