| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ចតុព្ពិធាទិរូបសង្គហវណ្ណនា
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
៥៨៦. ចិត្តតោ ឯវ សមុដ្ឋាតីតិ ចិត្តសមុដ្ឋានន្តិ ឥមមេវ អត្ថំ គហេត្វា ‘‘វិញ្ញត្តិទុកាទីហិ សមានគតិកោ ចិត្តសមុដ្ឋានទុកោ’’តិ វុត្តំ ។ វិនិវត្តិតេ ហិ សាមញ្ញេ យំ រូបំ ជនកបច្ចយេសុ ចិត្តតោ សមុដ្ឋាតិ, តំ ចិត្តតោ ឯវ សមុដ្ឋាតីតិ។ វិញ្ញត្តិទុកាទីហីតិ អាទិ-សទ្ទេន ចិត្តសហភុចិត្តានុបរិវត្តិទុកេ សង្គណ្ហាតិ។ លព្ភមានោតិ យំ តំ រូបំ ឧបាទា, តំ អត្ថិ ចិត្តសមុដ្ឋានំ, អត្ថិ ន ចិត្តសមុដ្ឋានំ។ យំ តំ រូបំ នុបាទា, តំ អត្ថិ ចិត្តសមុដ្ឋានំ, អត្ថិ ន ចិត្តសមុដ្ឋានន្តិ ឯវំ លព្ភមានោ។ សនិទស្សនទុកាទីនន្តិ អាទិ-សទ្ទេន សប្បដិឃមហាភូតទុកាទយោ សង្គណ្ហាតិ។ តេនាតិ ចិត្តសមុដ្ឋានទុកេន។ តស្សាតិ ចិត្តសមុដ្ឋានទុកស្សេវ។ អញ្ញេ បនាតិ វិញ្ញត្តិចិត្តសមុដ្ឋានចិត្តសហភុចិត្តានុបរិវត្តិទុកេហិ អញ្ញេបិ បកិណ្ណកទុកា។
586. Cittato eva samuṭṭhātīti cittasamuṭṭhānanti imameva atthaṃ gahetvā ‘‘viññattidukādīhi samānagatiko cittasamuṭṭhānaduko’’ti vuttaṃ . Vinivattite hi sāmaññe yaṃ rūpaṃ janakapaccayesu cittato samuṭṭhāti, taṃ cittato eva samuṭṭhātīti. Viññattidukādīhīti ādi-saddena cittasahabhucittānuparivattiduke saṅgaṇhāti. Labbhamānoti yaṃ taṃ rūpaṃ upādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ nupādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānanti evaṃ labbhamāno. Sanidassanadukādīnanti ādi-saddena sappaṭighamahābhūtadukādayo saṅgaṇhāti. Tenāti cittasamuṭṭhānadukena. Tassāti cittasamuṭṭhānadukasseva. Aññe panāti viññatticittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukehi aññepi pakiṇṇakadukā.
សទ្ទាយតនស្ស ឯកន្តតោ អនុបាទិន្នត្តា ‘‘សោតសម្ផស្សារម្មណទុកាទយោ វជ្ជេត្វា’’តិ វុត្តំ។ ចតុក្កា លព្ភន្តីតិ យំ តំ រូបំ ឧបាទិន្នំ, តំ អត្ថិ ចក្ខុសម្ផស្សស្ស អារម្មណំ, អត្ថិ ចក្ខុសម្ផស្សស្ស នារម្មណំ។ យំ តំ រូបំ អនុបាទិន្នំ, តំ អត្ថិ ចក្ខុសម្ផស្សស្ស អារម្មណំ, អត្ថិ ចក្ខុសម្ផស្សស្ស នារម្មណន្តិ ឯវមាទយោ សព្ពារម្មណពាហិរាយតនាទិលព្ភមានទុកេហិ យោជនាយំ ចតុក្កា លព្ភន្តីតិ សម្ពន្ធោ។ អវសេសេហីតិ អារម្មណពាហិរាយតនរូបធាតុទុកាទិតោ លព្ភមានទុកេហីតិ វុត្តទុករាសិតោ អវសេសេហិ។ តេសន្តិ ឧបាទិន្នឧបាទិន្នុបាទានិយចិត្តសមុដ្ឋានទុកានំ។ អញ្ញេសន្តិ ឧបាទិន្នទុកាទិតោ អញ្ញេសំ ឧបាទាទុកាទីនំ។ វត្ថុទុកាទីហីតិ អាទិ-សទ្ទេន ចក្ខាយតនទុកាទយោ សង្គណ្ហាតិ។ ឯត្ថាបិ អវសេសេហិ តេសំ អញ្ញេសញ្ច យោជនាយ ចតុក្កា ន លព្ភន្តីតិ សម្ពន្ធោ។
Saddāyatanassa ekantato anupādinnattā ‘‘sotasamphassārammaṇadukādayo vajjetvā’’ti vuttaṃ. Catukkā labbhantīti yaṃ taṃ rūpaṃ upādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ anupādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇanti evamādayo sabbārammaṇabāhirāyatanādilabbhamānadukehi yojanāyaṃ catukkā labbhantīti sambandho. Avasesehīti ārammaṇabāhirāyatanarūpadhātudukādito labbhamānadukehīti vuttadukarāsito avasesehi. Tesanti upādinnaupādinnupādāniyacittasamuṭṭhānadukānaṃ. Aññesanti upādinnadukādito aññesaṃ upādādukādīnaṃ. Vatthudukādīhīti ādi-saddena cakkhāyatanadukādayo saṅgaṇhāti. Etthāpi avasesehi tesaṃ aññesañca yojanāya catukkā na labbhantīti sambandho.
ចតុព្ពិធាទិរូបសង្គហវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
ឧទ្ទេសវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Uddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / មាតិកា • Mātikā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ចតុព្ពិធាទិរូបសង្គហា • Catubbidhādirūpasaṅgahā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ចតុព្ពិធាទិរូបសង្គហវណ្ណនា • Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
