Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī |
੬. ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤવਿਭਾવਨਾ
6. Catubyūhahārasampātavibhāvanā
੬੮. ਯੇਨ ਯੇਨ ਲਕ੍ਖਣਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਨ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਤ੍ਥਾ ਸਮਾਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਗਹਿਤਾ, ਸੋ ਲਕ੍ਖਣਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ‘‘ਕਤਮੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹੋ ਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਦੇਸਨਾਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤਾਦੀਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਸੁ ਕਤਮੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਨਾਮਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
68. Yena yena lakkhaṇahārasampātena suttappadesatthā samānalakkhaṇena gahitā, so lakkhaṇahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo catubyūhahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo catubyūho hārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Tattha tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso catubyūhahārasampāto nāmāti pucchati.
‘‘ਕਤਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਕਤਮੇ ਨਿਰੁਤ੍ਯਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਦਾਨਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨੁਸਨ੍ਧਯੋ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ‘‘ਰਕ੍ਖੀਯਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ‘‘ਪਰਿਪਾਲੀਯਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਇਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਦ੍ਯਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ‘‘ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਨੋਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚਿਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤવਿਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ। ਸਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਗਾવੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਗੋਚਰੋ, ਗੋਚਰੋ વਿਯਾਤਿ ਗੋਚਰੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਗੋਚਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ। ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ। ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਞਤ੍વਾਨ। ਉਦਯੋ ਚ વਯੋ ਚ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ। ਥਿਨਞ੍ਚ ਮਿਦ੍ਧਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਭਿਭવਤੀਤਿ ਅਭਿਭੂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਅਭਿਭੂਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂ। ਭਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿ ਨੀਹਰਿਤਾ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਦ੍ਯਤ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੬੮)। ਏਸਾ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਨੀਹਰਿਤਾ।
‘‘Katamasmiṃ sutte katame nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhayo niddhāritā’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti suttappadese ‘‘rakkhīyate rakkhita’’nti niruttiṃ ‘‘paripālīyatī’’ti iminā pariyāyena dasseti, itisaddassa ādyatthattā ‘‘cintetīti cittaṃ, attano santānaṃ cinotīti cittaṃ, paccayehi citanti cittaṃ, cittavicittaṭṭhena cittaṃ, cittakaraṇaṭṭhena cittaṃ, rakkhitaṃ cittaṃ yassāti rakkhitacitto. Sammā saṅkappetīti sammāsaṅkappo, gāvo caranti etthāti gocaro, gocaro viyāti gocaro, sammāsaṅkappo gocaro assāti sammāsaṅkappagocaro. Sammā passatīti sammādiṭṭhi, sammādiṭṭhi purekkhāro assāti sammādiṭṭhipurekkhāro. Jānātīti ñatvāna. Udayo ca vayo ca udayabbayaṃ. Thinañca middhañca thinamiddhaṃ, abhibhavatīti abhibhū, thinamiddhaṃ abhibhūti thinamiddhābhibhū. Bhikkhatīti bhikkhū’’ti niruttipi nīharitā. Tenāha – ‘‘iti-saddo ādyattho’’ti (netti. aṭṭha. 68). Esā vuttappakārā paññatti nirutti nāmāti nīharitā.
ਇਧ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਭਗવਤੋ ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਚੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਯੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤੀਹਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋ।
Idha suttappadese bhagavato ko adhippāyoti ce puccheyya, ye sappurisā sabbāhi duggatīhi parimuccitukāmā bhavissanti, te sappurisā dhammacārino rakkhitacittā bhavissantīti ayaṃ adhippāyo. Ettha ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādisuttappadese bhagavato adhippāyoti nīharitabbo.
‘‘ਕਤਮਂ ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕੋਕਾਲਿਕੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਸੁ ਥੇਰੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਦੋਸਯਿਤ੍વਾ ਮਹਾਪਦੁਮਨਿਰਯੇ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਪਨ੍ਨੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਚ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹਿਤੁਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨਿਦਾਨਂ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Katamaṃ nidāna’’nti ce puccheyya, kokāliko sāriputtamoggallānesu theresu cittaṃ arakkhitvā padosayitvā mahāpadumaniraye yasmā upapanno, yasmā bhagavā ca satiārakkhena samannāgato sabbā duggatiyo jahati, tasmā ca sabbā duggatiyo jahitukāmo bhikkhu sappuriso rakkhitacitto assa bhaveyyāti nidānaṃ nīharitabbaṃ.
‘‘ਕਤਮੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਸਨ੍ਧੀ’’ਤਿ ਚੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ‘‘ਸਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬવਚਨੇਨ ਅਯਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਪਰਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
‘‘Katamo pubbāparasandhī’’ti ce puccheyya, suttamhi ‘‘satiyā cittaṃ rakkhitabba’’nti yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tena pubbavacanena ayaṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassa…pe… sabbā duggatiyo jahe’’ti suttappadeso anusandhi saṃsandati sametīti pubbaparānusandhi niddhāritabboti.
‘‘ਏਤ੍ਤਕੋવ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹੋ ਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੇਨ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਯਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਦਾਨਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਸੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤ੍વਾ ਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
‘‘Ettakova catubyūhahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto catubyūho hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena catubyūhahārasampātena nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhi niddhāritabbo, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto catubyūhahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ਇਤਿ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇ ਸਤ੍ਤਿਬਲਾਨੁਰੂਪਾ ਰਚਿਤਾ
Iti catubyūhahārasampāte sattibalānurūpā racitā
વਿਭਾવਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਨ…ਪੇ॰… ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੬. ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ • 6. Catubyūhahārasampāto
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੬. ਚਤੁਬ੍ਯੂਹਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Catubyūhahārasampātavaṇṇanā