| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯવਿਨਿਚ੍ਛਯ-ਟੀਕਾ • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਕਮ੍ਮਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Catubbidhakammakathāvaṇṇanā
੨੯੮੩. ਅਪਲੋਕਨਸਞ੍ਞਿਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ। ਇਮਾਨੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਮੇવ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖવਚਨਂ। ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ‘‘ਅਪਲੋਕਨਸਅਞਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਤੇਸਂ ਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ।
2983. Apalokanasaññitaṃ kammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammanti imāni cattāri kammānīti yojanā. Tattha cattārīti gaṇanaparicchedo. Imānīti anantarameva vakkhamānattā āsannapaccakkhavacanaṃ. Kammānīti paricchinnakammanidassanaṃ. ‘‘Apalokanasaañata’’ntiādi tesaṃ sarūpadassanaṃ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ (ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੧੫; ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੮੨) – ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਤਂ ਤਂ વਤ੍ਥੁਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ, ਏਕਾਯ ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਯਾਤਿ ਏવਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ, ਤੀਹਿ ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਹੀਤਿ ਏવਂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਾਹਿ ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਞਤ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਾ ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸ੍ਸ ਤਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਂ, ਤੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ। ਞਤ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਤਂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਤੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ।
Tatrāyaṃ saṅkhepato vinicchayo (cūḷava. aṭṭha. 215; pari. aṭṭha. 482) – apalokanakammaṃ nāma sīmaṭṭhakasaṅghaṃ sodhetvā chandārahānaṃ chandaṃ āharitvā samaggassa saṅghassa anumatiyā taṃ taṃ vatthuṃ kittetvā ‘‘ruccati saṅghassā’’ti tikkhattuṃ sāvetvā kattabbaṃ kammaṃ vuccati. Ñattikammaṃ nāma vuttanayeneva samaggassa saṅghassa anumatiyā ekāya ñattiyā kattabbaṃ kammaṃ. Ñattidutiyakammaṃ nāma vuttanayeneva samaggassa saṅghassa anumatiyā ekāya ñattiyā, ekāya ca anussāvanāyāti evaṃ ñattidutiyāya anussāvanāya kattabbaṃ kammaṃ. Ñatticatutthakammaṃ nāma vuttanayeneva samaggassa saṅghassa anumatiyā ekāya ñattiyā, tīhi ca anussāvanāhīti evaṃ ñatticatutthāhi tīhi anussāvanāhi kattabbaṃ kammaṃ. Ñatti dutiyā yassa anussāvanassa taṃ ñattidutiyaṃ, tena kattabbaṃ kammaṃ ñattidutiyakammaṃ. Ñatti catutthā yassa anussāvanattayassa taṃ ñatticatutthaṃ, tena kātabbaṃ kammaṃ ñatticatutthakammaṃ.
੨੯੮੪-੭. ਤੇਸਂ ਠਾਨવਸੇਨ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਨવਨ੍ਨਂ ਠਾਨਾਨਂ ਸਮਾਹਾਰੋ ਨવਟ੍ਠਾਨਂ, ‘‘ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਗਮਨਕਿਰਿਯਾਕਤ੍ਤੁਨਿਦਸ੍ਸਨਂ । ਨવਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ। ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
2984-7. Tesaṃ ṭhānavasena bhedaṃ dassetumāha ‘‘apalokanakamma’’ntiādi. Navannaṃ ṭhānānaṃ samāhāro navaṭṭhānaṃ, ‘‘gacchatī’’ti iminā sambandho. Ñattikammanti gamanakiriyākattunidassanaṃ . Navaṭṭhānanti kammanidassanaṃ. Dutiyanti ñattidutiyakammaṃ. Satta ṭhānāni gacchatīti yojanā.
ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਠਾਨਭੇਦਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾਦਿ ਕਮ੍ਮવਿਸੇਸਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾ। ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਚਮਂ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Idāni taṃ ṭhānabhedaṃ sarūpato dassetumāha ‘‘nissāraṇañcā’’tiādi. Nissāraṇādi kammavisesānaṃ saññā. Apalokanakammañhi nissāraṇaṃ…pe… pañcamaṃ kammalakkhaṇanti imāni pañca ṭhānāni gacchatīti yojanā.
ਏવਂ ਨਾਮવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸਤੋਤਿ ਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਚ ਓਸਾਰਣਞ੍ਚ વਦੇਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ ਤਾਦਿਸਾਨਂਯੇવ ਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪવੇਸਨਾ ‘‘ਓਸਾਰਣਾ’’ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Evaṃ nāmavasena dassitāni nissāraṇādīni atthato vibhajitvā dassetumāha ‘‘nissāraṇañcā’’tiādi. Samaṇuddesatoti kaṇṭakasāmaṇerato nissāraṇañca osāraṇañca vadeti yojanā. Tattha kaṇṭakasāmaṇerassa nissāraṇā tādisānaṃyeva sammāvattaṃ disvā pavesanā ‘‘osāraṇā’’ti veditabbā.
ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਭਣ੍ਡੁਕਂ ਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਨਂ વਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਨਪੁਚ੍ਛਨਂ ਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਛਨ੍ਨੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਂ ਕਮ੍ਮਂ વਦੇਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿ ਛਨ੍ਨਸਦਿਸਸ੍ਸ ਮੁਖਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਰੁਤ੍ਤવਚਨੇਨ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੁਖਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਰੁਤ੍ਤવਚਨੇਹਿ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਂ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ વਦੇਯ੍ਯ। ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਙ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੯੫-੪੯੬) ਏવਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ।
Pabbajantena hetubhūtena bhaṇḍukaṃ bhaṇḍukammapucchanaṃ vadeyyāti attho. Pabbajjāpekkhassa kesacchedanapucchanaṃ bhaṇḍukammaṃ nāma. Channena hetubhūtena brahmadaṇḍakaṃ kammaṃ vadeti yojanā. Tathārūpassāti channasadisassa mukharassa bhikkhū duruttavacanena ghaṭṭentassa. Kātabboti ‘‘bhante, itthannāmo bhikkhu mukharo bhikkhū duruttavacanehi ghaṭṭento viharati, so bhikkhu yaṃ iccheyya, taṃ vadeyya. Bhikkhūhi itthannāmo bhikkhu neva vattabbo, na ovaditabbo, na anusāsitabbo. Saṅghaṃ, bhante, pucchāmi ‘itthannāmassa bhikkhuno brahmadaṇḍassa dānaṃ ruccati saṅghassā’ti. Dutiyampi pucchāmi… tatiyampi pucchāmi ‘itthannāmassa, bhante, bhikkhuno brahmadaṇḍassa dānaṃ ruccati saṅghassā’’ti (pari. aṭṭha. 495-496) evaṃ brahmadaṇḍo kātabbo.
੨੯੮੮-੯. ‘‘ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾਨਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਯ ‘‘ਗਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਪਰਕਿਰਿਯਾ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਰੁਚਿਯਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ વਿਸੇਸਨਂ। ਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀવਰਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸੇਸੋ। ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬੇ ਸੀਮਟ੍ਠੇ ਆਗਤਾਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਿਸੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਰੁਚਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਚੀવਰਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਦੇਤਿ, ਯਂ ਏવਂਭੂਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਕਮ੍ਮਮੇવ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾਦੀਨੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ।
2988-9.‘‘Āpucchitvānā’’ti pubbakiriyāya ‘‘gahitāyā’’ti aparakiriyā ajjhāharitabbā, ‘‘ruciyā’’ti etassa visesanaṃ. Detīti ettha ‘‘acchinnacīvarādīna’’nti seso. Sabbo saṅgho sannipatitvāna sabbaso sabbe sīmaṭṭhe āgatāgate bhikkhū āpucchitvāna ‘‘itthannāmena parikkhārena bhavitabbaṃ, ruccati tassa dāna’’nti visuṃ pucchitvā gahitāya bhikkhūnaṃ ruciyā tikkhattuṃ apaloketvā cīvarādiparikkhāraṃ acchinnacīvarādīnaṃ deti, yaṃ evaṃbhūtaṃ saṅghassa dānaṃ, taṃ tassa apalokanakammassa kammalakkhaṇaṃ hotīti yojanā. Lakkhīyatīti lakkhaṇaṃ, kammameva lakkhaṇaṃ, na nissāraṇādīnīti kammalakkhaṇaṃ.
੨੯੯੦-੧. ਏવਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਠਾਨਾਨਿ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਤਾવ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਇਤਿ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨવ ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਅਯਮੁਦ੍ਦੇਸੋ વਕ੍ਖਮਾਨੇਨ ‘‘વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ’’ਤਿਆਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨੇવ વਿਭਾવੀਯਤਿ।
2990-1. Evaṃ apalokanakammassa pañca ṭhānāni uddesaniddesavasena dassetvā idāni ñattikammassa kammalakkhaṇaṃ tāva dassetumāha ‘‘nissāraṇa’’ntiādi. Iti ‘‘ñattiyā nava ṭhānānī’’ti ayamuddeso vakkhamānena ‘‘vinicchaye’’tiādiniddeseneva vibhāvīyati.
੨੯੯੨. વਿਨਿਚ੍ਛਯੇਤਿ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ। ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਅਗਤੇ। ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਅવਿਨਯਞ੍ਞੁਨੋ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਨੇવ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਨੋ ਸੁਤ੍ਤવਿਭਙ੍ਗੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੩) ਏવਂ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮੇ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।
2992.Vinicchayeti ubbāhikavinicchaye. Asampatteti niṭṭhaṃ agate. Therassāti dhammakathikassa. Tenevāha ‘‘avinayaññuno’’ti. Tassa ‘‘suṇantu me āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko, imassa neva suttaṃ āgacchati, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhetvā byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmā’’ti (cūḷava. 233) evaṃ ubbāhikavinicchaye dhammakathikassa bhikkhuno yā nissaraṇā vuttā, sā ñattikamme ‘‘nissāraṇā’’ti vuttāti yojanā.
੨੯੯੩-੪. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ , ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਸੋ ਮਯਾ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਆਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੬) વਚਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾਨਯਨਂ, ਸਾ ਓਸਾਰਣਾ ਨਾਮ। ‘‘ਆਗਚ੍ਛ ਓਸਾਰਣਾ’’ਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ।
2993-4.Upasampadāpekkhassa ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho , anusiṭṭho so mayā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo āgaccheyyāti. Āgacchāhī’’ti (mahāva. 126) vacanapaṭisaṃyuttassa saṅghassa sammukhānayanaṃ, sā osāraṇā nāma. ‘‘Āgaccha osāraṇā’’ti padacchedo.
ਉਪੋਸਥવਸੇਨਾਪਿ, ਪવਾਰਣਾવਸੇਨਾਪਿ। ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ’’ (ਮਹਾવ॰ ੧੩੪), ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਅਜ੍ਜ ਪવਾਰਣਾ ਪਨ੍ਨਰਸੀ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੨੧੦) ਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਾવਸੇਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪੋਸਥੋ, ਪવਾਰਣਾ વਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਨਿ।
Uposathavasenāpi, pavāraṇāvasenāpi. Ñattiyā ṭhapitattāti ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, ajjuposatho pannaraso, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyya’’ (mahāva. 134), ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti (mahāva. 210) uposathapavāraṇāvasena ñattiyā ṭhapitattā uposatho, pavāraṇā vāti imāni dve ñattikammāni.
‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਞ੍ਹਿ, ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯਹਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੬) ਅਯਂ ਏਕਾ ਞਤ੍ਤਿ ਗਹਿਤਾ।
‘‘Upasampadāpekkhañhi, anusāseyyahanti cā’’ti iminā ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ anusāseyya’’nti (mahāva. 126) ayaṃ ekā ñatti gahitā.
੨੯੯੫. ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਮਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ, ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ વਿਨਯਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ વਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੫੧) ਅਯਂ ਏਕਾ ਞਤ੍ਤਿ ਗਹਿਤਾ। ਏવਮਾਦੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੬), ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ વਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੫੧), ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ વਿਨਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੫੨), ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ વਿਨਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ – (ਮਹਾવ॰ ੧੫੨) ਇਮਾ ਛ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਗਹਿਤਾ। ਏવਂ ਪੁਰਿਮਾ ਦ੍વੇ, ਇਮਾ ਚ ਛਾਤਿ ਏਦਿਸਾ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ।
2995.‘‘Itthannāmamahaṃ bhikkhuṃ, puccheyyaṃ vinayanti cā’’ti iminā ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyya’’nti (mahāva. 151) ayaṃ ekā ñatti gahitā. Evamādīti ādi-saddena ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ anusāseyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyya’’nti (mahāva. 126), ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyyā’’ti (mahāva. 151), ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti (mahāva. 152), ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyyā’’ti – (mahāva. 152) imā cha ñattiyo gahitā. Evaṃ purimā dve, imā ca chāti edisā imā aṭṭha ñattiyo ‘‘sammutī’’ti vuttā.
੨੯੯੬. ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਦਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਇਦਂ ਚੀવਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੪੬੪) ਏવਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀવਰਪਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਦਾਨਂ ‘‘ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਤਿ વਿવਰਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੯), ‘‘ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੯)। ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਆਮ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ਏવਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
2996.Nissaṭṭhacīvarādīnaṃ dānanti ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, idaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaṃ saṅghassa nissaṭṭhaṃ, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā’’ti (pārā. 464) evaṃ nissaṭṭhacīvarapattādīnaṃ dānaṃ ‘‘dāna’’nti vuccati. Āpattīnaṃ paṭiggāhoti ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti (cūḷava. 239), ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti (cūḷava. 239). Tena vattabbo ‘‘passasī’’ti. ‘‘Āma passāmī’’ti. ‘‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti. Evaṃ āpattīnaṃ paṭiggāho ‘‘paṭiggāho’’ti vuccati.
੨੯੯੭. ਪવਾਰੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨਾਤਿ ਪવਾਰਣੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨਾ। ਗਾਥਾਬਨ੍ਧવਸੇਨ ਣ-ਕਾਰਲੋਪੋ। ਅਥ વਾ ਪવਾਰਣਂ ਪવਾਰੋਤਿ ਪવਾਰਣ-ਸਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯੋ ਪવਾਰ-ਸਦ੍ਦੋ। ‘‘ਇਮਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍વਾ, ਕਾਲ਼ੇ ਪવਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਆવਾਸਿਕਾ, ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਦਾਨਿ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਆਗਮੇ ਕਾਲ਼ੇ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੨੪੦) ਅਯਂ ਞਤ੍ਤਿ ਉਪਲਕ੍ਖਣਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਏવਂ ਕਤਪવਾਰਣਾ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨਾ’’ਤਿ ਮਤਾ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਲ਼ੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੁਪੋਸਥੇ। ਇਮਿਨਾ ਚ ‘‘ਆਗਮੇ ਜੁਣ੍ਹੇ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਾ। ਜੁਣ੍ਹੇਤਿ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਉਪੋਸਥੇ।
2997.Pavārukkaḍḍhanāti pavāraṇukkaḍḍhanā. Gāthābandhavasena ṇa-kāralopo. Atha vā pavāraṇaṃ pavāroti pavāraṇa-saddapariyāyo pavāra-saddo. ‘‘Imaṃ uposathaṃ katvā, kāḷe pavārayāmī’’ti iminā ‘‘suṇantu me āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāḷe pavāreyyāmā’’ti (mahāva. 240) ayaṃ ñatti upalakkhaṇato dassitā. Evaṃ katapavāraṇā ‘‘paccukkaḍḍhanā’’ti matā. Ettha ca kāḷeti pubbakattikamāsassa kāḷapakkhuposathe. Iminā ca ‘‘āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti ayaṃ ñatti ca upalakkhitā. Juṇheti aparakattikajuṇhapakkhauposathe.
੨੯੯੮. ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕੇਤਿ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਸਮਥੇ। ਸਬ੍ਬਪਠਮਾ ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾ ਞਤ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਤਰਾ ਚਾਤਿ ਉਭਯਪਕ੍ਖੇ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਠਪਿਤਾ ਦ੍વੇ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਏવਂ ਤਿਧਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਇਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨવ ਠਾਨਾਨਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
2998.Tiṇavatthāraketi tiṇavatthārakasamathe. Sabbapaṭhamā ñattīti sabbasaṅgāhikā ñatti vuccati. Itarā cāti ubhayapakkhe paccekaṃ ṭhapitā dve ñattiyo cāti evaṃ tidhā pavattaṃ etaṃ ñattikammaṃ kammalakkhaṇaṃ iti evaṃ vuttanayena ‘‘vinicchaye’’tiādinā ñattiyā nava ṭhānāni veditabbānīti yojanā.
੨੯੯੯-੩੦੦੦. ਏવਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮੇ ਨવ ਠਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਉਦ੍ਦੇਸਗਾਥਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾવ।
2999-3000. Evaṃ ñattikamme nava ṭhānāni dassetvā idāni ñattidutiyakamme satta ṭhānāni dassetumāha ‘‘ñattidutiyakammampī’’tiādi. ‘‘Ñattidutiyakamma’’ntiādikā uddesagāthā uttānatthāva.
ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਾਦੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਤ੍ਤੁਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਂ ਗਹਿਤਂ। ਨਿਸ੍ਸਾਰੋਸਾਰਣਾ ਮਤਾਤਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ, ਓਸਾਰਣਾ’’ਤਿ ਚ ਮਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਲਾਭਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਾਦਿਕੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਭੋਗਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ ਚ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੁਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਓਸਾਰਣਾ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਾ ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ વਡ੍ਢਲਿਚ੍ਛવਿવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੬੫) વੁਤ੍ਤਾ।
Niddese pattanikkujjanādīti ādi-saddena pattukkujjanaṃ gahitaṃ. Nissārosāraṇā matāti ‘‘nissāraṇā, osāraṇā’’ti ca matā. Tattha bhikkhūnaṃ alābhāya parisakkanādikehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgatassa upāsakassa saṅghena asambhogakaraṇatthaṃ pattanikkujjanavasena nissāraṇā ca tasseva sammā vattantassa pattukkujjanavasena osāraṇā ca veditabbā. Sā khuddakavatthukkhandhake vaḍḍhalicchavivatthusmiṃ (cūḷava. 265) vuttā.
੩੦੦੧. ਸੀਮਾਦਿਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਨਾਮ। ਸਾ ਪਞ੍ਚਦਸਧਾ ਮਤਾਤਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਤਿਚੀવਰੇਨਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਨ੍ਥਤਸਮ੍ਮੁਤਿ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕ ਚੀવਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕ ਯਾਗੁਭਾਜਕ ਫਲਭਾਜਕ ਖਜ੍ਜਭਾਜਕ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕ ਸਾਟਿਯਗ੍ਗਾਹਾਪਕ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਾਪਕ ਆਰਾਮਿਕਪੇਸਕ ਸਾਮਣੇਰਪੇਸਕਸਮ੍ਮੁਤੀਤਿ ਏવਂ ਸਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਪਞ੍ਚਦਸવਿਧਾ ਮਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥਿਨਸ੍ਸ વਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਸ। ਮਤੋਯੇવ ਮਤਕੋ, ਮਤਕਸ੍ਸ વਾਸੋ ਮਤਕવਾਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਤਕવਾਸਸੋ, ਮਤਕਚੀવਰਸ੍ਸ।
3001.Sīmādisammuti sammuti nāma. Sā pañcadasadhā matāti sīmāsammuti ticīvarenaavippavāsasammuti santhatasammuti bhattuddesaka senāsanaggāhāpaka bhaṇḍāgārika cīvarapaṭiggāhaka yāgubhājaka phalabhājaka khajjabhājaka appamattakavissajjaka sāṭiyaggāhāpaka pattaggāhāpaka ārāmikapesaka sāmaṇerapesakasammutīti evaṃ sā sammuti pañcadasavidhā matāti attho. Kathinassa vatthaṃ, tassa. Matoyeva matako, matakassa vāso matakavāso, tassa matakavāsaso, matakacīvarassa.
੩੦੦੨. ਆਨਿਸਂਸਖੇਤ੍ਤਭੂਤਪਞ੍ਚਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇવ ਉਬ੍ਭਾਰੋ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋ। ਕੁਟਿવਤ੍ਥੁਸ੍ਸ, વਿਹਾਰਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਨੋ ਚ ਦੇਸਨਾ ਦੇਸਨਾ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।
3002. Ānisaṃsakhettabhūtapañcamāsabbhantareyeva ubbhāro antarubbhāro. Kuṭivatthussa, vihārassa vatthuno ca desanā desanā nāmāti yojanā.
੩੦੦੩. ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕੇ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਕ੍ਖਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣવਸੇਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਞਤ੍ਤਿ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਖਦ੍વਯੇ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ ਦ੍વੇ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਅਭਾવੇਨ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮੇ ‘‘ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਾ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਦ੍વੀਸੁ ਪਕ੍ਖੇਸੁ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਦ੍વੇ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮવਾਚਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ‘‘ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕੇ ਕਮ੍ਮੇ’’ਤਿ। ‘‘ਮੋਹਾਰੋਪਨਤਾਦਿਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤਮੋਹਾਰੋਪਨਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞવਾਦਕવਿਹੇਸਕਾਰੋਪਨਕਮ੍ਮਾਦਿਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ। ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਮੇવ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਤਾ।
3003. Tiṇavatthārake dvinnaṃ pakkhānaṃ sādhāraṇavasena ṭhapetabbañatti ca pacchā pakkhadvaye visuṃ visuṃ ṭhapetabbā dve ñattiyo cāti tisso ñattiyo kammavācāya abhāvena ñattikamme ‘‘kammalakkhaṇa’’nti dassitā, pacchā visuṃ visuṃ dvīsu pakkhesu vattabbā dve ñattidutiyakammavācā ñattidutiyakamme ‘‘kammalakkhaṇa’’nti dassitāti taṃ dassetumāha ‘‘tiṇavatthārake kamme’’ti. ‘‘Mohāropanatādisū’’ti iminā pācittiyesu dassitamohāropanakammañca aññavādakavihesakāropanakammādiñca saṅgaṇhāti. Etthāti imasmiṃ ñattidutiyakamme. Kammalakkhaṇameva kammalakkhaṇatā.
੩੦੦੪-੫. ਇਤਿ ਏવਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਭੇਦਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਏવਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇ ਠਾਨਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਤਥਾ’’ਤਿਆਦਿ।
3004-5.Iti evaṃ yathāvuttanayena ime satta ṭhānabhedā ñattidutiyakammassa. Evaṃ ñattidutiyakamme satta ṭhānāni dassetvā ñatticatutthakamme ṭhānabhedaṃ dassetumāha ‘‘tathā’’tiādi.
੩੦੦੬. ਤਜ੍ਜਨਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਯਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਗਹਣਂ। ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ। ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ વੂਪਸਮੋ।
3006.Tajjanādīnanti ādi-saddena niyassādīnaṃ gahaṇaṃ. Tesaṃ sattannaṃ kammānaṃ. Passaddhi vūpasamo.
੩੦੦੭. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਓવਾਦੋ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ વੁਤ੍ਤਾ।
3007.‘‘Bhikkhunīnaṃovādo’’ti bhikkhunovādakasammuti phalūpacārena vuttā.
੩੦੦੮-੯. ਮੂਲਪਟਿਕ੍ਕਸ੍ਸੋ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ, ਗਾਥਾਬਨ੍ਧવਸੇਨ ਕ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦ੍વੇਭਾવੋ। ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾ ਏਕਾ ਯਾવਤਤਿਯਕਾ, ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ, ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਚਣ੍ਡਕਾਲ਼ੀ ਚ ਦ੍વੇ, ਇਮੇ ਏਕਾਦਸ ਯਾવਤਤਿਯਕਾ ਭવਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਸਂ વਸਾਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾਦੀਨਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਮੇਸਂ ਸਮਨੁਭਾਸਨਕਮ੍ਮਾਨਂ વਸੇਨ। ਦਸੇਕਾਤਿ ਏਕਾਦਸ।
3008-9.Mūlapaṭikkasso mūlāya paṭikassanā, gāthābandhavasena ka-kārassa dvebhāvo. Ukkhittassānuvattikāti ukkhittānuvattikā ekā yāvatatiyakā, aṭṭha saṅghādisesā, ariṭṭho caṇḍakāḷī ca dve, ime ekādasa yāvatatiyakā bhavanti. Imesaṃ vasāti ukkhittānuvattikādīni puggalādhiṭṭhānena vuttāni, imesaṃ samanubhāsanakammānaṃ vasena. Dasekāti ekādasa.
੩੦੧੧. ਏવਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਨ੍વਯਤੋ, ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਚ ਕਾਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਞਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਨ ਕਾਰਯੇ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯੇਨਪਿ ਨ ਕਾਰਯੇਤਿ ਯੋਜਨਾ।
3011. Evaṃ catunnampi kammānaṃ ṭhānabhedaṃ dassetvā anvayato, byatirekato ca kātabbappakāraṃ dassetumāha ‘‘apalokanakammañcā’’tiādi. Ñattiyāpi na kāraye, ñattidutiyenapi na kārayeti yojanā.
੩੦੧੨. ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਕਾਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੋ ਸਕ੍ਕਾ વਿਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨવਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ ਲਹੁਕਾਨਿਪਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਾਨਿ ਪਨ ਕਤਮਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ ਸਿਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਂ વਿਨਾ ਸੇਸਾ ਤਿਚੀવਰੇਨਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਆਦਯੋ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
3012. Apalokanakamme vuttalakkhaṇena ñattikammādīnampi kātabbappakāro sakkā viññātunti taṃ adassetvā ñattidutiyakamme labbhamānavisesaṃ dassetumāha ‘‘ñattidutiyakammānī’’tiādi. Apaloketvā kātabbāni lahukānipi ñattidutiyakammāni atthīti yojanā. Tāni pana katamānīti āha ‘‘sabbā sammutiyo siyu’’nti. Ettha sīmāsammutiṃ vinā sesā ticīvarenaavippavāsasammutiādayo sabbāpi sammutiyoti attho.
੩੦੧੩. ਸੇਸਾਨੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸੇਸਾਨਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਆਦੀਨਿ ਛ ਕਮ੍ਮਾਨਿ। ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਗਾਥਾਬਨ੍ਧવਸੇਨ ਨ-ਕਾਰਲੋਪੋ। ਯਥਾਹ ‘‘ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਸੀਮਾਸਮੂਹਨਨਂ, ਕਥਿਨਦਾਨਂ, ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੋ, ਕੁਟਿવਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾ, વਿਹਾਰવਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਗਰੁਕਾਨਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਸਾવੇਤ੍વਾવ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੮੨)। ‘‘ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮવਸੇਨਾਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤੇવ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ, ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਕਾਰਯੇ’’ਤਿ, ਯੋ ਯੋ ਨਯੋ ਤਂ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ વੁਤ੍ਤੋ, ਤੇਨੇવ ਤੇਨੇવ ਨਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
3013.Sesānīti yathāvuttehi sesāni sīmāsammutiādīni cha kammāni. Na vaṭṭatīti na vaṭṭanti, gāthābandhavasena na-kāralopo. Yathāha ‘‘sīmāsammuti, sīmāsamūhananaṃ, kathinadānaṃ, kathinuddhāro, kuṭivatthudesanā, vihāravatthudesanāti imāni cha kammāni garukāni apaloketvā kātuṃ na vaṭṭanti, ñattidutiyakammavācaṃ sāvetvāva kātabbānī’’ti (pari. aṭṭha. 482). ‘‘Apaloketvā kātuṃ pana na vaṭṭatī’’ti idaṃ nidassanamattaṃ, ñatticatutthakammavasenāpi kātuṃ na vaṭṭanteva. Tenevāha ‘‘yathāvuttanayeneva, tena teneva kāraye’’ti, yo yo nayo taṃ taṃ kammaṃ kātuṃ vutto, teneva teneva nayenāti attho.
ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਕਮ੍ਮਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Catubbidhakammakathāvaṇṇanā.
