Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī |
೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತವಿಭಾವನಾ
6. Catubyūhahārasampātavibhāvanā
೬೮. ಯೇನ ಯೇನ ಲಕ್ಖಣಹಾರಸಮ್ಪಾತೇನ ಸುತ್ತಪ್ಪದೇಸತ್ಥಾ ಸಮಾನಲಕ್ಖಣೇನ ಗಹಿತಾ, ಸೋ ಲಕ್ಖಣಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ‘‘ಕತಮೋ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಚತುಬ್ಯೂಹೋ ಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತೇಸು ದೇಸನಾಹಾರಸಮ್ಪಾತಾದೀಸು ಸೋಳಸಸು ಹಾರಸಮ್ಪಾತೇಸು ಕತಮೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸೋ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ ನಾಮಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।
68. Yena yena lakkhaṇahārasampātena suttappadesatthā samānalakkhaṇena gahitā, so lakkhaṇahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo catubyūhahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo catubyūho hārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Tattha tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso catubyūhahārasampāto nāmāti pucchati.
‘‘ಕತಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಕತಮೇ ನಿರುತ್ಯಾಧಿಪ್ಪಾಯನಿದಾನಪುಬ್ಬಾಪರಾನುಸನ್ಧಯೋ ನಿದ್ಧಾರಿತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ತಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ತಸ್ಮಾ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸುತ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ‘‘ರಕ್ಖೀಯತೇ ರಕ್ಖಿತ’’ನ್ತಿ ನಿರುತ್ತಿಂ ‘‘ಪರಿಪಾಲೀಯತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ದಸ್ಸೇತಿ, ಇತಿಸದ್ದಸ್ಸ ಆದ್ಯತ್ಥತ್ತಾ ‘‘ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನಂ ಚಿನೋತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಚಿತ್ತವಿಚಿತ್ತಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತಂ, ಚಿತ್ತಕರಣಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತಂ, ರಕ್ಖಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಯಸ್ಸಾತಿ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತೋ। ಸಮ್ಮಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತೀತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಗಾವೋ ಚರನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಗೋಚರೋ, ಗೋಚರೋ ವಿಯಾತಿ ಗೋಚರೋ, ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಗೋಚರೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಗೋಚರೋ। ಸಮ್ಮಾ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ। ಜಾನಾತೀತಿ ಞತ್ವಾನ। ಉದಯೋ ಚ ವಯೋ ಚ ಉದಯಬ್ಬಯಂ। ಥಿನಞ್ಚ ಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ಅಭಿಭವತೀತಿ ಅಭಿಭೂ, ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಅಭಿಭೂತಿ ಥಿನಮಿದ್ಧಾಭಿಭೂ। ಭಿಕ್ಖತೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ನಿರುತ್ತಿಪಿ ನೀಹರಿತಾ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಆದ್ಯತ್ಥೋ’’ತಿ (ನೇತ್ತಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೬೮)। ಏಸಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಿರುತ್ತಿ ನಾಮಾತಿ ನೀಹರಿತಾ।
‘‘Katamasmiṃ sutte katame nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhayo niddhāritā’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti suttappadese ‘‘rakkhīyate rakkhita’’nti niruttiṃ ‘‘paripālīyatī’’ti iminā pariyāyena dasseti, itisaddassa ādyatthattā ‘‘cintetīti cittaṃ, attano santānaṃ cinotīti cittaṃ, paccayehi citanti cittaṃ, cittavicittaṭṭhena cittaṃ, cittakaraṇaṭṭhena cittaṃ, rakkhitaṃ cittaṃ yassāti rakkhitacitto. Sammā saṅkappetīti sammāsaṅkappo, gāvo caranti etthāti gocaro, gocaro viyāti gocaro, sammāsaṅkappo gocaro assāti sammāsaṅkappagocaro. Sammā passatīti sammādiṭṭhi, sammādiṭṭhi purekkhāro assāti sammādiṭṭhipurekkhāro. Jānātīti ñatvāna. Udayo ca vayo ca udayabbayaṃ. Thinañca middhañca thinamiddhaṃ, abhibhavatīti abhibhū, thinamiddhaṃ abhibhūti thinamiddhābhibhū. Bhikkhatīti bhikkhū’’ti niruttipi nīharitā. Tenāha – ‘‘iti-saddo ādyattho’’ti (netti. aṭṭha. 68). Esā vuttappakārā paññatti nirutti nāmāti nīharitā.
ಇಧ ಸುತ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಚೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಯೇ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಸಬ್ಬಾಹಿ ದುಗ್ಗತೀಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಏತ್ಥ ‘‘ತಸ್ಮಾ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿಸುತ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ನೀಹರಿತಬ್ಬೋ।
Idha suttappadese bhagavato ko adhippāyoti ce puccheyya, ye sappurisā sabbāhi duggatīhi parimuccitukāmā bhavissanti, te sappurisā dhammacārino rakkhitacittā bhavissantīti ayaṃ adhippāyo. Ettha ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādisuttappadese bhagavato adhippāyoti nīharitabbo.
‘‘ಕತಮಂ ನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ಚೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಥೇರೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಅರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪದೋಸಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಪದುಮನಿರಯೇ ಯಸ್ಮಾ ಉಪಪನ್ನೋ, ಯಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಚ ಸತಿಆರಕ್ಖೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಬ್ಬಾ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಜಹತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚ ಸಬ್ಬಾ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಜಹಿತುಕಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತೋ ಅಸ್ಸ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ನಿದಾನಂ ನೀಹರಿತಬ್ಬಂ।
‘‘Katamaṃ nidāna’’nti ce puccheyya, kokāliko sāriputtamoggallānesu theresu cittaṃ arakkhitvā padosayitvā mahāpadumaniraye yasmā upapanno, yasmā bhagavā ca satiārakkhena samannāgato sabbā duggatiyo jahati, tasmā ca sabbā duggatiyo jahitukāmo bhikkhu sappuriso rakkhitacitto assa bhaveyyāti nidānaṃ nīharitabbaṃ.
‘‘ಕತಮೋ ಪುಬ್ಬಾಪರಸನ್ಧೀ’’ತಿ ಚೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸುತ್ತಮ್ಹಿ ‘‘ಸತಿಯಾ ಚಿತ್ತಂ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಯಂ ವಚನಂ ವುತ್ತಂ, ತೇನ ಪುಬ್ಬವಚನೇನ ಅಯಂ ‘‘ತಸ್ಮಾ ರಕ್ಖಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಜಹೇ’’ತಿ ಸುತ್ತಪ್ಪದೇಸೋ ಅನುಸನ್ಧಿ ಸಂಸನ್ದತಿ ಸಮೇತೀತಿ ಪುಬ್ಬಪರಾನುಸನ್ಧಿ ನಿದ್ಧಾರಿತಬ್ಬೋತಿ।
‘‘Katamo pubbāparasandhī’’ti ce puccheyya, suttamhi ‘‘satiyā cittaṃ rakkhitabba’’nti yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tena pubbavacanena ayaṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassa…pe… sabbā duggatiyo jahe’’ti suttappadeso anusandhi saṃsandati sametīti pubbaparānusandhi niddhāritabboti.
‘‘ಏತ್ತಕೋವ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ನಿಯುತ್ತೋ ಚತುಬ್ಯೂಹೋ ಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೇನ ಯೇನ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೇನ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೇನ ನಿರುತ್ಯಾಧಿಪ್ಪಾಯನಿದಾನಪುಬ್ಬಾಪರಾನುಸನ್ಧಿ ನಿದ್ಧಾರಿತಬ್ಬೋ, ಸೋ ಸೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೋ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ ನಿಯುತ್ತೋ ಯಥಾರಹಂ ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಯುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ।
‘‘Ettakova catubyūhahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto catubyūho hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena catubyūhahārasampātena nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhi niddhāritabbo, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto catubyūhahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ಇತಿ ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೇ ಸತ್ತಿಬಲಾನುರೂಪಾ ರಚಿತಾ
Iti catubyūhahārasampāte sattibalānurūpā racitā
ವಿಭಾವನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪನ…ಪೇ॰… ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ।
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತೋ • 6. Catubyūhahārasampāto
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರಸಮ್ಪಾತವಣ್ಣನಾ • 6. Catubyūhahārasampātavaṇṇanā