Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పుగ్గలపఞ్ఞత్తిపాళి • Puggalapaññattipāḷi

    ౪. చతుక్కపుగ్గలపఞ్ఞత్తి

    4. Catukkapuggalapaññatti

    ౧౩౨. కతమో చ పుగ్గలో అసప్పురిసో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతీ హోతి, అదిన్నాదాయీ హోతి, కామేసుమిచ్ఛాచారీ హోతి, ముసావాదీ హోతి, సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠాయీ హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘అసప్పురిసో’’.

    132. Katamo ca puggalo asappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappuriso’’.

    ౧౩౩. కతమో చ పుగ్గలో అసప్పురిసేన అసప్పురిసతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతీ హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతే సమాదపేతి , అత్తనా చ అదిన్నాదాయీ హోతి పరఞ్చ అదిన్నాదానే సమాదపేతి, అత్తనా చ కామేసుమిచ్ఛాచారీ హోతి పరఞ్చ కామేసుమిచ్ఛాచారే సమాదపేతి, అత్తనా చ ముసావాదీ హోతి పరఞ్చ ముసావాదే సమాదపేతి, అత్తనా చ సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠాయీ హోతి పరఞ్చ సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠానే సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘అసప్పురిసేన అసప్పురిసతరో’’.

    133. Katamo ca puggalo asappurisena asappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti , attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhāne samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappurisena asappurisataro’’.

    ౧౩౪. కతమో చ పుగ్గలో సప్పురిసో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి , అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి, కామేసుమిచ్ఛాచారా పటివిరతో హోతి, ముసావాదా పటివిరతో హోతి, సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠానా పటివిరతో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సప్పురిసో’’.

    134. Katamo ca puggalo sappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti , adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappuriso’’.

    ౧౩౫. కతమో చ పుగ్గలో సప్పురిసేన సప్పురిసతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ అదిన్నాదానా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ కామేసుమిచ్ఛాచారా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ కామేసుమిచ్ఛాచారా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ ముసావాదా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ ముసావాదా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠానా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ సురామేరయమజ్జపమాదట్ఠానా వేరమణియా సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సప్పురిసేన సప్పురిసతరో’’.

    135. Katamo ca puggalo sappurisena sappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappurisena sappurisataro’’.

    ౧౩౬. కతమో చ పుగ్గలో పాపో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతీ హోతి, అదిన్నాదాయీ హోతి, కామేసుమిచ్ఛాచారీ హోతి, ముసావాదీ హోతి, పిసుణవాచో 1 హోతి, ఫరుసవాచో 2 హోతి, సమ్ఫప్పలాపీ హోతి, అభిజ్ఝాలు హోతి, బ్యాపన్నచిత్తో హోతి, మిచ్ఛాదిట్ఠి 3 హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పాపో’’.

    136. Katamo ca puggalo pāpo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, pisuṇavāco 4 hoti, pharusavāco 5 hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālu hoti, byāpannacitto hoti, micchādiṭṭhi 6 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpo’’.

    ౧౩౭. కతమో చ పుగ్గలో పాపేన పాపతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతీ హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతే సమాదపేతి, అత్తనా చ అదిన్నాదాయీ హోతి పరఞ్చ అదిన్నాదానే సమాదపేతి, అత్తనా చ కామేసుమిచ్ఛాచారీ హోతి పరఞ్చ కామేసుమిచ్ఛాచారే సమాదపేతి, అత్తనా చ ముసావాదీ హోతి పరఞ్చ ముసావాదే సమాదపేతి, అత్తనా చ పిసుణవాచో హోతి పరఞ్చ పిసుణాయ వాచాయ సమాదపేతి, అత్తనా చ ఫరుసవాచో హోతి పరఞ్చ ఫరుసాయ వాచాయ సమాదపేతి, అత్తనా చ సమ్ఫప్పలాపీ హోతి పరఞ్చ సమ్ఫప్పలాపే సమాదపేతి, అత్తనా చ అభిజ్ఝాలు హోతి పరఞ్చ అభిజ్ఝాయ సమాదపేతి, అత్తనా చ బ్యాపన్నచిత్తో హోతి పరఞ్చ బ్యాపాదే సమాదపేతి, అత్తనా చ మిచ్ఛాదిట్ఠి హోతి పరఞ్చ మిచ్ఛాదిట్ఠియా సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పాపేన పాపతరో’’.

    137. Katamo ca puggalo pāpena pāpataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca pisuṇavāco hoti parañca pisuṇāya vācāya samādapeti, attanā ca pharusavāco hoti parañca pharusāya vācāya samādapeti, attanā ca samphappalāpī hoti parañca samphappalāpe samādapeti, attanā ca abhijjhālu hoti parañca abhijjhāya samādapeti, attanā ca byāpannacitto hoti parañca byāpāde samādapeti, attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpena pāpataro’’.

    ౧౩౮. కతమో చ పుగ్గలో కల్యాణో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి, అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి , కామేసుమిచ్ఛాచారా పటివిరతో హోతి, ముసావాదా పటివిరతో హోతి, పిసుణాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి, ఫరుసాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి, సమ్ఫప్పలాపా పటివిరతో హోతి, అనభిజ్ఝాలు హోతి, అబ్యాపన్నచిత్తో హోతి, సమ్మాదిట్ఠి 7 హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘కల్యాణో’’.

    138. Katamo ca puggalo kalyāṇo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti , kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi 8 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇo’’.

    ౧౩౯. కతమో చ పుగ్గలో కల్యాణేన కల్యాణతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ అదిన్నాదానా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ కామేసుమిచ్ఛాచారా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ కామేసుమిచ్ఛాచారా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ ముసావాదా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ ముసావాదా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ పిసుణాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి పరఞ్చ పిసుణాయ వాచాయ వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ ఫరుసాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి పరఞ్చ ఫరుసాయ వాచాయ వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ సమ్ఫప్పలాపా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ సమ్ఫప్పలాపా వేరమణియా సమాదపేతి, అత్తనా చ అనభిజ్ఝాలు హోతి పరఞ్చ అనభిజ్ఝాయ సమాదపేతి, అత్తనా చ అబ్యాపన్నచిత్తో హోతి పరఞ్చ అబ్యాపాదే సమాదపేతి, అత్తనా చ సమ్మాదిట్ఠి హోతి పరఞ్చ సమ్మాదిట్ఠియా సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘కల్యాణేన కల్యాణతరో’’.

    139. Katamo ca puggalo kalyāṇena kalyāṇataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti parañca pisuṇāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca anabhijjhālu hoti parañca anabhijjhāya samādapeti, attanā ca abyāpannacitto hoti parañca abyāpāde samādapeti, attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇena kalyāṇataro’’.

    ౧౪౦. కతమో చ పుగ్గలో పాపధమ్మో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతీ హోతి, అదిన్నాదాయీ హోతి…పే॰… మిచ్ఛాదిట్ఠి హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పాపధమ్మో’’.

    140. Katamo ca puggalo pāpadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti…pe… micchādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammo’’.

    ౧౪౧. కతమో చ పుగ్గలో పాపధమ్మేన పాపధమ్మతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతీ హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతే సమాదపేతి, అత్తనా చ అదిన్నాదాయీ హోతి పరఞ్చ అదిన్నాదానే సమాదపేతి…పే॰… అత్తనా చ మిచ్ఛాదిట్ఠి హోతి పరఞ్చ మిచ్ఛాదిట్ఠియా సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పాపధమ్మేన పాపధమ్మతరో’’.

    141. Katamo ca puggalo pāpadhammena pāpadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti…pe… attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammena pāpadhammataro’’.

    ౧౪౨. కతమో చ పుగ్గలో కల్యాణధమ్మో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి, అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి…పే॰… సమాదిట్ఠి హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘కల్యాణధమ్మో’’.

    142. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti…pe… samādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammo’’.

    ౧౪౩. కతమో చ పుగ్గలో కల్యాణధమ్మేన కల్యాణధమ్మతరో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి పరఞ్చ పాణాతిపాతా వేరమణియా సమాదపేతి…పే॰… అత్తనా చ సమ్మాదిట్ఠి హోతి పరఞ్చ సమ్మాదిట్ఠియా సమాదపేతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘కల్యాణధమ్మేన కల్యాణధమ్మతరో’’.

    143. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti…pe… attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro’’.

    ౧౪౪. కతమో చ పుగ్గలో సావజ్జో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సావజ్జేన కాయకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి, సావజ్జేన వచీకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి, సావజ్జేన మనోకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సావజ్జో’’.

    144. Katamo ca puggalo sāvajjo? Idhekacco puggalo sāvajjena kāyakammena samannāgato hoti, sāvajjena vacīkammena samannāgato hoti, sāvajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sāvajjo’’.

    ౧౪౫. కతమో చ పుగ్గలో వజ్జబహులో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సావజ్జేన బహులం కాయకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం అనవజ్జేన, సావజ్జేన బహులం వచీకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం అనవజ్జేన, సావజ్జేన బహులం మనోకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం అనవజ్జేన – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘వజ్జబహులో’’.

    145. Katamo ca puggalo vajjabahulo? Idhekacco puggalo sāvajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vajjabahulo’’.

    ౧౪౬. కతమో చ పుగ్గలో అప్పవజ్జో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అనవజ్జేన బహులం కాయకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం సావజ్జేన, అనవజ్జేన బహులం వచీకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం సావజ్జేన, అనవజ్జేన బహులం మనోకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి అప్పం సావజ్జేన – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘అప్పవజ్జో’’.

    146. Katamo ca puggalo appavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘appavajjo’’.

    ౧౪౭. కతమో చ పుగ్గలో అనవజ్జో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అనవజ్జేన కాయకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి, అనవజ్జేన వచీకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి, అనవజ్జేన మనోకమ్మేన సమన్నాగతో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘అనవజ్జో’’.

    147. Katamo ca puggalo anavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena kāyakammena samannāgato hoti, anavajjena vacīkammena samannāgato hoti, anavajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anavajjo’’.

    ౧౪౮. కతమో చ పుగ్గలో ఉగ్ఘటితఞ్ఞూ? యస్స పుగ్గలస్స సహ ఉదాహటవేలాయ ధమ్మాభిసమయో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘ఉగ్ఘటితఞ్ఞూ’’.

    148. Katamo ca puggalo ugghaṭitaññū? Yassa puggalassa saha udāhaṭavelāya dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ugghaṭitaññū’’.

    ౧౪౯. కతమో చ పుగ్గలో విపఞ్చితఞ్ఞూ? యస్స పుగ్గలస్స సంఖిత్తేన భాసితస్స విత్థారేన అత్థే విభజియమానే ధమ్మాభిసమయో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘విపఞ్చితఞ్ఞూ’’.

    149. Katamo ca puggalo vipañcitaññū? Yassa puggalassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthe vibhajiyamāne dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vipañcitaññū’’.

    ౧౫౦. కతమో చ పుగ్గలో నేయ్యో? యస్స పుగ్గలస్స ఉద్దేసతో పరిపుచ్ఛతో యోనిసో మనసికరోతో కల్యాణమిత్తే సేవతో భజతో పయిరుపాసతో ఏవం అనుపుబ్బేన ధమ్మాభిసమయో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘నేయ్యో’’.

    150. Katamo ca puggalo neyyo? Yassa puggalassa uddesato paripucchato yoniso manasikaroto kalyāṇamitte sevato bhajato payirupāsato evaṃ anupubbena dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘neyyo’’.

    ౧౫౧. కతమో చ పుగ్గలో పదపరమో? యస్స పుగ్గలస్స బహుమ్పి సుణతో బహుమ్పి భణతో బహుమ్పి ధారయతో బహుమ్పి వాచయతో న తాయ జాతియా ధమ్మాభిసమయో హోతి – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పదపరమో’’.

    151. Katamo ca puggalo padaparamo? Yassa puggalassa bahumpi suṇato bahumpi bhaṇato bahumpi dhārayato bahumpi vācayato na tāya jātiyā dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘padaparamo’’.

    ౧౫౨. కతమో చ పుగ్గలో యుత్తప్పటిభానో 9 నో ముత్తప్పటిభానో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్హం పుట్ఠో సమానో యుత్తం వదతి నో సీఘం – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘యుత్తప్పటిభానో నో ముత్తప్పటిభానో’’.

    152. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno 10 no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.

    ౧౫౩. కతమో చ పుగ్గలో ముత్తప్పటిభానో నో యుత్తప్పటిభానో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్హం పుట్ఠో సమానో సీఘం వదతి నో యుత్తం – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘ముత్తప్పటిభానో నో యుత్తప్పటిభానో’’.

    153. Katamo ca puggalo muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno sīghaṃ vadati no yuttaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno’’.

    ౧౫౪. కతమో చ పుగ్గలో యుత్తప్పటిభానో చ ముత్తప్పటిభానో చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్హం పుట్ఠో సమానో యుత్తఞ్చ వదతి సీఘఞ్చ – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘యుత్తప్పటిభానో చ ముత్తప్పటిభానో చ’’.

    154. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttañca vadati sīghañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca’’.

    ౧౫౫. కతమో చ పుగ్గలో నేవ యుత్తప్పటిభానో నో ముత్తప్పటిభానో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్హం పుట్ఠో సమానో నేవ యుత్తం వదతి నో సీఘం – అయం వుచ్చతి, పుగ్గలో ‘‘నేవ యుత్తప్పటిభానో నో ముత్తప్పటిభానో’’.

    155. Katamo ca puggalo neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno neva yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati, puggalo ‘‘neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.

    ౧౫౬. తత్థ కతమే చత్తారో ధమ్మకథికా పుగ్గలా? ఇధేకచ్చో ధమ్మకథికో అప్పఞ్చ భాసతి అసహితఞ్చ, పరిసా చస్స న కుసలా హోతి సహితాసహితస్స. ఏవరూపో ధమ్మకథికో ఏవరూపాయ పరిసాయ ధమ్మకథికోత్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి.

    156. Tattha katame cattāro dhammakathikā puggalā? Idhekacco dhammakathiko appañca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ఇధ పనేకచ్చో ధమ్మకథికో అప్పఞ్చ భాసతి సహితఞ్చ, పరిసా చస్స కుసలా హోతి సహితాసహితస్స. ఏవరూపో ధమ్మకథికో ఏవరూపాయ పరిసాయ ధమ్మకథికోత్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి.

    Idha panekacco dhammakathiko appañca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ఇధ పనేకచ్చో ధమ్మకథికో బహుఞ్చ భాసతి అసహితఞ్చ, పరిసా చస్స న కుసలా హోతి సహితాసహితస్స. ఏవరూపో ధమ్మకథికో ఏవరూపాయ పరిసాయ ధమ్మకథికోత్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి.

    Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ఇధ పనేకచ్చో ధమ్మకథికో బహుఞ్చ భాసతి సహితఞ్చ, పరిసా చస్స కుసలా హోతి సహితాసహితస్స. ఏవరూపో ధమ్మకథికో ఏవరూపాయ పరిసాయ ధమ్మకథికోత్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి. ఇమే చత్తారో ‘‘ధమ్మకథికా పుగ్గలా’’.

    Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati. Ime cattāro ‘‘dhammakathikā puggalā’’.

    ౧౫౭. తత్థ కతమే చత్తారో వలాహకూపమా పుగ్గలా? చత్తారో వలాహకా – గజ్జితా నో వస్సితా, వస్సితా నో గజ్జితా, గజ్జితా చ వస్సితా చ, నేవ గజ్జితా నో వస్సితా. ఏవమేవం చత్తారోమే వలాహకూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో ? గజ్జితా నో వస్సితా, వస్సితా నో గజ్జితా, గజ్జితా చ వస్సితా చ, నేవ గజ్జితా నో వస్సితా.

    157. Tattha katame cattāro valāhakūpamā puggalā? Cattāro valāhakā – gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā. Evamevaṃ cattārome valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro ? Gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గజ్జితా హోతి నో వస్సితా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో భాసితా హోతి, నో కత్తా. ఏవం పుగ్గలో గజ్జితా హోతి, నో వస్సితా. సేయ్యథాపి సో వలాహకో గజ్జితా నో వస్సితా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo bhāsitā hoti, no kattā. Evaṃ puggalo gajjitā hoti, no vassitā. Seyyathāpi so valāhako gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో వస్సితా హోతి నో గజ్జితా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో కత్తా హోతి, నో భాసితా. ఏవం పుగ్గలో వస్సితా హోతి నో గజ్జితా. సేయ్యథాపి సో వలాహకో వస్సితా నో గజ్జితా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo vassitā hoti no gajjitā? Idhekacco puggalo kattā hoti, no bhāsitā. Evaṃ puggalo vassitā hoti no gajjitā. Seyyathāpi so valāhako vassitā no gajjitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గజ్జితా చ హోతి వస్సితా చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో భాసితా చ హోతి, కత్తా చ. ఏవం పుగ్గలో గజ్జితా చ హోతి వస్సితా చ. సేయ్యథాపి సో వలాహకో గజ్జితా చ వస్సితా చ, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca? Idhekacco puggalo bhāsitā ca hoti, kattā ca. Evaṃ puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca. Seyyathāpi so valāhako gajjitā ca vassitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ గజ్జితా హోతి నో వస్సితా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నేవ భాసితా హోతి నో కత్తా. ఏవం పుగ్గలో నేవ గజ్జితా హోతి నో వస్సితా. సేయ్యథాపి సో వలాహకో నేవ గజ్జితా నో వస్సితా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo neva gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo neva bhāsitā hoti no kattā. Evaṃ puggalo neva gajjitā hoti no vassitā. Seyyathāpi so valāhako neva gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ఇమే చత్తారో వలాహకూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Ime cattāro valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౫౮. తత్థ కతమే చత్తారో మూసికూపమా పుగ్గలా? చతస్సో మూసికా – గాధం కత్తా నో వసితా, వసితా నో గాధం కత్తా, గాధం కత్తా చ వసితా చ, నేవ గాధం కత్తా నో వసితా. ఏవమేవం చత్తారోమే మూసికూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? గాధం కత్తా నో వసితా, వసితా నో గాధం కత్తా, గాధం కత్తా చ వసితా చ, నేవ గాధం కత్తా నో వసితా.

    158. Tattha katame cattāro mūsikūpamā puggalā? Catasso mūsikā – gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā. Evamevaṃ cattārome mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గాధం కత్తా హోతి నో వసితా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ధమ్మం పరియాపుణాతి – సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో గాధం కత్తా హోతి నో వసితా. సేయ్యథాపి సా మూసికా గాధం కత్తా నో వసితా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో వసితా హోతి నో గాధం కత్తా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ధమ్మం న పరియాపుణాతి – సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో వసితా హోతి నో గాధం కత్తా. సేయ్యథాపి సా మూసికా వసితా నో గాధం కత్తా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā. Seyyathāpi sā mūsikā vasitā no gādhaṃ kattā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గాధం కత్తా చ హోతి వసితా చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ధమ్మం పరియాపుణాతి – సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో గాధం కత్తా చ హోతి వసితా చ. సేయ్యథాపి సా మూసికా గాధం కత్తా చ వసితా చ, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā ca vasitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ గాధం కత్తా హోతి నో వసితా? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ధమ్మం న పరియాపుణాతి – సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో నేవ గాధం కత్తా హోతి నో వసితా. సేయ్యథాపి సా మూసికా నేవ గాధం కత్తా నో వసితా, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā neva gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ఇమే చత్తారో మూసికూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Ime cattāro mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౫౯. తత్థ కతమే చత్తారో అమ్బూపమా పుగ్గలా? చత్తారి అమ్బాని – ఆమం పక్కవణ్ణి 11, పక్కం ఆమవణ్ణి 12, ఆమం ఆమవణ్ణి, పక్కం పక్కవణ్ణి. ఏవమేవం చత్తారోమే అమ్బూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? ఆమో పక్కవణ్ణీ, పక్కో ఆమవణ్ణీ, ఆమో ఆమవణ్ణీ, పక్కో పక్కవణ్ణీ.

    159. Tattha katame cattāro ambūpamā puggalā? Cattāri ambāni – āmaṃ pakkavaṇṇi 13, pakkaṃ āmavaṇṇi 14, āmaṃ āmavaṇṇi, pakkaṃ pakkavaṇṇi. Evamevaṃ cattārome ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āmo pakkavaṇṇī, pakko āmavaṇṇī, āmo āmavaṇṇī, pakko pakkavaṇṇī.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఆమో హోతి పక్కవణ్ణీ? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం 15 పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో ఆమో హోతి పక్కవణ్ణీ. సేయ్యథాపి తం అమ్బం ఆమం పక్కవణ్ణి, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ 16 pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పక్కో హోతి ఆమవణ్ణీ? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో పక్కో హోతి ఆమవణ్ణీ. సేయ్యథాపి తం అమ్బం పక్కం ఆమవణ్ణి, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo pakko hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఆమో హోతి ఆమవణ్ణీ? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో ఆమో హోతి ఆమవణ్ణీ. సేయ్యథాపి తం అమ్బం ఆమం ఆమవణ్ణి, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo āmo hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పక్కో హోతి పక్కవణ్ణీ? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం . సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి …పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో పక్కో హోతి పక్కవణ్ణీ. సేయ్యథాపి తం అమ్బం పక్కం పక్కవణ్ణి, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ . So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti …pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ఇమే చత్తారో అమ్బూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Ime cattāro ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౬౦. తత్థ కతమే చత్తారో కుమ్భూపమా పుగ్గలా? చత్తారో కుమ్భా – తుచ్ఛో పిహితో, పూరో వివటో, తుచ్ఛో వివటో, పూరో పిహితో. ఏవమేవం చత్తారోమే కుమ్భూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? తుచ్ఛో పిహితో, పూరో వివటో, తుచ్ఛో వివటో, పూరో పిహితో.

    160. Tattha katame cattāro kumbhūpamā puggalā? Cattāro kumbhā – tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito. Evamevaṃ cattārome kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito.

    కథఞ్చ పుగ్గలో తుచ్ఛో హోతి పిహితో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో తుచ్ఛో హోతి పిహితో. సేయ్యథాపి సో కుమ్భో తుచ్ఛో పిహితో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo tuccho hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho tuccho pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పూరో హోతి వివటో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో పూరో హోతి వివటో. సేయ్యథాపి సో కుమ్భో పూరో వివటో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo pūro hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho pūro vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో తుచ్ఛో హోతి వివటో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో తుచ్ఛో హోతి వివటో. సేయ్యథాపి సో కుమ్భో తుచ్ఛో వివటో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo tuccho hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho tuccho vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పూరో హోతి పిహితో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో పూరో హోతి పిహితో. సేయ్యథాపి సో కుమ్భో పూరో పిహితో, తథూపమో అయం పుగ్గలో. ఇమే చత్తారో కుమ్భూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Kathañca puggalo pūro hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho pūro pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౬౧. తత్థ కతమే చత్తారో ఉదకరహదూపమా పుగ్గలా? చత్తారో ఉదకరహదా – ఉత్తానో గమ్భీరోభాసో, గమ్భీరో ఉత్తానోభాసో, ఉత్తానో ఉత్తానోభాసో, గమ్భీరో గమ్భీరోభాసో. ఏవమేవం చత్తారోమే ఉదకరహదూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? ఉత్తానో గమ్భీరోభాసో, గమ్భీరో ఉత్తానోభాసో, ఉత్తానో ఉత్తానోభాసో, గమ్భీరో గమ్భీరోభాసో.

    161. Tattha katame cattāro udakarahadūpamā puggalā? Cattāro udakarahadā – uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso. Evamevaṃ cattārome udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఉత్తానో హోతి గమ్భీరోభాసో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో ఉత్తానో హోతి గమ్భీరోభాసో. సేయ్యథాపి సో ఉదకరహదో ఉత్తానో గమ్భీరోభాసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గమ్భీరో హోతి ఉత్తానోభాసో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో గమ్భీరో హోతి ఉత్తానోభాసో. సేయ్యథాపి సో ఉదకరహదో గమ్భీరో ఉత్తానోభాసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo gambhīro hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఉత్తానో హోతి ఉత్తానోభాసో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స న పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం నప్పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం నప్పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో ఉత్తానో హోతి ఉత్తానోభాసో. సేయ్యథాపి సో ఉదకరహదో ఉత్తానో ఉత్తానోభాసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo uttāno hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో గమ్భీరో హోతి గమ్భీరోభాసో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స పాసాదికం హోతి అభిక్కన్తం పటిక్కన్తం ఆలోకితం విలోకితం సమిఞ్జితం పసారితం సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణం. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి…పే॰… ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో గమ్భీరో హోతి గమ్భీరోభాసో. సేయ్యథాపి సో ఉదకరహదో గమ్భీరో గమ్భీరోభాసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో. ఇమే చత్తారో ఉదకరహదూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Kathañca puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౬౨. తత్థ కతమే చత్తారో బలీబద్దూపమా పుగ్గలా? చత్తారో బలీబద్దా 17 – సకగవచణ్డో 18 నో పరగవచణ్డో, పరగవచణ్డో నో సకగవచణ్డో, సకగవచణ్డో చ పరగవచణ్డో చ, నేవ సకగవచణ్డో నో పరగవచణ్డో. ఏవమేవం చత్తారోమే బలీబద్దూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? సకగవచణ్డో నో పరగవచణ్డో, పరగవచణ్డో నో సకగవచణ్డో, సకగవచణ్డో చ పరగవచణ్డో చ, నేవ సకగవచణ్డో నో పరగవచణ్డో.

    162. Tattha katame cattāro balībaddūpamā puggalā? Cattāro balībaddā 19 – sakagavacaṇḍo 20 no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo. Evamevaṃ cattārome balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో సకగవచణ్డో హోతి నో పరగవచణ్డో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సకపరిసం ఉబ్బేజితా హోతి, నో పరపరిసం. ఏవం పుగ్గలో సకగవచణ్డో హోతి నో పరగవచణ్డో. సేయ్యథాపి సో బలీబద్దో సకగవచణ్డో నో పరగవచణ్డో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo sakaparisaṃ ubbejitā hoti, no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పరగవచణ్డో హోతి నో సకగవచణ్డో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పరపరిసం ఉబ్బేజితా హోతి, నో సకపరిసం. ఏవం పుగ్గలో పరగవచణ్డో హోతి నో సకగవచణ్డో. సేయ్యథాపి సో బలీబద్దో పరగవచణ్డో నో సకగవచణ్డో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo? Idhekacco puggalo paraparisaṃ ubbejitā hoti, no sakaparisaṃ. Evaṃ puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో సకగవచణ్డో చ హోతి పరగవచణ్డో చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సకపరిసఞ్చ ఉబ్బేజితా హోతి, పరపరిసఞ్చ. ఏవం పుగ్గలో సకగవచణ్డో చ హోతి పరగవచణ్డో చ. సేయ్యథాపి సో బలీబద్దో సకగవచణ్డో చ పరగవచణ్డో చ, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca? Idhekacco puggalo sakaparisañca ubbejitā hoti, paraparisañca. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ సకగవచణ్డో హోతి నో పరగవచణ్డో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నేవ సకపరిసం ఉబ్బేజితా హోతి నో పరపరిసం. ఏవం పుగ్గలో నేవ సకగవచణ్డో హోతి నో పరగవచణ్డో. సేయ్యథాపి సో బలీబద్దో నేవ సకగవచణ్డో నో పరగవచణ్డో, తథూపమో అయం పుగ్గలో. ఇమే చత్తారో బలీబద్దూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Kathañca puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo neva sakaparisaṃ ubbejitā hoti no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౬౩. తత్థ కతమే చత్తారో ఆసీవిసూపమా పుగ్గలా? చత్తారో ఆసీవిసా 21 – ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో, ఘోరవిసో నో ఆగతవిసో, ఆగతవిసో చ ఘోరవిసో చ, నేవ ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో. ఏవమేవం చత్తారోమే ఆసీవిసూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో, ఘోరవిసో నో ఆగతవిసో, ఆగతవిసో చ ఘోరవిసో చ, నేవ ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో.

    163. Tattha katame cattāro āsīvisūpamā puggalā? Cattāro āsīvisā 22 – āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso. Evamevaṃ cattārome āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఆగతవిసో హోతి నో ఘోరవిసో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అభిణ్హం కుజ్ఝతి. సో చ ఖ్వస్స కోధో న చిరం దీఘరత్తం అనుసేతి. ఏవం పుగ్గలో ఆగతవిసో హోతి, నో ఘోరవిసో. సేయ్యథాపి సో ఆసీవిసో ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso hoti, no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఘోరవిసో హోతి నో ఆగతవిసో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నహేవ ఖో 23 అభిణ్హం కుజ్ఝతి. సో చ ఖ్వస్స కోధో చిరం దీఘరత్తం అనుసేతి. ఏవం పుగ్గలో ఘోరవిసో హోతి, నో ఆగతవిసో. సేయ్యథాపి సో ఆసీవిసో ఘోరవిసో నో ఆగతవిసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo ghoraviso hoti no āgataviso? Idhekacco puggalo naheva kho 24 abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo ghoraviso hoti, no āgataviso. Seyyathāpi so āsīviso ghoraviso no āgataviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఆగతవిసో చ హోతి ఘోరవిసో చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అభిణ్హం కుజ్ఝతి. సో చ ఖ్వస్స కోధో చిరం దీఘరత్తం అనుసేతి. ఏవం పుగ్గలో ఆగతవిసో చ హోతి ఘోరవిసో చ. సేయ్యథాపి సో ఆసీవిసో ఆగతవిసో చ ఘోరవిసో చ, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso ca ghoraviso ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ ఆగతవిసో హోతి నో ఘోరవిసో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నహేవ ఖో అభిణ్హం కుజ్ఝతి. సో చ ఖ్వస్స కోధో న చిరం దీఘరత్తం అనుసేతి. ఏవం పుగ్గలో నేవ ఆగతవిసో హోతి నో ఘోరవిసో. సేయ్యథాపి సో ఆసీవిసో నేవ ఆగతవిసో నో ఘోరవిసో, తథూపమో అయం పుగ్గలో. ఇమే చత్తారో ఆసీవిసూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Kathañca puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo naheva kho abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso neva āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౬౪. కథఞ్చ పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా అవణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుప్పటిపన్నానం మిచ్ఛాపటిపన్నానం తిత్థియానం తిత్థియసావకానం వణ్ణం భాసతి – ‘‘సుప్పటిపన్నా’’ ఇతిపి, ‘‘సమ్మాపటిపన్నా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా అవణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి.

    164. Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా వణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సుప్పటిపన్నానం సమ్మాపటిపన్నానం బుద్ధానం బుద్ధసావకానం అవణ్ణం భాసతి – ‘‘దుప్పటిపన్నా’’ ఇతిపి, ‘‘మిచ్ఛాపటిపన్నా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా వణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా అప్పసాదనీయే ఠానే పసాదం ఉపదంసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుప్పటిపదాయ మిచ్ఛాపటిపదాయ పసాదం జనేతి – ‘‘సుప్పటిపదా’’ ఇతిపి , ‘‘సమ్మాపటిపదా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా అప్పసాదనీయే ఠానే పసాదం ఉపదంసితా హోతి.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi , ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా పసాదనీయే ఠానే అప్పసాదం ఉపదంసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సుప్పటిపదాయ సమ్మాపటిపదాయ అప్పసాదం జనేతి – ‘‘దుప్పటిపదా’’ ఇతిపి, ‘‘మిచ్ఛాపటిపదా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అననువిచ్చ అపరియోగాహేత్వా పసాదనీయే ఠానే అప్పసాదం ఉపదంసితా హోతి.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    ౧౬౫. కథఞ్చ పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుప్పటిపన్నానం మిచ్ఛాపటిపన్నానం తిత్థియానం తిత్థియసావకానం అవణ్ణం భాసతి – ‘‘దుప్పటిపన్నా’’ ఇతిపి, ‘‘మిచ్ఛాపటిపన్నా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి.

    165. Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సుప్పటిపన్నానం సమ్మాపటిపన్నానం బుద్ధానం బుద్ధసావకానం వణ్ణం భాసతి – ‘‘సుప్పటిపన్నా’’ ఇతిపి, ‘‘సమ్మాపటిపన్నా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా అప్పసాదనీయే ఠానే అప్పసాదం ఉపదంసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుప్పటిపదాయ మిచ్ఛాపటిపదాయ అప్పసాదం జనేతి – ‘‘దుప్పటిపదా’’ ఇతిపి, ‘‘మిచ్ఛాపటిపదా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా అప్పసాదనీయే ఠానే అప్పసాదం ఉపదంసితా హోతి.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా పసాదనీయే ఠానే పసాదం ఉపదంసితా హోతి? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సుప్పటిపదాయ సమ్మాపటిపదాయ పసాదం జనేతి – ‘‘సుప్పటిపదా’’ ఇతిపి, ‘‘సమ్మాపటిపదా’’ ఇతిపీతి. ఏవం పుగ్గలో అనువిచ్చ పరియోగాహేత్వా పసాదనీయే ఠానే పసాదం ఉపదంసితా హోతి.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    ౧౬౬. కథఞ్చ పుగ్గలో అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నో చ ఖో వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో వణ్ణోపి సంవిజ్జతి అవణ్ణోపి సంవిజ్జతి . యో తత్థ అవణ్ణో తం భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, యో తత్థ వణ్ణో తం న భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన. ఏవం పుగ్గలో అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నో చ ఖో వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన.

    166. Kathañca puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha vaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    కథఞ్చ పుగ్గలో వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నో చ ఖో అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో వణ్ణోపి సంవిజ్జతి అవణ్ణోపి సంవిజ్జతి . యో తత్థ వణ్ణో తం భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, యో తత్థ అవణ్ణో తం న భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన. ఏవం పుగ్గలో వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నో చ ఖో అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన.

    Kathañca puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha vaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అవణ్ణారహస్స చ అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, వణ్ణారహస్స చ వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో వణ్ణోపి సంవిజ్జతి అవణ్ణోపి సంవిజ్జతి. యో తత్థ అవణ్ణో తం భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, యోపి తత్థ వణ్ణో తమ్పి భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన. తత్ర కాలఞ్ఞూ హోతి తస్స పఞ్హస్స వేయ్యాకరణాయ. ఏవం పుగ్గలో అవణ్ణారహస్స చ అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, వణ్ణారహస్స చ వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన.

    Kathañca puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Tatra kālaññū hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నోపి వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో వణ్ణోపి సంవిజ్జతి అవణ్ణోపి సంవిజ్జతి. యో తత్థ అవణ్ణో తం న భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, యోపి తత్థ వణ్ణో తమ్పి న భణతి భూతం తచ్ఛం కాలేన. ఉపేక్ఖకో విహరతి సతో సమ్పజానో. ఏవం పుగ్గలో నేవ అవణ్ణారహస్స అవణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన, నోపి వణ్ణారహస్స వణ్ణం భాసితా హోతి భూతం తచ్ఛం కాలేన.

    Kathañca puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    ౧౬౭. కతమో చ పుగ్గలో ఉట్ఠానఫలూపజీవీ నో పుఞ్ఞఫలూపజీవీ? యస్స పుగ్గలస్స ఉట్ఠహతో ఘటతో వాయమతో ఆజీవో అభినిబ్బత్తతి, నో పుఞ్ఞతో – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘ఉట్ఠానఫలూపజీవీ, నో పుఞ్ఞఫలూపజీవీ’’.

    167. Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati, no puññato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī, no puññaphalūpajīvī’’.

    కతమో చ పుగ్గలో పుఞ్ఞఫలూపజీవీ నో ఉట్ఠానఫలూపజీవీ? పరనిమ్మితవసవత్తీ దేవే 25 ఉపాదాయ తతూపరి దేవా పుఞ్ఞఫలూపజీవినో న ఉట్ఠానఫలూపజీవినో.

    Katamo ca puggalo puññaphalūpajīvī no uṭṭhānaphalūpajīvī? Paranimmitavasavattī deve 26 upādāya tatūpari devā puññaphalūpajīvino na uṭṭhānaphalūpajīvino.

    కతమో చ పుగ్గలో ఉట్ఠానఫలూపజీవీ చ పుఞ్ఞఫలూపజీవీ చ? యస్స పుగ్గలస్స ఉట్ఠహతో ఘటతో వాయమతో ఆజీవో అభినిబ్బత్తతి పుఞ్ఞతో చ – అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘ఉట్ఠానఫలూపజీవీ చ పుఞ్ఞఫలూపజీవీ చ’’.

    Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati puññato ca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca’’.

    కతమో చ పుగ్గలో నేవ ఉట్ఠానఫలూపజీవీ నో పుఞ్ఞఫలూపజీవీ? నేరయికా నేవ ఉట్ఠానఫలూపజీవినో నో పుఞ్ఞఫలూపజీవినో.

    Katamo ca puggalo neva uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Nerayikā neva uṭṭhānaphalūpajīvino no puññaphalūpajīvino.

    ౧౬౮. కథఞ్చ పుగ్గలో తమో హోతి తమపరాయనో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నీచే కులే పచ్చాజాతో హోతి – చణ్డాలకులే వా నేసాదకులే వా వేనకులే 27 వా రథకారకులే వా పుక్కుసకులే వా దలిద్దే 28 అప్పన్నపానభోజనే కసిరవుత్తికే, యత్థ కసిరేన ఘాసచ్ఛాదో లబ్భతి. సో చ హోతి దుబ్బణ్ణో దుద్దసికో ఓకోటిమకో బహ్వాబాధో కాణో వా కుణీ వా ఖఞ్జో వా పక్ఖహతో వా, న లాభీ అన్నస్స పానస్స వత్థస్స యానస్స మాలాగన్ధవిలేపనస్స సేయ్యావసథపదీపేయ్యస్స. సో కాయేన దుచ్చరితం చరతి, వాచాయ దుచ్చరితం చరతి, మనసా దుచ్చరితం చరతి. సో కాయేన దుచ్చరితం చరిత్వా వాచాయ దుచ్చరితం చరిత్వా మనసా దుచ్చరితం చరిత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జతి. ఏవం పుగ్గలో తమో హోతి తమపరాయనో.

    168. Kathañca puggalo tamo hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule 29 vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde 30 appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti tamaparāyano.

    కథఞ్చ పుగ్గలో తమో హోతి జోతిపరాయనో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నీచే కులే పచ్చాజాతో హోతి – చణ్డాలకులే వా నేసాదకులే వా వేనకులే వా రథకారకులే వా పుక్కుసకులే వా దలిద్దే అప్పన్నపానభోజనే కసిరవుత్తికే, యత్థ కసిరేన ఘాసచ్ఛాదో లబ్భతి. సో చ హోతి దుబ్బణ్ణో దుద్దసికో ఓకోటిమకో బహ్వాబాధో కాణో వా కుణీ వా ఖఞ్జో వా పక్ఖహతో వా, న లాభీ అన్నస్స పానస్స వత్థస్స యానస్స మాలాగన్ధవిలేపనస్స సేయ్యావసథపదీపేయ్యస్స. సో కాయేన సుచరితం చరతి, వాచాయ సుచరితం చరతి , మనసా సుచరితం చరతి. సో కాయేన సుచరితం చరిత్వా వాచాయ సుచరితం చరిత్వా మనసా సుచరితం చరిత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జతి. ఏవం పుగ్గలో తమో హోతి జోతిపరాయనో.

    Kathañca puggalo tamo hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati , manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti jotiparāyano.

    కథఞ్చ పుగ్గలో జోతి హోతి తమపరాయనో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఉచ్చే కులే పచ్చాజాతో హోతి – ఖత్తియమహాసాలకులే వా బ్రాహ్మణమహాసాలకులే వా గహపతిమహాసాలకులే వా అడ్ఢే మహద్ధనే మహాభోగే పహూతజాతరూపరజతే పహూతవిత్తూపకరణే పహూతధనధఞ్ఞే. సో చ హోతి అభిరూపో దస్సనీయో పాసాదికో పరమాయ వణ్ణపోక్ఖరతాయ సమన్నాగతో, లాభీ అన్నస్స పానస్స వత్థస్స యానస్స మాలాగన్ధవిలేపనస్స సేయ్యావసథపదీపేయ్యస్స. సో కాయేన దుచ్చరితం చరతి, వాచాయ దుచ్చరితం చరతి, మనసా దుచ్చరితం చరతి. సో కాయేన దుచ్చరితం చరిత్వా వాచాయ దుచ్చరితం చరిత్వా మనసా దుచ్చరితం చరిత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జతి. ఏవం పుగ్గలో జోతి హోతి తమపరాయనో.

    Kathañca puggalo joti hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti tamaparāyano.

    కథఞ్చ పుగ్గలో జోతి హోతి జోతిపరాయనో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఉచ్చే కులే పచ్చాజాతో హోతి – ఖత్తియమహాసాలకులే వా బ్రాహ్మణమహాసాలకులే వా గహపతిమహాసాలకులే వా అడ్ఢే మహద్ధనే మహాభోగే పహూతజాతరూపరజతే పహూతవిత్తూపకరణే పహూతధనధఞ్ఞే. సో చ హోతి అభిరూపో దస్సనీయో పాసాదికో పరమాయ వణ్ణపోక్ఖరతాయ సమన్నాగతో, లాభీ అన్నస్స పానస్స వత్థస్స యానస్స మాలాగన్ధవిలేపనస్స సేయ్యావసథపదీపేయ్యస్స. సో కాయేన సుచరితం చరతి, వాచాయ సుచరితం చరతి, మనసా సుచరితం చరతి. సో కాయేన సుచరితం చరిత్వా వాచాయ సుచరితం చరిత్వా మనసా సుచరితం చరిత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జతి. ఏవం పుగ్గలో జోతి హోతి జోతిపరాయనో.

    Kathañca puggalo joti hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti jotiparāyano.

    ౧౬౯. కథఞ్చ పుగ్గలో ఓణతోణతో హోతి…పే॰… ఏవం పుగ్గలో ఓణతోణతో హోతి.

    169. Kathañca puggalo oṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatoṇato hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఓణతుణ్ణతో హోతి…పే॰… ఏవం పుగ్గలో ఓణతుణ్ణతో హోతి.

    Kathañca puggalo oṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatuṇṇato hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఉణ్ణతోణతో హోతి…పే॰… ఏవం పుగ్గలో ఉణ్ణతోణతో హోతి.

    Kathañca puggalo uṇṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatoṇato hoti.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఉణ్ణతుణ్ణతో హోతి…పే॰… ఏవం పుగ్గలో ఉణ్ణతుణ్ణతో హోతి.

    Kathañca puggalo uṇṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatuṇṇato hoti.

    ౧౭౦. తత్థ కతమే చత్తారో రుక్ఖూపమా పుగ్గలా? చత్తారో రుక్ఖా – ఫేగ్గు సారపరివారో, సారో ఫేగ్గుపరివారో, ఫేగ్గు ఫేగ్గుపరివారో, సారో సారపరివారో. ఏవమేవం చత్తారోమే రుక్ఖూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? ఫేగ్గు సారపరివారో, సారో ఫేగ్గుపరివారో, ఫేగ్గు ఫేగ్గుపరివారో, సారో సారపరివారో.

    170. Tattha katame cattāro rukkhūpamā puggalā? Cattāro rukkhā – pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro. Evamevaṃ cattārome rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఫేగ్గు హోతి సారపరివారో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుస్సీలో హోతి పాపధమ్మో, పరిసా చ ఖ్వస్స హోతి సీలవతీ కల్యాణధమ్మా. ఏవం పుగ్గలో ఫేగ్గు హోతి సారపరివారో. సేయ్యథాపి సో రుక్ఖో ఫేగ్గు సారపరివారో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo pheggu hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisā ca khvassa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో సారో హోతి ఫేగ్గుపరివారో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సీలవా హోతి కల్యాణధమ్మో, పరిసా చ ఖ్వస్స హోతి దుస్సీలా పాపధమ్మా. ఏవం పుగ్గలో సారో హోతి ఫేగ్గుపరివారో. సేయ్యథాపి సో రుక్ఖో సారో ఫేగ్గుపరివారో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo sāro hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisā ca khvassa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో ఫేగ్గు హోతి ఫేగ్గుపరివారో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో దుస్సీలో హోతి పాపధమ్మో, పరిసాపిస్స హోతి దుస్సీలా పాపధమ్మా. ఏవం పుగ్గలో ఫేగ్గు హోతి ఫేగ్గుపరివారో. సేయ్యథాపి సో రుక్ఖో ఫేగ్గు ఫేగ్గుపరివారో, తథూపమో అయం పుగ్గలో.

    Kathañca puggalo pheggu hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisāpissa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    కథఞ్చ పుగ్గలో సారో హోతి సారపరివారో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సీలవా హోతి కల్యాణధమ్మో, పరిసాపిస్స హోతి సీలవతీ కల్యాణధమ్మా. ఏవం పుగ్గలో సారో హోతి సారపరివారో. సేయ్యథాపి సో రుక్ఖో సారో సారపరివారో, తథూపమో అయం పుగ్గలో. ఇమే చత్తారో రుక్ఖూపమా పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.

    Kathañca puggalo sāro hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisāpissa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    ౧౭౧. కతమో చ పుగ్గలో రూపప్పమాణో రూపప్పసన్నో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఆరోహం వా పస్సిత్వా పరిణాహం వా పస్సిత్వా సణ్ఠానం వా పస్సిత్వా పారిపూరిం వా పస్సిత్వా తత్థ పమాణం గహేత్వా పసాదం జనేతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో రూపప్పమాణో రూపప్పసన్నో.

    171. Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.

    కతమో చ పుగ్గలో ఘోసప్పమాణో ఘోసప్పసన్నో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పరవణ్ణనాయ పరథోమనాయ పరపసంసనాయ పరవణ్ణహారికాయ 31 తత్థ పమాణం గహేత్వా పసాదం జనేతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ఘోసప్పమాణో ఘోసప్పసన్నో.

    Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya 32 tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.

    ౧౭౨. కతమో చ పుగ్గలో లూఖప్పమాణో లూఖప్పసన్నో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో చీవరలూఖం వా పస్సిత్వా పత్తలూఖం వా పస్సిత్వా సేనాసనలూఖం వా పస్సిత్వా వివిధం వా దుక్కరకారికం పస్సిత్వా తత్థ పమాణం గహేత్వా పసాదం జనేతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో లూఖప్పమాణో లూఖప్పసన్నో.

    172. Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.

    కతమో చ పుగ్గలో ధమ్మప్పమాణో ధమ్మప్పసన్నో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో సీలం వా పస్సిత్వా సమాధిం వా పస్సిత్వా పఞ్ఞం వా పస్సిత్వా తత్థ పమాణం గహేత్వా పసాదం జనేతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ధమ్మప్పమాణో ధమ్మప్పసన్నో.

    Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno.

    ౧౭౩. కథఞ్చ పుగ్గలో అత్తహితాయ పటిపన్నో హోతి నో పరహితాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా సీలసమ్పన్నో హోతి, నో పరం సీలసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా సమాధిసమ్పన్నో హోతి, నో పరం సమాధిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా పఞ్ఞాసమ్పన్నో హోతి, నో పరం పఞ్ఞాసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా విముత్తిసమ్పన్నో హోతి, నో పరం విముత్తిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పన్నో హోతి, నో పరం విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పదాయ సమాదపేతి. ఏవం పుగ్గలో అత్తహితాయ పటిపన్నో హోతి నో పరహితాయ.

    173. Kathañca puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.

    కథఞ్చ పుగ్గలో పరహితాయ పటిపన్నో హోతి నో అత్తహితాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా న సీలసమ్పన్నో హోతి, పరం సీలసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న సమాధిసమ్పన్నో హోతి, పరం సమాధిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న పఞ్ఞాసమ్పన్నో హోతి, పరం పఞ్ఞాసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న విముత్తిసమ్పన్నో హోతి, పరం విముత్తిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పన్నో హోతి, పరం విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పదాయ సమాదపేతి. ఏవం పుగ్గలో పరహితాయ పటిపన్నో హోతి నో అత్తహితాయ.

    Kathañca puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అత్తహితాయ చేవ పటిపన్నో హోతి పరహితాయ చ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా చ సీలసమ్పన్నో హోతి, పరఞ్చ సీలసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా చ సమాధిసమ్పన్నో హోతి, పరఞ్చ సమాధిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా చ పఞ్ఞాసమ్పన్నో హోతి, పరఞ్చ పఞ్ఞాసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా చ విముత్తిసమ్పన్నో హోతి, పరఞ్చ విముత్తిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా చ విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పన్నో హోతి, పరఞ్చ విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పదాయ సమాదపేతి. ఏవం పుగ్గలో అత్తహితాయ చేవ పటిపన్నో హోతి పరహితాయ చ.

    Kathañca puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca? Idhekacco puggalo attanā ca sīlasampanno hoti, parañca sīlasampadāya samādapeti; attanā ca samādhisampanno hoti, parañca samādhisampadāya samādapeti; attanā ca paññāsampanno hoti, parañca paññāsampadāya samādapeti; attanā ca vimuttisampanno hoti, parañca vimuttisampadāya samādapeti; attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, parañca vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ అత్తహితాయ పటిపన్నో హోతి నో పరహితాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అత్తనా న సీలసమ్పన్నో హోతి, నో పరం సీలసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న సమాధిసమ్పన్నో హోతి, నో పరం సమాధిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న పఞ్ఞాసమ్పన్నో హోతి, నో పరం పఞ్ఞాసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న విముత్తిసమ్పన్నో హోతి, నో పరం విముత్తిసమ్పదాయ సమాదపేతి; అత్తనా న విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పన్నో హోతి, నో పరం విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పదాయ సమాదపేతి. ఏవం పుగ్గలో నేవ అత్తహితాయ పటిపన్నో హోతి నో పరహితాయ.

    Kathañca puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.

    ౧౭౪. కథఞ్చ పుగ్గలో అత్తన్తపో హోతి అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో అచేలకో హోతి ముత్తాచారో హత్థాపలేఖనో 33, నఏహిభద్దన్తికో నతిట్ఠభద్దన్తికో నాభిహటం న ఉద్దిస్సకతం న నిమన్తనం సాదియతి, సో న కుమ్భిముఖా పటిగ్గణ్హాతి న కళోపిముఖా 34 పటిగ్గణ్హాతి, న ఏళకమన్తరం న దణ్డమన్తరం న ముసలమన్తరం న ద్విన్నం భుఞ్జమానానం న గబ్భినియా న పాయమానాయ న పురిసన్తరగతాయ, న సఙ్కిత్తీసు న యత్థ సా ఉపట్ఠితో హోతి న యత్థ మక్ఖికా సణ్డసణ్డచారినీ, న మచ్ఛం న మంసం న సురం న మేరయం న థుసోదకం పివతి. సో ఏకాగారికో వా హోతి ఏకాలోపికో, ద్వాగారికో వా హోతి ద్వాలోపికో…పే॰… సత్తాగారికో వా హోతి సత్తాలోపికో; ఏకిస్సాపి దత్తియా యాపేతి, ద్వీహిపి దత్తీహి యాపేతి…పే॰… సత్తహిపి దత్తీహి యాపేతి; ఏకాహికమ్పి ఆహారం ఆహారేతి, ద్వీహికమ్పి 35 ఆహారం ఆహారేతి…పే॰… సత్తాహికమ్పి ఆహారం ఆహారేతి. ఇతి ఏవరూపం అడ్ఢమాసికమ్పి పరియాయభత్తభోజనానుయోగమనుయుత్తో విహరతి. సో సాకభక్ఖో వా హోతి సామాకభక్ఖో వా హోతి నీవారభక్ఖో వా హోతి దద్దులభక్ఖో వా హోతి హటభక్ఖో వా హోతి కణభక్ఖో వా హోతి ఆచామభక్ఖో వా హోతి పిఞ్ఞాకభక్ఖో వా హోతి తిణభక్ఖో వా హోతి గోమయభక్ఖో వా హోతి, వనమూలఫలాహారో యాపేతి పవత్తఫలభోజీ. సో సాణానిపి ధారేతి మసాణానిపి ధారేతి ఛవదుస్సానిపి ధారేతి పంసుకూలానిపి ధారేతి తిరీటానిపి ధారేతి అజినమ్పి ధారేతి అజినక్ఖిపమ్పి ధారేతి కుసచీరమ్పి ధారేతి వాకచీరమ్పి ధారేతి ఫలకచీరమ్పి ధారేతి కేసకమ్బలమ్పి ధారేతి వాళకమ్బలమ్పి ధారేతి ఉలూకపక్ఖమ్పి 36 ధారేతి, కేసమస్సులోచకోపి హోతి కేసమస్సులోచనానుయోగమనుయుత్తో, ఉబ్భట్ఠకోపి హోతి ఆసనపటిక్ఖిత్తో, ఉక్కుటికోపి హోతి ఉక్కుటికప్పధానమనుయుత్తో, కణ్టకాపస్సయికోపి హోతి కణ్టకాపస్సయే సేయ్యం కప్పేతి, సాయతతియకమ్పి 37 ఉదకోరోహనానుయోగమనుయుత్తో విహరతి. ఇతి ఏవరూపం అనేకవిహితం కాయస్స ఆతాపనపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో విహరతి . ఏవం పుగ్గలో అత్తన్తపో హోతి అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో.

    174. Kathañca puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano 38, naehibhaddantiko natiṭṭhabhaddantiko nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kaḷopimukhā 39 paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko…pe… sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti…pe… sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 40 āhāraṃ āhāreti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ aḍḍhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nīvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haṭabhakkho vā hoti kaṇabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti piññākabhakkho vā hoti tiṇabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti, vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tirīṭānipi dhāreti ajinampi dhāreti ajinakkhipampi dhāreti kusacīrampi dhāreti vākacīrampi dhāreti phalakacīrampi dhāreti kesakambalampi dhāreti vāḷakambalampi dhāreti ulūkapakkhampi 41 dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto, ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, sāyatatiyakampi 42 udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati . Evaṃ puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto.

    ౧౭౫. కథఞ్చ పుగ్గలో పరన్తపో హోతి పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఓరబ్భికో హోతి సూకరికో సాకుణికో మాగవికో లుద్దో మచ్ఛఘాతకో చోరో చోరఘాతకో గోఘాతకో బన్ధనాగారికో, యే వా పనఞ్ఞేపి కేచి కురూరకమ్మన్తా. ఏవం పుగ్గలో పరన్తపో హోతి పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో.

    175. Kathañca puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko sākuṇiko māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako goghātako bandhanāgāriko, ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Evaṃ puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    ౧౭౬. కథఞ్చ పుగ్గలో అత్తన్తపో చ హోతి అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో, పరన్తపో చ పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో రాజా వా హోతి ఖత్తియో ముద్ధావసిత్తో 43 బ్రాహ్మణో వా మహాసాలో. సో పురత్థిమేన నరస్స నవం సన్ధాగారం 44 కారాపేత్వా కేసమస్సుం ఓహారేత్వా ఖరాజినం 45 నివాసేత్వా సప్పితేలేన కాయం అబ్భఞ్జిత్వా మిగవిసాణేన పిట్ఠిం కణ్డువమానో 46 సన్ధాగారం పవిసతి సద్ధిం మహేసియా బ్రాహ్మణేన చ పురోహితేన. సో తత్థ అనన్తరహితాయ భూమియా హరితుపలిత్తాయ సేయ్యం కప్పేతి. ఏకిస్సా గావియా సరూపవచ్ఛాయ యం ఏకస్మిం థనే ఖీరం హోతి తేన రాజా యాపేతి, యం దుతియస్మిం థనే ఖీరం హోతి తేన మహేసీ యాపేతి, యం తతియస్మిం థనే ఖీరం హోతి తేన బ్రాహ్మణో పురోహితో యాపేతి, యం చతుత్థస్మిం థనే ఖీరం హోతి తేన అగ్గిం జుహతి, అవసేసేన వచ్ఛకో యాపేతి. సో ఏవమాహ – ‘‘ఏత్తకా ఉసభా హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ, ఏత్తకా వచ్ఛతరా హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ, ఏత్తకా వచ్ఛతరియో హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ, ఏత్తకా అజా హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ, ఏత్తకా ఉరబ్భా హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ, (ఏత్తకా అస్సా హఞ్ఞన్తు యఞ్ఞత్థాయ) 47 ఏత్తకా రుక్ఖా ఛిజ్జన్తు యూపత్థాయ, ఏత్తకా దబ్భా లూయన్తు బరిహిసత్థాయా’’తి 48. యేపిస్స తే హోన్తి దాసాతి వా పేస్సాతి వా కమ్మకరాతి వా, తేపి దణ్డతజ్జితా భయతజ్జితా అస్సుముఖా రుదమానా పరికమ్మాని కరోన్తి. ఏవం పుగ్గలో అత్తన్తపో చ హోతి అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో, పరన్తపో చ పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో.

    176. Kathañca puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto 49 brāhmaṇo vā mahāsālo. So puratthimena narassa navaṃ sandhāgāraṃ 50 kārāpetvā kesamassuṃ ohāretvā kharājinaṃ 51 nivāsetvā sappitelena kāyaṃ abbhañjitvā migavisāṇena piṭṭhiṃ kaṇḍuvamāno 52 sandhāgāraṃ pavisati saddhiṃ mahesiyā brāhmaṇena ca purohitena. So tattha anantarahitāya bhūmiyā haritupalittāya seyyaṃ kappeti. Ekissā gāviyā sarūpavacchāya yaṃ ekasmiṃ thane khīraṃ hoti tena rājā yāpeti, yaṃ dutiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena mahesī yāpeti, yaṃ tatiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena brāhmaṇo purohito yāpeti, yaṃ catutthasmiṃ thane khīraṃ hoti tena aggiṃ juhati, avasesena vacchako yāpeti. So evamāha – ‘‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāya, (ettakā assā haññantu yaññatthāya) 53 ettakā rukkhā chijjantu yūpatthāya, ettakā dabbhā lūyantu barihisatthāyā’’ti 54. Yepissa te honti dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Evaṃ puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    ౧౭౭. కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ అత్తన్తపో చ హోతి న అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో, న పరన్తపో న పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో? సో అనత్తన్తపో అపరన్తపో దిట్ఠేవ ధమ్మే నిచ్ఛాతో నిబ్బుతో సీతీభూతో సుఖప్పటిసంవేదీ బ్రహ్మభూతేన అత్తనా విహరతి.

    177. Kathañca puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto? So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    ఇధ తథాగతో లోకే ఉప్పజ్జతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా. సో ఇమం లోకం సదేవకం సమారకం సబ్రహ్మకం సస్సమణబ్రాహ్మణిం పజం సదేవమనుస్సం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేతి. సో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం, కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తం ధమ్మం సుణాతి గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా అఞ్ఞతరస్మిం వా కులే పచ్చాజాతో . సో తం ధమ్మం సుత్వా తథాగతే సద్ధం పటిలభతి. సో తేన సద్ధాపటిలాభేన సమన్నాగతో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘‘సమ్బాధో ఘరావాసో రజాపథో, అబ్భోకాసో పబ్బజ్జా. నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం. యంనూనాహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’’న్తి! సో అపరేన సమయేన అప్పం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ మహన్తం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ అప్పం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ మహన్తం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి.

    Idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto . So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’nti! So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.

    ౧౭౮. సో ఏవం పబ్బజితో సమానో భిక్ఖూనం సిక్ఖాసాజీవసమాపన్నో పాణాతిపాతం పహాయ పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి నిహితదణ్డో నిహితసత్థో లజ్జీ దయాపన్నో సబ్బపాణభూతహితానుకమ్పీ విహరతి.

    178. So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

    అదిన్నాదానం పహాయ అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి దిన్నాదాయీ దిన్నపాటికఙ్ఖీ, అథేనేన సుచిభూతేన అత్తనా విహరతి.

    Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati.

    అబ్రహ్మచరియం పహాయ బ్రహ్మచారీ హోతి ఆరాచారీ 55 పటివిరతో మేథునా గామధమ్మా.

    Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī 56 paṭivirato methunā gāmadhammā.

    ముసావాదం పహాయ ముసావాదా పటివిరతో హోతి సచ్చవాదీ సచ్చసన్ధో థేతో పచ్చయికో అవిసంవాదకో లోకస్స.

    Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.

    పిసుణం వాచం పహాయ పిసుణాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి, ఇతో సుత్వా న అముత్ర అక్ఖాతా ఇమేసం భేదాయ, అముత్ర వా సుత్వా న ఇమేసం అక్ఖాతా అమూసం భేదాయ. ఇతి భిన్నానం వా సన్ధాతా సహితానం వా అనుప్పదాతా సమగ్గారామో సమగ్గరతో సమగ్గనన్దీ సమగ్గకరణిం వాచం భాసితా హోతి.

    Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.

    ఫరుసం వాచం పహాయ ఫరుసాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి. యా సా వాచా నేలా కణ్ణసుఖా పేమనీయా హదయఙ్గమా పోరీ బహుజనకన్తా బహుజనమనాపా తథారూపిం వాచం భాసితా హోతి.

    Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.

    సమ్ఫప్పలాపం పహాయ సమ్ఫప్పలాపా పటివిరతో హోతి, కాలవాదీ భూతవాదీ అత్థవాదీ ధమ్మవాదీ వినయవాదీ నిధానవతిం వాచం భాసితా కాలేన సాపదేసం పరియన్తవతిం అత్థసంహితం.

    Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.

    ౧౭౯. సో బీజగామభూతగామసమారమ్భా పటివిరతో హోతి, ఏకభత్తికో హోతి రత్తూపరతో విరతో వికాలభోజనా, నచ్చగీతవాదితవిసూకదస్సనా పటివిరతో హోతి, మాలాగన్ధవిలేపనధారణమణ్డనవిభూసనట్ఠానా పటివిరతో హోతి, ఉచ్చాసయనమహాసయనా పటివిరతో హోతి, జాతరూపరజతపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి.

    179. So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti, ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā, naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti, uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti, jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.

    ఆమకధఞ్ఞపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఆమకమంసపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఇత్థికుమారికాపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, దాసిదాసపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, అజేళకపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, కుక్కుటసూకరపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, హత్థిగవాస్సవళవపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఖేత్తవత్థుపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, దూతేయ్యపహిణగమనానుయోగా పటివిరతో హోతి, కయవిక్కయా పటివిరతో హోతి, తులాకూటకంసకూటమానకూటా పటివిరతో హోతి, ఉక్కోటనవఞ్చననికతిసాచియోగా 57 పటివిరతో హోతి, ఛేదనవధబన్ధనవిపరామోసఆలోపసహసాకారా పటివిరతో హోతి.

    Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, itthikumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti, kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti, ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 58 paṭivirato hoti, chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti.

    ౧౮౦. సో సన్తుట్ఠో హోతి కాయపరిహారికేన చీవరేన కుచ్ఛిపరిహారికేన పిణ్డపాతేన. సో యేన యేనేవ పక్కమతి సమాదాయేవ పక్కమతి, సేయ్యథాపి నామ పక్ఖీ సకుణో యేన యేనేవ డేతి సపత్తభారోవ డేతి. ఏవమేవం భిక్ఖు సన్తుట్ఠో హోతి కాయపరిహారికేన చీవరేన కుచ్ఛిపరిహారికేన పిణ్డపాతేన. సో యేన యేనేవ పక్కమతి సమాదాయేవ పక్కమతి. సో ఇమినా అరియేన సీలక్ఖన్ధేన సమన్నాగతో అజ్ఝత్తం అనవజ్జసుఖం పటిసంవేదేతి.

    180. So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati, seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti. Evamevaṃ bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    ౧౮౧. సో చక్ఖునా రూపం దిస్వా న నిమిత్తగ్గాహీ హోతి నానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం చక్ఖున్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం, తస్స సంవరాయ పటిపజ్జతి, రక్ఖతి చక్ఖున్ద్రియం, చక్ఖున్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జతి; సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ న నిమిత్తగ్గాహీ హోతి నానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం మనిన్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం, తస్స సంవరాయ పటిపజ్జతి, రక్ఖతి మనిన్ద్రియం, మనిన్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జతి. సో ఇమినా అరియేన ఇన్ద్రియసంవరేన సమన్నాగతో అజ్ఝత్తం అబ్యాసేకసుఖం పటిసంవేదేతి.

    181. So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    ౧౮౨. సో అభిక్కన్తే పటిక్కన్తే సమ్పజానకారీ హోతి, ఆలోకితే విలోకితే సమ్పజానకారీ హోతి, సమిఞ్జితే పసారితే సమ్పజానకారీ హోతి, సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణే సమ్పజానకారీ హోతి, అసితే పీతే ఖాయితే సాయితే సమ్పజానకారీ హోతి, ఉచ్చారపస్సావకమ్మే సమ్పజానకారీ హోతి, గతే ఠితే నిసిన్నే సుత్తే జాగరితే భాసితే తుణ్హీభావే సమ్పజానకారీ హోతి.

    182. So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.

    సో ఇమినా చ అరియేన సీలక్ఖన్ధేన సమన్నాగతో ఇమినా చ అరియేన ఇన్ద్రియసంవరేన సమన్నాగతో ఇమినా చ అరియేన సతిసమ్పజఞ్ఞేన సమన్నాగతో ఇమాయ చ అరియాయ సన్తుట్ఠియా సమన్నాగతో 59 వివిత్తం సేనాసనం భజతి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. సో పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో అభిజ్ఝం లోకే పహాయ విగతాభిజ్ఝేన చేతసా విహరతి, అభిజ్ఝాయ చిత్తం పరిసోధేతి; బ్యాపాదపదోసం పహాయ అబ్యాపన్నచిత్తో విహరతి సబ్బపాణభూతహితానుకమ్పీ, బ్యాపాదపదోసా చిత్తం పరిసోధేతి; థినమిద్ధం 60 పహాయ విగతథినమిద్ధో విహరతి ఆలోకసఞ్ఞీ సతో సమ్పజానో, థినమిద్ధా చిత్తం పరిసోధేతి; ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం పహాయ అనుద్ధతో విహరతి అజ్ఝత్తం వూపసన్తచిత్తో, ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చా చిత్తం పరిసోధేతి; విచికిచ్ఛం పహాయ తిణ్ణవిచికిచ్ఛో విహరతి అకథంకథీ కుసలేసు ధమ్మేసు, విచికిచ్ఛాయ చిత్తం పరిసోధేతి.

    So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato 61 vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 62 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

    ౧౮౩. సో ఇమే పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహరతి సతో చ సమ్పజానో సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేతి, యం తం అరియా ఆచిక్ఖన్తి – ‘‘ఉపేక్ఖకో సతిమా సుఖవిహారీ’’తి తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; సుఖస్స చ పహానా దుక్ఖస్స చ పహానా పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సానం అత్థఙ్గమా అదుక్ఖమసుఖం ఉపేక్ఖాసతిపారిసుద్ధిం చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి.

    183. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

    సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో తిస్సోపి జాతియో చతస్సోపి జాతియో పఞ్చపి జాతియో దసపి జాతియో వీసమ్పి జాతియో తింసమ్పి జాతియో చత్తాలీసమ్పి జాతియో పఞ్ఞాసమ్పి జాతియో జాతిసతమ్పి జాతిసహస్సమ్పి జాతిసతసహస్సమ్పి అనేకేపి సంవట్టకప్పే అనేకేపి వివట్టకప్పే అనేకేపి సంవట్టవివట్టకప్పే – ‘‘అముత్రాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖపటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో అముత్ర ఉదపాదిం; తత్రాపాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖపటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో ఇధూపపన్నో’’తి. ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి.

    So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    ౧౮౪. సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే, సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి – ‘‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా, వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా, మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా, అరియానం ఉపవాదకా, మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా. తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా. తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’’తి. సో ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే, సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి.

    184. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. So iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

    ౧౮౫. సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘ఇమే ఆసవా’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం ఆసవసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం ఆసవనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. తస్స ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’’తి పజానాతి. ఏవం పుగ్గలో నేవ అత్తన్తపో చ హోతి న అత్తపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో, న పరన్తపో న పరపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో. సో అనత్తన్తపో అపరన్తపో దిట్ఠేవ ధమ్మే నిచ్ఛాతో నిబ్బుతో సీతీభూతో సుఖప్పటిసంవేదీ బ్రహ్మభూతేన అత్తనా విహరతి.

    185. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ime āsavā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti pajānāti. Evaṃ puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto. So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    ౧౮౬. కతమో చ పుగ్గలో సరాగో? యస్స పుగ్గలస్స రాగో అప్పహీనో, అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సరాగో’’.

    186. Katamo ca puggalo sarāgo? Yassa puggalassa rāgo appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sarāgo’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సదోసో? యస్స పుగ్గలస్స దోసో అప్పహీనో, అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సదోసో’’.

    Katamo ca puggalo sadoso? Yassa puggalassa doso appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sadoso’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సమోహో? యస్స పుగ్గలస్స మోహో అప్పహీనో, అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమోహో’’.

    Katamo ca puggalo samoho? Yassa puggalassa moho appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samoho’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సమానో? యస్స పుగ్గలస్స మానో అప్పహీనో, అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమానో’’.

    Katamo ca puggalo samāno? Yassa puggalassa māno appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samāno’’.

    ౧౮౭. కథఞ్చ పుగ్గలో లాభీ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, న లాభీ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో లాభీ హోతి రూపసహగతానం వా అరూపసహగతానం వా సమాపత్తీనం, న లాభీ లోకుత్తరమగ్గస్స వా ఫలస్స వా. ఏవం పుగ్గలో లాభీ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, న లాభీ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ.

    187. Kathañca puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.

    కథఞ్చ పుగ్గలో లాభీ హోతి అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ, న లాభీ అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో లాభీ హోతి లోకుత్తరమగ్గస్స వా ఫలస్స వా, న లాభీ రూపసహగతానం వా అరూపసహగతానం వా సమాపత్తీనం. ఏవం పుగ్గలో లాభీ హోతి అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ, న లాభీ అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స.

    Kathañca puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa? Idhekacco puggalo lābhī hoti lokuttaramaggassa vā phalassa vā, na lābhī rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. Evaṃ puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa.

    కథఞ్చ పుగ్గలో లాభీ చేవ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, లాభీ చ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో లాభీ హోతి రూపసహగతానం వా అరూపసహగతానం వా సమాపత్తీనం, లాభీ లోకుత్తరమగ్గస్స వా ఫలస్స వా. ఏవం పుగ్గలో లాభీ చేవ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, లాభీ చ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ.

    Kathañca puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.

    కథఞ్చ పుగ్గలో నేవ లాభీ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, న లాభీ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో నేవ లాభీ హోతి రూపసహగతానం వా అరూపసహగతానం వా సమాపత్తీనం, న లాభీ లోకుత్తరమగ్గస్స వా ఫలస్స వా. ఏవం పుగ్గలో నేవ లాభీ హోతి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, న లాభీ అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ.

    Kathañca puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo neva lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.

    ౧౮౮. కతమో చ పుగ్గలో అనుసోతగామీ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో కామే చ పటిసేవతి పాపఞ్చ కమ్మం కరోతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘అనుసోతగామీ’’.

    188. Katamo ca puggalo anusotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca paṭisevati pāpañca kammaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anusotagāmī’’.

    కతమో చ పుగ్గలో పటిసోతగామీ? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో కామే చ న పటిసేవతి పాపఞ్చ కమ్మం న కరోతి. సో సహాపి దుక్ఖేన సహాపి దోమనస్సేన అస్సుముఖేనపి రుదమానో పరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం చరతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘పటిసోతగామీ’’.

    Katamo ca puggalo paṭisotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca na paṭisevati pāpañca kammaṃ na karoti. So sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukhenapi rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paṭisotagāmī’’.

    కతమో చ పుగ్గలో ఠితత్తో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికో హోతి తత్థ పరినిబ్బాయీ అనావత్తిధమ్మో తస్మా లోకా. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘ఠితత్తో’’.

    Katamo ca puggalo ṭhitatto? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitatto’’.

    కతమో చ పుగ్గలో తిణ్ణో పారఙ్గతో థలే తిట్ఠతి బ్రాహ్మణో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో తిణ్ణో పారఙ్గతో థలే తిట్ఠతి బ్రాహ్మణో.

    Katamo ca puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.

    ౧౮౯. కథఞ్చ పుగ్గలో అప్పస్సుతో హోతి సుతేన అనుపపన్నో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స అప్పకం సుతం హోతి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో తస్స అప్పకస్స సుతస్స న అత్థమఞ్ఞాయ ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో 63 హోతి. ఏవం పుగ్గలో అప్పస్సుతో హోతి సుతేన అనుపపన్నో.

    189. Kathañca puggalo appassuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno 64 hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena anupapanno.

    కథఞ్చ పుగ్గలో అప్పస్సుతో హోతి సుతేన ఉపపన్నో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స అప్పకం సుతం హోతి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో తస్స అప్పకస్స సుతస్స అత్థమఞ్ఞాయ ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో హోతి. ఏవం పుగ్గలో అప్పస్సుతో హోతి సుతేన ఉపపన్నో.

    Kathañca puggalo appassuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena upapanno.

    కథఞ్చ పుగ్గలో బహుస్సుతో హోతి సుతేన అనుపపన్నో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స బహుకం సుతం హోతి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో తస్స బహుకస్స సుతస్స న అత్థమఞ్ఞాయ ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో హోతి. ఏవం పుగ్గలో బహుస్సుతో హోతి సుతేన అనుపపన్నో.

    Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno.

    కథఞ్చ పుగ్గలో బహుస్సుతో హోతి సుతేన ఉపపన్నో? ఇధేకచ్చస్స పుగ్గలస్స బహుకం సుతం హోతి సుత్తం గేయ్యం వేయ్యాకరణం గాథం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం అబ్భుతధమ్మం వేదల్లం. సో తస్స బహుకస్స సుతస్స అత్థమఞ్ఞాయ ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో హోతి. ఏవం పుగ్గలో బహుస్సుతో హోతి సుతేన ఉపపన్నో.

    Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena upapanno.

    ౧౯౦. కతమో చ పుగ్గలో సమణమచలో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా సోతాపన్నో హోతి అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయనో. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమణమచలో’’.

    190. Katamo ca puggalo samaṇamacalo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇamacalo’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సమణపదుమో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా రాగదోసమోహానం తనుత్తా సకదాగామీ హోతి, సకిదేవ ఇమం లోకం ఆగన్త్వా దుక్ఖస్సన్తం కరోతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమణపదుమో’’.

    Katamo ca puggalo samaṇapadumo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapadumo’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సమణపుణ్డరీకో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికో హోతి తత్థ పరినిబ్బాయీ అనావత్తిధమ్మో తస్మా లోకా. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమణపుణ్డరీకో’’.

    Katamo ca puggalo samaṇapuṇḍarīko? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapuṇḍarīko’’.

    కతమో చ పుగ్గలో సమణేసు సమణసుఖుమాలో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో ‘‘సమణేసు సమణసుఖుమాలో’’తి.

    Katamo ca puggalo samaṇesu samaṇasukhumālo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇesu samaṇasukhumālo’’ti.

    చతుక్కనిద్దేసో.

    Catukkaniddeso.







    Footnotes:
    1. పిసుణావాచో
    2. ఫరుసావాచో (సీ॰) దీ॰ ని॰ ౩.౧౧౫
    3. మిచ్ఛాదిట్ఠీ (క॰)
    4. pisuṇāvāco
    5. pharusāvāco (sī.) dī. ni. 3.115
    6. micchādiṭṭhī (ka.)
    7. సమ్మాదిట్ఠీ (క॰)
    8. sammādiṭṭhī (ka.)
    9. యుత్తపటిభాణో (స్యా॰) అ॰ ని॰ ౪.౧౩౨
    10. yuttapaṭibhāṇo (syā.) a. ni. 4.132
    11. పక్కవణ్ణీ
    12. ఆమవణ్ణీ (స్యా॰ క॰) అ॰ ని॰ ౪.౧౦౫
    13. pakkavaṇṇī
    14. āmavaṇṇī (syā. ka.) a. ni. 4.105
    15. సమ్మిఞ్జితం (సీ॰ స్యా॰)
    16. sammiñjitaṃ (sī. syā.)
    17. బలిబద్ధా (స్యా॰)
    18. సగవచణ్డో (క॰ సీ॰) అ॰ ని॰ ౪.౧౦౮
    19. balibaddhā (syā.)
    20. sagavacaṇḍo (ka. sī.) a. ni. 4.108
    21. ఆసివిసా (స్యా॰)
    22. āsivisā (syā.)
    23. నేవ ఖో (సీ॰) అ॰ ని॰ ౪.౧౧౦
    24. neva kho (sī.) a. ni. 4.110
    25. పరనిమ్మితవసవత్తిదేవే (సీ॰ స్యా॰)
    26. paranimmitavasavattideve (sī. syā.)
    27. వేణకులే (సీ॰ స్యా॰)
    28. దళిద్దే (సీ॰) పస్స అఙ్గుత్తరనికాయే
    29. veṇakule (sī. syā.)
    30. daḷidde (sī.) passa aṅguttaranikāye
    31. పరవణ్ణహారియా (సీ॰)
    32. paravaṇṇahāriyā (sī.)
    33. హత్థావలేఖనో (స్యా॰)
    34. కలోపిముఖా (సీ॰ స్యా॰) మ॰ ని॰ ౨.౭
    35. ద్వాహికమ్పి (సీ॰)
    36. ఉలుకపక్ఖమ్పి (సీ॰ స్యా॰)
    37. సాయంతతియకమ్పి (స్యా॰ క॰) మ॰ ని॰ ౨.౭
    38. hatthāvalekhano (syā.)
    39. kalopimukhā (sī. syā.) ma. ni. 2.7
    40. dvāhikampi (sī.)
    41. ulukapakkhampi (sī. syā.)
    42. sāyaṃtatiyakampi (syā. ka.) ma. ni. 2.7
    43. ముద్ధాభిసిత్తో (స్యా॰ క॰)
    44. సన్తాగారం (స్యా॰), యఞ్ఞాగారం (సీ॰)
    45. ఖురాజినం (స్యా॰ క॰)
    46. కణ్డూయమానో (సీ॰)
    47. ( ) నత్థి సీహళపోత్థకే. మజ్ఝిమనికాయే కన్దరకసుత్తేపి ఏవమేవ
    48. పరిహింసత్థాయాతి (సీ॰ స్యా॰ క॰) మ॰ ని॰ ౨.౯
    49. muddhābhisitto (syā. ka.)
    50. santāgāraṃ (syā.), yaññāgāraṃ (sī.)
    51. khurājinaṃ (syā. ka.)
    52. kaṇḍūyamāno (sī.)
    53. ( ) natthi sīhaḷapotthake. majjhimanikāye kandarakasuttepi evameva
    54. parihiṃsatthāyāti (sī. syā. ka.) ma. ni. 2.9
    55. అనాచారీ (క॰)
    56. anācārī (ka.)
    57. … సావియోగా (స్యా॰ క॰)
    58. … sāviyogā (syā. ka.)
    59. పస్స మ॰ ని॰ ౨ కన్దరకసుత్తే; అ॰ ని॰ ౧ అత్తన్తపసుత్తే చ
    60. థీనమిద్ధం (సీ॰ స్యా॰)
    61. passa ma. ni. 2 kandarakasutte; a. ni. 1 attantapasutte ca
    62. thīnamiddhaṃ (sī. syā.)
    63. న ధమ్మమఞ్ఞాయ న ధమ్మానుధమ్మపటిపన్నో (స్యా॰), న ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో (క॰)
    64. na dhammamaññāya na dhammānudhammapaṭipanno (syā.), na dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno (ka.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౪. చతుక్కనిద్దేసవణ్ణనా • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౪. చతుక్కనిద్దేసవణ్ణనా • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౪. చతుక్కనిద్దేసవణ్ణనా • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact