| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๙. จตุจกฺกสุตฺตวณฺณนา
9. Catucakkasuttavaṇṇanā
๒๙. อิริยา วุจฺจติ กาเยน กตฺตพฺพกิริยา, ตสฺสา ปวตฺติฎฺฐานภาวโต อิริยาปโถ, คมนาทิฯ ตํ อปราปรปฺปวตฺติยา จกฺกํฯ เตนาห ‘‘จตุจกฺกนฺติ จตุอิริยาปถ’’นฺติฯ นวทฺวารนฺติ กรชกาโย อธิเปฺปโตฯ โส จ เกสาทิอสุจิปริปูโรติ อาห ‘‘ปุณฺณนฺติ อสุจิปูร’’นฺติฯ ตณฺหาย สํยุตฺตนฺติ ตณฺหาสหิตํฯ เตน น เกวลํ สภาวโต เอว, อถ โข นิสฺสิตธโมฺม จ อสุจิํ ทเสฺสติฯ มาตุกุจฺฉิสงฺขาเต อสุจิปเงฺก ชาตตฺตา ปงฺกชาตํ, เกสาทิอสุจิปงฺกชาตตฺตา จ ปงฺกชาตํฯ ยาตฺราติ อปคโมฯ เตน สภาวโต นิสฺสิตธมฺมโต จ อสุจิสภาวโต กายโต กถํ อปคโม สิยาติ ปุจฺฉติฯ เตนาห ‘‘เอตสฺสา’’ติอาทิฯ
29. Iriyā vuccati kāyena kattabbakiriyā, tassā pavattiṭṭhānabhāvato iriyāpatho, gamanādi. Taṃ aparāparappavattiyā cakkaṃ. Tenāha ‘‘catucakkanti catuiriyāpatha’’nti. Navadvāranti karajakāyo adhippeto. So ca kesādiasuciparipūroti āha ‘‘puṇṇanti asucipūra’’nti. Taṇhāya saṃyuttanti taṇhāsahitaṃ. Tena na kevalaṃ sabhāvato eva, atha kho nissitadhammo ca asuciṃ dasseti. Mātukucchisaṅkhāte asucipaṅke jātattā paṅkajātaṃ, kesādiasucipaṅkajātattā ca paṅkajātaṃ. Yātrāti apagamo. Tena sabhāvato nissitadhammato ca asucisabhāvato kāyato kathaṃ apagamo siyāti pucchati. Tenāha ‘‘etassā’’tiādi.
นหนเฎฺฐน พนฺธนเฎฺฐน นทฺธีติ อุปนาโห อิธาธิเปฺปโตติ อาห ‘‘นทฺธินฺติ อุปนาห’’นฺติฯ โส ปน อิโต ปุพฺพกาเล โกโธติ อาห ‘‘ปุพฺพกาเล’’ติอาทิ ฯ ปาฬินิทฺทิเฎฺฐติ อุปนาหอิจฺจาทิเก อิธ ปาฬิยํ นิทฺทิเฎฺฐ กิเลเส ฐเปตฺวา อวเสสา ทิฎฺฐิวิจิกิจฺฉาทโย สตฺต กิเลสา ทุโมฺมจยตาย วรตฺตา วิยาติ วรตฺตาติ เวทิตพฺพาฯ อารมฺมณคฺคหณสภาวโต เอโก เอเวส ธโมฺม, ปวตฺติ-อาการเภเทน ปน อิจฺฉนเฎฺฐน ปตฺถนเฎฺฐน อิจฺฉา, ลุพฺภนเฎฺฐน คิชฺฌนเฎฺฐน โลโภติ วุโตฺตฯ ปฐมุปฺปตฺติกาติ เอกสฺมิํ อารมฺมเณ, วาเร วา ปฐมํ อุปฺปนฺนาฯ อปราปรุปฺปตฺติโกติ ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชมานโกฯ อลทฺธปตฺถนา อปฺปฎิลทฺธวตฺถุมฺหิ อาสตฺติ โลโภฯ อุปฺปาเฎตฺวาติ สสนฺตานโต อุทฺธริตฺวาฯ
Nahanaṭṭhena bandhanaṭṭhena naddhīti upanāho idhādhippetoti āha ‘‘naddhinti upanāha’’nti. So pana ito pubbakāle kodhoti āha ‘‘pubbakāle’’tiādi . Pāḷiniddiṭṭheti upanāhaiccādike idha pāḷiyaṃ niddiṭṭhe kilese ṭhapetvā avasesā diṭṭhivicikicchādayo satta kilesā dummocayatāya varattā viyāti varattāti veditabbā. Ārammaṇaggahaṇasabhāvato eko evesa dhammo, pavatti-ākārabhedena pana icchanaṭṭhena patthanaṭṭhena icchā, lubbhanaṭṭhena gijjhanaṭṭhena lobhoti vutto. Paṭhamuppattikāti ekasmiṃ ārammaṇe, vāre vā paṭhamaṃ uppannā. Aparāparuppattikoti punappunaṃ uppajjamānako. Aladdhapatthanā appaṭiladdhavatthumhi āsatti lobho. Uppāṭetvāti sasantānato uddharitvā.
จตุจกฺกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Catucakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๙. จตุจกฺกสุตฺตํ • 9. Catucakkasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๙. จตุจกฺกสุตฺตวณฺณนา • 9. Catucakkasuttavaṇṇanā
