| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತವಣ್ಣನಾ
6. Catubyūhahārasampātavaṇṇanā
೬೮. ರಕ್ಖೀಯತೀತಿ ರಕ್ಖಿತಂ। ಇದಂ ಪದವಸೇನ ನಿಬ್ಬಚನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅತ್ಥವಸೇನ ನಿಬ್ಬಚನೇ ವುತ್ತೇ ಪದವಸೇನ ನಿಬ್ಬಚನಂ ವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ರಕ್ಖಿತಂ ಪರಿಪಾಲೀಯತೀತಿ ಏಸಾ ನಿರುತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಆದ್ಯತ್ಥೋ, ಪಕಾರೇ ವಾ। ತೇನ ಏವಮಾದಿಕಾ ಏವಂಪಕಾರಾ ವಾ ಏಸಾ ನಿರುತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನಂ ಚಿನೋತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಚಿತ್ತವಿಚಿತ್ತಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತಂ, ಚಿತ್ತಕರಣಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತಂ। ಸಮ್ಮಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತೀತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿಆದಿನಾ ನಿರುತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
68. Rakkhīyatīti rakkhitaṃ. Idaṃ padavasena nibbacanaṃ. Yasmā pana atthavasena nibbacane vutte padavasena nibbacanaṃ vuttameva hoti, tasmā ‘‘rakkhitaṃ paripālīyatīti esā niruttī’’ti vuttaṃ. Tattha iti-saddo ādyattho, pakāre vā. Tena evamādikā evaṃpakārā vā esā niruttīti vuttaṃ hoti. Tasmā cintetīti cittaṃ. Attano santānaṃ cinotīti cittaṃ, paccayehi citanti cittaṃ, cittavicittaṭṭhena cittaṃ, cittakaraṇaṭṭhena cittaṃ. Sammā saṅkappetīti sammāsaṅkappotiādinā nirutti veditabbā.
ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ‘‘ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತೋ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಾದಯೋ ದುಗ್ಗತಿಪಹಾನಞ್ಚ ವದತೋ ಭಗವತೋ ಏತ್ಥ ಗಾಥಾಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಹೀತಿಆದಿ ನಿದಾನನಿದ್ದೇಸೋ। ತತ್ಥ ಹಿ-ಸದ್ದೋ ಕಾರಣೇ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಸ್ಮಾ ಕೋಕಾಲಿಕೋ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೧; ಅ॰ ನಿ॰ ೧೦.೮೯; ಸು॰ ನಿ॰ ಕೋಕಾಲಿಕಸುತ್ತ) ಅರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತತಾಯ ಅಗ್ಗಸಾವಕೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಪದೋಸೇತ್ವಾ ಪದುಮನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ, ತಸ್ಮಾ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಜಹಿತುಕಾಮೋ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಗವಾ ಸತಿಆರಕ್ಖೇನ ಚೇತಸಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಬ್ಬಾ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಜಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುತ್ತಮ್ಹಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸತಿಯಾ ಚಿತ್ತಂ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ದೇಸನಾನುಸನ್ಧಿದಸ್ಸನಂ।
Ayaṃ ettha bhagavato adhippāyoti ‘‘rakkhitacitto assā’’tiādinā indriyasaṃvarādayo duggatipahānañca vadato bhagavato ettha gāthāyaṃ adhippāyo. Kokāliko hītiādi nidānaniddeso. Tattha hi-saddo kāraṇe. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā kokāliko (saṃ. ni. 1.181; a. ni. 10.89; su. ni. kokālikasutta) arakkhitacittatāya aggasāvakesu cittaṃ padosetvā padumanirayaṃ upapanno, tasmā duggatiyo jahitukāmo rakkhitacitto assāti bhagavā satiārakkhena cetasā samannāgato sabbā duggatiyo jahatīti attho. Suttamhi vuttaṃ ‘‘satiyā cittaṃ rakkhitabba’’nti desanānusandhidassanaṃ.
ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catubyūhahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ • 6. Catubyūhahārasampāto
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತವಿಭಾವನಾ • 6. Catubyūhahārasampātavibhāvanā
