| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
೧೨೮. ಏಕಪೋರಿಸಾ ವಾತಿಆದಿ ಸತ್ತಾನಂ ಸರೀರಚ್ಛಾಯಂ ಪಾದೇಹಿ ಮಿನಿತ್ವಾ ಜಾನನಪ್ಪಕಾರದಸ್ಸನಂ। ಛಸತ್ತಪದಪರಮತಾ ಹಿ ಛಾಯಾ ‘‘ಪೋರಿಸಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇದಞ್ಚ ಉತುಪ್ಪಮಾಣಾಚಿಕ್ಖನಾದಿ ಚ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢನವಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವನ್ದನವನ್ದಾಪನಾದಿಕರಣತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಏತಿ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಗಚ್ಛತಿ ಚಾತಿ ಉತು, ಸೋವ ಪಮಿಯತೇ ಅನೇನ ಸಂವಚ್ಛರನ್ತಿ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಉತುಯೇವ ಉತುಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ। ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾದಿವಸೇನ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾ। ಯದಿ ಉತುವೇಮಜ್ಝೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದಿತೋ, ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಉತುಮ್ಹಿ ಅವಸಿಟ್ಠದಿವಸಾಚಿಕ್ಖನಂ ‘‘ದಿವಸಭಾಗಾಚಿಕ್ಖನ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯತ್ತಕೇಹಿ ದಿವಸೇಹಿ ಯಸ್ಸ ಯೋ ಉತು ಅಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ತೇ ದಿವಸೇ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ತಂ ಖಣಂ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಯೋ ಉತು ಯತ್ತಕೇಹಿ ದಿವಸೇಹಿ ಅಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ತೇ ದಿವಸೇತಿ ಯೋಜನಾ।
128.Ekaporisā vātiādi sattānaṃ sarīracchāyaṃ pādehi minitvā jānanappakāradassanaṃ. Chasattapadaparamatā hi chāyā ‘‘porisā’’ti vuccati. Idañca utuppamāṇācikkhanādi ca āgantukehi saddhiṃ vīmaṃsitvā vuḍḍhanavabhāvaṃ ñatvā vandanavandāpanādikaraṇatthaṃ vuttaṃ. Eti āgacchati, gacchati cāti utu, sova pamiyate anena saṃvaccharanti pamāṇanti āha ‘‘utuyeva utuppamāṇa’’nti. Aparipuṇṇāti upasampadādivasena aparipuṇṇā. Yadi utuvemajjhe upasampādito, tadā tasmiṃ utumhi avasiṭṭhadivasācikkhanaṃ ‘‘divasabhāgācikkhana’’nti dasseti. Tenāha ‘‘yattakehi divasehi yassa yo utu aparipuṇṇo, te divase’’ti. Tattha yassa taṃ khaṇaṃ laddhūpasampadassa puggalassa sambandhī yo utu yattakehi divasehi aparipuṇṇo, te divaseti yojanā.
ಛಾಯಾದಿಕಮೇವ ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಯಿತಬ್ಬತೋ ಕಥೇತಬ್ಬತೋ ಸಙ್ಗೀತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಇದಮೇವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ತ್ವಂ ಕಿಂ ಲಭಸೀತಿ ತ್ವಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದನಕಾಲೇ ಕತರವಸ್ಸಂ, ಕತರಉತುಞ್ಚ ಲಭಸಿ, ಕತರಸ್ಮಿಂ ತೇ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಲದ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಸ್ಸನ್ತಿ ವಸ್ಸಾನಉತು। ಇದಞ್ಚ ಸಂವಚ್ಛರಾಚಿಕ್ಖನಂ ವಿನಾ ವುತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಞಾಯತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಉತುಆಚಿಕ್ಖನೇನೇವ ಸಾಸನವಸ್ಸೇಸು ವಾ ಕಲಿಯುಗವಸ್ಸಾದೀಸು ವಾ ಸಹಸ್ಸಿಮೇ ವಾ ಸತಿಮೇ ವಾ ಅಸುಕಂ ಉತುಂ ಲಭಾಮೀತಿ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ‘‘ಛಾಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ವತ್ತಬ್ಬಕಮತೋ ಪನ ಕಲಿಯುಗವಸ್ಸಾದೀಸು ಸಬ್ಬದೇಸಪಸಿದ್ಧೇಸು ಅಸುಕವಸ್ಸೇ ಅಸುಕಉತುಮ್ಹಿ ಅಸುಕಮಾಸೇ ಅಸುಕೇ ಕಣ್ಹೇ ವಾ ಸುಕ್ಕೇ ವಾ ಪಕ್ಖೇ ಅಸುಕತಿಥಿವಾರವಿಸೇಸಯುತ್ತೇ ನಕ್ಖತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಾದಿದಿವಸಭಾಗೇ ಏತ್ತಕೇ ಛಾಯಾಪಮಾಣೇ, ನಾಡಿಕಾಪಮಾಣೇ ವಾ ಮಯಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಲದ್ಧಾತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಏವಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಇದಂ ಸುಟ್ಠು ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ವುಡ್ಢಪಟಿಪಾಟಿಂ ಞತ್ವಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪಾಳಿಯಂ ಕಿಸ್ಸ ತ್ವನ್ತಿ ಕಿಂ ತ್ವಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Chāyādikameva sabbaṃ saṅgahetvā gāyitabbato kathetabbato saṅgītīti āha ‘‘idamevā’’tiādi. Tattha ekato katvā ācikkhitabbaṃ. Tvaṃ kiṃ labhasīti tvaṃ upasampādanakāle kataravassaṃ, katarautuñca labhasi, katarasmiṃ te upasampadā laddhāti attho. Vassanti vassānautu. Idañca saṃvaccharācikkhanaṃ vinā vuttampi na ñāyatīti iminā utuācikkhaneneva sāsanavassesu vā kaliyugavassādīsu vā sahassime vā satime vā asukaṃ utuṃ labhāmīti dassitanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Chāyā’’ti idaṃ pāḷiyaṃ āgatapaṭipāṭiṃ sandhāya vuttaṃ. Vattabbakamato pana kaliyugavassādīsu sabbadesapasiddhesu asukavasse asukautumhi asukamāse asuke kaṇhe vā sukke vā pakkhe asukatithivāravisesayutte nakkhatte pubbaṇhādidivasabhāge ettake chāyāpamāṇe, nāḍikāpamāṇe vā mayā upasampadā laddhāti vadeyyāsīti evaṃ ācikkhitabbaṃ. ‘‘Idaṃ suṭṭhu uggahetvā āgantukehi vuḍḍhapaṭipāṭiṃ ñatvā paṭipajjāhī’’ti vattabbaṃ. Pāḷiyaṃ kissa tvanti kiṃ tvaṃ ettakaṃ kālaṃ akāsīti attho.
೧೩೦. ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಯಾಚೀತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಞ್ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಞ್ಚ ಯಾಚೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏತ್ಥ ವದತೀತಿ ಸೇಸೋ, ಏವಂ ಉಪರಿಪಿ। ‘‘ಓಸಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪುರಿಮೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋ ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಪುನ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದಮ್ಪಿ ನ ಮುಞ್ಚತಿ। ತೇನ ಚ ಸಮ್ಭುಞ್ಜನಾದೀಸುಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಮ್ಭೋಗೇ ಸಂವಾಸೇತಿ ಏತ್ಥ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚಾಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಓಸಾರಿತತ್ತಾ ಪಕತತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಉಕ್ಖಿತ್ತಸಮ್ಭೋಗಾದಿಪಚ್ಚಯೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನೇತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ। ಯೋ ಪನ ಆಪತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ಅನಾಪತ್ತಿದಿಟ್ಠಿತಾಯ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ತೇನೇವ ಪಟಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ನ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಯಸ್ಮಾ ಏತ್ತಾವತಾ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ। ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಏವ ಹಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ಹೋತಿ। ‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪರಿ॰ ೩೫೯) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಅಲಜ್ಜಿಸಮ್ಭೋಗಾದಿಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿನಿಯಮೋ ನತ್ಥಿ। ತೇನ ಸಾಪೇತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ ನ ವುತ್ತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಇಮಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ಕೇನಚಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಮ್ಭೋಗೇ ಸಂವಾಸೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ, ಅಲಜ್ಜಿಸಮ್ಭೋಗಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಪನ ಆಪಜ್ಜತಿ ಏವಾತಿ ಆಪತ್ತಿನಿಯಮೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಅಲಜ್ಜಿತ್ತೇ ಸತಿ ಏವ ವುತ್ತೋ, ನಾಸತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
130.Upasampadaṃ yācīti pabbajjañca upasampadañca yācīti attho. Passissāmīti ettha vadatīti seso, evaṃ uparipi. ‘‘Osāretabbo’’ti iminā purimo ukkhittabhāvo vibbhamitvā puna laddhūpasampadampi na muñcati. Tena ca sambhuñjanādīsupi bhikkhūnaṃ pācittiyamevāti dasseti. Anāpatti sambhoge saṃvāseti ettha sahaseyyāpi saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Ettha cāyamadhippāyo – yasmā ayaṃ osāritattā pakatatto, tasmā ukkhittasambhogādipaccayena pācittiyenettha anāpattīti. Yo pana āpattiṭṭhāne anāpattidiṭṭhitāya āpattiṃ na passati, teneva paṭikammampi na karoti, so yasmā ettāvatā alajjī nāma na hoti. Paṇṇattiṃ ñatvā vītikkamaṃ karonto eva hi alajjī nāma hoti. ‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’tiādi (pari. 359) hi vuttaṃ. Tasmā ettha alajjisambhogādipaccayā dukkaṭāpattiniyamo natthi. Tena sāpettha āpatti na vuttāti daṭṭhabbaṃ. Yo panettha imaṃ adhippāyaṃ asallakkhentena kenaci ‘‘anāpatti sambhoge saṃvāse’’ti iminā pācittiyena anāpatti vuttā, alajjisambhogapaccayā dukkaṭaṃ pana āpajjati evāti āpattiniyamo vutto, so alajjitte sati eva vutto, nāsatīti daṭṭhabbaṃ.
೧೩೧. ವಿನಯಮ್ಹೀತಿಆದಿಗಾಥಾಸು ನಿಗ್ಗಹಾನನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಹಕರಣೇಸು। ಪಾಪಿಚ್ಛೇತಿ ಪಾಪಪುಗ್ಗಲಾನಂ ನಿಗ್ಗಹಕರಣೇಸು, ಲಜ್ಜೀನಂ ಪಗ್ಗಹೇಸು ಚ ಪೇಸಲಾನಂ ಸುಖಾವಹೇ ಮಹನ್ತೇ ವಿನಯಮ್ಹಿ ಯಥಾ ಅತ್ಥಕಾರೀ ಅತ್ಥಾನುಗುಣಂ ಕರೋನ್ತೋವ ಯಸ್ಮಾ ಯೋನಿಸೋ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉದ್ದಾನಂ ಪವಕ್ಖಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಯೋಜನಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
131.Vinayamhītiādigāthāsu niggahānanti niggahakaraṇesu. Pāpiccheti pāpapuggalānaṃ niggahakaraṇesu, lajjīnaṃ paggahesu ca pesalānaṃ sukhāvahe mahante vinayamhi yathā atthakārī atthānuguṇaṃ karontova yasmā yoniso paṭipajjati nāma hoti, tasmā uddānaṃ pavakkhāmīti sambandhayojanā daṭṭhabbā. Sesaṃ sabbattha suviññeyyameva.
ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cattāronissayādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಇತಿ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಟ್ಠಕಥಾಯ ವಿಮತಿವಿನೋದನಿಯಂ
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vimativinodaniyaṃ
ಮಹಾಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾನಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Mahākhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi
೬೪. ಚತ್ತಾರೋ ನಿಸ್ಸಯಾ • 64. Cattāro nissayā
೬೬. ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕವತ್ಥೂನಿ • 66. Āpattiyā adassane ukkhittakavatthūni
೬೭. ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ • 67. Tassuddānaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾ • Cattāronissayādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Cattāronissayādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೬೪. ಚತ್ತಾರೋನಿಸ್ಸಯಾದಿಕಥಾ • 64. Cattāronissayādikathā
