| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
4. Catukkaniddesavaṇṇanā
੧੩੩. ਪਰੇਨ ਕਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਯੋਗੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਪਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦੋ ‘‘ਤਤੋ ਉਪਡ੍ਢਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
133. Parena kataṃ dussīlyaṃ āṇattiyā attanā ca payogena katanti āṇattiyā pāpassa dāyādo ‘‘tato upaḍḍhassa dāyādo’’ti vutto.
੧੪੫. ਅਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਤੇਸੁ ਪਠਮੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਯਂ વਦਤਿ।
145. Ayanti ‘‘tesu paṭhamo’’tiādikaṃ nayaṃ vadati.
੧੪੮. ਦੇਸਨਾਯ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਆਪਾਥਭਾવਸਮ੍ਪਾਦਨਂ ਞਾਣੁਗ੍ਘਾਟਨਂ। ਸਹ ਉਦਾਹਟવੇਲਾਯਾਤਿ ਉਦਾਹਟવੇਲਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਏવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
148. Desanāya dhammānaṃ ñāṇassa āpāthabhāvasampādanaṃ ñāṇugghāṭanaṃ. Saha udāhaṭavelāyāti udāhaṭavelāya saddhiṃ tasmiṃ kāle anatikkante evāti attho.
੧੫੨. ਤਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰવਚਨਂ વਦਤਿ। ‘‘ਕਤਮੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤવਚਨਂ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਂ। ਲੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਲੋਕੋਤਿ ਕਾਰਣਯੁਤ੍ਤਂ।
152. Tanti anantaravacanaṃ vadati. ‘‘Katamo loko’’ti vutte ‘‘pañcupādānakkhandhā’’ti mahantaṃ atthaṃ saṅgahitvā ṭhitavacanaṃ atthayuttaṃ. Lujjatīti lokoti kāraṇayuttaṃ.
੧੫੬. ਸਹਿਤਾਸਹਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਹਿਤਾਸਹਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਹਿਤਾਸਹਿਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਤਿ વਾ । ਦ੍વੇਯੇવਾਤਿ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਯੇવ। ਦੇਸਕਸਾવਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਬੋਧੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਸਭਾવਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ, ਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
156. Sahitāsahitassāti sahitāsahiteti attho, sahitāsahitassa paricchindaneti vā . Dveyevāti dutiyacatutthāyeva. Desakasāvakasampattiyā bodhetuṃ samatthatāya sabhāvadhammakathikā, saccadhammakathikāti attho.
੧੫੭. ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾਸਨਾਭਾવਨਾ વਾਸਧੁਰਂ। ਅਯਂ ਪਾਪਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਪਠਮੋ। ਪਠਮੋ ਹਿ ਅવਿਸਂવਾਦੇਤੁਕਾਮੋ વੇਰਞ੍ਜਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਦਿਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ।
157. Kusaladhammehi cittassa vāsanābhāvanā vāsadhuraṃ. Ayaṃ pāpapuggaloti catuttho vutto, na paṭhamo. Paṭhamo hi avisaṃvādetukāmo verañjabrāhmaṇasadiso adhippetoti.
੧੫੯. ਪੁਗ੍ਗਲੇਪਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਾਦਿਸਦਿਸਤਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਾਦੀਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਾਦਿਸਦਿਸਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਾਦਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਦਿਸਤਾਤਿ વਾ ਸਦਿਸਾਭਿਕ੍ਕਮਨਾਦਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
159. Puggalepi ariyānaṃ abhikkamanādisadisatāti puggale abhikkamanādīnaṃ ariyānaṃ abhikkamanādisadisatāti attho, ariyānaṃ abhikkamanādinā puggalassa sadisatāti vā sadisābhikkamanāditāti attho.
੧੬੬. ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੋ ਭੂਤਂ ਭਾਸਤਿ ਨਾਮ। ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋਤਿ ਅવਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੇਨੇવਾਤਿ વਦਨ੍ਤੋ ਤਚ੍ਛਂ ਭਾਸਤਿ ਨਾਮ। ਯਮਿਦਂ ‘‘ਕਾਲੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਰ ਤਸ੍ਮਿਂ વਚਨੇ, ਯੋ ‘‘ਕਾਲੇਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਕੀਦਿਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਮਿਦਂ ਕਾਲੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਰ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
166. Dussīlaṃ ‘‘dussīlo’’ti vadanto bhūtaṃ bhāsati nāma. Pāṇātipātena dussīlaṃ adinnādānena dussīloti avatvā pāṇātipātenevāti vadanto tacchaṃ bhāsati nāma. Yamidaṃ ‘‘kālenā’’ti vuttaṃ, tatra tasmiṃ vacane, yo ‘‘kālena bhaṇatī’’ti vutto, so kīdisoti dassanatthaṃ ‘‘kālaññū hotī’’tiādi vuttanti dassento ‘‘yamidaṃ kālenāti vuttaṃ, tatra yo puggalo’’tiādimāha.
੧੬੮. ਆਗਮਨવਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯવਿਪਤ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ। ਪવਤ੍ਤੇ, ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਪવਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ, ਆਹਾਰਾਦਯੋ। ਜੋਤੇਤੀਤਿ ਜੋਤਿ, ਆਲੋਕੋ। ਕੁਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਦੀਹਿ ਜੋਤਮਾਨੋ ਚ ਜੋਤਿ વਿਯਾਤਿ ਜੋਤਿ।
168. Āgamanavipatti nāma kammaṃ, pubbuppannapaccayavipatti sukkasoṇitaṃ. Pavatte, pavattassa vā paccayā pavattapaccayā, āhārādayo. Jotetīti joti, āloko. Kulasampattiyādīhi jotamāno ca joti viyāti joti.
੧੭੩. ਪਹੀਨਾવਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਪਿ ਯੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
173. Pahīnāvasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇāpi yehi kilesehi vimutto avimutto ca, tesaṃ dassanavasena vimuttidassanameva hotīti āha ‘‘vimuttiñāṇadassanaṃ ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇa’’nti.
੧੭੪. ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਤਨ੍ਤਾવੁਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਨ੍ਤਾવੁਤਾਨਂ વਤ੍ਥਾਨਂ ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ વਤ੍ਥਾਨੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਾਯਂ ਤਤਿਯਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਯਤਤਿਯੋ। ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨਂ ਅਨੁਯੋਗੋ। ਤਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਭਾવਨਪੁਂਸਕਂ વਾ।
174. Yāni kānici tantāvutānanti tantāvutānaṃ vatthānaṃ yāni kānici vatthānīti vuttaṃ hoti. Sāyaṃ tatiyaṃ assāti sāyatatiyo. Anuyuñjanaṃ anuyogo. Taṃ anuyuttoti upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, bhāvanapuṃsakaṃ vā.
੧੭੮. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਨਭਾવੇਨਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਾਜੀવੇ ਚ ਸਿਕ੍ਖਨਭਾવੇਨ। ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋਤਿ ਸੀਲਸਂવਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ। ਸਾਜੀવਞ੍ਚ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਨਾਮਕਾਯੋ ਪਦਕਾਯੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਭਗવਤੋ વਚਨਂ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਮੇવ ਚ ਦ੍વਯਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਾਜੀવਾਨਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ। ਤਤੋ ਹਿ ਯਾવ ਮਗ੍ਗਾ ਸਂવਰਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ। વਿਨਾਸਨਭਾવਤੋਤਿ ਹਿਂਸਨਭਾવਤੋ। ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗੋ વਿਯ ਨ ਥਿਰਕਥੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਥਾਯ ਅਟ੍ਠਿਤਭਾવੇਨ ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗਸਦਿਸਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ।
178. Tatthasikkhanabhāvenāti sikkhāya sājīve ca sikkhanabhāvena. Sikkhaṃ paripūrentoti sīlasaṃvaraṃ paripūrento. Sājīvañca avītikkamantoti ‘‘nāmakāyo padakāyo niruttikāyo byañjanakāyo’’ti vuttaṃ sikkhāpadaṃ bhagavato vacanaṃ avītikkamanto hutvāti attho. Idameva ca dvayaṃ ‘‘sikkhana’’nti vuttaṃ. Tattha sājīvānatikkamo sikkhāpāripūriyā paccayo. Tato hi yāva maggā saṃvarapāripūrī hotīti. Vināsanabhāvatoti hiṃsanabhāvato. Haliddirāgo viya na thirakatho hotīti ettha kathāya aṭṭhitabhāvena haliddirāgasadisatā veditabbā, na puggalassa.
੧੭੯. ਦਾਰੁਮਾਸਕੋਤਿ ਯੇ વੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਏવਂਪਕਾਰੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਦਸਗ੍ਘਨਕਂ વਤ੍ਥਯੁਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਗ੍ਘਨਕਸ੍ਸ ਦਾਨਂ।
179. Dārumāsakoti ye vohāraṃ gacchantīti iti-saddena evaṃpakāre dasseti. Aññaṃ dassetvā aññassa parivattananti dasagghanakaṃ vatthayugaṃ dassetvā tassa ajānantassa pañcagghanakassa dānaṃ.
੧੮੧. ਅવਿਕਿਣ੍ਣਸੁਖਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸੁਭਾਦਿਪਰਿਕਪ੍ਪਨવਸੇਨ ਅવਿਸਟਸੁਖਂ।
181. Avikiṇṇasukhanti rūpādīsu subhādiparikappanavasena avisaṭasukhaṃ.
੧੮੭. ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਗ੍ਗਫਲਲਾਭੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਤਦਲਾਭੇਨ ਅਨવਟ੍ਠਾਨਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਲਾਭੀ ਏવ ‘‘ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਮਗ੍ਗਫਲਞਾਣਮੇવ ਚ ਅਧਿਕਪਞ੍ਞਾਭਾવਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਰੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਏવ વਾ વਿਸਿਟ੍ਠਦਸ੍ਸਨਭਾવਤੋ ਚ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
187. Khandhadhammesu aniccādivasena pavattā vipassanā maggaphalalābhena paṭiladdhā nāma hoti tadalābhena anavaṭṭhānatoti maggaphalalābhī eva ‘‘adhipaññādhammavipassanālābhī’’ti vutto, maggaphalañāṇameva ca adhikapaññābhāvato catusaccadhamme sabbadhammassa vare nibbāne eva vā visiṭṭhadassanabhāvato ca adhipaññādhammavipassanāti daṭṭhabbā.
੧੮੯. ਸੁਤੇਨ ਅਨੁਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਯਥਾਸੁਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਥੇਨ વਾ ਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
189. Sutena anupapannoti yathāsutena vā atthena vā na samannāgatoti attho.
ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿ • Puggalapaññattipāḷi / ੪. ਚਤੁਕ੍ਕਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ • 4. Catukkapuggalapaññatti
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
