| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
චතුබ්‌බිධාදිරූපසඞ්‌ගහවණ්‌ණනා
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
586. චිත්‌තතො එව සමුට්‌ඨාතීති චිත්‌තසමුට්‌ඨානන්‌ති ඉමමෙව අත්‌ථං ගහෙත්‌වා ‘‘විඤ්‌ඤත්‌තිදුකාදීහි සමානගතිකො චිත්‌තසමුට්‌ඨානදුකො’’ති වුත්‌තං . විනිවත්‌තිතෙ හි සාමඤ්‌ඤෙ යං රූපං ජනකපච්‌චයෙසු චිත්‌තතො සමුට්‌ඨාති, තං චිත්‌තතො එව සමුට්‌ඨාතීති. විඤ්‌ඤත්‌තිදුකාදීහීති ආදි-සද්‌දෙන චිත්‌තසහභුචිත්‌තානුපරිවත්‌තිදුකෙ සඞ්‌ගණ්‌හාති. ලබ්‌භමානොති යං තං රූපං උපාදා, තං අත්‌ථි චිත්‌තසමුට්‌ඨානං, අත්‌ථි න චිත්‌තසමුට්‌ඨානං. යං තං රූපං නුපාදා, තං අත්‌ථි චිත්‌තසමුට්‌ඨානං, අත්‌ථි න චිත්‌තසමුට්‌ඨානන්‌ති එවං ලබ්‌භමානො. සනිදස්‌සනදුකාදීනන්‌ති ආදි-සද්‌දෙන සප්‌පටිඝමහාභූතදුකාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාති. තෙනාති චිත්‌තසමුට්‌ඨානදුකෙන. තස්‌සාති චිත්‌තසමුට්‌ඨානදුකස්‌සෙව. අඤ්‌ඤෙ පනාති විඤ්‌ඤත්‌තිචිත්‌තසමුට්‌ඨානචිත්‌තසහභුචිත්‌තානුපරිවත්‌තිදුකෙහි අඤ්‌ඤෙපි පකිණ්‌ණකදුකා.
586. Cittato eva samuṭṭhātīti cittasamuṭṭhānanti imameva atthaṃ gahetvā ‘‘viññattidukādīhi samānagatiko cittasamuṭṭhānaduko’’ti vuttaṃ . Vinivattite hi sāmaññe yaṃ rūpaṃ janakapaccayesu cittato samuṭṭhāti, taṃ cittato eva samuṭṭhātīti. Viññattidukādīhīti ādi-saddena cittasahabhucittānuparivattiduke saṅgaṇhāti. Labbhamānoti yaṃ taṃ rūpaṃ upādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ nupādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānanti evaṃ labbhamāno. Sanidassanadukādīnanti ādi-saddena sappaṭighamahābhūtadukādayo saṅgaṇhāti. Tenāti cittasamuṭṭhānadukena. Tassāti cittasamuṭṭhānadukasseva. Aññe panāti viññatticittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukehi aññepi pakiṇṇakadukā.
සද්‌දායතනස්‌ස එකන්‌තතො අනුපාදින්‌නත්‌තා ‘‘සොතසම්‌ඵස්‌සාරම්‌මණදුකාදයො වජ්‌ජෙත්‌වා’’ති වුත්‌තං. චතුක්‌කා ලබ්‌භන්‌තීති යං තං රූපං උපාදින්‌නං, තං අත්‌ථි චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස ආරම්‌මණං, අත්‌ථි චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස නාරම්‌මණං. යං තං රූපං අනුපාදින්‌නං, තං අත්‌ථි චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස ආරම්‌මණං, අත්‌ථි චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස නාරම්‌මණන්‌ති එවමාදයො සබ්‌බාරම්‌මණබාහිරායතනාදිලබ්‌භමානදුකෙහි යොජනායං චතුක්‌කා ලබ්‌භන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. අවසෙසෙහීති ආරම්‌මණබාහිරායතනරූපධාතුදුකාදිතො ලබ්‌භමානදුකෙහීති වුත්‌තදුකරාසිතො අවසෙසෙහි. තෙසන්‌ති උපාදින්‌නඋපාදින්‌නුපාදානියචිත්‌තසමුට්‌ඨානදුකානං. අඤ්‌ඤෙසන්‌ති උපාදින්‌නදුකාදිතො අඤ්‌ඤෙසං උපාදාදුකාදීනං. වත්‌ථුදුකාදීහීති ආදි-සද්‌දෙන චක්‌ඛායතනදුකාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාති. එත්‌ථාපි අවසෙසෙහි තෙසං අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච යොජනාය චතුක්‌කා න ලබ්‌භන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො.
Saddāyatanassa ekantato anupādinnattā ‘‘sotasamphassārammaṇadukādayo vajjetvā’’ti vuttaṃ. Catukkā labbhantīti yaṃ taṃ rūpaṃ upādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ anupādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇanti evamādayo sabbārammaṇabāhirāyatanādilabbhamānadukehi yojanāyaṃ catukkā labbhantīti sambandho. Avasesehīti ārammaṇabāhirāyatanarūpadhātudukādito labbhamānadukehīti vuttadukarāsito avasesehi. Tesanti upādinnaupādinnupādāniyacittasamuṭṭhānadukānaṃ. Aññesanti upādinnadukādito aññesaṃ upādādukādīnaṃ. Vatthudukādīhīti ādi-saddena cakkhāyatanadukādayo saṅgaṇhāti. Etthāpi avasesehi tesaṃ aññesañca yojanāya catukkā na labbhantīti sambandho.
චතුබ්‌බිධාදිරූපසඞ්‌ගහවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
උද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Uddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණීපාළි • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / මාතිකා • Mātikā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණි-අට්‌ඨකථා • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / චතුබ්‌බිධාදිරූපසඞ්‌ගහා • Catubbidhādirūpasaṅgahā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / චතුබ්‌බිධාදිරූපසඞ්‌ගහවණ්‌ණනා • Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
