| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-අට්‌ඨකථා • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
6. චතුබ්‍යූහහාරසම්‌පාතවණ්‌ණනා
6. Catubyūhahārasampātavaṇṇanā
68. රක්‌ඛීයතීති රක්‌ඛිතං. ඉදං පදවසෙන නිබ්‌බචනං. යස්‌මා පන අත්‌ථවසෙන නිබ්‌බචනෙ වුත්‌තෙ පදවසෙන නිබ්‌බචනං වුත්‌තමෙව හොති, තස්‌මා ‘‘රක්‌ඛිතං පරිපාලීයතීති එසා නිරුත්‌තී’’ති වුත්‌තං. තත්‌ථ ඉති-සද්‌දො ආද්‍යත්‌ථො, පකාරෙ වා. තෙන එවමාදිකා එවංපකාරා වා එසා නිරුත්‌තීති වුත්‌තං හොති. තස්‌මා චින්‌තෙතීති චිත්‌තං. අත්‌තනො සන්‌තානං චිනොතීති චිත්‌තං, පච්‌චයෙහි චිතන්‌ති චිත්‌තං, චිත්‌තවිචිත්‌තට්‌ඨෙන චිත්‌තං, චිත්‌තකරණට්‌ඨෙන චිත්‌තං. සම්‌මා සඞ්‌කප්‌පෙතීති සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පොතිආදිනා නිරුත්‌ති වෙදිතබ්‌බා.
68. Rakkhīyatīti rakkhitaṃ. Idaṃ padavasena nibbacanaṃ. Yasmā pana atthavasena nibbacane vutte padavasena nibbacanaṃ vuttameva hoti, tasmā ‘‘rakkhitaṃ paripālīyatīti esā niruttī’’ti vuttaṃ. Tattha iti-saddo ādyattho, pakāre vā. Tena evamādikā evaṃpakārā vā esā niruttīti vuttaṃ hoti. Tasmā cintetīti cittaṃ. Attano santānaṃ cinotīti cittaṃ, paccayehi citanti cittaṃ, cittavicittaṭṭhena cittaṃ, cittakaraṇaṭṭhena cittaṃ. Sammā saṅkappetīti sammāsaṅkappotiādinā nirutti veditabbā.
අයං එත්‌ථ භගවතො අධිප්‌පායොති ‘‘රක්‌ඛිතචිත්‌තො අස්‌සා’’තිආදිනා ඉන්‌ද්‍රියසංවරාදයො දුග්‌ගතිපහානඤ්‌ච වදතො භගවතො එත්‌ථ ගාථායං අධිප්‌පායො. කොකාලිකො හීතිආදි නිදානනිද්‌දෙසො. තත්‌ථ හි-සද්‌දො කාරණෙ. ඉදං වුත්‌තං හොති – යස්‌මා කොකාලිකො (සං. නි. 1.181; අ. නි. 10.89; සු. නි. කොකාලිකසුත්‌ත) අරක්‌ඛිතචිත්‌තතාය අග්‌ගසාවකෙසු චිත්‌තං පදොසෙත්‌වා පදුමනිරයං උපපන්‌නො, තස්‌මා දුග්‌ගතියො ජහිතුකාමො රක්‌ඛිතචිත්‌තො අස්‌සාති භගවා සතිආරක්‌ඛෙන චෙතසා සමන්‌නාගතො සබ්‌බා දුග්‌ගතියො ජහතීති අත්‌ථො. සුත්‌තම්‌හි වුත්‌තං ‘‘සතියා චිත්‌තං රක්‌ඛිතබ්‌බ’’න්‌ති දෙසනානුසන්‌ධිදස්‌සනං.
Ayaṃ ettha bhagavato adhippāyoti ‘‘rakkhitacitto assā’’tiādinā indriyasaṃvarādayo duggatipahānañca vadato bhagavato ettha gāthāyaṃ adhippāyo. Kokāliko hītiādi nidānaniddeso. Tattha hi-saddo kāraṇe. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā kokāliko (saṃ. ni. 1.181; a. ni. 10.89; su. ni. kokālikasutta) arakkhitacittatāya aggasāvakesu cittaṃ padosetvā padumanirayaṃ upapanno, tasmā duggatiyo jahitukāmo rakkhitacitto assāti bhagavā satiārakkhena cetasā samannāgato sabbā duggatiyo jahatīti attho. Suttamhi vuttaṃ ‘‘satiyā cittaṃ rakkhitabba’’nti desanānusandhidassanaṃ.
චතුබ්‍යූහහාරසම්‌පාතවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Catubyūhahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / නෙත්‌තිප්‌පකරණපාළි • Nettippakaraṇapāḷi / 6. චතුබ්‍යූහහාරසම්‌පාතො • 6. Catubyūhahārasampāto
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිවිභාවිනී • Nettivibhāvinī / 6. චතුබ්‍යූහහාරසම්‌පාතවිභාවනා • 6. Catubyūhahārasampātavibhāvanā
