Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī

    ൬. ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ

    6. Catubyūhahārasampātavibhāvanā

    ൬൮. യേന യേന ലക്ഖണഹാരസമ്പാതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാ സമാനലക്ഖണേന ഗഹിതാ, സോ ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ, ‘‘കതമോ ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതോ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തത്ഥ കതമോ ചതുബ്യൂഹോ ഹാരസമ്പാതോ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ തേസു ദേസനാഹാരസമ്പാതാദീസു സോളസസു ഹാരസമ്പാതേസു കതമോ സംവണ്ണനാവിസേസോ ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതോ നാമാതി പുച്ഛതി.

    68. Yena yena lakkhaṇahārasampātena suttappadesatthā samānalakkhaṇena gahitā, so lakkhaṇahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo catubyūhahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo catubyūho hārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Tattha tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso catubyūhahārasampāto nāmāti pucchati.

    ‘‘കതമസ്മിം സുത്തേ കതമേ നിരുത്യാധിപ്പായനിദാനപുബ്ബാപരാനുസന്ധയോ നിദ്ധാരിതാ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തസ്മാ’’തിആദി വുത്തം. ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തി സുത്തപ്പദേസേ ‘‘രക്ഖീയതേ രക്ഖിത’’ന്തി നിരുത്തിം ‘‘പരിപാലീയതീ’’തി ഇമിനാ പരിയായേന ദസ്സേതി, ഇതിസദ്ദസ്സ ആദ്യത്ഥത്താ ‘‘ചിന്തേതീതി ചിത്തം, അത്തനോ സന്താനം ചിനോതീതി ചിത്തം, പച്ചയേഹി ചിതന്തി ചിത്തം, ചിത്തവിചിത്തട്ഠേന ചിത്തം, ചിത്തകരണട്ഠേന ചിത്തം, രക്ഖിതം ചിത്തം യസ്സാതി രക്ഖിതചിത്തോ. സമ്മാ സങ്കപ്പേതീതി സമ്മാസങ്കപ്പോ, ഗാവോ ചരന്തി ഏത്ഥാതി ഗോചരോ, ഗോചരോ വിയാതി ഗോചരോ, സമ്മാസങ്കപ്പോ ഗോചരോ അസ്സാതി സമ്മാസങ്കപ്പഗോചരോ. സമ്മാ പസ്സതീതി സമ്മാദിട്ഠി, സമ്മാദിട്ഠി പുരേക്ഖാരോ അസ്സാതി സമ്മാദിട്ഠിപുരേക്ഖാരോ. ജാനാതീതി ഞത്വാന. ഉദയോ ച വയോ ച ഉദയബ്ബയം. ഥിനഞ്ച മിദ്ധഞ്ച ഥിനമിദ്ധം, അഭിഭവതീതി അഭിഭൂ, ഥിനമിദ്ധം അഭിഭൂതി ഥിനമിദ്ധാഭിഭൂ. ഭിക്ഖതീതി ഭിക്ഖൂ’’തി നിരുത്തിപി നീഹരിതാ. തേനാഹ – ‘‘ഇതി-സദ്ദോ ആദ്യത്ഥോ’’തി (നേത്തി॰ അട്ഠ॰ ൬൮). ഏസാ വുത്തപ്പകാരാ പഞ്ഞത്തി നിരുത്തി നാമാതി നീഹരിതാ.

    ‘‘Katamasmiṃ sutte katame nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhayo niddhāritā’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti suttappadese ‘‘rakkhīyate rakkhita’’nti niruttiṃ ‘‘paripālīyatī’’ti iminā pariyāyena dasseti, itisaddassa ādyatthattā ‘‘cintetīti cittaṃ, attano santānaṃ cinotīti cittaṃ, paccayehi citanti cittaṃ, cittavicittaṭṭhena cittaṃ, cittakaraṇaṭṭhena cittaṃ, rakkhitaṃ cittaṃ yassāti rakkhitacitto. Sammā saṅkappetīti sammāsaṅkappo, gāvo caranti etthāti gocaro, gocaro viyāti gocaro, sammāsaṅkappo gocaro assāti sammāsaṅkappagocaro. Sammā passatīti sammādiṭṭhi, sammādiṭṭhi purekkhāro assāti sammādiṭṭhipurekkhāro. Jānātīti ñatvāna. Udayo ca vayo ca udayabbayaṃ. Thinañca middhañca thinamiddhaṃ, abhibhavatīti abhibhū, thinamiddhaṃ abhibhūti thinamiddhābhibhū. Bhikkhatīti bhikkhū’’ti niruttipi nīharitā. Tenāha – ‘‘iti-saddo ādyattho’’ti (netti. aṭṭha. 68). Esā vuttappakārā paññatti nirutti nāmāti nīharitā.

    ഇധ സുത്തപ്പദേസേ ഭഗവതോ കോ അധിപ്പായോതി ചേ പുച്ഛേയ്യ, യേ സപ്പുരിസാ സബ്ബാഹി ദുഗ്ഗതീഹി പരിമുച്ചിതുകാമാ ഭവിസ്സന്തി, തേ സപ്പുരിസാ ധമ്മചാരിനോ രക്ഖിതചിത്താ ഭവിസ്സന്തീതി അയം അധിപ്പായോ. ഏത്ഥ ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തിആദിസുത്തപ്പദേസേ ഭഗവതോ അധിപ്പായോതി നീഹരിതബ്ബോ.

    Idha suttappadese bhagavato ko adhippāyoti ce puccheyya, ye sappurisā sabbāhi duggatīhi parimuccitukāmā bhavissanti, te sappurisā dhammacārino rakkhitacittā bhavissantīti ayaṃ adhippāyo. Ettha ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādisuttappadese bhagavato adhippāyoti nīharitabbo.

    ‘‘കതമം നിദാന’’ന്തി ചേ പുച്ഛേയ്യ, കോകാലികോ സാരിപുത്തമോഗ്ഗല്ലാനേസു ഥേരേസു ചിത്തം അരക്ഖിത്വാ പദോസയിത്വാ മഹാപദുമനിരയേ യസ്മാ ഉപപന്നോ, യസ്മാ ഭഗവാ ച സതിആരക്ഖേന സമന്നാഗതോ സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹതി, തസ്മാ ച സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹിതുകാമോ ഭിക്ഖു സപ്പുരിസോ രക്ഖിതചിത്തോ അസ്സ ഭവേയ്യാതി നിദാനം നീഹരിതബ്ബം.

    ‘‘Katamaṃ nidāna’’nti ce puccheyya, kokāliko sāriputtamoggallānesu theresu cittaṃ arakkhitvā padosayitvā mahāpadumaniraye yasmā upapanno, yasmā bhagavā ca satiārakkhena samannāgato sabbā duggatiyo jahati, tasmā ca sabbā duggatiyo jahitukāmo bhikkhu sappuriso rakkhitacitto assa bhaveyyāti nidānaṃ nīharitabbaṃ.

    ‘‘കതമോ പുബ്ബാപരസന്ധീ’’തി ചേ പുച്ഛേയ്യ, സുത്തമ്ഹി ‘‘സതിയാ ചിത്തം രക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി യം വചനം വുത്തം, തേന പുബ്ബവചനേന അയം ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സ…പേ॰… സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹേ’’തി സുത്തപ്പദേസോ അനുസന്ധി സംസന്ദതി സമേതീതി പുബ്ബപരാനുസന്ധി നിദ്ധാരിതബ്ബോതി.

    ‘‘Katamo pubbāparasandhī’’ti ce puccheyya, suttamhi ‘‘satiyā cittaṃ rakkhitabba’’nti yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tena pubbavacanena ayaṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassa…pe… sabbā duggatiyo jahe’’ti suttappadeso anusandhi saṃsandati sametīti pubbaparānusandhi niddhāritabboti.

    ‘‘ഏത്തകോവ ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘നിയുത്തോ ചതുബ്യൂഹോ ഹാരസമ്പാതോ’’തി വുത്തം. യേന യേന സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതേന ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതേന നിരുത്യാധിപ്പായനിദാനപുബ്ബാപരാനുസന്ധി നിദ്ധാരിതബ്ബോ, സോ സോ സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതോ ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതോ നിയുത്തോ യഥാരഹം നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതബ്ബോതി അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോതി.

    ‘‘Ettakova catubyūhahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto catubyūho hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena catubyūhahārasampātena nirutyādhippāyanidānapubbāparānusandhi niddhāritabbo, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto catubyūhahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.

    ഇതി ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതേ സത്തിബലാനുരൂപാ രചിതാ

    Iti catubyūhahārasampāte sattibalānurūpā racitā

    വിഭാവനാ നിട്ഠിതാ.

    Vibhāvanā niṭṭhitā.

    പണ്ഡിതേഹി പന…പേ॰… ഗഹേതബ്ബോതി.

    Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൬. ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതോ • 6. Catubyūhahārasampāto

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൬. ചതുബ്യൂഹഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ • 6. Catubyūhahārasampātavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact