| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๔. จตุกฺกนิเทฺทสวณฺณนา
4. Catukkaniddesavaṇṇanā
๑๓๓. ปเรนาติ อเญฺญน, อาณเตฺตนาติ อโตฺถฯ อาณตฺติยา อตฺตนา จาติ อาณาปกสฺส อาณตฺติยา, อตฺตนา จ อาณเตฺตน กตํ ตญฺจ ตสฺส อาณาปกสฺส ยํ วจีปโยเคน กตนฺติ โยชนาฯ อาณตฺติยา ปาปสฺสาติ อาณาปนวเสน ปสุตปาปสฺสฯ
133. Parenāti aññena, āṇattenāti attho. Āṇattiyā attanā cāti āṇāpakassa āṇattiyā, attanā ca āṇattena kataṃ tañca tassa āṇāpakassa yaṃ vacīpayogena katanti yojanā. Āṇattiyā pāpassāti āṇāpanavasena pasutapāpassa.
๑๔๘. เทสนาย กรณภูตายฯ ธมฺมานนฺติ เทสนาย ยถาโพเธตพฺพานํ สีลาทิธมฺมานํฯ
148. Desanāya karaṇabhūtāya. Dhammānanti desanāya yathābodhetabbānaṃ sīlādidhammānaṃ.
๑๕๒. อนนฺตรนฺติ ญาณสฺส อุปฎฺฐิตนฺติ อนนฺตรํ วุตฺตํฯ กิํ ปน ตนฺติ อาห ‘‘วจน’’นฺติฯ ลุชฺชตีติ อิทํ เยน การเณน โลก-สโทฺท ตทเตฺถ ปวโตฺต, ตํ ทเสฺสตีติ อาห ‘‘การณยุตฺต’’นฺติฯ
152. Anantaranti ñāṇassa upaṭṭhitanti anantaraṃ vuttaṃ. Kiṃ pana tanti āha ‘‘vacana’’nti. Lujjatīti idaṃ yena kāraṇena loka-saddo tadatthe pavatto, taṃ dassetīti āha ‘‘kāraṇayutta’’nti.
๑๕๖. สหิตาสหิตสฺสาติ กุสลสทฺทโยเคน สามิวจนํ ภุมฺมเตฺถติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สหิตาสหิเตติ อโตฺถ’’ติฯ สหิตภาสเนน เทสกสมฺปตฺติ, สหิตาสหิตโกสเลฺลน สาวกสมฺปตฺติ เวทิตพฺพาฯ ปริสสมฺปตฺติปิ ญาณสมฺปนฺนสฺส ธมฺมกถิกสฺส ปฎิภานสมฺปทาย การณํ โหตีติ อาห ‘‘สาวกสมฺปตฺติยา โพเธตุํ สมตฺถตายา’’ติฯ
156. Sahitāsahitassāti kusalasaddayogena sāmivacanaṃ bhummattheti dassento āha ‘‘sahitāsahiteti attho’’ti. Sahitabhāsanena desakasampatti, sahitāsahitakosallena sāvakasampatti veditabbā. Parisasampattipi ñāṇasampannassa dhammakathikassa paṭibhānasampadāya kāraṇaṃ hotīti āha ‘‘sāvakasampattiyā bodhetuṃ samatthatāyā’’ti.
๑๕๗. กุสลธเมฺมหีติ สมถวิปสฺสนาธเมฺมหิฯ จตุโตฺถ วุโตฺต, โย เนว สงฺฆํ นิมเนฺตติ, น ทานํ เทติฯ
157. Kusaladhammehīti samathavipassanādhammehi. Catuttho vutto, yo neva saṅghaṃ nimanteti, na dānaṃ deti.
๑๖๖. ยมิทํ ‘‘กาเลนา’’ติ วุตฺตนฺติ ‘‘โย ตตฺถ อวโณฺณ, ตมฺปิ ภณติ กาเลนฯ โยปิ ตตฺถ วโณฺณ, ตมฺปิ ภณติ กาเลนา’’ติ ยํ อิทํ ปาฬิยํ วุตฺตํ, ตตฺร ตสฺมิํ วจเน วาเกฺย โย ปุคฺคโล ‘‘กาเลน ภณตี’’ติ วุโตฺต, โส กีทิโสติ วิจารณาย ตสฺส ทสฺสนตฺถํ ‘‘กาลญฺญู โหตี’’ติอาทิ ปาฬิยํ วุตฺตนฺติ ทเสฺสโนฺต สงฺคเห อาหาติ โยชนาฯ
166. Yamidaṃ ‘‘kālenā’’ti vuttanti ‘‘yo tattha avaṇṇo, tampi bhaṇati kālena. Yopi tattha vaṇṇo, tampi bhaṇati kālenā’’ti yaṃ idaṃ pāḷiyaṃ vuttaṃ, tatra tasmiṃ vacane vākye yo puggalo ‘‘kālena bhaṇatī’’ti vutto, so kīdisoti vicāraṇāya tassa dassanatthaṃ ‘‘kālaññū hotī’’tiādi pāḷiyaṃ vuttanti dassento saṅgahe āhāti yojanā.
๑๖๘. ปุพฺพุปฺปนฺนปจฺจยวิปตฺตีติ ตสฺมิํ อตฺตภาเว ปฐมุปฺปนฺนปจฺจยวิปตฺติฯ เตสํ วิปตฺติ ปวตฺตปฺปจฺจยวิปตฺตีติ โยชนาฯ
168. Pubbuppannapaccayavipattīti tasmiṃ attabhāve paṭhamuppannapaccayavipatti. Tesaṃ vipatti pavattappaccayavipattīti yojanā.
๑๗๓. เตสนฺติ ปหีนาวสิฎฺฐกิเลสานํฯ วิมุตฺติทสฺสนเมว โหติ วิมุตฺติอตฺถตฺตา ตํทสฺสนสฺสฯ
173. Tesanti pahīnāvasiṭṭhakilesānaṃ. Vimuttidassanameva hoti vimuttiatthattā taṃdassanassa.
๑๗๔. ตนฺตาวุตานํ วตฺถานนฺติ นิทฺธารเณ สามิวจนํฯ
174. Tantāvutānaṃ vatthānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ.
๑๗๘. นามกาโยติ นามสมูโหฯ อิทเมว จ ทฺวยนฺติ สีลสํวรปูรณํ, สาชีวาวีติกฺกมนญฺจาติ อิทเมว ทฺวยํฯ ตโตติ สาชีวาวีติกฺกมนโตฯ กถาย หลิทฺทราคาทิสทิสตาติ โยชนาฯ เตนาห ‘‘น ปุคฺคลสฺสา’’ติฯ
178. Nāmakāyoti nāmasamūho. Idameva ca dvayanti sīlasaṃvarapūraṇaṃ, sājīvāvītikkamanañcāti idameva dvayaṃ. Tatoti sājīvāvītikkamanato. Kathāya haliddarāgādisadisatāti yojanā. Tenāha ‘‘na puggalassā’’ti.
๑๗๙. อิติ-สเทฺทนาติ ‘‘ทารุมาสโก’’ติ เอตฺถ วุตฺตอิติ-สเทฺทนฯ เอวํปกาเรติ อิมินาปิ สลากาทิเก สงฺคณฺหาติฯ
179. Iti-saddenāti ‘‘dārumāsako’’ti ettha vuttaiti-saddena. Evaṃpakāreti imināpi salākādike saṅgaṇhāti.
๑๘๑. อวิสฎสุขนฺติ อวิเกฺขปสุขํฯ
181. Avisaṭasukhanti avikkhepasukhaṃ.
๑๘๗. ขนฺธธเมฺมสูติ สงฺขตธเมฺมสุฯ ตทลาเภนาติ มคฺคผลาลาเภนฯ อเตฺถนาติ สีลาทิอเตฺถนฯ
187. Khandhadhammesūti saṅkhatadhammesu. Tadalābhenāti maggaphalālābhena. Atthenāti sīlādiatthena.
จตุกฺกนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ปุคฺคลปญฺญตฺติปาฬิ • Puggalapaññattipāḷi / ๔. จตุกฺกปุคฺคลปญฺญตฺติ • 4. Catukkapuggalapaññatti
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๔. จตุกฺกนิเทฺทสวณฺณนา • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๔. จตุกฺกนิเทฺทสวณฺณนา • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
