| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
சதுப்³பி³தா⁴தி³ரூபஸங்க³ஹா
Catubbidhādirūpasaṅgahā
586. சதுத்த²ஸங்க³ஹே த்³வாவீஸதி சதுக்கா. தத்த² ஸப்³ப³பச்சி²மோ அத்தி² ரூபங் உபாதா³ அத்தி² ரூபங் நோஉபாதா³தி ஏவங் இத⁴ வுத்தங் மாதிகங் அனாமஸித்வா ட²பிதோ . இதரே பன ஆமஸித்வா ட²பிதா. கத²ங்? யே தாவ இத⁴ து³வித⁴ஸங்க³ஹே பகிண்ணகேஸு ஆதி³தோ தயோ து³கா, தேஸு ஏகேகங் க³ஹெத்வா யங் தங் ரூபங் உபாதா³ தங் அத்தி² உபாதி³ண்ணங், அத்தி² அனுபாதி³ண்ணந்திஆதி³னா நயேன பஞ்சஹி பஞ்சஹி து³கேஹி ஸத்³தி⁴ங் யோஜெத்வா து³கத்தயமூலகா ஆதி³ம்ஹி பஞ்சத³ஸ சதுக்கா ட²பிதா.
586. Catutthasaṅgahe dvāvīsati catukkā. Tattha sabbapacchimo atthi rūpaṃ upādā atthi rūpaṃ noupādāti evaṃ idha vuttaṃ mātikaṃ anāmasitvā ṭhapito . Itare pana āmasitvā ṭhapitā. Kathaṃ? Ye tāva idha duvidhasaṅgahe pakiṇṇakesu ādito tayo dukā, tesu ekekaṃ gahetvā yaṃ taṃ rūpaṃ upādā taṃ atthi upādiṇṇaṃ, atthi anupādiṇṇantiādinā nayena pañcahi pañcahi dukehi saddhiṃ yojetvā dukattayamūlakā ādimhi pañcadasa catukkā ṭhapitā.
இதா³னி யோ யங் சதுக்கோ ஸனித³ஸ்ஸனது³கோ ஸோ யஸ்மா யங் தங் ரூபங் ஸனித³ஸ்ஸனங் தங் அத்தி² ஸப்படிக⁴ங், அத்தி² அப்படிக⁴ந்திஆதி³னா நயேன பரேஹி வா, அத்தி² உபாதா³ அத்தி² நோஉபாதா³திஆதி³னா நயேன புரிமேஹி வா, து³கேஹி ஸத்³தி⁴ங் அத்தா²பா⁴வதோ கமாபா⁴வதோ விஸேஸாபா⁴வதோ ச யோக³ங் ந க³ச்ச²தி. ஸனித³ஸ்ஸனஞ்ஹி ‘அப்படிக⁴ங்’ நாம, ‘நோ உபாதா³’ வா நத்தீ²தி அத்தா²பா⁴வதோ யோக³ங் ந க³ச்ச²தி. ‘உபாதி³ண்ணங் பன அனுபாதி³ண்ணஞ்ச அத்தி² தங் கமாபா⁴வா யோக³ங் ந க³ச்ச²தி. ஸப்³ப³து³கா ஹி பச்சி²மபச்சி²மேஹேவ ஸத்³தி⁴ங் யோஜிதா. அயமெத்த² கமோ. புரிமேஹி பன ஸத்³தி⁴ங் கமாபா⁴வோதி. ‘ஸதி அத்தே² கமாபா⁴வோ அகாரணங். தஸ்மா உபாதி³ண்ணபதா³தீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் யோஜேதப்³போ³’தி சே – ந, விஸேஸாபா⁴வா; உபாதி³ண்ணபதா³தீ³னி ஹி இமினா ஸத்³தி⁴ங் யோஜிதானி. தத்த² ‘உபாதி³ண்ணங் வா ஸனித³ஸ்ஸனங், ஸனித³ஸ்ஸனங் வா உபாதி³ண்ண’ந்தி வுத்தே விஸேஸோ நத்தீ²தி விஸேஸாபா⁴வாபி யோக³ங் ந க³ச்ச²தி. தஸ்மா தங் சதுத்த²து³கங் அனாமஸித்வா, ததோ பரேஹி அத்தி² ரூபங் ஸப்படிக⁴ந்திஆதீ³ஹி தீஹி து³கேஹி ஸத்³தி⁴ங் ‘யங் தங் ரூபங் ஸப்படிக⁴ங் தங் அத்தி² இந்த்³ரியங், அத்தி² ந இந்த்³ரியங், யங் தங் ரூபங் அப்படிக⁴ங் தங் அத்தி² இந்த்³ரியங், அத்தி² ந இந்த்³ரிய’ந்திஆதி³னா நயேன யுஜ்ஜமானே த்³வே த்³வே து³கே யோஜெத்வா ச² சதுக்கா ட²பிதா.
Idāni yo yaṃ catukko sanidassanaduko so yasmā yaṃ taṃ rūpaṃ sanidassanaṃ taṃ atthi sappaṭighaṃ, atthi appaṭighantiādinā nayena parehi vā, atthi upādā atthi noupādātiādinā nayena purimehi vā, dukehi saddhiṃ atthābhāvato kamābhāvato visesābhāvato ca yogaṃ na gacchati. Sanidassanañhi ‘appaṭighaṃ’ nāma, ‘no upādā’ vā natthīti atthābhāvato yogaṃ na gacchati. ‘Upādiṇṇaṃ pana anupādiṇṇañca atthi taṃ kamābhāvā yogaṃ na gacchati. Sabbadukā hi pacchimapacchimeheva saddhiṃ yojitā. Ayamettha kamo. Purimehi pana saddhiṃ kamābhāvoti. ‘Sati atthe kamābhāvo akāraṇaṃ. Tasmā upādiṇṇapadādīhi saddhiṃ yojetabbo’ti ce – na, visesābhāvā; upādiṇṇapadādīni hi iminā saddhiṃ yojitāni. Tattha ‘upādiṇṇaṃ vā sanidassanaṃ, sanidassanaṃ vā upādiṇṇa’nti vutte viseso natthīti visesābhāvāpi yogaṃ na gacchati. Tasmā taṃ catutthadukaṃ anāmasitvā, tato parehi atthi rūpaṃ sappaṭighantiādīhi tīhi dukehi saddhiṃ ‘yaṃ taṃ rūpaṃ sappaṭighaṃ taṃ atthi indriyaṃ, atthi na indriyaṃ, yaṃ taṃ rūpaṃ appaṭighaṃ taṃ atthi indriyaṃ, atthi na indriya’ntiādinā nayena yujjamāne dve dve duke yojetvā cha catukkā ṭhapitā.
யதா² சாயங் சதுத்த²து³கோ யோக³ங் ந க³ச்ச²தி, ததா² தேன ஸத்³தி⁴ங் ஆதி³து³கோபி. கஸ்மா? அனுபாதா³ரூபஸ்ஸ ஏகந்தேன அனித³ஸ்ஸனத்தா. ஸோ ஹி யங் தங் ரூபங் நோஉபாதா³ தங் அத்தி² ஸனித³ஸ்ஸனங், அத்தி² அனித³ஸ்ஸனந்தி – ஏவங் சதுத்தே²ன து³கேன ஸத்³தி⁴ங் யோஜியமானோ யோக³ங் ந க³ச்ச²தி. தஸ்மா தங் அதிக்கமித்வா பஞ்சமேன ஸஹ யோஜிதோ. ஏவங் யோ யேன ஸத்³தி⁴ங் யோக³ங் க³ச்ச²தி, யோ ச ந க³ச்ச²தி ஸோ வேதி³தப்³போ³தி. இத³ங் சதுத்த²ஸங்க³ஹே பாளிவவத்தா²னங். இதோ பரே பன பஞ்சவித⁴ஸங்க³ஹாத³யோ ஸத்த ஸங்க³ஹா அஸம்மிஸ்ஸா ஏவ. ஏவங் ஸகலாயபி மாதிகாய பாளிவவத்தா²னங் வேதி³தப்³ப³ங்.
Yathā cāyaṃ catutthaduko yogaṃ na gacchati, tathā tena saddhiṃ ādidukopi. Kasmā? Anupādārūpassa ekantena anidassanattā. So hi yaṃ taṃ rūpaṃ noupādā taṃ atthi sanidassanaṃ, atthi anidassananti – evaṃ catutthena dukena saddhiṃ yojiyamāno yogaṃ na gacchati. Tasmā taṃ atikkamitvā pañcamena saha yojito. Evaṃ yo yena saddhiṃ yogaṃ gacchati, yo ca na gacchati so veditabboti. Idaṃ catutthasaṅgahe pāḷivavatthānaṃ. Ito pare pana pañcavidhasaṅgahādayo satta saṅgahā asammissā eva. Evaṃ sakalāyapi mātikāya pāḷivavatthānaṃ veditabbaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / மாதிகா • Mātikā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / சதுப்³பி³தா⁴தி³ரூபஸங்க³ஹவண்ணனா • Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / சதுப்³பி³தா⁴தி³ரூபஸங்க³ஹவண்ணனா • Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
