| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā |
சதுப்³பி³த⁴வினயாதி³கதா²வண்ணனா
Catubbidhavinayādikathāvaṇṇanā
45. நீஹரித்வாதி பாளிதோ உத்³த⁴ரித்வா, ததா² ஹி ‘‘பஞ்சஹுபாலி, அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தேன பி⁴க்கு²னா நானுயுஞ்ஜிதப்³ப³ங். கதமேஹி பஞ்சஹி? ஸுத்தங் ந ஜானாதி, ஸுத்தானுலோமங் ந ஜானாதீ’’திஆதி³பாளிதோ ஸுத்தங் ஸுத்தானுலோமஞ்ச நீஹரிங்ஸு. ‘‘அனாபத்தி ஏவங் அம்ஹாகங் ஆசரியானங் உக்³க³ஹோ பரிபுச்சா²தி ப⁴ணதீ’’தி ஏவமாதி³தோ ஆசரியவாத³ங். ‘‘ஆயஸ்மா உபாலி ஏவமாஹ – ‘அனாபத்தி, ஆவுஸோ, ஸுபினந்தேனா’தி’’ ஏவமாதி³தோ அத்தனோ மதிங் நீஹரிங்ஸு, ஸா ச தே²ரஸ்ஸ அத்தனோமதி ஸுத்தேன ஸங்க³ஹிதத்தா ஸுத்தங் ஜாதங், ஏவமஞ்ஞாபி ஸுத்தாதீ³ஹி ஸங்க³ஹிதாவ க³ஹேதப்³பா³, நேதராதி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா நீஹரித்வாதி விப⁴ஜித்வா ஸாட்ட²கத²ங் ஸகலங் வினயபிடகங் ஸுத்தாதீ³ஸு சதூஸு பதே³ஸேஸு பக்கி²பித்வா சதுதா⁴ விப⁴ஜித்வா வினயங் பகாஸேஸுங் தப்³பி³னிமுத்தஸ்ஸ அபா⁴வாதி அதி⁴ப்பாயோ. வுத்தந்தி நாக³ஸேனத்தே²ரேன மிலிந்த³பஞ்ஹே வுத்தங். கண்டா²தி³வண்ணுப்பத்திட்டா²னகரணாதீ³ஹி ஆஹரித்வா அத்தனோ வசீவிஞ்ஞத்தியாவ பா⁴ஸிதவசனங் ஆஹச்சபத³ங். ரஸோதி ஸாரோ ‘‘பத்தரஸோ’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ 628-630) விய, படிக்கி²த்தஅனுஞ்ஞாதஸுத்தஸாரோதி அத்தோ², ரஸோதி வா லக்க²ணங் படிவத்து²கங் அனுத்³த⁴ரித்வா லக்க²ணானுலோமேன வுத்தத்தா. த⁴ம்மஸங்கா³ஹகாதி³ஆசரியவங்ஸேன ஆப⁴தா அட்ட²கதா² ஆசரியவங்ஸோதி ஆஹ ‘‘ஆசரியவங்ஸோதி ஆசரியவாதோ³’’தி.
45.Nīharitvāti pāḷito uddharitvā, tathā hi ‘‘pañcahupāli, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā nānuyuñjitabbaṃ. Katamehi pañcahi? Suttaṃ na jānāti, suttānulomaṃ na jānātī’’tiādipāḷito suttaṃ suttānulomañca nīhariṃsu. ‘‘Anāpatti evaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ uggaho paripucchāti bhaṇatī’’ti evamādito ācariyavādaṃ. ‘‘Āyasmā upāli evamāha – ‘anāpatti, āvuso, supinantenā’ti’’ evamādito attano matiṃ nīhariṃsu, sā ca therassa attanomati suttena saṅgahitattā suttaṃ jātaṃ, evamaññāpi suttādīhi saṅgahitāva gahetabbā, netarāti veditabbaṃ. Atha vā nīharitvāti vibhajitvā sāṭṭhakathaṃ sakalaṃ vinayapiṭakaṃ suttādīsu catūsu padesesu pakkhipitvā catudhā vibhajitvā vinayaṃ pakāsesuṃ tabbinimuttassa abhāvāti adhippāyo. Vuttanti nāgasenattherena milindapañhe vuttaṃ. Kaṇṭhādivaṇṇuppattiṭṭhānakaraṇādīhi āharitvā attano vacīviññattiyāva bhāsitavacanaṃ āhaccapadaṃ. Rasoti sāro ‘‘pattaraso’’tiādīsu (dha. sa. 628-630) viya, paṭikkhittaanuññātasuttasāroti attho, rasoti vā lakkhaṇaṃ paṭivatthukaṃ anuddharitvā lakkhaṇānulomena vuttattā. Dhammasaṅgāhakādiācariyavaṃsena ābhatā aṭṭhakathā ācariyavaṃsoti āha ‘‘ācariyavaṃsoti ācariyavādo’’ti.
வினயபிடகே பாளீதி இத⁴ அதி⁴காரவஸேன வுத்தங். ஸேஸபிடகேஸுபி ஸுத்தாதி³சதுனயா யதா²னுரூபங் லப்³ப⁴ந்தேவ. மஹாபதே³ஸாதி மஹாஓகாஸா மஹாவிஸயா, தே அத்த²தோ ‘‘யங், பி⁴க்க²வே’’திஆதி³பாளிவஸேன அகப்பியானுலோமதோ கப்பியானுலோமதோ ச புக்³க³லேஹி நயதோ ததா² ததா² க³ய்ஹமானா அத்த²னயா ஏவ. தே ஹி ப⁴க³வதா ஸரூபதோ அவுத்தேஸுபி படிக்கி²த்தானுலோமேஸு, அனுஞ்ஞாதானுலோமேஸு ச ஸேஸேஸு கிச்சேஸு நிவத்திபவத்திஹேதுதாய மஹாகோ³சராதி ‘‘மஹாபதே³ஸா’’தி வுத்தா, ந பன ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, மயா இத³ங் ந கப்பதீ’’திஆதி³னா வுத்தா ஸாதி⁴ப்பாயா பாளியேவ தஸ்ஸா ஸுத்தே பவிட்ட²த்தா. ‘‘ஸுத்தானுலோமம்பி ஸுத்தே ஓதாரேதப்³ப³ங்…பே॰… ஸுத்தமேவ ப³லவதர’’ந்தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.45) ஹி வுத்தங், ந ஹேஸா ஸாதி⁴ப்பாயா பாளி ஸுத்தே ஓதாரேதப்³பா³, ந க³ஹேதப்³பா³ வா ஹோதி, யேனாயங் ஸுத்தானுலோமங் ஸியா. தஸ்மா இமங் பாளிஅதி⁴ப்பாயங் நிஸ்ஸாய புக்³க³லேஹி க³ஹிதா யதா²வுத்தஅத்தா²வ ஸுத்தானுலோமங். தப்பகாஸகத்தா பன அயங் பாளிபி ஸுத்தானுலோமந்தி க³ஹேதப்³ப³ங், தேனாஹ யே ப⁴க³வதா ஏவங் வுத்தாதிஆதி³. யங் பி⁴க்க²வேதிஆதி³பாளினயேன ஹி புக்³க³லேஹி க³ஹேதப்³பா³ யே அகப்பியானுலோமாத³யோ அத்தா² வுத்தா, தே மஹாபதே³ஸாதி அத்தோ².
Vinayapiṭake pāḷīti idha adhikāravasena vuttaṃ. Sesapiṭakesupi suttādicatunayā yathānurūpaṃ labbhanteva. Mahāpadesāti mahāokāsā mahāvisayā, te atthato ‘‘yaṃ, bhikkhave’’tiādipāḷivasena akappiyānulomato kappiyānulomato ca puggalehi nayato tathā tathā gayhamānā atthanayā eva. Te hi bhagavatā sarūpato avuttesupi paṭikkhittānulomesu, anuññātānulomesu ca sesesu kiccesu nivattipavattihetutāya mahāgocarāti ‘‘mahāpadesā’’ti vuttā, na pana ‘‘yaṃ, bhikkhave, mayā idaṃ na kappatī’’tiādinā vuttā sādhippāyā pāḷiyeva tassā sutte paviṭṭhattā. ‘‘Suttānulomampi sutte otāretabbaṃ…pe… suttameva balavatara’’nti (pārā. aṭṭha. 1.45) hi vuttaṃ, na hesā sādhippāyā pāḷi sutte otāretabbā, na gahetabbā vā hoti, yenāyaṃ suttānulomaṃ siyā. Tasmā imaṃ pāḷiadhippāyaṃ nissāya puggalehi gahitā yathāvuttaatthāva suttānulomaṃ. Tappakāsakattā pana ayaṃ pāḷipi suttānulomanti gahetabbaṃ, tenāha ye bhagavatā evaṃ vuttātiādi. Yaṃ bhikkhavetiādipāḷinayena hi puggalehi gahetabbā ye akappiyānulomādayo atthā vuttā, te mahāpadesāti attho.
ப⁴க³வதோ பகிண்ணகதே³ஸனாபூ⁴தா ச ஸுத்தானுலோமபூ⁴தா ச அட்ட²கதா². யஸ்மா த⁴ம்மஸங்கா³ஹகத்தே²ரேஹி பாளிவண்ணனாக்கமேன ஸங்க³ஹெத்வா வுத்தா, தஸ்மா ‘‘ஆசரியவாதோ³’’தி வுத்தா, ஏதேன ச அட்ட²கதா² ஸுத்தஸுத்தானுலோமேஸு அத்த²தோ ஸங்க³ய்ஹதீதி வேதி³தப்³பா³. யதா² ச ஏஸா, ஏவங் அத்தனோமதிபி பமாணபூ⁴தா. ந ஹி ப⁴க³வதோ வசனங் வசனானுலோமஞ்ச அனிஸ்ஸாய அக்³க³ஸாவகாத³யோபி அத்தனோ ஞாணப³லேன ஸுத்தாபி⁴த⁴ம்மவினயேஸு கஞ்சி ஸம்முதிபரமத்த²பே⁴த³ங் அத்த²ங் வத்துங் ஸக்கொந்தி, தஸ்மா ஸப்³ப³ம்பி வசனங் ஸுத்தே ஸுத்தானுலோமே ச ஸங்க³ய்ஹதி. விஸுங் பன அட்ட²கதா²தீ³னங் ஸங்க³ஹிதத்தா தத³வஸேஸங் ஸுத்தஸுத்தானுலோமதோ க³ஹெத்வா சதுதா⁴ வினயோ நித்³தி³ட்டோ². ஸுத்தாத³யோ நிஸ்ஸாயேவ பவத்தாபி அத்தனோமதி தேஸு ஸரூபேன அனாக³தத்தா வுத்தங் ‘‘ஸுத்தஸுத்தானுலோமஆசரியவாதே³ முஞ்சித்வா’’தி, தேனாஹ ‘‘அனுபு³த்³தி⁴யா நயக்³கா³ஹேனா’’தி. தத்த² ஸுத்தாதீ³னி அனுக³தாய ஏவ பு³த்³தி⁴யா தேஹி லத்³த⁴னயக்³கா³ஹேன சாதி அத்தோ².
Bhagavato pakiṇṇakadesanābhūtā ca suttānulomabhūtā ca aṭṭhakathā. Yasmā dhammasaṅgāhakattherehi pāḷivaṇṇanākkamena saṅgahetvā vuttā, tasmā ‘‘ācariyavādo’’ti vuttā, etena ca aṭṭhakathā suttasuttānulomesu atthato saṅgayhatīti veditabbā. Yathā ca esā, evaṃ attanomatipi pamāṇabhūtā. Na hi bhagavato vacanaṃ vacanānulomañca anissāya aggasāvakādayopi attano ñāṇabalena suttābhidhammavinayesu kañci sammutiparamatthabhedaṃ atthaṃ vattuṃ sakkonti, tasmā sabbampi vacanaṃ sutte suttānulome ca saṅgayhati. Visuṃ pana aṭṭhakathādīnaṃ saṅgahitattā tadavasesaṃ suttasuttānulomato gahetvā catudhā vinayo niddiṭṭho. Suttādayo nissāyeva pavattāpi attanomati tesu sarūpena anāgatattā vuttaṃ ‘‘suttasuttānulomaācariyavāde muñcitvā’’ti, tenāha ‘‘anubuddhiyā nayaggāhenā’’ti. Tattha suttādīni anugatāya eva buddhiyā tehi laddhanayaggāhena cāti attho.
தே²ரவாதோ³தி மஹாஸுமத்தே²ராதீ³னங் கா³ஹோ. ஸுத்தாதி³ங் நிஸ்ஸாயேவ விபரீததோபி அத்தனோமதி உப்பஜ்ஜதீதி ஆஹ தங் பனாதிஆதி³. அத்தே²னாதி அத்தனா நயக்³க³ஹிதேன அத்தே²ன. பாளிந்தி அத்தனோ கா³ஹஸ்ஸ நிஸ்ஸயபூ⁴தங் ஸாட்ட²கத²ங் பாளிங். பாளியாதி தப்படிக்கே²பத்த²ங் பரேனாஹடாய ஸாட்ட²கதா²ய பாளியா, அத்தனா க³ஹிதங் அத்த²ங் நிஸ்ஸாய பாளிஞ்ச ஸங்ஸந்தி³த்வாதி அத்தோ². ஆசரியவாதே³தி அத்தனா பரேன ச ஸமுத்³த⁴டஅட்ட²கதா²ய. ஓதரதி சேவ ஸமேதி சாதி அத்தனா உத்³த⁴டேஹி ஸங்ஸந்த³னவஸேன ஓதரதி, பரேன உத்³த⁴டேன ஸமேதி. ஸப்³ப³து³ப்³ப³லாதி அஸப்³ப³ஞ்ஞுபுக்³க³லஸ்ஸ தோ³ஸவாஸனாய யாதா²வதோ அத்த²ஸம்படிபத்திஅபா⁴வதோ வுத்தங். பமாத³பாட²வஸேன ஆசரியவாத³ஸ்ஸ ஸுத்தானுலோமேன அஸங்ஸந்த³னாபி ஸியாதி ஆஹ ‘‘இதரோ ந க³ஹேதப்³போ³’’தி.
Theravādoti mahāsumattherādīnaṃ gāho. Suttādiṃ nissāyeva viparītatopi attanomati uppajjatīti āha taṃ panātiādi. Atthenāti attanā nayaggahitena atthena. Pāḷinti attano gāhassa nissayabhūtaṃ sāṭṭhakathaṃ pāḷiṃ. Pāḷiyāti tappaṭikkhepatthaṃ parenāhaṭāya sāṭṭhakathāya pāḷiyā, attanā gahitaṃ atthaṃ nissāya pāḷiñca saṃsanditvāti attho. Ācariyavādeti attanā parena ca samuddhaṭaaṭṭhakathāya. Otarati ceva sameti cāti attanā uddhaṭehi saṃsandanavasena otarati, parena uddhaṭena sameti. Sabbadubbalāti asabbaññupuggalassa dosavāsanāya yāthāvato atthasampaṭipattiabhāvato vuttaṃ. Pamādapāṭhavasena ācariyavādassa suttānulomena asaṃsandanāpi siyāti āha ‘‘itaro na gahetabbo’’ti.
ஸமெந்தமேவ க³ஹேதப்³ப³ந்தி யே ஸுத்தேன ஸங்ஸந்த³ந்தி, ஏவரூபாவ அத்தா² மஹாபதே³ஸதோ உத்³த⁴ரிதப்³பா³தி த³ஸ்ஸேதி ததா² ததா² உத்³த⁴டஅத்தா²னமேவ ஸுத்தானுலோமத்தா, தேனாஹ ‘‘ஸுத்தானுலோமதோ ஹி ஸுத்தமேவ ப³லவதர’’ந்தி. அப்படிவத்தியந்தி அப்படிபா³ஹியங். காரகஸங்க⁴ஸதி³ஸந்தி பமாணத்தா ஸங்கீ³திகாரகஸங்க⁴ஸதி³ஸங். பு³த்³தா⁴னங் டி²தகாலஸதி³ஸந்தி த⁴ரமானகபு³த்³த⁴ஸதி³ஸந்தி அத்தோ². ஸகவாதீ³ ஸுத்தங் க³ஹெத்வா கதே²தீதிஆதீ³ஸு யோ யதா²பூ⁴தமத்த²ங் க³ஹெத்வா கத²னஸீலோ, ஸோ ஸகவாதீ³. ஸுத்தந்தி ஸங்கீ³தித்தயாருள்ஹங் பாளிவசனங். பரவாதீ³தி மஹாவிஹாரவாஸீ வா ஹோது அஞ்ஞனிகாயவாஸீ வா, யோ விபரீததோ அத்த²ங் க³ஹெத்வா கத²னஸீலோ, ஸோவ இத⁴ ‘‘பரவாதீ³’’தி வுத்தோ. ஸுத்தானுலோமந்தி ஸங்கீ³தித்தயாருள்ஹங் வா அனாருள்ஹங் வா யங்கிஞ்சி விபல்லாஸதோ வா வஞ்சனாய வா ‘‘ஸங்கீ³தித்தயாக³தமித³’’ந்தி த³ஸ்ஸியமானங் ஸுத்தானுலோமங். கேசி ‘‘அஞ்ஞனிகாயே ஸுத்தானுலோம’’ந்தி வத³ந்தி, தங் ந யுத்தங் ஸகவாதீ³பரவாதீ³னங் உபி⁴ன்னம்பி ஸங்கீ³தித்தயாருள்ஹஸுத்தாதீ³னங் ஏவ க³ஹேதப்³ப³தோ. ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘திஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ ஆருள்ஹங் பாளிஆக³தங் பஞ்ஞாயதி, க³ஹேதப்³ப³’’ந்திஆதி³. ந ஹி ஸகவாதீ³ அஞ்ஞனிகாயஸுத்தாதி³ங் பமாணதோ க³ண்ஹாதி, யேன தேஸு ஸுத்தாதீ³ஸு த³ஸ்ஸிதேஸு தத்த² டா²தப்³ப³ங் ப⁴வெய்ய, வக்க²தி ச ‘‘பரோ தஸ்ஸ அகப்பியபா⁴வஸாத⁴கங் ஸுத்ததோ ப³ஹுங் காரணஞ்ச வினிச்ச²யஞ்ச த³ஸ்ஸேதி…பே॰… ‘ஸாதூ⁴’தி ஸம்படிச்சி²த்வா அகப்பியேயேவ டா²தப்³ப³’’ந்தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.45). தஸ்மா பரவாதி³னாபி ஸங்கீ³தித்தயே அனாருள்ஹம்பி அனாருள்ஹமிச்சேவ த³ஸ்ஸீயதி, கேவலங் தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஸுத்தாதி³னோ ஸங்கீ³தித்தயே அனாக³தஸ்ஸ கூடதா, ஆக³தஸ்ஸ ச ப்³யஞ்ஜனச்சா²யாய அஞ்ஞதா² அதி⁴ப்பாயயோஜனா ச விஸேஸோ. தத்த² ச யங் கூடங், தங் அபனீயதி. யங் அஞ்ஞதா² யோஜிதங், தஸ்ஸ விபரீததாஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ங் தத³ஞ்ஞேன ஸுத்தாதி³னா ஸங்ஸந்த³னா கரீயதி. யோ பன பரவாதி³னா க³ஹிதோ அதி⁴ப்பாயோ ஸுத்தந்தாதி³னா ஸங்ஸந்த³தி, ஸோ ஸகவாதி³னாபி அத்தனோ கா³ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜெத்வா க³ஹேதப்³போ³தி உபி⁴ன்னம்பி ஸங்கீ³தித்தயாக³தமேவ ஸுத்தாதி³பமாணந்தி வேதி³தப்³ப³ங். தேனேவ கதா²வத்து²ப்பகரணே ஸகவாதே³ பஞ்ச ஸுத்தஸதானி பரவாதே³ பஞ்சாதி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²; கதா²॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²) ஸுத்தஸஹஸ்ஸம்பி அதி⁴ப்பாயக்³க³ஹணனானத்தேன ஸங்கீ³தித்தயாக³தமேவ க³ஹிதங், ந நிகாயந்தரே கிஞ்சீதி.
Samentameva gahetabbanti ye suttena saṃsandanti, evarūpāva atthā mahāpadesato uddharitabbāti dasseti tathā tathā uddhaṭaatthānameva suttānulomattā, tenāha ‘‘suttānulomato hi suttameva balavatara’’nti. Appaṭivattiyanti appaṭibāhiyaṃ. Kārakasaṅghasadisanti pamāṇattā saṅgītikārakasaṅghasadisaṃ. Buddhānaṃ ṭhitakālasadisanti dharamānakabuddhasadisanti attho. Sakavādī suttaṃ gahetvā kathetītiādīsu yo yathābhūtamatthaṃ gahetvā kathanasīlo, so sakavādī. Suttanti saṅgītittayāruḷhaṃ pāḷivacanaṃ. Paravādīti mahāvihāravāsī vā hotu aññanikāyavāsī vā, yo viparītato atthaṃ gahetvā kathanasīlo, sova idha ‘‘paravādī’’ti vutto. Suttānulomanti saṅgītittayāruḷhaṃ vā anāruḷhaṃ vā yaṃkiñci vipallāsato vā vañcanāya vā ‘‘saṅgītittayāgatamida’’nti dassiyamānaṃ suttānulomaṃ. Keci ‘‘aññanikāye suttānuloma’’nti vadanti, taṃ na yuttaṃ sakavādīparavādīnaṃ ubhinnampi saṅgītittayāruḷhasuttādīnaṃ eva gahetabbato. Tathā hi vakkhati ‘‘tisso saṅgītiyo āruḷhaṃ pāḷiāgataṃ paññāyati, gahetabba’’ntiādi. Na hi sakavādī aññanikāyasuttādiṃ pamāṇato gaṇhāti, yena tesu suttādīsu dassitesu tattha ṭhātabbaṃ bhaveyya, vakkhati ca ‘‘paro tassa akappiyabhāvasādhakaṃ suttato bahuṃ kāraṇañca vinicchayañca dasseti…pe… ‘sādhū’ti sampaṭicchitvā akappiyeyeva ṭhātabba’’nti (pārā. aṭṭha. 1.45). Tasmā paravādināpi saṅgītittaye anāruḷhampi anāruḷhamicceva dassīyati, kevalaṃ tassa tassa suttādino saṅgītittaye anāgatassa kūṭatā, āgatassa ca byañjanacchāyāya aññathā adhippāyayojanā ca viseso. Tattha ca yaṃ kūṭaṃ, taṃ apanīyati. Yaṃ aññathā yojitaṃ, tassa viparītatāsandassanatthaṃ tadaññena suttādinā saṃsandanā karīyati. Yo pana paravādinā gahito adhippāyo suttantādinā saṃsandati, so sakavādināpi attano gāhaṃ vissajjetvā gahetabboti ubhinnampi saṅgītittayāgatameva suttādipamāṇanti veditabbaṃ. Teneva kathāvatthuppakaraṇe sakavāde pañca suttasatāni paravāde pañcāti (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; kathā. aṭṭha. nidānakathā) suttasahassampi adhippāyaggahaṇanānattena saṅgītittayāgatameva gahitaṃ, na nikāyantare kiñcīti.
கே²பந்தி ‘‘கிங் இமினா’’தி படிக்கே²பங் ச²ட்³ட³னங். க³ரஹந்தி ‘‘கிமேஸ பா³லோ ஜானாதீ’’தி நிந்த³னங். ஸுத்தே ஓதாரேதப்³ப³ந்தி யஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ அனுலோமனதோ இத³ங் ஸுத்தானுலோமங் அகாஸி, தஸ்மிங், தத³னுரூபே வா அஞ்ஞதரஸ்மிங் ஸுத்தே அத்தனா க³ஹிதங் ஸுத்தானுலோமங் அத்த²தோ ஸங்ஸந்த³னவஸேன ஓதாரேதப்³ப³ங், ‘‘இமினா ச இமினா ச காரணேன இமஸ்மிங் ஸுத்தே ஸங்ஸந்த³தீ’’தி ஸங்ஸந்தி³த்வா த³ஸ்ஸேதப்³ப³ந்தி அத்தோ². அயந்தி ஸகவாதீ³. பரோதி பரவாதீ³. ஆசரியவாதோ³ ஸுத்தே ஓதாரேதப்³போ³தி யஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ வண்ணனாவஸேன அயங் ஆசரியவாதோ³ பவத்தோ, தஸ்மிங், தாதி³ஸே ச அஞ்ஞதரஸ்மிங் ஸுத்தே புப்³பா³பரஅத்த²ஸங்ஸந்த³னவஸேன ஓதாரேதப்³ப³ங். கா³ரய்ஹாசரியவாதோ³தி பமாத³லிகி²தோ, பி⁴ன்னலத்³தி⁴கேஹி வா ட²பிதோ, ஏஸ நயோ ஸப்³ப³த்த².
Khepanti ‘‘kiṃ iminā’’ti paṭikkhepaṃ chaḍḍanaṃ. Garahanti ‘‘kimesa bālo jānātī’’ti nindanaṃ. Sutte otāretabbanti yassa suttassa anulomanato idaṃ suttānulomaṃ akāsi, tasmiṃ, tadanurūpe vā aññatarasmiṃ sutte attanā gahitaṃ suttānulomaṃ atthato saṃsandanavasena otāretabbaṃ, ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇena imasmiṃ sutte saṃsandatī’’ti saṃsanditvā dassetabbanti attho. Ayanti sakavādī. Paroti paravādī. Ācariyavādo sutte otāretabboti yassa suttassa vaṇṇanāvasena ayaṃ ācariyavādo pavatto, tasmiṃ, tādise ca aññatarasmiṃ sutte pubbāparaatthasaṃsandanavasena otāretabbaṃ. Gārayhācariyavādoti pamādalikhito, bhinnaladdhikehi vā ṭhapito, esa nayo sabbattha.
யங் கிஞ்சி கூடஸுத்தங் பா³ஹிரகஸுத்தாதி³வசனங் ந க³ஹேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ஸுத்தங் ஸுத்தானுலோமே ஓதாரேதப்³ப³ந்திஆதி³ வுத்தங். கு³ள்ஹவெஸ்ஸந்தராதீ³னி மஹாஸங்கி⁴காதி³பி⁴ன்னலத்³தி⁴கானங் பகரணானி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன கு³ள்ஹஉம்மக்³கா³தீ³னங் க³ஹணங் . ஸகவாதீ³ ஸுத்தங் க³ஹெத்வா கதே²தி, பரவாதீ³பி ஸுத்தந்திஆதி³னா அஞ்ஞேபி வாதா³லம்ப³னா வுத்தனயேன ஸக்கா ஞாதுந்தி இத⁴ ந வுத்தா.
Yaṃ kiñci kūṭasuttaṃ bāhirakasuttādivacanaṃ na gahetabbanti dassetuṃ suttaṃ suttānulome otāretabbantiādi vuttaṃ. Guḷhavessantarādīni mahāsaṅghikādibhinnaladdhikānaṃ pakaraṇāni. Ādi-saddena guḷhaummaggādīnaṃ gahaṇaṃ . Sakavādī suttaṃ gahetvā katheti, paravādīpi suttantiādinā aññepi vādālambanā vuttanayena sakkā ñātunti idha na vuttā.
ஏவங் ஸுத்தஸுத்தானுலோமாதி³முகே²ன ஸாமஞ்ஞதோ விவாத³ங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி விஸேஸதோ விவாத³வத்து²ங் தப்³பி³னிச்ச²யமுகே²ன ஸுத்தாதீ³னஞ்ச த³ஸ்ஸேதுங் அத² பனாயங் கப்பியந்திஆதி³ வுத்தங். ஸுத்தே ச ஸுத்தானுலோமே சாதி எத்த² ச-காரோ விகப்பத்தோ², தேன ஆசரியவாதா³தீ³னம்பி ஸங்க³ஹோ, தேனாஹ ‘‘காரணஞ்ச வினிச்ச²யஞ்ச த³ஸ்ஸேதீ’’தி. தத்த² காரணந்தி ஸுத்தாதி³னயங் நிஸ்ஸாய அத்தனோமதியா உத்³த⁴டங் ஹேதுங். வினிச்ச²யந்தி அட்ட²கதா²வினிச்ச²யங். காரணச்சா²யாதி ஸுத்தாதீ³ஸு ‘‘கப்பிய’’ந்தி கா³ஹஸ்ஸ, ‘‘அகப்பிய’’ந்தி கா³ஹஸ்ஸ ச நிமித்தபூ⁴தங் கிச்சே²ன படிபாத³னீயங் அவிபூ⁴தகாரணங் காரணச்சா²யா, காரணபதிரூபகந்தி அத்தோ². வினயஞ்ஹி பத்வாதி இமஸ்ஸ விவரணங் கப்பியாகப்பியவிசாரணமாக³ம்மாதி. ருந்தி⁴தப்³ப³ந்தி கப்பியஸஞ்ஞாய வீதிக்கமகரணங் ருந்தி⁴தப்³ப³ங், தங்னிவாரணசித்தங் த³ள்ஹதரங் காதப்³ப³ங். ஸோதங் பச்சி²ந்தி³தப்³ப³ந்தி தத்த² வீதிக்கமப்பவத்தி பச்சி²ந்தி³தப்³பா³. க³ருகபா⁴வேதி அகப்பியபா⁴வே. ஸுத்தவினிச்ச²யகாரணேஹீதி ஸுத்தேன அட்ட²கதா²வினிச்ச²யேன ச லத்³த⁴காரணேஹி. ஏவந்திஆதி³ யதா²வுத்தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ நிக³மனவசனங். அதிரேககாரணந்தி ஸுத்தாதீ³ஸு புரிமங் புரிமங் அதிரேககாரணங் நாம, ப³ஹுகாரணங் வா.
Evaṃ suttasuttānulomādimukhena sāmaññato vivādaṃ dassetvā idāni visesato vivādavatthuṃ tabbinicchayamukhena suttādīnañca dassetuṃ atha panāyaṃ kappiyantiādi vuttaṃ. Sutte ca suttānulome cāti ettha ca-kāro vikappattho, tena ācariyavādādīnampi saṅgaho, tenāha ‘‘kāraṇañca vinicchayañca dassetī’’ti. Tattha kāraṇanti suttādinayaṃ nissāya attanomatiyā uddhaṭaṃ hetuṃ. Vinicchayanti aṭṭhakathāvinicchayaṃ. Kāraṇacchāyāti suttādīsu ‘‘kappiya’’nti gāhassa, ‘‘akappiya’’nti gāhassa ca nimittabhūtaṃ kicchena paṭipādanīyaṃ avibhūtakāraṇaṃ kāraṇacchāyā, kāraṇapatirūpakanti attho. Vinayañhi patvāti imassa vivaraṇaṃ kappiyākappiyavicāraṇamāgammāti. Rundhitabbanti kappiyasaññāya vītikkamakaraṇaṃ rundhitabbaṃ, taṃnivāraṇacittaṃ daḷhataraṃ kātabbaṃ. Sotaṃ pacchinditabbanti tattha vītikkamappavatti pacchinditabbā. Garukabhāveti akappiyabhāve. Suttavinicchayakāraṇehīti suttena aṭṭhakathāvinicchayena ca laddhakāraṇehi. Evantiādi yathāvuttassa atthassa nigamanavacanaṃ. Atirekakāraṇanti suttādīsu purimaṃ purimaṃ atirekakāraṇaṃ nāma, bahukāraṇaṃ vā.
வாசுக்³க³தந்தி வாசாய உக்³க³தங், தத்த² நிரந்தரங் டி²தந்தி அத்தோ². ‘‘ஸுத்தங் நாம ஸகலங் வினயபிடக’’ந்தி வுத்தத்தா புன ஸுத்ததோதி தத³த்த²படிபாத³கங் ஸுத்தாபி⁴த⁴ம்மபாளிவசனங் அதி⁴ப்பேதங். அனுப்³யஞ்ஜனதோதி இமஸ்ஸ விவரணங் பரிபுச்ச²தோ ச அட்ட²கதா²தோ சாதி. தத்த² பரிபுச்சா²தி ஆசரியஸ்ஸ ஸந்திகா பாளியா அத்த²ஸவனங். அட்ட²கதா²தி பாளிமுத்தகவினிச்ச²யோ. தது³ப⁴யம்பி ஹி பாளிங் அனுக³ந்த்வா அத்த²ஸ்ஸ ப்³யஞ்ஜனதோ ‘‘அனுப்³யஞ்ஜன’’ந்தி வுத்தங். வினயேதி வினயாசாரே, தேனேவ வக்க²தி வினயங் அவிஜஹந்தோ அவோக்கமந்தோதிஆதி³. தத்த² பதிட்டா²னங் நாம ஸஞ்சிச்ச ஆபத்தியா அனாபஜ்ஜனாதி³ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘லஜ்ஜீபா⁴வேன பதிட்டி²தோ’’தி, தேன லஜ்ஜீ ஹோதீதி வுத்தங் ஹோதி. வினயத⁴ரஸ்ஸ லக்க²ணே வத்தப்³பே³ கிங் இமினா லஜ்ஜீபா⁴வேனாதி ஆஹ அலஜ்ஜீ ஹீதிஆதி³. தத்த² ப³ஹுஸ்ஸுதோபீதி இமினா பட²மலக்க²ணஸமன்னாக³மங் த³ஸ்ஸேதி. லாப⁴க³ருதாயாதிஆதி³னா வினயே டி²ததாய அபா⁴வே பட²மலக்க²ணயோகோ³ கிச்சகரோ ந ஹோதி, அத² கோ² அகிச்சகரோ அனத்த²கரோ ஏவாதி த³ஸ்ஸேதி. ஸங்க⁴பே⁴த³ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴கோ³ கலஹோ ஸங்க⁴ராஜி.
Vācuggatanti vācāya uggataṃ, tattha nirantaraṃ ṭhitanti attho. ‘‘Suttaṃ nāma sakalaṃ vinayapiṭaka’’nti vuttattā puna suttatoti tadatthapaṭipādakaṃ suttābhidhammapāḷivacanaṃ adhippetaṃ. Anubyañjanatoti imassa vivaraṇaṃ paripucchato ca aṭṭhakathāto cāti. Tattha paripucchāti ācariyassa santikā pāḷiyā atthasavanaṃ. Aṭṭhakathāti pāḷimuttakavinicchayo. Tadubhayampi hi pāḷiṃ anugantvā atthassa byañjanato ‘‘anubyañjana’’nti vuttaṃ. Vinayeti vinayācāre, teneva vakkhati vinayaṃ avijahanto avokkamantotiādi. Tattha patiṭṭhānaṃ nāma sañcicca āpattiyā anāpajjanādi hotīti āha ‘‘lajjībhāvena patiṭṭhito’’ti, tena lajjī hotīti vuttaṃ hoti. Vinayadharassa lakkhaṇe vattabbe kiṃ iminā lajjībhāvenāti āha alajjī hītiādi. Tattha bahussutopīti iminā paṭhamalakkhaṇasamannāgamaṃ dasseti. Lābhagarutāyātiādinā vinaye ṭhitatāya abhāve paṭhamalakkhaṇayogo kiccakaro na hoti, atha kho akiccakaro anatthakaro evāti dasseti. Saṅghabhedassa pubbabhāgo kalaho saṅgharāji.
வித்து²னதீதி வித்த²ம்ப⁴தி, நித்து²னதி வா ஸந்திட்டி²துங் ந ஸக்கோதி, தேனாஹ யங் யந்திஆதி³. ஆசரியபரம்பராதி ஆசரியானங் வினிச்ச²யபரம்பரா, தேனேவ வக்க²தி ‘‘அத்தனோ மதிங் பஹாய…பே॰… யதா² ஆசரியோ ச ஆசரியாசரியோ ச பாளிஞ்ச பரிபுச்ச²ஞ்ச வத³ந்தி, ததா² ஞாதுங் வட்டதீ’’தி. ந ஹி ஆசரியானங் நாமமத்ததோ பரம்பராஜானநே பயோஜனமத்தி². புப்³பா³பரானுஸந்தி⁴தோதி புப்³ப³வசனஸ்ஸ அபரவசனேன ஸஹ அத்த²ஸம்ப³ந்த⁴ஜானநதோ. அத்த²தோதி பத³த்த²பிண்ட³த்த²அதி⁴ப்பேதத்தா²தி³தோ. காரணதோதி தத³த்து²பபத்திதோ. தே²ரவாத³ங்க³ந்தி தே²ரவாத³படிபாடிங், தேஸங் வினிச்ச²யபடிபாடிந்தி அத்தோ².
Vitthunatīti vitthambhati, nitthunati vā santiṭṭhituṃ na sakkoti, tenāha yaṃ yantiādi. Ācariyaparamparāti ācariyānaṃ vinicchayaparamparā, teneva vakkhati ‘‘attano matiṃ pahāya…pe… yathā ācariyo ca ācariyācariyo ca pāḷiñca paripucchañca vadanti, tathā ñātuṃ vaṭṭatī’’ti. Na hi ācariyānaṃ nāmamattato paramparājānane payojanamatthi. Pubbāparānusandhitoti pubbavacanassa aparavacanena saha atthasambandhajānanato. Atthatoti padatthapiṇḍatthaadhippetatthādito. Kāraṇatoti tadatthupapattito. Theravādaṅganti theravādapaṭipāṭiṃ, tesaṃ vinicchayapaṭipāṭinti attho.
இமேஹி ச பன தீஹி லக்க²ணேஹீதி எத்த² பட²மேன லக்க²ணேன வினயஸ்ஸ ஸுட்டு² உக்³க³ஹிதபா⁴வோ வுத்தோ. து³தியேனஸ்ஸ லஜ்ஜீபா⁴வேன சேவ அசலதாய ச பதிட்டி²ததா. ததியேன பாளிஅட்ட²கதா²ஸு அனுரூபேன அனாக³தம்பி தத³னுலோமதோ ஆசரியேஹி தி³ன்னநயதோ வினிச்சி²னிதுங் ஸமத்த²தா. ஓதிண்ணே வத்து²ஸ்மிந்தி சோத³னாவஸேன வீதிக்கமவத்து²ஸ்மிங் ஸங்க⁴மஜ்ஜே² ஓதிண்ணே. சோத³கேன சுதி³தகேன ச வுத்தே வத்தப்³பே³தி ஏவங் ஓதிண்ணே வத்து²ங் நிஸ்ஸாய சோத³கேன ‘‘தி³ட்ட²ங் ஸுத’’ந்திஆதி³னா சுதி³தகேன ‘‘அத்தி² நத்தீ²’’திஆதி³னா ச யங் வத்தப்³ப³ங், தஸ்மிங் வத்தப்³பே³ வுத்தேதி அத்தோ². து²ல்லச்சயது³ப்³பா⁴ஸிதானங் மாதிகாய அனாக³தத்தா ‘‘பஞ்சன்னங் ஆபத்தீன’’ந்தி வுத்தங். திகது³க்கடந்தி ‘‘அனுபஸம்பன்னே உபஸம்பன்னஸஞ்ஞீ உஜ்ஜா²யதி வா கீ²யதி வா ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸா’’திஆதி³னா (பாசி॰ 106 தோ²கங் விஸதி³ஸங்) ஆக³தங் திகது³க்கடங். அஞ்ஞதரங் வா ஆபத்திந்தி ‘‘காலே விகாலஸஞ்ஞீ ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸ, காலே வேமதிகோ ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸா’’திஆதி³கங் (பாசி॰ 250) து³கது³க்கடங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். அந்தராபத்திந்தி தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸிக்கா²பதே³ ஆக³தவத்து²வீதிக்கமங் வினா அஞ்ஞஸ்மிங் வத்து²வீதிக்கமே நிதா³னதோ பபு⁴தி வினீதவத்து²பரியோஸானா அந்தரந்தரா வுத்தங் ஆபத்திங். இத⁴ பன ‘‘வத்து²ங் ஓலோகேதீ’’தி விஸுங் க³ஹிதத்தா தத³வஸேஸா அந்தராபத்தீதி க³ஹிதா. படிலாதங் உக்கி²பதீதி இத³ங் விஸிப்³ப³னஸிக்கா²பதே³ (பாசி॰ 350-351) ஆக³தங். தத்த² ட³ய்ஹமானங் அலாதங் அக்³கி³கபாலாதி³தோ ப³ஹி பதிதங் அவிஜ்ஜா²தமேவ படிஉக்கி²பதி , புன யதா²டா²னே ட²பேதீதி அத்தோ². விஜ்ஜா²தங் பன பக்கி²பந்தஸ்ஸ பாசித்தியமேவ. அனாபத்திந்தி எத்த² அந்தரந்தரா வுத்தா அனாபத்திபி அத்தி², ‘‘அனாபத்தி, பி⁴க்க²வே, இத்³தி⁴மஸ்ஸ இத்³தி⁴விஸயே’’திஆதி³ (பாரா॰ 159) விய ஸாபி ஸங்க³ய்ஹதி.
Imehi ca pana tīhi lakkhaṇehīti ettha paṭhamena lakkhaṇena vinayassa suṭṭhu uggahitabhāvo vutto. Dutiyenassa lajjībhāvena ceva acalatāya ca patiṭṭhitatā. Tatiyena pāḷiaṭṭhakathāsu anurūpena anāgatampi tadanulomato ācariyehi dinnanayato vinicchinituṃ samatthatā. Otiṇṇe vatthusminti codanāvasena vītikkamavatthusmiṃ saṅghamajjhe otiṇṇe. Codakena cuditakena ca vutte vattabbeti evaṃ otiṇṇe vatthuṃ nissāya codakena ‘‘diṭṭhaṃ suta’’ntiādinā cuditakena ‘‘atthi natthī’’tiādinā ca yaṃ vattabbaṃ, tasmiṃ vattabbe vutteti attho. Thullaccayadubbhāsitānaṃ mātikāya anāgatattā ‘‘pañcannaṃ āpattīna’’nti vuttaṃ. Tikadukkaṭanti ‘‘anupasampanne upasampannasaññī ujjhāyati vā khīyati vā āpatti dukkaṭassā’’tiādinā (pāci. 106 thokaṃ visadisaṃ) āgataṃ tikadukkaṭaṃ. Aññataraṃ vā āpattinti ‘‘kāle vikālasaññī āpatti dukkaṭassa, kāle vematiko āpatti dukkaṭassā’’tiādikaṃ (pāci. 250) dukadukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ. Antarāpattinti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade āgatavatthuvītikkamaṃ vinā aññasmiṃ vatthuvītikkame nidānato pabhuti vinītavatthupariyosānā antarantarā vuttaṃ āpattiṃ. Idha pana ‘‘vatthuṃ oloketī’’ti visuṃ gahitattā tadavasesā antarāpattīti gahitā. Paṭilātaṃ ukkhipatīti idaṃ visibbanasikkhāpade (pāci. 350-351) āgataṃ. Tattha ḍayhamānaṃ alātaṃ aggikapālādito bahi patitaṃ avijjhātameva paṭiukkhipati , puna yathāṭhāne ṭhapetīti attho. Vijjhātaṃ pana pakkhipantassa pācittiyameva. Anāpattinti ettha antarantarā vuttā anāpattipi atthi, ‘‘anāpatti, bhikkhave, iddhimassa iddhivisaye’’tiādi (pārā. 159) viya sāpi saṅgayhati.
பாராஜிகாபத்தீதி ந தாவ வத்தப்³ப³ந்தி இத³ங் ஆபன்னபுக்³க³லேன லஜ்ஜீத⁴ம்மே ட²த்வா யதா²பூ⁴தங் ஆவிகரணேபி து³ப்³பி³னிச்ச²யங் அதி³ன்னாதா³னாதி³ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். யங் பன மேது²னாதீ³ஸு விஜானநங், தங் வத்தப்³ப³மேவ, தேனாஹ மேது²னத⁴ம்மவீதிக்கமோ ஹீதிஆதி³. யோ பன அலஜ்ஜிதாய படிஞ்ஞங் அத³த்வா விக்கே²பங் கரோதி, தஸ்ஸ ஆபத்தி ந ஸக்கா ஓளாரிகாபி வினிச்சி²னிதுங், யாவ ஸோ யதா²பூ⁴தங் நாவி கரோதி, ஸங்க⁴ஸ்ஸ ச ஆபத்திஸந்தே³ஹோ ந விக³ச்ச²தி, தாவ நாஸிதகோவ ப⁴விஸ்ஸதி. ஸுகு²மாதி சித்தபரிவத்தியா ஸுகு²மதாய ஸுகு²மா. தேனாஹ ‘‘சித்தலஹுகா’’தி, சித்தங் தஸ்ஸ லஹுகந்தி அத்தோ². தேதி வீதிக்கமே. தங்வத்து²கந்தி அதி³ன்னாதா³னாதி³மூலகங். யங் ஆசரியோ ப⁴ணதி, தங் கரோஹீதிஆதி³ ஸப்³ப³ங் லஜ்ஜீபேஸலங் குக்குச்சகமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். யோ யாதா²வதோ பகாஸெத்வா ஸுத்³தி⁴மேவ க³வேஸதி, தேனாபி, பாராஜிகோஸீதி ந வத்தப்³போ³தி அனாபத்திகோடியாபி ஸங்கியமானத்தா வுத்தங், தேனேவ ‘‘பாராஜிகச்சா²யா’’தி வுத்தங். ஸீலானி ஸோதெ⁴த்வாதி யஸ்மிங் வீதிக்கமே பாராஜிகாஸங்கா வத்ததி, தத்த² பாராஜிகாபா⁴வபக்க²ங் க³ஹெத்வா தே³ஸனாவுட்டா²னகா³மினீனங் ஆபத்தீனங் ஸோத⁴னவஸேன ஸீலானி ஸோதெ⁴த்வா. த்³வத்திங்ஸாகாரந்தி பாகடபா⁴வதோ உபலக்க²ணவஸேன வுத்தங், யங் கிஞ்சி அபி⁴ருசிதங் மனஸிகாதுங் வட்டதேவ. கம்மட்டா²னங் க⁴டியதீதி விப்படிஸாரமூலகேன விக்கே²பேன அந்தரந்தரா க²ண்ட³ங் அத³ஸ்ஸெத்வா பப³ந்த⁴வஸேன சித்தேன ஸங்க⁴டியதி. ஸங்கா²ராதி விபஸ்ஸனாகம்மட்டா²னவஸேன வுத்தங். ஸாபத்திகஸ்ஸ ஹி பகு³ணம்பி கம்மட்டா²னங் ந ஸுட்டு² உபட்டா²தி, பகே³வ பாராஜிகஸ்ஸ. தஸ்ஸ ஹி விப்படிஸாரனின்னதாய சித்தங் ஏகக்³க³ங் ந ஹோதி. ஏகஸ்ஸ பன விதக்கவிக்கே²பாதி³ப³ஹுலஸ்ஸ ஸுத்³த⁴ஸீலஸ்ஸபி சித்தங் ந ஸமாதி⁴யதி, தங் இத⁴ பாராஜிகமூலகந்தி ந க³ஹேதப்³ப³ங். கதபாபமூலகேன விப்படிஸாரேனேவெத்த² சித்தஸ்ஸ அஸமாதி⁴யனங் ஸந்தா⁴ய ‘‘கம்மட்டா²னங் ந க⁴டியதீ’’தி வுத்தங், தேனாஹ விப்படிஸாரக்³கி³னாதிஆதி³. அத்தனாதி சித்தேன கரணபூ⁴தேன புக்³க³லோ கத்தா ஜானாதி, பச்சத்தே வா கரணவசனங், அத்தா ஸயங் பஜானாதீதி அத்தோ².
Pārājikāpattīti na tāva vattabbanti idaṃ āpannapuggalena lajjīdhamme ṭhatvā yathābhūtaṃ āvikaraṇepi dubbinicchayaṃ adinnādānādiṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ pana methunādīsu vijānanaṃ, taṃ vattabbameva, tenāha methunadhammavītikkamo hītiādi. Yo pana alajjitāya paṭiññaṃ adatvā vikkhepaṃ karoti, tassa āpatti na sakkā oḷārikāpi vinicchinituṃ, yāva so yathābhūtaṃ nāvi karoti, saṅghassa ca āpattisandeho na vigacchati, tāva nāsitakova bhavissati. Sukhumāti cittaparivattiyā sukhumatāya sukhumā. Tenāha ‘‘cittalahukā’’ti, cittaṃ tassa lahukanti attho. Teti vītikkame. Taṃvatthukanti adinnādānādimūlakaṃ. Yaṃ ācariyo bhaṇati, taṃ karohītiādi sabbaṃ lajjīpesalaṃ kukkuccakameva sandhāya vuttaṃ. Yo yāthāvato pakāsetvā suddhimeva gavesati, tenāpi, pārājikosīti na vattabboti anāpattikoṭiyāpi saṅkiyamānattā vuttaṃ, teneva ‘‘pārājikacchāyā’’ti vuttaṃ. Sīlāni sodhetvāti yasmiṃ vītikkame pārājikāsaṅkā vattati, tattha pārājikābhāvapakkhaṃ gahetvā desanāvuṭṭhānagāminīnaṃ āpattīnaṃ sodhanavasena sīlāni sodhetvā. Dvattiṃsākāranti pākaṭabhāvato upalakkhaṇavasena vuttaṃ, yaṃ kiñci abhirucitaṃ manasikātuṃ vaṭṭateva. Kammaṭṭhānaṃ ghaṭiyatīti vippaṭisāramūlakena vikkhepena antarantarā khaṇḍaṃ adassetvā pabandhavasena cittena saṅghaṭiyati. Saṅkhārāti vipassanākammaṭṭhānavasena vuttaṃ. Sāpattikassa hi paguṇampi kammaṭṭhānaṃ na suṭṭhu upaṭṭhāti, pageva pārājikassa. Tassa hi vippaṭisāraninnatāya cittaṃ ekaggaṃ na hoti. Ekassa pana vitakkavikkhepādibahulassa suddhasīlassapi cittaṃ na samādhiyati, taṃ idha pārājikamūlakanti na gahetabbaṃ. Katapāpamūlakena vippaṭisārenevettha cittassa asamādhiyanaṃ sandhāya ‘‘kammaṭṭhānaṃ na ghaṭiyatī’’ti vuttaṃ, tenāha vippaṭisāragginātiādi. Attanāti cittena karaṇabhūtena puggalo kattā jānāti, paccatte vā karaṇavacanaṃ, attā sayaṃ pajānātīti attho.
சதுப்³பி³த⁴வினயாதி³கதா²வண்ணனானயோ நிட்டி²தோ.
Catubbidhavinayādikathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 1. பட²மபாராஜிகங் • 1. Paṭhamapārājikaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. பட²மபாராஜிகங் • 1. Paṭhamapārājikaṃ
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / சதுப்³பி³த⁴வினயகதா²வண்ணனா • Catubbidhavinayakathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / சதுப்³பி³த⁴வினயகதா²வண்ணனா • Catubbidhavinayakathāvaṇṇanā
