| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
९. चतुचक्कसुत्तवण्णना
9. Catucakkasuttavaṇṇanā
२९. इरिया वुच्चति कायेन कत्तब्बकिरिया, तस्सा पवत्तिट्ठानभावतो इरियापथो, गमनादि। तं अपरापरप्पवत्तिया चक्कं। तेनाह ‘‘चतुचक्कन्ति चतुइरियापथ’’न्ति। नवद्वारन्ति करजकायो अधिप्पेतो। सो च केसादिअसुचिपरिपूरोति आह ‘‘पुण्णन्ति असुचिपूर’’न्ति। तण्हाय संयुत्तन्ति तण्हासहितं। तेन न केवलं सभावतो एव, अथ खो निस्सितधम्मो च असुचिं दस्सेति। मातुकुच्छिसङ्खाते असुचिपङ्के जातत्ता पङ्कजातं, केसादिअसुचिपङ्कजातत्ता च पङ्कजातं। यात्राति अपगमो। तेन सभावतो निस्सितधम्मतो च असुचिसभावतो कायतो कथं अपगमो सियाति पुच्छति। तेनाह ‘‘एतस्सा’’तिआदि।
29. Iriyā vuccati kāyena kattabbakiriyā, tassā pavattiṭṭhānabhāvato iriyāpatho, gamanādi. Taṃ aparāparappavattiyā cakkaṃ. Tenāha ‘‘catucakkanti catuiriyāpatha’’nti. Navadvāranti karajakāyo adhippeto. So ca kesādiasuciparipūroti āha ‘‘puṇṇanti asucipūra’’nti. Taṇhāya saṃyuttanti taṇhāsahitaṃ. Tena na kevalaṃ sabhāvato eva, atha kho nissitadhammo ca asuciṃ dasseti. Mātukucchisaṅkhāte asucipaṅke jātattā paṅkajātaṃ, kesādiasucipaṅkajātattā ca paṅkajātaṃ. Yātrāti apagamo. Tena sabhāvato nissitadhammato ca asucisabhāvato kāyato kathaṃ apagamo siyāti pucchati. Tenāha ‘‘etassā’’tiādi.
नहनट्ठेन बन्धनट्ठेन नद्धीति उपनाहो इधाधिप्पेतोति आह ‘‘नद्धिन्ति उपनाह’’न्ति। सो पन इतो पुब्बकाले कोधोति आह ‘‘पुब्बकाले’’तिआदि । पाळिनिद्दिट्ठेति उपनाहइच्चादिके इध पाळियं निद्दिट्ठे किलेसे ठपेत्वा अवसेसा दिट्ठिविचिकिच्छादयो सत्त किलेसा दुम्मोचयताय वरत्ता वियाति वरत्ताति वेदितब्बा। आरम्मणग्गहणसभावतो एको एवेस धम्मो, पवत्ति-आकारभेदेन पन इच्छनट्ठेन पत्थनट्ठेन इच्छा, लुब्भनट्ठेन गिज्झनट्ठेन लोभोति वुत्तो। पठमुप्पत्तिकाति एकस्मिं आरम्मणे, वारे वा पठमं उप्पन्ना। अपरापरुप्पत्तिकोति पुनप्पुनं उप्पज्जमानको। अलद्धपत्थना अप्पटिलद्धवत्थुम्हि आसत्ति लोभो। उप्पाटेत्वाति ससन्तानतो उद्धरित्वा।
Nahanaṭṭhena bandhanaṭṭhena naddhīti upanāho idhādhippetoti āha ‘‘naddhinti upanāha’’nti. So pana ito pubbakāle kodhoti āha ‘‘pubbakāle’’tiādi . Pāḷiniddiṭṭheti upanāhaiccādike idha pāḷiyaṃ niddiṭṭhe kilese ṭhapetvā avasesā diṭṭhivicikicchādayo satta kilesā dummocayatāya varattā viyāti varattāti veditabbā. Ārammaṇaggahaṇasabhāvato eko evesa dhammo, pavatti-ākārabhedena pana icchanaṭṭhena patthanaṭṭhena icchā, lubbhanaṭṭhena gijjhanaṭṭhena lobhoti vutto. Paṭhamuppattikāti ekasmiṃ ārammaṇe, vāre vā paṭhamaṃ uppannā. Aparāparuppattikoti punappunaṃ uppajjamānako. Aladdhapatthanā appaṭiladdhavatthumhi āsatti lobho. Uppāṭetvāti sasantānato uddharitvā.
चतुचक्कसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Catucakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. चतुचक्कसुत्तं • 9. Catucakkasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ९. चतुचक्कसुत्तवण्णना • 9. Catucakkasuttavaṇṇanā
