| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
Catubbidhavinayakathāvaṇṇanā
၄၅. နီဟရိတ္ဝာတိ သာသနတော နီဟရိတ္ဝာ။ တထာ ဟိ ‘‘ပဉ္စဟုပာလိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ န ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ န ဇာနာတီ’’တိ (ပရိ. ၄၄၂) ဧဝမာဒိပရိယတ္တိသာသနတော သုတ္တံ သုတ္တာနုလောမဉ္စ နီဟရိတ္ဝာ ပကာသေသုံ, ‘‘အနာပတ္တိ ဧဝံ အမ္ဟာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာတိ ဂဏ္ဟာတီ’’တိ ဧဝမာဒိပရိယတ္တိသာသနတော အာစရိယဝာဒံ နီဟရိတ္ဝာ ပကာသေသုံ, ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထုသ္မိံ (ပာရာ. ၇၈) ‘‘အာယသ္မာ ဥပာလိ ဧဝမာဟ အနာပတ္တိ အာဝုသော သုပိနန္တေနာ’’တိ ဧဝမာဒိပရိယတ္တိသာသနတော ဧဝ အတ္တနောမတိံ နီဟရိတ္ဝာ ပကာသေသုံ။ တာယ ဟိ အတ္တနောမတိယာ ထေရော ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနံ လဘိ။
45.Nīharitvāti sāsanato nīharitvā. Tathā hi ‘‘pañcahupāli aṅgehi samannāgatena bhikkhunā nānuyuñjitabbaṃ. Katamehi pañcahi? Suttaṃ na jānāti, suttānulomaṃ na jānātī’’ti (pari. 442) evamādipariyattisāsanato suttaṃ suttānulomañca nīharitvā pakāsesuṃ, ‘‘anāpatti evaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ uggaho paripucchāti gaṇhātī’’ti evamādipariyattisāsanato ācariyavādaṃ nīharitvā pakāsesuṃ, bhārukacchakavatthusmiṃ (pārā. 78) ‘‘āyasmā upāli evamāha anāpatti āvuso supinantenā’’ti evamādipariyattisāsanato eva attanomatiṃ nīharitvā pakāsesuṃ. Tāya hi attanomatiyā thero etadaggaṭṭhānaṃ labhi.
ဝုတ္တန္တိ နာဂသေနတ္ထေရေန ဝုတ္တံ။ ပဇ္ဇတေ အနေန အတ္ထောတိ ပဒံ, ဘဂဝတာ ကဏ္ဌာဒိဝဏ္ဏပ္ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ အာဟစ္စ ဝိသေသေတ္ဝာ ဘာသိတံ ပဒံ အာဟစ္စပဒံ, ဘဂဝတောယေဝ ဝစနံ။ တေနာဟ ‘‘အာဟစ္စပဒန္တိ သုတ္တံ အဓိပ္ပေတ’’န္တိ။ ‘‘ဣဒံ ကပ္ပတိ, ဣဒံ န ကပ္ပတီ’’တိ ဧဝံ အဝိသေသေတ္ဝာ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ‘ဣဒံ န ကပ္ပတီ’တိ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ, တဉ္စေ အကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ, ကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ, တံ ဝော န ကပ္ပတီ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ. ၃၀၅) ဝုတ္တံ သာမညလက္ခဏံ ဣဓ ‘‘ရသော’’တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ရသောတိ သုတ္တာနုလောမ’’န္တိ။ ဓမ္မသင္ဂာဟကပ္ပဘုတိအာစရိယပရမ္ပရတော အာနီတာ အဋ္ဌကထာတန္တိ ဣဓ ‘‘အာစရိယဝံသော’’တိ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘အာစရိယဝံသောတိ အာစရိယဝာဒော’’တိ။
Vuttanti nāgasenattherena vuttaṃ. Pajjate anena atthoti padaṃ, bhagavatā kaṇṭhādivaṇṇappavattiṭṭhānaṃ āhacca visesetvā bhāsitaṃ padaṃ āhaccapadaṃ, bhagavatoyeva vacanaṃ. Tenāha ‘‘āhaccapadanti suttaṃ adhippeta’’nti. ‘‘Idaṃ kappati, idaṃ na kappatī’’ti evaṃ avisesetvā ‘‘yaṃ, bhikkhave, mayā ‘idaṃ na kappatī’ti appaṭikkhittaṃ, tañce akappiyaṃ anulometi, kappiyaṃ paṭibāhati, taṃ vo na kappatī’’tiādinā (mahāva. 305) vuttaṃ sāmaññalakkhaṇaṃ idha ‘‘raso’’ti adhippetanti āha ‘‘rasoti suttānuloma’’nti. Dhammasaṅgāhakappabhutiācariyaparamparato ānītā aṭṭhakathātanti idha ‘‘ācariyavaṃso’’ti adhippetāti āha ‘‘ācariyavaṃsoti ācariyavādo’’ti.
ဣဓ ဝိနယဝိနိစ္ဆယသ္သ အဓိကတတ္တာ တဒနုစ္ဆဝိကမေဝ သုတ္တံ ဒသ္သေန္တော အာဟ – ‘‘သုတ္တံ နာမ သကလေ ဝိနယပိဋကေ ပာဠီ’’တိ။ မဟာပဒေသာတိ မဟာဩကာသာ, မဟန္တာနိ ဝိနယသ္သ ပတိဋ္ဌာပနဋ္ဌာနာနိ ယေသု ပတိဋ္ဌာပိတော ဝိနယော ဝိနိစ္ဆယတိ အသန္ဒေဟတော။ မဟန္တာနိ ဝာ ကာရဏာနိ မဟာပဒေသာ, မဟန္တာနိ ဝိနယဝိနိစ္ဆယကာရဏာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အတ္ထတော ပန ‘ယံ, ဘိက္ခဝေ’တိအာဒိနာ ဝုတ္တာ သာဓိပ္ပာယာ ပာဠိယေဝ မဟာပဒေသာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေနေဝာဟ ‘‘ယေ ဘဂဝတာ ဧဝံ ဝုတ္တာ’’တိအာဒိ။ ဣမေ စ မဟာပဒေသာ ခန္ဓကေ အာဂတာ, တသ္မာ တေသံ ဝိနိစ္ဆယကထာ တတ္ထေဝ အာဝိ ဘဝိသ္သတီတိ ဣဓ န ဝုစ္စတိ။ ယဒိပိ တတ္ထ တတ္ထ ဘဂဝတာ ပဝတ္တိတာ ပကိဏ္ဏကဒေသနာဝ အဋ္ဌကထာ, သာ ပန ဓမ္မသင္ဂာဟကေဟိ ပဌမံ တီဏိ ပိဋကာနိ သင္ဂာယိတ္ဝာ တသ္သ အတ္ထဝဏ္ဏနာနုရူပေနေဝ ဝာစနာမဂ္ဂံ အာရောပိတတ္တာ ‘‘အာစရိယဝာဒော’’တိ ဝုစ္စတိ အာစရိယာ ဝဒန္တိ သံဝဏ္ဏေန္တိ ပာဠိံ ဧတေနာတိ ကတ္ဝာ။ တေနာဟ – ‘‘အာစရိယဝာဒော နာမ။ပေ.။ အဋ္ဌကထာတန္တီ’’တိ။ တိသ္သော သင္ဂီတိယော အာရုဠ္ဟောယေဝ စ ဗုဒ္ဓဝစနသ္သ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာဘူတော ကထာမဂ္ဂော မဟာမဟိန္ဒတ္ထေရေန တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပံ အာဘတော, ပစ္ဆာ တမ္ဗပဏ္ဏိယေဟိ မဟာထေရေဟိ သီဟဠဘာသာယ ဌပိတော နိကာယန္တရလဒ္ဓိသင္ကရပရိဟရဏတ္ထံ။ ကိဉ္စာပိ အတ္တနောမတိ သုတ္တာဒီဟိ သံသန္ဒိတ္ဝာဝ ပရိကပ္ပီယတိ, တထာပိ သာ န သုတ္တာဒီသု ဝိသေသတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ အာဟ ‘‘သုတ္တသုတ္တာနုလောမအာစရိယဝာဒေ မုဉ္စိတ္ဝာ’’တိ။ အနုဗုဒ္ဓိယာတိ သုတ္တာဒီနိယေဝ အနုဂတဗုဒ္ဓိယာ။ နယဂ္ဂာဟေနာတိ သုတ္တာဒိတော လဗ္ဘမာနနယဂ္ဂဟဏေန။
Idha vinayavinicchayassa adhikatattā tadanucchavikameva suttaṃ dassento āha – ‘‘suttaṃ nāma sakale vinayapiṭake pāḷī’’ti. Mahāpadesāti mahāokāsā, mahantāni vinayassa patiṭṭhāpanaṭṭhānāni yesu patiṭṭhāpito vinayo vinicchayati asandehato. Mahantāni vā kāraṇāni mahāpadesā, mahantāni vinayavinicchayakāraṇānīti vuttaṃ hoti. ‘‘Atthato pana ‘yaṃ, bhikkhave’tiādinā vuttā sādhippāyā pāḷiyeva mahāpadesā’’ti vadanti. Tenevāha ‘‘ye bhagavatā evaṃ vuttā’’tiādi. Ime ca mahāpadesā khandhake āgatā, tasmā tesaṃ vinicchayakathā tattheva āvi bhavissatīti idha na vuccati. Yadipi tattha tattha bhagavatā pavattitā pakiṇṇakadesanāva aṭṭhakathā, sā pana dhammasaṅgāhakehi paṭhamaṃ tīṇi piṭakāni saṅgāyitvā tassa atthavaṇṇanānurūpeneva vācanāmaggaṃ āropitattā ‘‘ācariyavādo’’ti vuccati ācariyā vadanti saṃvaṇṇenti pāḷiṃ etenāti katvā. Tenāha – ‘‘ācariyavādo nāma…pe… aṭṭhakathātantī’’ti. Tisso saṅgītiyo āruḷhoyeva ca buddhavacanassa atthasaṃvaṇṇanābhūto kathāmaggo mahāmahindattherena tambapaṇṇidīpaṃ ābhato, pacchā tambapaṇṇiyehi mahātherehi sīhaḷabhāsāya ṭhapito nikāyantaraladdhisaṅkarapariharaṇatthaṃ. Kiñcāpi attanomati suttādīhi saṃsanditvāva parikappīyati, tathāpi sā na suttādīsu visesato niddiṭṭhāti āha ‘‘suttasuttānulomaācariyavāde muñcitvā’’ti. Anubuddhiyāti suttādīniyeva anugatabuddhiyā. Nayaggāhenāti suttādito labbhamānanayaggahaṇena.
အတ္တနောမတိံ သာမညတော ပဌမံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ တမေဝ ဝိသေသေတ္ဝာ ဒသ္သေန္တော ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဣဒာနိ တတ္ထ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာကာရံ ဒသ္သေန္တော အာဟ – ‘‘တံ ပန အတ္တနောမတိံ ဂဟေတ္ဝာ ကထေန္တေနာ’’တိအာဒိ။ အတ္ထေနာတိ အတ္တနာ သလ္လက္ခိတေန အတ္ထေန။ အာစရိယဝာဒေ ဩတာရေတဗ္ဗာတိ အာစရိယဝာဒေ ဉာဏေန အနုပ္ပဝေသေတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလာတိ ပုဂ္ဂလသ္သ သယံ ပဋိဘာနဘာဝတော။ ပမာဒပာဌဝသေန အာစရိယဝာဒသ္သ ကဒာစိ သုတ္တာနုလောမေန အသံသန္ဒနာပိ သိယာ, သော န ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ – ‘‘အာစရိယဝာဒောပိ။ပေ.။ သမေန္တော ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ သမေန္တမေဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ယထာ သုတ္တေန သံသန္ဒတိ, ဧဝံ မဟာပဒေသတော အတ္ထာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ ဒသ္သေတိ။ သုတ္တာနုလောမသ္သ သုတ္တေကဒေသတ္တေပိ သုတ္တေ ဝိယ ‘‘ဣဒံ ကပ္ပတိ, ဣဒံ န ကပ္ပတီ’’တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ အာဟစ္စဘာသိတံ ကိဉ္စိ နတ္ထီတိ အာဟ – ‘‘သုတ္တာနုလောမတော ဟိ သုတ္တမေဝ ဗလဝတရ’’န္တိ။ အပ္ပဋိဝတ္တိယန္တိ အပ္ပဋိဗာဟိယံ။ ကာရကသင္ဃသဒိသန္တိ ပမာဏတ္တာ သင္ဂီတိကာရကသင္ဃသဒိသံ။ ဗုဒ္ဓာနံ ဌိတကာလသဒိသန္တိ ဣမိနာ ဗုဒ္ဓေဟေဝ ကထိတတ္တာ ဓရမာနဗုဒ္ဓသဒိသန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုတ္တေ ဟိ ပဋိဗာဟိတေ ဗုဒ္ဓောဝ ပဋိဗာဟိတော ဟောတိ။ သကဝာဒီ သုတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ကထေတီတိ သကဝာဒီ အတ္တနော သုတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဝောဟရတိ။ ပရဝာဒီ သုတ္တာနုလောမန္တိ အညနိကာယဝာဒီ အတ္တနော နိကာယေ သုတ္တာနုလောမံ ဂဟေတ္ဝာ ကထေတိ။ ခေပံ ဝာ ဂရဟံ ဝာ အကတ္ဝာတိ ‘‘ကိံ ဣမိနာ’’တိ ခေပံ ဝာ ‘‘ကိမေသ ဗာလော ဝဒတီ’’တိ ဂရဟံ ဝာ အကတ္ဝာ။ သုတ္တာနုလောမန္တိ ပရဝာဒိနာ ဝုတ္တံ အညနိကာယေ သုတ္တာနုလောမံ။ သုတ္တေ ဩတာရေတဗ္ဗန္တိ သကဝာဒိနာ အတ္တနော သုတ္တေ ဩတာရေတဗ္ဗံ။ သုတ္တသ္မိံယေဝ ဌာတဗ္ဗန္တိ အတ္တနော သုတ္တေယေဝ ဌာတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သေသဝာရေသုပိ အတ္ထယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ အယန္တိ သကဝာဒီ။ ပရောတိ အညနိကာယဝာဒီ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။
Attanomatiṃ sāmaññato paṭhamaṃ dassetvā idāni tameva visesetvā dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Idāni tattha paṭipajjitabbākāraṃ dassento āha – ‘‘taṃ pana attanomatiṃ gahetvā kathentenā’’tiādi. Atthenāti attanā sallakkhitena atthena. Ācariyavāde otāretabbāti ācariyavāde ñāṇena anuppavesetabbā. Sabbadubbalāti puggalassa sayaṃ paṭibhānabhāvato. Pamādapāṭhavasena ācariyavādassa kadāci suttānulomena asaṃsandanāpi siyā, so na gahetabboti dassento āha – ‘‘ācariyavādopi…pe… samento eva gahetabbo’’ti. Samentameva gahetabbanti yathā suttena saṃsandati, evaṃ mahāpadesato atthā uddharitabbāti dasseti. Suttānulomassa suttekadesattepi sutte viya ‘‘idaṃ kappati, idaṃ na kappatī’’ti paricchinditvā āhaccabhāsitaṃ kiñci natthīti āha – ‘‘suttānulomato hi suttameva balavatara’’nti. Appaṭivattiyanti appaṭibāhiyaṃ. Kārakasaṅghasadisanti pamāṇattā saṅgītikārakasaṅghasadisaṃ. Buddhānaṃ ṭhitakālasadisanti iminā buddheheva kathitattā dharamānabuddhasadisanti vuttaṃ hoti. Sutte hi paṭibāhite buddhova paṭibāhito hoti. Sakavādī suttaṃ gahetvā kathetīti sakavādī attano suttaṃ gahetvā voharati. Paravādī suttānulomanti aññanikāyavādī attano nikāye suttānulomaṃ gahetvā katheti. Khepaṃ vā garahaṃ vā akatvāti ‘‘kiṃ iminā’’ti khepaṃ vā ‘‘kimesa bālo vadatī’’ti garahaṃ vā akatvā. Suttānulomanti paravādinā vuttaṃ aññanikāye suttānulomaṃ. Sutte otāretabbanti sakavādinā attano sutte otāretabbaṃ. Suttasmiṃyeva ṭhātabbanti attano sutteyeva ṭhātabbaṃ. Evaṃ sesavāresupi atthayojanā kātabbā. Ayanti sakavādī. Paroti aññanikāyavādī. Evaṃ sesesupi.
နနု စ ‘‘သုတ္တာနုလောမတော သုတ္တမေဝ ဗလဝတရ’’န္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ, ဣဓ ပန ‘‘သုတ္တာနုလောမေ သုတ္တံ ဩတာရေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? နာယံ ဝိရောဓော။ ‘‘သုတ္တာနုလောမတော သုတ္တမေဝ ဗလဝတရ’’န္တိ ဟိ ဣဒံ သကမတေယေဝ သုတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ သကမတိပရိယာပန္နမေဝ သုတ္တာဒိံ သန္ဓာယ ‘‘အတ္တနောမတိ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလာ, အတ္တနောမတိတော အာစရိယဝာဒော ဗလဝတရော, အာစရိယဝာဒတော သုတ္တာနုလောမံ ဗလဝတရံ, သုတ္တာနုလောမတော သုတ္တမေဝ ဗလဝတရ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ပရဝာဒိနာ အာနီတံ အညနိကာယေ သုတ္တံ သန္ဓာယ ‘‘သုတ္တာနုလောမေ သုတ္တံ ဩတာရေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပရဝာဒိနာ အာနီတံ သုတ္တာဒိံ အတ္တနော သုတ္တာနုလောမအာစရိယဝာဒအတ္တနောမတီသု ဩတာရေတ္ဝာ သမေန္တံယေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဣတရံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အယံ နယော ဣဓ ဝုစ္စတီတိ န ကောစိ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓော။
Nanu ca ‘‘suttānulomato suttameva balavatara’’nti heṭṭhā vuttaṃ, idha pana ‘‘suttānulome suttaṃ otāretabba’’ntiādi kasmā vuttanti? Nāyaṃ virodho. ‘‘Suttānulomato suttameva balavatara’’nti hi idaṃ sakamateyeva suttaṃ sandhāya vuttaṃ. Tattha hi sakamatipariyāpannameva suttādiṃ sandhāya ‘‘attanomati sabbadubbalā, attanomatito ācariyavādo balavataro, ācariyavādato suttānulomaṃ balavataraṃ, suttānulomato suttameva balavatara’’nti ca vuttaṃ. Idha pana paravādinā ānītaṃ aññanikāye suttaṃ sandhāya ‘‘suttānulome suttaṃ otāretabba’’ntiādi vuttaṃ. Tasmā paravādinā ānītaṃ suttādiṃ attano suttānulomaācariyavādaattanomatīsu otāretvā samentaṃyeva gahetabbaṃ, itaraṃ na gahetabbanti ayaṃ nayo idha vuccatīti na koci pubbāparavirodho.
ဗာဟိရကသုတ္တန္တိ တိသ္သော သင္ဂီတိယော အနာရုဠ္ဟဂုဠ္ဟဝေသ္သန္တရာဒီနိ မဟာသင္ဃိကနိကာယဝာသီနံ သုတ္တာနိ။ ဝေဒလ္လာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဂုဠ္ဟဥမ္မဂ္ဂာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, ဣတရံ ဂာရယ္ဟသုတ္တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ အတ္တနောမတိယမေဝ ဌာတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ အညနိကာယတော အာနီတသုတ္တတောပိ သကနိကာယေ အတ္တနောမတိယေဝ ဗလဝတရာတိ ဒသ္သေတိ။ သကဝာဒီ သုတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ကထေတိ, ပရဝာဒီပိ သုတ္တမေဝာတိဧဝမာဒိနာ သမာနဇာတိကာနံ ဝသေန ဝာရော န ဝုတ္တော, သုတ္တသ္သ သုတ္တေယေဝ ဩတာရဏံ ဘိန္နံ ဝိယ ဟုတ္ဝာ န ပညာယတိ, ဝုတ္တနယေနေဝ စ သက္ကာ ယောဇေတုန္တိ။
Bāhirakasuttanti tisso saṅgītiyo anāruḷhaguḷhavessantarādīni mahāsaṅghikanikāyavāsīnaṃ suttāni. Vedallādīnanti ādi-saddena guḷhaummaggādiggahaṇaṃ veditabbaṃ, itaraṃ gārayhasuttaṃ na gahetabbaṃ. Attanomatiyameva ṭhātabbanti iminā aññanikāyato ānītasuttatopi sakanikāye attanomatiyeva balavatarāti dasseti. Sakavādī suttaṃ gahetvā katheti, paravādīpi suttamevātievamādinā samānajātikānaṃ vasena vāro na vutto, suttassa sutteyeva otāraṇaṃ bhinnaṃ viya hutvā na paññāyati, vuttanayeneva ca sakkā yojetunti.
ဣဒာနိ သကဝာဒီပရဝာဒီနံ ကပ္ပိယာကပ္ပိယာဒိဘာဝံ သန္ဓာယ ဝိဝာဒေ ဥပ္ပန္နေ တတ္ထ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒသ္သေန္တော အာဟ – ‘‘အထ ပနာယံ ကပ္ပိယန္တိ ဂဟေတ္ဝာ ကထေတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သုတ္တေ စ သုတ္တာနုလောမေ စ ဩတာရေတဗ္ဗန္တိ သကဝာဒိနာ အတ္တနောယေဝ သုတ္တေ စ သုတ္တာနုလောမေ စ ဩတာရေတဗ္ဗံ။ ပရော ကာရဏံ န ဝိန္ဒတီတိ ပရဝာဒီ ကာရဏံ န လဘတိ။ သုတ္တတော ဗဟုံ ကာရဏဉ္စ ဝိနိစ္ဆယဉ္စ ဒသ္သေတီတိ ပရဝာဒီ အတ္တနော သုတ္တတော ဗဟုံ ကာရဏံ ဝိနိစ္ဆယဉ္စ အာဟရိတ္ဝာ ဒသ္သေတိ။ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆိတ္ဝာ အကပ္ပိယေဝ ဌာတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ အတ္တနော နိကာယေ သုတ္တာဒီနိ အလဘန္တေန သကဝာဒိနာ ပရဝာဒီဝစနေယေဝ ဌာတဗ္ဗန္တိ ဝဒတိ။ ဒ္ဝိန္နမ္ပိ ကာရဏစ္ဆာယာ ဒိသ္သတီတိ သကဝာဒီပရဝာဒီနံ ဥဘိန္နမ္ပိ ကပ္ပိယာကပ္ပိယဘာဝသာဓကံ ကာရဏပတိရူပကံ ဒိသ္သတိ။ ယဒိ ဒ္ဝိန္နမ္ပိ ကာရဏစ္ဆာယာ ဒိသ္သတိ, ကသ္မာ ‘‘အကပ္ပိယေဝ ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ ‘‘ဝိနယဉ္ဟိ ပတ္ဝာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဝိနယံ ပတ္ဝာ’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပာကဋတရံ ကတ္ဝာ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ကပ္ပိယာကပ္ပိယဝိစာရဏမာဂမ္မာ’’တိ။ ရုန္ဓိတဗ္ဗန္တိအာဒီသု ဒုဗ္ဗိညေယ္ယဝိနိစ္ဆယေ ကပ္ပိယာကပ္ပိယဘာဝေ သတိ ကပ္ပိယန္တိ ဂဟဏံ ရုန္ဓိတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယန္တိ ဂဟဏံ ဂာဠ္ဟံ ကာတဗ္ဗံ။ အပရာပရံ ပဝတ္တကပ္ပိယဂဟဏသောတံ ပစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ, ဂရုကဘာဝသင္ခာတေ အကပ္ပိယဘာဝေယေဝ ဌာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
Idāni sakavādīparavādīnaṃ kappiyākappiyādibhāvaṃ sandhāya vivāde uppanne tattha paṭipajjitabbavidhiṃ dassento āha – ‘‘atha panāyaṃ kappiyanti gahetvā kathetī’’tiādi. Tattha sutte ca suttānulome ca otāretabbanti sakavādinā attanoyeva sutte ca suttānulome ca otāretabbaṃ. Paro kāraṇaṃ na vindatīti paravādī kāraṇaṃ na labhati. Suttato bahuṃ kāraṇañca vinicchayañca dassetīti paravādī attano suttato bahuṃ kāraṇaṃ vinicchayañca āharitvā dasseti. Sādhūti sampaṭicchitvā akappiyeva ṭhātabbanti iminā attano nikāye suttādīni alabhantena sakavādinā paravādīvacaneyeva ṭhātabbanti vadati. Dvinnampi kāraṇacchāyā dissatīti sakavādīparavādīnaṃ ubhinnampi kappiyākappiyabhāvasādhakaṃ kāraṇapatirūpakaṃ dissati. Yadi dvinnampi kāraṇacchāyā dissati, kasmā ‘‘akappiyeva ṭhātabba’’nti āha ‘‘vinayañhi patvā’’tiādi. ‘‘Vinayaṃ patvā’’ti vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ katvā dassento āha ‘‘kappiyākappiyavicāraṇamāgammā’’ti. Rundhitabbantiādīsu dubbiññeyyavinicchaye kappiyākappiyabhāve sati kappiyanti gahaṇaṃ rundhitabbaṃ, akappiyanti gahaṇaṃ gāḷhaṃ kātabbaṃ. Aparāparaṃ pavattakappiyagahaṇasotaṃ pacchinditabbaṃ, garukabhāvasaṅkhāte akappiyabhāveyeva ṭhātabbanti attho.
ဗဟူဟိ သုတ္တဝိနိစ္ဆယကာရဏေဟီတိ ဗဟူဟိ သုတ္တေဟိ စေဝ တတော အာနီတဝိနိစ္ဆယကာရဏေဟိ စ။ အတ္တနော ဂဟဏံ န ဝိသ္သဇ္ဇေတဗ္ဗန္တိ သကဝာဒိနာ အတ္တနော အကပ္ပိယန္တိ ဂဟဏံ န ဝိသ္သဇ္ဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒာနိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ နိဂမေန္တော ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယောတိ သကဝာဒီပရဝာဒီသု ယော ကောစိ။ ကေစိ ပန ‘‘သကဝာဒီသုယေဝ ယော ကောစိ ဣဓာဓိပ္ပေတော’’တိ ဝဒန္တိ, ဧဝံ သန္တေ ‘‘အထ ပနာယံ ကပ္ပိယန္တိ ဂဟေတ္ဝာ ကထေတီ’’တိအာဒီသု သဗ္ဗတ္ထ ဥဘောပိ သကဝာဒိနောယေဝ သိယုံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသ္သေဝ နိဂမနဝသေန ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒီနံ ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ အတိရေကကာရဏံ လဘတီတိ ဧတ္ထ သုတ္တာဒီသု ပုရိမံ ပုရိမံ အတိရေကကာရဏံ နာမ, ယော ဝာ သုတ္တာဒီသု စတူသု ဗဟုတရံ ကာရဏံ လဘတိ, သော အတိရေကကာရဏံ လဘတိ နာမ။
Bahūhi suttavinicchayakāraṇehīti bahūhi suttehi ceva tato ānītavinicchayakāraṇehi ca. Attano gahaṇaṃ na vissajjetabbanti sakavādinā attano akappiyanti gahaṇaṃ na vissajjetabbaṃ. Idāni vuttamevatthaṃ nigamento ‘‘eva’’ntiādimāha. Tattha yoti sakavādīparavādīsu yo koci. Keci pana ‘‘sakavādīsuyeva yo koci idhādhippeto’’ti vadanti, evaṃ sante ‘‘atha panāyaṃ kappiyanti gahetvā kathetī’’tiādīsu sabbattha ubhopi sakavādinoyeva siyuṃ heṭṭhā vuttasseva nigamanavasena ‘‘eva’’ntiādīnaṃ vuttattā, tasmā taṃ na gahetabbaṃ. Atirekakāraṇaṃ labhatīti ettha suttādīsu purimaṃ purimaṃ atirekakāraṇaṃ nāma, yo vā suttādīsu catūsu bahutaraṃ kāraṇaṃ labhati, so atirekakāraṇaṃ labhati nāma.
သုဋ္ဌု ပဝတ္တိ ဧတသ္သာတိ သုပ္ပဝတ္တိ, သုဋ္ဌု ပဝတ္တတိ သီလေနာတိ ဝာ သုပ္ပဝတ္တိ။ တေနာဟ ‘‘သုပ္ပဝတ္တီတိ သုဋ္ဌု ပဝတ္တ’’န္တိ။ ဝာစာယ ဥဂ္ဂတံ ဝာစုဂ္ဂတံ, ဝစသာ သုဂ္ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုတ္တတောတိ ဣမသ္သ ဝိဝရဏံ ‘‘ပာဠိတော’’တိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သုတ္တံ နာမ သကလံ ဝိနယပိဋက’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ပာဠိတောတိ တဒတ္ထဒီပိကာ အညာယေဝ ပာဠိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနုဗ္ယဉ္ဇနသောတိ ဣမသ္သ ဝိဝရဏံ ‘‘ပရိပုစ္ဆတော စ အဋ္ဌကထာတော စာ’’တိ။ ပာဠိံ အနုဂန္တ္ဝာ အတ္ထသ္သ ဗ္ယဉ္ဇနတော ပကာသနတော အနုဗ္ယဉ္ဇနန္တိ ဟိ ပရိပုစ္ဆာ အဋ္ဌကထာ စ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ အဋ္ဌကထာယ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ပရိပုစ္ဆာတိ ထေရဝာဒော ဝုတ္တော။ သင္ဃဘေဒသ္သ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တကလဟသ္သေတံ အဓိဝစနံ သင္ဃရာဇီတိ။ ကုက္ကုစ္စကောတိ အဏုမတ္တေသုပိ ဝဇ္ဇေသု ဘယဒသ္သနဝသေန ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပာဒေန္တော။ တန္တိံ အဝိသံဝာဒေတ္ဝာတိ ပာဠိံ အညထာ အကတ္ဝာ။ အဝောက္ကမန္တောတိ အနတိက္ကမန္တော။
Suṭṭhu pavatti etassāti suppavatti, suṭṭhu pavattati sīlenāti vā suppavatti. Tenāha ‘‘suppavattīti suṭṭhu pavatta’’nti. Vācāya uggataṃ vācuggataṃ, vacasā suggahitanti vuttaṃ hoti. Suttatoti imassa vivaraṇaṃ ‘‘pāḷito’’ti. Ettha ca ‘‘suttaṃ nāma sakalaṃ vinayapiṭaka’’nti vuttattā pāḷitoti tadatthadīpikā aññāyeva pāḷi veditabbā. Anubyañjanasoti imassa vivaraṇaṃ ‘‘paripucchato ca aṭṭhakathāto cā’’ti. Pāḷiṃ anugantvā atthassa byañjanato pakāsanato anubyañjananti hi paripucchā aṭṭhakathā ca vuccati. Ettha ca aṭṭhakathāya visuṃ gahitattā paripucchāti theravādo vutto. Saṅghabhedassa pubbabhāge pavattakalahassetaṃ adhivacanaṃ saṅgharājīti. Kukkuccakoti aṇumattesupi vajjesu bhayadassanavasena kukkuccaṃ uppādento. Tantiṃ avisaṃvādetvāti pāḷiṃ aññathā akatvā. Avokkamantoti anatikkamanto.
ဝိတ္ထုနတီတိ အတ္ထံ အဒိသ္ဝာ နိတ္ထုနတိ။ ဝိပ္ဖန္ဒတီတိ ကမ္ပတိ။ သန္တိဋ္ဌိတုံ န သက္ကောတီတိ ဧကသ္မိံယေဝ အတ္ထေ ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ။ တေနာဟ ‘‘ယံ ယံ ပရေန ဝုစ္စတိ, တံ တံ အနုဇာနာတီ’’တိ။ ပရဝာဒံ ဂဏ္ဟာတီတိ ‘‘ဥစ္ဆုမ္ဟိ ကသဋံ ယာဝဇီဝိကံ, ရသော သတ္တာဟကာလိကော, တဒုဘယဝိနိမုတ္တော စ ဥစ္ဆု နာမ ဝိသုံ နတ္ထိ, တသ္မာ ဥစ္ဆုပိ ဝိကာလေ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပရဝာဒိနာ ဝုတ္တေ တမ္ပိ ဂဏ္ဟာတိ။ ဧကေကလောမန္တိ ပလိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယမ္ဟီတိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ။ ပရိက္ခယံ ပရိယာဒာနန္တိ အတ္ထတော ဧကံ။
Vitthunatīti atthaṃ adisvā nitthunati. Vipphandatīti kampati. Santiṭṭhituṃ na sakkotīti ekasmiṃyeva atthe patiṭṭhātuṃ na sakkoti. Tenāha ‘‘yaṃyaṃ parena vuccati, taṃ taṃ anujānātī’’ti. Paravādaṃ gaṇhātīti ‘‘ucchumhi kasaṭaṃ yāvajīvikaṃ, raso sattāhakāliko, tadubhayavinimutto ca ucchu nāma visuṃ natthi, tasmā ucchupi vikāle vaṭṭatī’’ti paravādinā vutte tampi gaṇhāti. Ekekalomanti palitaṃ sandhāya vuttaṃ. Yamhīti yasmiṃ puggale. Parikkhayaṃ pariyādānanti atthato ekaṃ.
အာစရိယပရမ္ပရာ ခော ပနသ္သ သုဂ္ဂဟိတာ ဟောတီတိ ဧတ္ထ အာစရိယပရမ္ပရာတိ အာစရိယာနံ ဝိနိစ္ဆယပရမ္ပရာ။ တေနေဝ ဝက္ခတိ ‘‘ယထာ အာစရိယော စ အာစရိယာစရိယော စ ပာဠိဉ္စ ပရိပုစ္ဆဉ္စ ဝဒန္တိ, တထာ ဉာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိတောတိ ‘‘ဣဒံ ပုဗ္ဗဝစနံ, ဣဒံ ပရဝစနံ, အယမနုသန္ဓီ’’တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိတော။ အာစရိယပရမ္ပရန္တိ ဣမသ္သေဝ ဝေဝစနံ ထေရဝာဒင္ဂန္တိ, ထေရပဋိပာဋိန္တိ အတ္ထော။ ဒ္ဝေ တယော ပရိဝဋ္ဋာတိ ဒ္ဝေ တိသ္သော ပရမ္ပရာ။
Ācariyaparamparā kho panassa suggahitā hotīti ettha ācariyaparamparāti ācariyānaṃ vinicchayaparamparā. Teneva vakkhati ‘‘yathā ācariyo ca ācariyācariyo ca pāḷiñca paripucchañca vadanti, tathā ñātuṃ vaṭṭatī’’ti. Pubbāparānusandhitoti ‘‘idaṃ pubbavacanaṃ, idaṃ paravacanaṃ, ayamanusandhī’’ti evaṃ pubbāparānusandhito. Ācariyaparamparanti imasseva vevacanaṃ theravādaṅganti, therapaṭipāṭinti attho. Dve tayo parivaṭṭāti dve tisso paramparā.
ဣမေဟိ စ ပန တီဟိ လက္ခဏေဟီတိ ‘‘သုတ္တမသ္သ သ္ဝာဂတံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေဟိ တီဟိ လက္ခဏေဟိ။ ဧတ္ထ စ ပဌမေန လက္ခဏေန ဝိနယသ္သ သုဋ္ဌု ဥဂ္ဂဟိတဘာဝော ဝုတ္တော, ဒုတိယေန ဥဂ္ဂဟိတေန အစလတာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတတာ ဝုတ္တာ, တတိယေန ယံ ပာဠိယာ အဋ္ဌကထာယ စ နတ္ထိ, တမ္ပိ အာစရိယဝစနေန ဝိနိစ္ဆိနိတုံ သမတ္ထတာ ဝုတ္တာ။ ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိန္တိ စောဒနာသင္ခာတေ ဝီတိက္ကမသင္ခာတေ ဝာ ဝတ္ထုသ္မိံ သင္ဃမဇ္ဈေ ဩတိဏ္ဏေ, ဩသဋေတိ အတ္ထော။ ဝုတ္တမေဝ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘စောဒကေန စ စုဒိတကေန စ ဝုတ္တေ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ အာဟ။ ကေစိ ပန ‘‘စောဒကေန ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ စုဒိတကေန စ ဝုတ္တေ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ ဧဝံ ယောဇေန္တိ။ အပရေ ပန ‘‘စောဒကေန စ စုဒိတကေန စ ဝုတ္တေ ဝိနယဓရေန စ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ ဧဝမ္ပိ ယောဇေန္တိ။ ‘‘စောဒကေန စ စုဒိတကေန စ ဝုတ္တေ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ အယမေဝ ပန ယောဇနာ သုန္ဒရတရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝတ္ထု ဩလောကေတဗ္ဗန္တိ တသ္သ တသ္သ သိက္ခာပဒသ္သ ဝတ္ထု ဩလောကေတဗ္ဗံ။ ‘‘တိဏေန ဝာ ပဏ္ဏေန ဝာ။ပေ.။ ယော အာဂစ္ဆေယ္ယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ (ပာရာ. ၅၁၇) ဟိ ဣဒံ နိသ္သဂ္ဂိယေ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒသ္သ ဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တံ, ထုလ္လစ္စယဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တီနံ မာတိကာယ အနာဂတတ္တာ ‘‘ပဉ္စန္နံ အာပတ္တီနံ အညတရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အညတရံ ဝာ အာပတ္တိန္တိ ‘‘ကာလေ ဝိကာလသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ, ကာလေ ဝေမတိကော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ (ပာစိ. ၂၅၀) အာဂတံ ဒုက္ကဋံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သိက္ခာပဒန္တရေသူတိ ဝိနီတဝတ္ထုံ အန္တောကတ္ဝာ ဧကေကသ္မိံ သိက္ခာပဒန္တရေ။
Imehi ca pana tīhi lakkhaṇehīti ‘‘suttamassa svāgataṃ hotī’’tiādinā heṭṭhā vuttehi tīhi lakkhaṇehi. Ettha ca paṭhamena lakkhaṇena vinayassa suṭṭhu uggahitabhāvo vutto, dutiyena uggahitena acalatā suppatiṭṭhitatā vuttā, tatiyena yaṃ pāḷiyā aṭṭhakathāya ca natthi, tampi ācariyavacanena vinicchinituṃ samatthatā vuttā. Otiṇṇe vatthusminti codanāsaṅkhāte vītikkamasaṅkhāte vā vatthusmiṃ saṅghamajjhe otiṇṇe, osaṭeti attho. Vuttameva vibhāvento ‘‘codakena ca cuditakena ca vutte vattabbe’’ti āha. Keci pana ‘‘codakena otiṇṇe vatthusmiṃ cuditakena ca vutte vattabbe’’ti evaṃ yojenti. Apare pana ‘‘codakena ca cuditakena ca vutte vinayadharena ca vattabbe’’ti evampi yojenti. ‘‘Codakena ca cuditakena ca vutte vattabbe’’ti ayameva pana yojanā sundaratarāti veditabbā. Vatthu oloketabbanti tassa tassa sikkhāpadassa vatthu oloketabbaṃ. ‘‘Tiṇena vā paṇṇena vā…pe… yo āgaccheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 517) hi idaṃ nissaggiye aññātakaviññattisikkhāpadassa vatthusmiṃ paññattaṃ, thullaccayadubbhāsitāpattīnaṃ mātikāya anāgatattā ‘‘pañcannaṃ āpattīnaṃ aññatara’’nti vuttaṃ. Aññataraṃ vā āpattinti ‘‘kāle vikālasaññī āpatti dukkaṭassa, kāle vematiko āpatti dukkaṭassā’’ti evamādinā (pāci. 250) āgataṃ dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ. Sikkhāpadantaresūti vinītavatthuṃ antokatvā ekekasmiṃ sikkhāpadantare.
သုခုမာတိ အတ္တနောပိ ဒုဝိညေယ္ယသဘာဝသ္သ လဟုပရိဝတ္တိနော စိတ္တသ္သ သီဃပရိဝတ္တိတာယ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘စိတ္တလဟုကာ’’တိ။ စိတ္တံ လဟု သီဃပရိဝတ္တိ ဧတေသန္တိ စိတ္တလဟုကာ။ တေတိ တေ ဝီတိက္ကမေ။ တံဝတ္ထုကန္တိ တေ အဒိန္နာဒာနမနုသ္သဝိဂ္ဂဟဝီတိက္ကမာ ဝတ္ထု အဓိဋ္ဌာနံ ကာရဏမေတသ္သာတိ တံဝတ္ထုကံ။ သီလာနိ သောဓေတ္ဝာတိ ယံဝတ္ထုကံ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ, တံ အမနသိကရိတ္ဝာ အဝသေသသီလာနိ သောဓေတ္ဝာ။ ပာကဋဘာဝတော သုခဝဠဉ္ဇနတာယ စ ‘‘ဒ္ဝတ္တိံသာကာရံ တာဝ မနသိ ကရောဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညသ္မိံ ပန ကမ္မဋ္ဌာနေ ကတပရိစယေန တဒေဝ မနသိ ကာတဗ္ဗံ။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဃဋယတီတိ အန္တရန္တရာ ခဏ္ဍံ အဒသ္သေတ္ဝာ စိတ္တေန သဒ္ဓိံ အာလမ္ဗနဘာဝေန စိရကာလံ ဃဋယတိ။ သင္ခာရာ ပာကဋာ ဟုတ္ဝာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ ဝိပသ္သနာကမ္မဋ္ဌာနိကော စေ, တသ္သ သင္ခာရာ ပာကဋာ ဟုတ္ဝာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ သစေ ကတပာရာဇိကဝီတိက္ကမော ဘဝေယ္ယ, တသ္သ သတိပိ အသရိတုကာမတာယ ဝိပ္ပဋိသာရဝတ္ထုဝသေန ပုနပ္ပုနံ တံ ဥပဋ္ဌဟတီတိ စိတ္တေကဂ္ဂတံ န ဝိန္ဒတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနံ န ဃဋယတီ’’တိအာဒိ။ အတ္တနာ ဇာနာတီတိ သယမေဝ ဇာနာတိ။ ပစ္စတ္တေ စေတံ ကရဏဝစနံ, အတ္တာ ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညာ စ ဒေဝတာ ဇာနန္တီတိ အာရက္ခဒေဝတာဟိ အညာ ပရစိတ္တဝိဒုနိယော ဒေဝတာ စ ဇာနန္တိ။
Sukhumāti attanopi duviññeyyasabhāvassa lahuparivattino cittassa sīghaparivattitāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘cittalahukā’’ti. Cittaṃ lahu sīghaparivatti etesanti cittalahukā. Teti te vītikkame. Taṃvatthukanti te adinnādānamanussaviggahavītikkamā vatthu adhiṭṭhānaṃ kāraṇametassāti taṃvatthukaṃ. Sīlāni sodhetvāti yaṃvatthukaṃ kukkuccaṃ uppannaṃ, taṃ amanasikaritvā avasesasīlāni sodhetvā. Pākaṭabhāvato sukhavaḷañjanatāya ca ‘‘dvattiṃsākāraṃ tāva manasi karohī’’ti vuttaṃ. Aññasmiṃ pana kammaṭṭhāne kataparicayena tadeva manasi kātabbaṃ. Kammaṭṭhānaṃ ghaṭayatīti antarantarā khaṇḍaṃ adassetvā cittena saddhiṃ ālambanabhāvena cirakālaṃ ghaṭayati. Saṅkhārā pākaṭā hutvā upaṭṭhahantīti vipassanākammaṭṭhāniko ce, tassa saṅkhārā pākaṭā hutvā upaṭṭhahanti. Sace katapārājikavītikkamo bhaveyya, tassa satipi asaritukāmatāya vippaṭisāravatthuvasena punappunaṃ taṃ upaṭṭhahatīti cittekaggataṃ na vindati. Tena vuttaṃ ‘‘kammaṭṭhānaṃ na ghaṭayatī’’tiādi. Attanā jānātīti sayameva jānāti. Paccatte cetaṃ karaṇavacanaṃ, attā jānātīti vuttaṃ hoti. Aññā ca devatā jānantīti ārakkhadevatāhi aññā paracittaviduniyo devatā ca jānanti.
နိဋ္ဌိတာ စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
Niṭṭhitā catubbidhavinayakathāvaṇṇanā
ဝိနယဓရသ္သ စ လက္ခဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ။
Vinayadharassa ca lakkhaṇādikathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၁. ပဌမပာရာဇိကံ • 1. Paṭhamapārājikaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၁. ပဌမပာရာဇိကံ • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ • Catubbidhavinayakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / စတုဗ္ဗိဓဝိနယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Catubbidhavinayādikathāvaṇṇanā
