Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
စတ္တာရောနိသ္သယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
၁၃၀. သမ္ဘောဂေတိ ဓမ္မသမ္ဘောဂေ အာမိသသမ္ဘောဂေ စ။ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝာသေတိ ဧတ္ထ စ အယမဓိပ္ပာယော – ယသ္မာ အယံ ဩသာရဏကမ္မသ္သ ကတတ္တာ ပကတတ္တဋ္ဌာနေ ဌိတော, တသ္မာ န ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂာဒိပစ္စယာ ပာစိတ္တိယံ, နာပိ အလဇ္ဇိနာ သဒ္ဓိံ ပရိဘောဂပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အလဇ္ဇီလက္ခဏာနုပပတ္တိတော။ ယော ဟိ ဥစ္ဆုရသကသဋာနံ သတ္တာဟကာလိကယာဝဇီဝိကတ္တာ ဝဋ္ဋတိ ဝိကာလေ ဥစ္ဆု ခာဒိတုန္တိ သညံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ တံ ခာဒိတ္ဝာ တပ္ပစ္စယာ ပာစိတ္တိယံ န ပသ္သတိ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ တထာသညိတာယ, ယော ဝာ ပန အာပတ္တိမာပန္နဘာဝံ ပဋိဇာနိတ္ဝာ ‘‘န ပဋိကရောမီ’’တိ အဘိနိဝိသတိ, အယံ –
130.Sambhogeti dhammasambhoge āmisasambhoge ca. Anāpatti sambhoge saṃvāseti ettha ca ayamadhippāyo – yasmā ayaṃ osāraṇakammassa katattā pakatattaṭṭhāne ṭhito, tasmā na ukkhittakena saddhiṃ sambhogādipaccayā pācittiyaṃ, nāpi alajjinā saddhiṃ paribhogapaccayā dukkaṭaṃ alajjīlakkhaṇānupapattito. Yo hi ucchurasakasaṭānaṃ sattāhakālikayāvajīvikattā vaṭṭati vikāle ucchu khāditunti saññaṃ uppādetvā taṃ khāditvā tappaccayā pācittiyaṃ na passati ‘‘vaṭṭatī’’ti tathāsaññitāya, yo vā pana āpattimāpannabhāvaṃ paṭijānitvā ‘‘na paṭikaromī’’ti abhinivisati, ayaṃ –
‘‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ အာပတ္တိံ ပရိဂူဟတိ။
‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjati, āpattiṃ parigūhati;
အဂတိဂမနဉ္စ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဒိသော ဝုစ္စတိ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂလော’’တိ။ (ပရိ. ၃၅၉) –
Agatigamanañca gacchati, ediso vuccati alajjīpuggalo’’ti. (pari. 359) –
ဝုတ္တလက္ခဏေ အပတနတော အလဇ္ဇီ နာမ န ဟောတိ။ တသ္မာ ယထာ ပုဗ္ဗေ ယာဝ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကတံ, တာဝ တေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂေ သံဝာသေ စ အနာပတ္တိ, ဧဝမိဓာပီတိ သဗ္ဗထာ အနာပတ္တိဋ္ဌာနေယေဝ အနာပတ္တိ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ ။ န ဟိ ဘဂဝာ အလဇ္ဇိနာ သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂပစ္စယာ အာပတ္တိသမ္ဘဝေ သတိ ‘‘အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝာသေ’’တိ ဝဒတိ။ တတော ယမေတ္ထ ကေနစိ ‘‘အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝာသေ’’တိ ဣမိနာ ပာစိတ္တိယေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာ, ‘‘အလဇ္ဇီပရိဘောဂပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ ပန အာပဇ္ဇတိယေဝာ’’တိ ဝတ္ဝာ ဗဟုဓာ ပပဉ္စိတံ, န တံ သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။
Vuttalakkhaṇe apatanato alajjī nāma na hoti. Tasmā yathā pubbe yāva ukkhepanīyakammaṃ kataṃ, tāva tena saddhiṃ sambhoge saṃvāse ca anāpatti, evamidhāpīti sabbathā anāpattiṭṭhāneyeva anāpatti vuttāti veditabbaṃ . Na hi bhagavā alajjinā saddhiṃ sambhogapaccayā āpattisambhave sati ‘‘anāpatti sambhoge saṃvāse’’ti vadati. Tato yamettha kenaci ‘‘anāpatti sambhoge saṃvāse’’ti iminā pācittiyena anāpatti vuttā, ‘‘alajjīparibhogapaccayā dukkaṭaṃ pana āpajjatiyevā’’ti vatvā bahudhā papañcitaṃ, na taṃ sārato paccetabbaṃ. Sesamettha uttānameva.
ဣတိ သမန္တပာသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ သာရတ္ထဒီပနိယံ
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya sāratthadīpaniyaṃ
မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mahākhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၆၆. အာပတ္တိယာ အဒသ္သနေ ဥက္ခိတ္တကဝတ္ထူနိ • 66. Āpattiyā adassane ukkhittakavatthūni
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / စတ္တာရောနိသ္သယာဒိကထာ • Cattāronissayādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / စတ္တာရောနိသ္သယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / စတ္တာရောနိသ္သယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၆၄. စတ္တာရောနိသ္သယာဒိကထာ • 64. Cattāronissayādikathā