| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
೪. ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
4. Catukkaniddesavaṇṇanā
೧೩೩. ಪರೇನ ಕತಂ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಂ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಅತ್ತನಾ ಚ ಪಯೋಗೇನ ಕತನ್ತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಪಾಪಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ ‘‘ತತೋ ಉಪಡ್ಢಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ।
133. Parena kataṃ dussīlyaṃ āṇattiyā attanā ca payogena katanti āṇattiyā pāpassa dāyādo ‘‘tato upaḍḍhassa dāyādo’’ti vutto.
೧೪೫. ಅಯನ್ತಿ ‘‘ತೇಸು ಪಠಮೋ’’ತಿಆದಿಕಂ ನಯಂ ವದತಿ।
145. Ayanti ‘‘tesu paṭhamo’’tiādikaṃ nayaṃ vadati.
೧೪೮. ದೇಸನಾಯ ಧಮ್ಮಾನಂ ಞಾಣಸ್ಸ ಆಪಾಥಭಾವಸಮ್ಪಾದನಂ ಞಾಣುಗ್ಘಾಟನಂ। ಸಹ ಉದಾಹಟವೇಲಾಯಾತಿ ಉದಾಹಟವೇಲಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
148. Desanāya dhammānaṃ ñāṇassa āpāthabhāvasampādanaṃ ñāṇugghāṭanaṃ. Saha udāhaṭavelāyāti udāhaṭavelāya saddhiṃ tasmiṃ kāle anatikkante evāti attho.
೧೫೨. ತನ್ತಿ ಅನನ್ತರವಚನಂ ವದತಿ। ‘‘ಕತಮೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ’’ತಿ ಮಹನ್ತಂ ಅತ್ಥಂ ಸಙ್ಗಹಿತ್ವಾ ಠಿತವಚನಂ ಅತ್ಥಯುತ್ತಂ। ಲುಜ್ಜತೀತಿ ಲೋಕೋತಿ ಕಾರಣಯುತ್ತಂ।
152. Tanti anantaravacanaṃ vadati. ‘‘Katamo loko’’ti vutte ‘‘pañcupādānakkhandhā’’ti mahantaṃ atthaṃ saṅgahitvā ṭhitavacanaṃ atthayuttaṃ. Lujjatīti lokoti kāraṇayuttaṃ.
೧೫೬. ಸಹಿತಾಸಹಿತಸ್ಸಾತಿ ಸಹಿತಾಸಹಿತೇತಿ ಅತ್ಥೋ, ಸಹಿತಾಸಹಿತಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನೇತಿ ವಾ । ದ್ವೇಯೇವಾತಿ ದುತಿಯಚತುತ್ಥಾಯೇವ। ದೇಸಕಸಾವಕಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಬೋಧೇತುಂ ಸಮತ್ಥತಾಯ ಸಭಾವಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ, ಸಚ್ಚಧಮ್ಮಕಥಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
156. Sahitāsahitassāti sahitāsahiteti attho, sahitāsahitassa paricchindaneti vā . Dveyevāti dutiyacatutthāyeva. Desakasāvakasampattiyā bodhetuṃ samatthatāya sabhāvadhammakathikā, saccadhammakathikāti attho.
೧೫೭. ಕುಸಲಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಾಸನಾಭಾವನಾ ವಾಸಧುರಂ। ಅಯಂ ಪಾಪಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಚತುತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ, ನ ಪಠಮೋ। ಪಠಮೋ ಹಿ ಅವಿಸಂವಾದೇತುಕಾಮೋ ವೇರಞ್ಜಬ್ರಾಹ್ಮಣಸದಿಸೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ।
157. Kusaladhammehi cittassa vāsanābhāvanā vāsadhuraṃ. Ayaṃ pāpapuggaloti catuttho vutto, na paṭhamo. Paṭhamo hi avisaṃvādetukāmo verañjabrāhmaṇasadiso adhippetoti.
೧೫೯. ಪುಗ್ಗಲೇಪಿ ಅರಿಯಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮನಾದಿಸದಿಸತಾತಿ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅಭಿಕ್ಕಮನಾದೀನಂ ಅರಿಯಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮನಾದಿಸದಿಸತಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅರಿಯಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮನಾದಿನಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸದಿಸತಾತಿ ವಾ ಸದಿಸಾಭಿಕ್ಕಮನಾದಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
159. Puggalepi ariyānaṃ abhikkamanādisadisatāti puggale abhikkamanādīnaṃ ariyānaṃ abhikkamanādisadisatāti attho, ariyānaṃ abhikkamanādinā puggalassa sadisatāti vā sadisābhikkamanāditāti attho.
೧೬೬. ದುಸ್ಸೀಲಂ ‘‘ದುಸ್ಸೀಲೋ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಭೂತಂ ಭಾಸತಿ ನಾಮ। ಪಾಣಾತಿಪಾತೇನ ದುಸ್ಸೀಲಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನೇನ ದುಸ್ಸೀಲೋತಿ ಅವತ್ವಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತೇನೇವಾತಿ ವದನ್ತೋ ತಚ್ಛಂ ಭಾಸತಿ ನಾಮ। ಯಮಿದಂ ‘‘ಕಾಲೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ರ ತಸ್ಮಿಂ ವಚನೇ, ಯೋ ‘‘ಕಾಲೇನ ಭಣತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಕೀದಿಸೋತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಕಾಲಞ್ಞೂ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಮಿದಂ ಕಾಲೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ರ ಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
166. Dussīlaṃ ‘‘dussīlo’’ti vadanto bhūtaṃ bhāsati nāma. Pāṇātipātena dussīlaṃ adinnādānena dussīloti avatvā pāṇātipātenevāti vadanto tacchaṃ bhāsati nāma. Yamidaṃ ‘‘kālenā’’ti vuttaṃ, tatra tasmiṃ vacane, yo ‘‘kālena bhaṇatī’’ti vutto, so kīdisoti dassanatthaṃ ‘‘kālaññū hotī’’tiādi vuttanti dassento ‘‘yamidaṃ kālenāti vuttaṃ, tatra yo puggalo’’tiādimāha.
೧೬೮. ಆಗಮನವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ, ಪುಬ್ಬುಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯವಿಪತ್ತಿ ಸುಕ್ಕಸೋಣಿತಂ। ಪವತ್ತೇ, ಪವತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಪವತ್ತಪಚ್ಚಯಾ, ಆಹಾರಾದಯೋ। ಜೋತೇತೀತಿ ಜೋತಿ, ಆಲೋಕೋ। ಕುಲಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾದೀಹಿ ಜೋತಮಾನೋ ಚ ಜೋತಿ ವಿಯಾತಿ ಜೋತಿ।
168. Āgamanavipatti nāma kammaṃ, pubbuppannapaccayavipatti sukkasoṇitaṃ. Pavatte, pavattassa vā paccayā pavattapaccayā, āhārādayo. Jotetīti joti, āloko. Kulasampattiyādīhi jotamāno ca joti viyāti joti.
೧೭೩. ಪಹೀನಾವಸಿಟ್ಠಕಿಲೇಸಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಪಿ ಯೇಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತೋ ಅವಿಮುತ್ತೋ ಚ, ತೇಸಂ ದಸ್ಸನವಸೇನ ವಿಮುತ್ತಿದಸ್ಸನಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಏಕೂನವೀಸತಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣ’’ನ್ತಿ।
173. Pahīnāvasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇāpi yehi kilesehi vimutto avimutto ca, tesaṃ dassanavasena vimuttidassanameva hotīti āha ‘‘vimuttiñāṇadassanaṃ ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇa’’nti.
೧೭೪. ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ತನ್ತಾವುತಾನನ್ತಿ ತನ್ತಾವುತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ವತ್ಥಾನೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಾಯಂ ತತಿಯಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಾಯತತಿಯೋ। ಅನುಯುಞ್ಜನಂ ಅನುಯೋಗೋ। ತಂ ಅನುಯುತ್ತೋತಿ ಉಪಯೋಗವಚನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಭಾವನಪುಂಸಕಂ ವಾ।
174. Yāni kānici tantāvutānanti tantāvutānaṃ vatthānaṃ yāni kānici vatthānīti vuttaṃ hoti. Sāyaṃ tatiyaṃ assāti sāyatatiyo. Anuyuñjanaṃ anuyogo. Taṃ anuyuttoti upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, bhāvanapuṃsakaṃ vā.
೧೭೮. ತತ್ಥ ಸಿಕ್ಖನಭಾವೇನಾತಿ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಸಾಜೀವೇ ಚ ಸಿಕ್ಖನಭಾವೇನ। ಸಿಕ್ಖಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೋತಿ ಸೀಲಸಂವರಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೋ। ಸಾಜೀವಞ್ಚ ಅವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋತಿ ‘‘ನಾಮಕಾಯೋ ಪದಕಾಯೋ ನಿರುತ್ತಿಕಾಯೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಕಾಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಅವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಮೇವ ಚ ದ್ವಯಂ ‘‘ಸಿಕ್ಖನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸಾಜೀವಾನತಿಕ್ಕಮೋ ಸಿಕ್ಖಾಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಪಚ್ಚಯೋ। ತತೋ ಹಿ ಯಾವ ಮಗ್ಗಾ ಸಂವರಪಾರಿಪೂರೀ ಹೋತೀತಿ। ವಿನಾಸನಭಾವತೋತಿ ಹಿಂಸನಭಾವತೋ। ಹಲಿದ್ದಿರಾಗೋ ವಿಯ ನ ಥಿರಕಥೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕಥಾಯ ಅಟ್ಠಿತಭಾವೇನ ಹಲಿದ್ದಿರಾಗಸದಿಸತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ।
178. Tatthasikkhanabhāvenāti sikkhāya sājīve ca sikkhanabhāvena. Sikkhaṃ paripūrentoti sīlasaṃvaraṃ paripūrento. Sājīvañca avītikkamantoti ‘‘nāmakāyo padakāyo niruttikāyo byañjanakāyo’’ti vuttaṃ sikkhāpadaṃ bhagavato vacanaṃ avītikkamanto hutvāti attho. Idameva ca dvayaṃ ‘‘sikkhana’’nti vuttaṃ. Tattha sājīvānatikkamo sikkhāpāripūriyā paccayo. Tato hi yāva maggā saṃvarapāripūrī hotīti. Vināsanabhāvatoti hiṃsanabhāvato. Haliddirāgo viya na thirakatho hotīti ettha kathāya aṭṭhitabhāvena haliddirāgasadisatā veditabbā, na puggalassa.
೧೭೯. ದಾರುಮಾಸಕೋತಿ ಯೇ ವೋಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಇತಿ-ಸದ್ದೇನ ಏವಂಪಕಾರೇ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಞ್ಞಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತನನ್ತಿ ದಸಗ್ಘನಕಂ ವತ್ಥಯುಗಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚಗ್ಘನಕಸ್ಸ ದಾನಂ।
179. Dārumāsakoti ye vohāraṃ gacchantīti iti-saddena evaṃpakāre dasseti. Aññaṃ dassetvā aññassa parivattananti dasagghanakaṃ vatthayugaṃ dassetvā tassa ajānantassa pañcagghanakassa dānaṃ.
೧೮೧. ಅವಿಕಿಣ್ಣಸುಖನ್ತಿ ರೂಪಾದೀಸು ಸುಭಾದಿಪರಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ಅವಿಸಟಸುಖಂ।
181. Avikiṇṇasukhanti rūpādīsu subhādiparikappanavasena avisaṭasukhaṃ.
೧೮೭. ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇಸು ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಮಗ್ಗಫಲಲಾಭೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋತಿ ತದಲಾಭೇನ ಅನವಟ್ಠಾನತೋತಿ ಮಗ್ಗಫಲಲಾಭೀ ಏವ ‘‘ಅಧಿಪಞ್ಞಾಧಮ್ಮವಿಪಸ್ಸನಾಲಾಭೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ, ಮಗ್ಗಫಲಞಾಣಮೇವ ಚ ಅಧಿಕಪಞ್ಞಾಭಾವತೋ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮೇ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಸ್ಸ ವರೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಏವ ವಾ ವಿಸಿಟ್ಠದಸ್ಸನಭಾವತೋ ಚ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಧಮ್ಮವಿಪಸ್ಸನಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
187. Khandhadhammesu aniccādivasena pavattā vipassanā maggaphalalābhena paṭiladdhā nāma hoti tadalābhena anavaṭṭhānatoti maggaphalalābhī eva ‘‘adhipaññādhammavipassanālābhī’’ti vutto, maggaphalañāṇameva ca adhikapaññābhāvato catusaccadhamme sabbadhammassa vare nibbāne eva vā visiṭṭhadassanabhāvato ca adhipaññādhammavipassanāti daṭṭhabbā.
೧೮೯. ಸುತೇನ ಅನುಪಪನ್ನೋತಿ ಯಥಾಸುತೇನ ವಾ ಅತ್ಥೇನ ವಾ ನ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
189. Sutena anupapannoti yathāsutena vā atthena vā na samannāgatoti attho.
ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಪಾಳಿ • Puggalapaññattipāḷi / ೪. ಚತುಕ್ಕಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ • 4. Catukkapuggalapaññatti
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೪. ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೪. ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
