Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā

    చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా

    Cattāronissayādikathāvaṇṇanā

    ౧౨౮. ఏకపోరిసా వాతిఆది సత్తానం సరీరచ్ఛాయం పాదేహి మినిత్వా జాననప్పకారదస్సనం. ఛసత్తపదపరమతా హి ఛాయా ‘‘పోరిసా’’తి వుచ్చతి. ఇదఞ్చ ఉతుప్పమాణాచిక్ఖనాది చ ఆగన్తుకేహి సద్ధిం వీమంసిత్వా వుడ్ఢనవభావం ఞత్వా వన్దనవన్దాపనాదికరణత్థం వుత్తం. ఏతి ఆగచ్ఛతి, గచ్ఛతి చాతి ఉతు, సోవ పమియతే అనేన సంవచ్ఛరన్తి పమాణన్తి ఆహ ‘‘ఉతుయేవ ఉతుప్పమాణ’’న్తి. అపరిపుణ్ణాతి ఉపసమ్పదాదివసేన అపరిపుణ్ణా. యది ఉతువేమజ్ఝే ఉపసమ్పాదితో, తదా తస్మిం ఉతుమ్హి అవసిట్ఠదివసాచిక్ఖనం ‘‘దివసభాగాచిక్ఖన’’న్తి దస్సేతి. తేనాహ ‘‘యత్తకేహి దివసేహి యస్స యో ఉతు అపరిపుణ్ణో, తే దివసే’’తి. తత్థ యస్స తం ఖణం లద్ధూపసమ్పదస్స పుగ్గలస్స సమ్బన్ధీ యో ఉతు యత్తకేహి దివసేహి అపరిపుణ్ణో, తే దివసేతి యోజనా.

    128.Ekaporisā vātiādi sattānaṃ sarīracchāyaṃ pādehi minitvā jānanappakāradassanaṃ. Chasattapadaparamatā hi chāyā ‘‘porisā’’ti vuccati. Idañca utuppamāṇācikkhanādi ca āgantukehi saddhiṃ vīmaṃsitvā vuḍḍhanavabhāvaṃ ñatvā vandanavandāpanādikaraṇatthaṃ vuttaṃ. Eti āgacchati, gacchati cāti utu, sova pamiyate anena saṃvaccharanti pamāṇanti āha ‘‘utuyeva utuppamāṇa’’nti. Aparipuṇṇāti upasampadādivasena aparipuṇṇā. Yadi utuvemajjhe upasampādito, tadā tasmiṃ utumhi avasiṭṭhadivasācikkhanaṃ ‘‘divasabhāgācikkhana’’nti dasseti. Tenāha ‘‘yattakehi divasehi yassa yo utu aparipuṇṇo, te divase’’ti. Tattha yassa taṃ khaṇaṃ laddhūpasampadassa puggalassa sambandhī yo utu yattakehi divasehi aparipuṇṇo, te divaseti yojanā.

    ఛాయాదికమేవ సబ్బం సఙ్గహేత్వా గాయితబ్బతో కథేతబ్బతో సఙ్గీతీతి ఆహ ‘‘ఇదమేవా’’తిఆది. తత్థ ఏకతో కత్వా ఆచిక్ఖితబ్బం. త్వం కిం లభసీతి త్వం ఉపసమ్పాదనకాలే కతరవస్సం, కతరఉతుఞ్చ లభసి, కతరస్మిం తే ఉపసమ్పదా లద్ధాతి అత్థో. వస్సన్తి వస్సానఉతు. ఇదఞ్చ సంవచ్ఛరాచిక్ఖనం వినా వుత్తమ్పి న ఞాయతీతి ఇమినా ఉతుఆచిక్ఖనేనేవ సాసనవస్సేసు వా కలియుగవస్సాదీసు వా సహస్సిమే వా సతిమే వా అసుకం ఉతుం లభామీతి దస్సితన్తి దట్ఠబ్బం. ‘‘ఛాయా’’తి ఇదం పాళియం ఆగతపటిపాటిం సన్ధాయ వుత్తం. వత్తబ్బకమతో పన కలియుగవస్సాదీసు సబ్బదేసపసిద్ధేసు అసుకవస్సే అసుకఉతుమ్హి అసుకమాసే అసుకే కణ్హే వా సుక్కే వా పక్ఖే అసుకతిథివారవిసేసయుత్తే నక్ఖత్తే పుబ్బణ్హాదిదివసభాగే ఏత్తకే ఛాయాపమాణే, నాడికాపమాణే వా మయా ఉపసమ్పదా లద్ధాతి వదేయ్యాసీతి ఏవం ఆచిక్ఖితబ్బం. ‘‘ఇదం సుట్ఠు ఉగ్గహేత్వా ఆగన్తుకేహి వుడ్ఢపటిపాటిం ఞత్వా పటిపజ్జాహీ’’తి వత్తబ్బం. పాళియం కిస్స త్వన్తి కిం త్వం ఏత్తకం కాలం అకాసీతి అత్థో.

    Chāyādikameva sabbaṃ saṅgahetvā gāyitabbato kathetabbato saṅgītīti āha ‘‘idamevā’’tiādi. Tattha ekato katvā ācikkhitabbaṃ. Tvaṃ kiṃ labhasīti tvaṃ upasampādanakāle kataravassaṃ, katarautuñca labhasi, katarasmiṃ te upasampadā laddhāti attho. Vassanti vassānautu. Idañca saṃvaccharācikkhanaṃ vinā vuttampi na ñāyatīti iminā utuācikkhaneneva sāsanavassesu vā kaliyugavassādīsu vā sahassime vā satime vā asukaṃ utuṃ labhāmīti dassitanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Chāyā’’ti idaṃ pāḷiyaṃ āgatapaṭipāṭiṃ sandhāya vuttaṃ. Vattabbakamato pana kaliyugavassādīsu sabbadesapasiddhesu asukavasse asukautumhi asukamāse asuke kaṇhe vā sukke vā pakkhe asukatithivāravisesayutte nakkhatte pubbaṇhādidivasabhāge ettake chāyāpamāṇe, nāḍikāpamāṇe vā mayā upasampadā laddhāti vadeyyāsīti evaṃ ācikkhitabbaṃ. ‘‘Idaṃ suṭṭhu uggahetvā āgantukehi vuḍḍhapaṭipāṭiṃ ñatvā paṭipajjāhī’’ti vattabbaṃ. Pāḷiyaṃ kissa tvanti kiṃ tvaṃ ettakaṃ kālaṃ akāsīti attho.

    ౧౩౦. ఉపసమ్పదం యాచీతి పబ్బజ్జఞ్చ ఉపసమ్పదఞ్చ యాచీతి అత్థో. పస్సిస్సామీతి ఏత్థ వదతీతి సేసో, ఏవం ఉపరిపి. ‘‘ఓసారేతబ్బో’’తి ఇమినా పురిమో ఉక్ఖిత్తభావో విబ్భమిత్వా పున లద్ధూపసమ్పదమ్పి న ముఞ్చతి. తేన చ సమ్భుఞ్జనాదీసుపి భిక్ఖూనం పాచిత్తియమేవాతి దస్సేతి. అనాపత్తి సమ్భోగే సంవాసేతి ఏత్థ సహసేయ్యాపి సఙ్గహితాతి దట్ఠబ్బం. ఏత్థ చాయమధిప్పాయో – యస్మా అయం ఓసారితత్తా పకతత్తో, తస్మా ఉక్ఖిత్తసమ్భోగాదిపచ్చయేన పాచిత్తియేనేత్థ అనాపత్తీతి. యో పన ఆపత్తిట్ఠానే అనాపత్తిదిట్ఠితాయ ఆపత్తిం న పస్సతి, తేనేవ పటికమ్మమ్పి న కరోతి, సో యస్మా ఏత్తావతా అలజ్జీ నామ న హోతి. పణ్ణత్తిం ఞత్వా వీతిక్కమం కరోన్తో ఏవ హి అలజ్జీ నామ హోతి. ‘‘సఞ్చిచ్చ ఆపత్తిం ఆపజ్జతీ’’తిఆది (పరి॰ ౩౫౯) హి వుత్తం. తస్మా ఏత్థ అలజ్జిసమ్భోగాదిపచ్చయా దుక్కటాపత్తినియమో నత్థి. తేన సాపేత్థ ఆపత్తి న వుత్తాతి దట్ఠబ్బం. యో పనేత్థ ఇమం అధిప్పాయం అసల్లక్ఖేన్తేన కేనచి ‘‘అనాపత్తి సమ్భోగే సంవాసే’’తి ఇమినా పాచిత్తియేన అనాపత్తి వుత్తా, అలజ్జిసమ్భోగపచ్చయా దుక్కటం పన ఆపజ్జతి ఏవాతి ఆపత్తినియమో వుత్తో, సో అలజ్జిత్తే సతి ఏవ వుత్తో, నాసతీతి దట్ఠబ్బం.

    130.Upasampadaṃ yācīti pabbajjañca upasampadañca yācīti attho. Passissāmīti ettha vadatīti seso, evaṃ uparipi. ‘‘Osāretabbo’’ti iminā purimo ukkhittabhāvo vibbhamitvā puna laddhūpasampadampi na muñcati. Tena ca sambhuñjanādīsupi bhikkhūnaṃ pācittiyamevāti dasseti. Anāpatti sambhoge saṃvāseti ettha sahaseyyāpi saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Ettha cāyamadhippāyo – yasmā ayaṃ osāritattā pakatatto, tasmā ukkhittasambhogādipaccayena pācittiyenettha anāpattīti. Yo pana āpattiṭṭhāne anāpattidiṭṭhitāya āpattiṃ na passati, teneva paṭikammampi na karoti, so yasmā ettāvatā alajjī nāma na hoti. Paṇṇattiṃ ñatvā vītikkamaṃ karonto eva hi alajjī nāma hoti. ‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’tiādi (pari. 359) hi vuttaṃ. Tasmā ettha alajjisambhogādipaccayā dukkaṭāpattiniyamo natthi. Tena sāpettha āpatti na vuttāti daṭṭhabbaṃ. Yo panettha imaṃ adhippāyaṃ asallakkhentena kenaci ‘‘anāpatti sambhoge saṃvāse’’ti iminā pācittiyena anāpatti vuttā, alajjisambhogapaccayā dukkaṭaṃ pana āpajjati evāti āpattiniyamo vutto, so alajjitte sati eva vutto, nāsatīti daṭṭhabbaṃ.

    ౧౩౧. వినయమ్హీతిఆదిగాథాసు నిగ్గహానన్తి నిగ్గహకరణేసు. పాపిచ్ఛేతి పాపపుగ్గలానం నిగ్గహకరణేసు, లజ్జీనం పగ్గహేసు చ పేసలానం సుఖావహే మహన్తే వినయమ్హి యథా అత్థకారీ అత్థానుగుణం కరోన్తోవ యస్మా యోనిసో పటిపజ్జతి నామ హోతి, తస్మా ఉద్దానం పవక్ఖామీతి సమ్బన్ధయోజనా దట్ఠబ్బా. సేసం సబ్బత్థ సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    131.Vinayamhītiādigāthāsu niggahānanti niggahakaraṇesu. Pāpiccheti pāpapuggalānaṃ niggahakaraṇesu, lajjīnaṃ paggahesu ca pesalānaṃ sukhāvahe mahante vinayamhi yathā atthakārī atthānuguṇaṃ karontova yasmā yoniso paṭipajjati nāma hoti, tasmā uddānaṃ pavakkhāmīti sambandhayojanā daṭṭhabbā. Sesaṃ sabbattha suviññeyyameva.

    చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Cattāronissayādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ఇతి సమన్తపాసాదికాయ వినయట్ఠకథాయ విమతివినోదనియం

    Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vimativinodaniyaṃ

    మహాఖన్ధకవణ్ణనానయో నిట్ఠితో.

    Mahākhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.







    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / చత్తారోనిస్సయాదికథా • Cattāronissayādikathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / చత్తారోనిస్సయాదికథావణ్ణనా • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౬౪. చత్తారోనిస్సయాదికథా • 64. Cattāronissayādikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact