Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / నేత్తిప్పకరణ-టీకా • Nettippakaraṇa-ṭīkā

    ౬. చతుబ్యూహహారవిభఙ్గవణ్ణనా

    6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ౨౫. హారానన్తి నిద్ధారణే సామివచనం. హారేసు ఇమస్స చతుబ్యూహహారస్స విసేసతో సుత్తస్స బ్యఞ్జనవిచయభావతోతి యోజనా. తేన వుత్తం ‘‘బ్యఞ్జన…పే॰… దస్సేతీ’’తి. యాయాతి నిరుత్తియా.

    25.Hārānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Hāresu imassa catubyūhahārassa visesato suttassa byañjanavicayabhāvatoti yojanā. Tena vuttaṃ ‘‘byañjana…pe… dassetī’’ti. Yāyāti niruttiyā.

    యథారహన్తి సంవణ్ణియమానే సుత్తే యం యం అరహతి నిబ్బచనం వత్తుం, తంతంలోకసమఞ్ఞానురోధేనేవ. పుబ్బభాగపటిపదా సమ్పాదేత్వా పచ్ఛా సచ్చాభిసమయం పాపుణాతీతి ఆహ ‘‘సమ్ముతి…పే॰… హోతీ’’తి, తంతంపఞ్ఞత్తిగ్గహణముఖేన పరమత్థగ్గహణం హోతీతి ఏవం వా ఇమినా సమ్బన్ధో.

    Yathārahanti saṃvaṇṇiyamāne sutte yaṃ yaṃ arahati nibbacanaṃ vattuṃ, taṃtaṃlokasamaññānurodheneva. Pubbabhāgapaṭipadā sampādetvā pacchā saccābhisamayaṃ pāpuṇātīti āha ‘‘sammuti…pe… hotī’’ti, taṃtaṃpaññattiggahaṇamukhena paramatthaggahaṇaṃ hotīti evaṃ vā iminā sambandho.

    యమిదం అనిన్ద్రియబద్ధరూపసన్తానం సన్ధాయ ‘‘ఉభయమన్తరేనా’’తి ఇధ వుత్తం. ఓతరణహారే (నేత్తి॰ అట్ఠ॰ ౪౨ ఆదయో) పనస్స ద్వారప్పవత్తఫస్సాదిధమ్మే సన్ధాయ వుత్తభావం దస్సేతుం ‘‘ఉభయమన్తరేనాతి ఫస్ససముదితేసు ధమ్మేసూ’’తి అత్థో వుత్తో. అట్ఠకథాచరియా పనాహు ‘‘అన్తరేనాతి వచనం పన వికప్పన్తరదీపన’’న్తి. తస్మా అయమేత్థ అత్థో – న ఇమం లోకం, న హురం లోకం, అథ ఖో ఉభయమన్తరేనాతి. అపరో వికప్పో – ఉభయమన్తరేనాతి వా వచనం వికప్పన్తరాభావదీపనం. తస్సత్థో – న ఇమం లోకం, న హురం లోకం నిస్సాయ ఝాయతి ఝాయీ, ఉభయమన్తరేన పన అఞ్ఞం ఠానం అత్థీతి.

    Yamidaṃ anindriyabaddharūpasantānaṃ sandhāya ‘‘ubhayamantarenā’’ti idha vuttaṃ. Otaraṇahāre (netti. aṭṭha. 42 ādayo) panassa dvārappavattaphassādidhamme sandhāya vuttabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘ubhayamantarenāti phassasamuditesu dhammesū’’ti attho vutto. Aṭṭhakathācariyā panāhu ‘‘antarenāti vacanaṃ pana vikappantaradīpana’’nti. Tasmā ayamettha attho – na imaṃ lokaṃ, na huraṃ lokaṃ, atha kho ubhayamantarenāti. Aparo vikappo – ubhayamantarenāti vā vacanaṃ vikappantarābhāvadīpanaṃ. Tassattho – na imaṃ lokaṃ, na huraṃ lokaṃ nissāya jhāyati jhāyī, ubhayamantarena pana aññaṃ ṭhānaṃ atthīti.

    యేపి చ ‘‘అన్తరాపరినిబ్బాయీ, సమ్భవేసీ’’తి చ ఇమేసం సుత్తపదానం అత్థం మిచ్ఛా గహేత్వా అత్థి ఏవ అన్తరాభవోతి వదన్తి, తేపి యస్మా అవిహాదీసు తత్థ తత్థ ఆయువేమజ్ఝం అనతిక్కమిత్వా అన్తరా అగ్గమగ్గాధిగమేన అనవసేసకిలేసపరినిబ్బానేన పరినిబ్బాయన్తీతి అన్తరాపరినిబ్బాయీ, న అన్తరాభవభూతోతి పురిమస్స సుత్తపదస్స అత్థో. పచ్ఛిమస్స చ యే భూతా ఏవ, న పున భవిస్సన్తి, తే హి (కథా॰ అనుటీ॰ ౫౦౭) ఖీణాసవా, పురిమపదేహి ‘‘భూతా’’తి వుత్తా. తబ్బిపరీతతాయ సమ్భవం ఏసన్తీతి సమ్భవేసినో. అప్పహీనభవసంయోజనత్తా సేక్ఖా, పుథుజ్జనా చ. చతూసు వా యోనీసు అణ్డజజలాబుజసత్తా యావ అణ్డకోసం, వత్థికోసఞ్చ న భిన్దన్తి, తావ సమ్భవేసీ నామ. అణ్డకోసతో, వత్థికోసతో చ బహి నిక్ఖన్తా భూతా నామ. సంసేదజఓపపాతికా చ పఠమచిత్తక్ఖణే సమ్భవేసీ నామ, దుతియచిత్తక్ఖణతో పట్ఠాయ భూతా నామ. యేన వా ఇరియాపథేన జాయన్తి, యావ తతో అఞ్ఞం న పాపుణన్తి, తావ సమ్భవేసీ, తతో పరం భూతాతి అత్థో, తస్మా నత్థీతి పటిక్ఖిపితబ్బం. సతి హి ఉజుకే పాళిఅనుగతే అత్థే కిం అనిద్ధారితసామత్థియేన అన్తరాభవేన అత్తభావపరికప్పితేన పయోజనన్తి.

    Yepi ca ‘‘antarāparinibbāyī, sambhavesī’’ti ca imesaṃ suttapadānaṃ atthaṃ micchā gahetvā atthi eva antarābhavoti vadanti, tepi yasmā avihādīsu tattha tattha āyuvemajjhaṃ anatikkamitvā antarā aggamaggādhigamena anavasesakilesaparinibbānena parinibbāyantīti antarāparinibbāyī, na antarābhavabhūtoti purimassa suttapadassa attho. Pacchimassa ca ye bhūtā eva, na puna bhavissanti, te hi (kathā. anuṭī. 507) khīṇāsavā, purimapadehi ‘‘bhūtā’’ti vuttā. Tabbiparītatāya sambhavaṃ esantīti sambhavesino. Appahīnabhavasaṃyojanattā sekkhā, puthujjanā ca. Catūsu vā yonīsu aṇḍajajalābujasattā yāva aṇḍakosaṃ, vatthikosañca na bhindanti, tāva sambhavesī nāma. Aṇḍakosato, vatthikosato ca bahi nikkhantā bhūtā nāma. Saṃsedajaopapātikā ca paṭhamacittakkhaṇe sambhavesī nāma, dutiyacittakkhaṇato paṭṭhāya bhūtā nāma. Yena vā iriyāpathena jāyanti, yāva tato aññaṃ na pāpuṇanti, tāva sambhavesī, tato paraṃ bhūtāti attho, tasmā natthīti paṭikkhipitabbaṃ. Sati hi ujuke pāḷianugate atthe kiṃ aniddhāritasāmatthiyena antarābhavena attabhāvaparikappitena payojananti.

    యం పన యే ‘‘సన్తానవసేన పవత్తమానానం ధమ్మానం అవిచ్ఛేదేన దేసన్తరేసు పాతుభావో దిట్ఠో. యథా తం వీహిఆదిఅవిఞ్ఞాణకసన్తానే, ఏవం సవిఞ్ఞాణకసన్తానేపి అవిచ్ఛేదేన దేసన్తరేసు పాతుభావేన భవితబ్బం. అయఞ్చ నయో సతి అన్తరాభవే యుజ్జతి, నాఞ్ఞథా’’తి యుత్తిం వదన్తి. తేహి ఇద్ధిమతో చేతోవసిప్పత్తస్స చిత్తానుగతికం కాయం అధిట్ఠహన్తస్స ఖణేన బ్రహ్మలోకతో ఇధూపసఙ్కమనే, ఇతో వా బ్రహ్మలోకగమనే యుత్తి వత్తబ్బా. యది సబ్బత్థేవ విచ్ఛిన్నదేసే ధమ్మానం పవత్తి న ఇచ్ఛితా, యదిపి సియా ‘‘ఇద్ధివిసయో అచిన్తేయ్యో’’తి, తం ఇధాపి సమానం ‘‘కమ్మవిపాకో అచిన్తేయ్యో’’తి వచనతో, తస్మా తం తేసం మతిమత్తమేవ. అచిన్తేయ్యసభావా హి సభావధమ్మా, తే కత్థచి పచ్చయవిసేసేన విచ్ఛిన్నదేసే పాతుభవన్తి, కత్థచి అవిచ్ఛిన్నదేసే చ. తథా హి ముఖఘోసాదీహి అఞ్ఞస్మిం దేసే ఆదాసపబ్బతప్పదేసాదికే పటిబిమ్బపటిఘోసాదికం పచ్చయుప్పన్నం నిబ్బత్తమానం దిస్సతి, తస్మా న సబ్బం సబ్బత్థ ఉపనేతబ్బన్తి అయమేత్థ సఙ్ఖేపో. విత్థారతో పన పటిబిమ్బస్స ఉదాహరణభావసాధనాదికో అన్తరాభవవిచారో కథావత్థుప్పకరణస్సటీకాయం (కథా॰ అనుటీ॰ ౫౦౭) గహేతబ్బో.

    Yaṃ pana ye ‘‘santānavasena pavattamānānaṃ dhammānaṃ avicchedena desantaresu pātubhāvo diṭṭho. Yathā taṃ vīhiādiaviññāṇakasantāne, evaṃ saviññāṇakasantānepi avicchedena desantaresu pātubhāvena bhavitabbaṃ. Ayañca nayo sati antarābhave yujjati, nāññathā’’ti yuttiṃ vadanti. Tehi iddhimato cetovasippattassa cittānugatikaṃ kāyaṃ adhiṭṭhahantassa khaṇena brahmalokato idhūpasaṅkamane, ito vā brahmalokagamane yutti vattabbā. Yadi sabbattheva vicchinnadese dhammānaṃ pavatti na icchitā, yadipi siyā ‘‘iddhivisayo acinteyyo’’ti, taṃ idhāpi samānaṃ ‘‘kammavipāko acinteyyo’’ti vacanato, tasmā taṃ tesaṃ matimattameva. Acinteyyasabhāvā hi sabhāvadhammā, te katthaci paccayavisesena vicchinnadese pātubhavanti, katthaci avicchinnadese ca. Tathā hi mukhaghosādīhi aññasmiṃ dese ādāsapabbatappadesādike paṭibimbapaṭighosādikaṃ paccayuppannaṃ nibbattamānaṃ dissati, tasmā na sabbaṃ sabbattha upanetabbanti ayamettha saṅkhepo. Vitthārato pana paṭibimbassa udāharaṇabhāvasādhanādiko antarābhavavicāro kathāvatthuppakaraṇassaṭīkāyaṃ (kathā. anuṭī. 507) gahetabbo.

    అపరే పన ‘‘ఇధాతి కామభవో, హురన్తి అరూపభవో, ఉభయమన్తరేనాతి రూపభవో వుత్తో’’తి వదన్తి, ‘‘ఇధాతి పచ్చయధమ్మా, హురన్తి పచ్చయుప్పన్నధమ్మా, ఉభయమన్తరేనాతి పణ్ణత్తిధమ్మా వుత్తా’’తి చ వదన్తి, తం సబ్బఅట్ఠకథాసు నత్థి, తస్మా వుత్తనయేనేవ అత్థో వేదితబ్బో. అవసిట్ఠం రూపన్తి ఆపోధాతుఆకాసధాతూహి సద్ధిం లక్ఖణరూపాని, ఓజఞ్చ సన్ధాయాహ అనిన్ద్రియబద్ధరూపస్స అధిప్పేతత్తా. తస్స ఖీణాసవస్స తం నిబ్బానారమ్మణం చిత్తం న జానన్తి న ఞాయన్తి ‘‘ఝాయమానా’’తి వుత్తత్తా. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    Apare pana ‘‘idhāti kāmabhavo, huranti arūpabhavo, ubhayamantarenāti rūpabhavo vutto’’ti vadanti, ‘‘idhāti paccayadhammā, huranti paccayuppannadhammā, ubhayamantarenāti paṇṇattidhammā vuttā’’ti ca vadanti, taṃ sabbaaṭṭhakathāsu natthi, tasmā vuttanayeneva attho veditabbo. Avasiṭṭhaṃ rūpanti āpodhātuākāsadhātūhi saddhiṃ lakkhaṇarūpāni, ojañca sandhāyāha anindriyabaddharūpassa adhippetattā. Tassa khīṇāsavassa taṃ nibbānārammaṇaṃ cittaṃ na jānanti na ñāyanti ‘‘jhāyamānā’’ti vuttattā. Sesaṃ suviññeyyameva.

    చతుబ్యూహహారవిభఙ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / నేత్తిప్పకరణపాళి • Nettippakaraṇapāḷi / ౬. చతుబ్యూహహారవిభఙ్గో • 6. Catubyūhahāravibhaṅgo

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / నేత్తిప్పకరణ-అట్ఠకథా • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ౬. చతుబ్యూహహారవిభఙ్గవణ్ణనా • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ఖుద్దకనికాయ (టీకా) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / నేత్తివిభావినీ • Nettivibhāvinī / ౬. చతుబ్యూహహారవిభఙ్గవిభావనా • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact