Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပုဂ္ဂလပညတ္တိပာဠိ • Puggalapaññattipāḷi |
၄. စတုက္ကပုဂ္ဂလပညတ္တိ
4. Catukkapuggalapaññatti
၁၃၂. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော အသပ္ပုရိသော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပာဏာတိပာတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒာယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝာဒီ ဟောတိ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အသပ္ပုရိသော’’။
132. Katamo ca puggalo asappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappuriso’’.
၁၃၃. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော အသပ္ပုရိသေန အသပ္ပုရိသတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတီ ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတေ သမာဒပေတိ , အတ္တနာ စ အဒိန္နာဒာယီ ဟောတိ ပရဉ္စ အဒိန္နာဒာနေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ ပရဉ္စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ မုသာဝာဒီ ဟောတိ ပရဉ္စ မုသာဝာဒေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ ဟောတိ ပရဉ္စ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနေ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အသပ္ပုရိသေန အသပ္ပုရိသတရော’’။
133. Katamo ca puggalo asappurisena asappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti , attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhāne samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappurisena asappurisataro’’.
၁၃၄. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သပ္ပုရိသော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ , အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သပ္ပုရိသော’’။
134. Katamo ca puggalo sappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti , adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappuriso’’.
၁၃၅. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သပ္ပုရိသေန သပ္ပုရိသတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ မုသာဝာဒာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သပ္ပုရိသေန သပ္ပုရိသတရော’’။
135. Katamo ca puggalo sappurisena sappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappurisena sappurisataro’’.
၁၃၇. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပာပေန ပာပတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတီ ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဒိန္နာဒာယီ ဟောတိ ပရဉ္စ အဒိန္နာဒာနေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ ပရဉ္စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ မုသာဝာဒီ ဟောတိ ပရဉ္စ မုသာဝာဒေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ပိသုဏဝာစော ဟောတိ ပရဉ္စ ပိသုဏာယ ဝာစာယ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ဖရုသဝာစော ဟောတိ ပရဉ္စ ဖရုသာယ ဝာစာယ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ သမ္ဖပ္ပလာပီ ဟောတိ ပရဉ္စ သမ္ဖပ္ပလာပေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ ပရဉ္စ အဘိဇ္ဈာယ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဟောတိ ပရဉ္စ ဗ္ယာပာဒေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ ပရဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ပာပေန ပာပတရော’’။
137. Katamo ca puggalo pāpena pāpataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca pisuṇavāco hoti parañca pisuṇāya vācāya samādapeti, attanā ca pharusavāco hoti parañca pharusāya vācāya samādapeti, attanā ca samphappalāpī hoti parañca samphappalāpe samādapeti, attanā ca abhijjhālu hoti parañca abhijjhāya samādapeti, attanā ca byāpannacitto hoti parañca byāpāde samādapeti, attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpena pāpataro’’.
၁၃၈. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကလ္ယာဏော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ , ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ 7 ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ကလ္ယာဏော’’။
138. Katamo ca puggalo kalyāṇo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti , kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi 8 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇo’’.
၁၃၉. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကလ္ယာဏေန ကလ္ယာဏတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ မုသာဝာဒာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ပိသုဏာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ပိသုဏာယ ဝာစာယ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ ဖရုသာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ဖရုသာယ ဝာစာယ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ သမ္ဖပ္ပလာပာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ သမ္ဖပ္ပလာပာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ ပရဉ္စ အနဘိဇ္ဈာယ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဟောတိ ပရဉ္စ အဗ္ယာပာဒေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ ပရဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ကလ္ယာဏေန ကလ္ယာဏတရော’’။
139. Katamo ca puggalo kalyāṇena kalyāṇataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti parañca pisuṇāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca anabhijjhālu hoti parañca anabhijjhāya samādapeti, attanā ca abyāpannacitto hoti parañca abyāpāde samādapeti, attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇena kalyāṇataro’’.
၁၄၀. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပာပဓမ္မော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပာဏာတိပာတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒာယီ ဟောတိ။ပေ.။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ပာပဓမ္မော’’။
140. Katamo ca puggalo pāpadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti…pe… micchādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammo’’.
၁၄၁. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပာပဓမ္မေန ပာပဓမ္မတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတီ ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတေ သမာဒပေတိ, အတ္တနာ စ အဒိန္နာဒာယီ ဟောတိ ပရဉ္စ အဒိန္နာဒာနေ သမာဒပေတိ။ပေ.။ အတ္တနာ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ ပရဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ပာပဓမ္မေန ပာပဓမ္မတရော’’။
141. Katamo ca puggalo pāpadhammena pāpadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti…pe… attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammena pāpadhammataro’’.
၁၄၂. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကလ္ယာဏဓမ္မော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ပေ.။ သမာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ကလ္ယာဏဓမ္မော’’။
142. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti…pe… samādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammo’’.
၁၄၃. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကလ္ယာဏဓမ္မေန ကလ္ယာဏဓမ္မတရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ပရဉ္စ ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏိယာ သမာဒပေတိ။ပေ.။ အတ္တနာ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ ပရဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမာဒပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ကလ္ယာဏဓမ္မေန ကလ္ယာဏဓမ္မတရော’’။
143. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti…pe… attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro’’.
၁၄၄. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သာဝဇ္ဇော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သာဝဇ္ဇေန ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သာဝဇ္ဇေန ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သာဝဇ္ဇေန မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သာဝဇ္ဇော’’။
144. Katamo ca puggalo sāvajjo? Idhekacco puggalo sāvajjena kāyakammena samannāgato hoti, sāvajjena vacīkammena samannāgato hoti, sāvajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sāvajjo’’.
၁၄၅. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဝဇ္ဇဗဟုလော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သာဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ အနဝဇ္ဇေန, သာဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ အနဝဇ္ဇေန, သာဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ အနဝဇ္ဇေန – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဝဇ္ဇဗဟုလော’’။
145. Katamo ca puggalo vajjabahulo? Idhekacco puggalo sāvajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vajjabahulo’’.
၁၄၆. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော အပ္ပဝဇ္ဇော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အနဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ သာဝဇ္ဇေန, အနဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ သာဝဇ္ဇေန, အနဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အပ္ပံ သာဝဇ္ဇေန – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အပ္ပဝဇ္ဇော’’။
146. Katamo ca puggalo appavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘appavajjo’’.
၁၄၇. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော အနဝဇ္ဇော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အနဝဇ္ဇေန ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အနဝဇ္ဇေန ဝစီကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အနဝဇ္ဇေန မနောကမ္မေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အနဝဇ္ဇော’’။
147. Katamo ca puggalo anavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena kāyakammena samannāgato hoti, anavajjena vacīkammena samannāgato hoti, anavajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anavajjo’’.
၁၄၈. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဥဂ္ဃဋိတညူ? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ သဟ ဥဒာဟဋဝေလာယ ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဥဂ္ဃဋိတညူ’’။
148. Katamo ca puggalo ugghaṭitaññū? Yassa puggalassa saha udāhaṭavelāya dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ugghaṭitaññū’’.
၁၄၉. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဝိပဉ္စိတညူ? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ သံခိတ္တေန ဘာသိတသ္သ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထေ ဝိဘဇိယမာနေ ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဝိပဉ္စိတညူ’’။
149. Katamo ca puggalo vipañcitaññū? Yassa puggalassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthe vibhajiyamāne dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vipañcitaññū’’.
၁၅၀. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော နေယ္ယော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဥဒ္ဒေသတော ပရိပုစ္ဆတော ယောနိသော မနသိကရောတော ကလ္ယာဏမိတ္တေ သေဝတော ဘဇတော ပယိရုပာသတော ဧဝံ အနုပုဗ္ဗေန ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘နေယ္ယော’’။
150. Katamo ca puggalo neyyo? Yassa puggalassa uddesato paripucchato yoniso manasikaroto kalyāṇamitte sevato bhajato payirupāsato evaṃ anupubbena dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘neyyo’’.
၁၅၁. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပဒပရမော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဗဟုမ္ပိ သုဏတော ဗဟုမ္ပိ ဘဏတော ဗဟုမ္ပိ ဓာရယတော ဗဟုမ္ပိ ဝာစယတော န တာယ ဇာတိယာ ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ပဒပရမော’’။
151. Katamo ca puggalo padaparamo? Yassa puggalassa bahumpi suṇato bahumpi bhaṇato bahumpi dhārayato bahumpi vācayato na tāya jātiyā dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘padaparamo’’.
၁၅၂. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော 9 နော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော ယုတ္တံ ဝဒတိ နော သီဃံ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော နော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော’’။
152. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno 10 no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.
၁၅၃. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော နော ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော သီဃံ ဝဒတိ နော ယုတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘မုတ္တပ္ပဋိဘာနော နော ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော’’။
153. Katamo ca puggalo muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno sīghaṃ vadati no yuttaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno’’.
၁၅၄. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော စ မုတ္တပ္ပဋိဘာနော စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော ယုတ္တဉ္စ ဝဒတိ သီဃဉ္စ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော စ မုတ္တပ္ပဋိဘာနော စ’’။
154. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttañca vadati sīghañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca’’.
၁၅၅. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော နေဝ ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော နော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ ယုတ္တံ ဝဒတိ နော သီဃံ – အယံ ဝုစ္စတိ, ပုဂ္ဂလော ‘‘နေဝ ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော နော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော’’။
155. Katamo ca puggalo neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno neva yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati, puggalo ‘‘neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.
၁၅၆. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မကထိကာ ပုဂ္ဂလာ? ဣဓေကစ္စော ဓမ္မကထိကော အပ္ပဉ္စ ဘာသတိ အသဟိတဉ္စ, ပရိသာ စသ္သ န ကုသလာ ဟောတိ သဟိတာသဟိတသ္သ။ ဧဝရူပော ဓမ္မကထိကော ဧဝရူပာယ ပရိသာယ ဓမ္မကထိကောတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။
156. Tattha katame cattāro dhammakathikā puggalā? Idhekacco dhammakathiko appañca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ဣဓ ပနေကစ္စော ဓမ္မကထိကော အပ္ပဉ္စ ဘာသတိ သဟိတဉ္စ, ပရိသာ စသ္သ ကုသလာ ဟောတိ သဟိတာသဟိတသ္သ။ ဧဝရူပော ဓမ္မကထိကော ဧဝရူပာယ ပရိသာယ ဓမ္မကထိကောတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။
Idha panekacco dhammakathiko appañca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ဣဓ ပနေကစ္စော ဓမ္မကထိကော ဗဟုဉ္စ ဘာသတိ အသဟိတဉ္စ, ပရိသာ စသ္သ န ကုသလာ ဟောတိ သဟိတာသဟိတသ္သ။ ဧဝရူပော ဓမ္မကထိကော ဧဝရူပာယ ပရိသာယ ဓမ္မကထိကောတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။
Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ဣဓ ပနေကစ္စော ဓမ္မကထိကော ဗဟုဉ္စ ဘာသတိ သဟိတဉ္စ, ပရိသာ စသ္သ ကုသလာ ဟောတိ သဟိတာသဟိတသ္သ။ ဧဝရူပော ဓမ္မကထိကော ဧဝရူပာယ ပရိသာယ ဓမ္မကထိကောတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမေ စတ္တာရော ‘‘ဓမ္မကထိကာ ပုဂ္ဂလာ’’။
Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati. Ime cattāro ‘‘dhammakathikā puggalā’’.
၁၅၇. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဝလာဟကူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော ဝလာဟကာ – ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ, ဝသ္သိတာ နော ဂဇ္ဇိတာ, ဂဇ္ဇိတာ စ ဝသ္သိတာ စ, နေဝ ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ ဝလာဟကူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော ? ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ, ဝသ္သိတာ နော ဂဇ္ဇိတာ, ဂဇ္ဇိတာ စ ဝသ္သိတာ စ, နေဝ ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ။
157. Tattha katame cattāro valāhakūpamā puggalā? Cattāro valāhakā – gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā. Evamevaṃ cattārome valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro ? Gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂဇ္ဇိတာ ဟောတိ နော ဝသ္သိတာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဘာသိတာ ဟောတိ, နော ကတ္တာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂဇ္ဇိတာ ဟောတိ, နော ဝသ္သိတာ။ သေယ္ယထာပိ သော ဝလာဟကော ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo bhāsitā hoti, no kattā. Evaṃ puggalo gajjitā hoti, no vassitā. Seyyathāpi so valāhako gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဝသ္သိတာ ဟောတိ နော ဂဇ္ဇိတာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ကတ္တာ ဟောတိ, နော ဘာသိတာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဝသ္သိတာ ဟောတိ နော ဂဇ္ဇိတာ။ သေယ္ယထာပိ သော ဝလာဟကော ဝသ္သိတာ နော ဂဇ္ဇိတာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo vassitā hoti no gajjitā? Idhekacco puggalo kattā hoti, no bhāsitā. Evaṃ puggalo vassitā hoti no gajjitā. Seyyathāpi so valāhako vassitā no gajjitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂဇ္ဇိတာ စ ဟောတိ ဝသ္သိတာ စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဘာသိတာ စ ဟောတိ, ကတ္တာ စ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂဇ္ဇိတာ စ ဟောတိ ဝသ္သိတာ စ။ သေယ္ယထာပိ သော ဝလာဟကော ဂဇ္ဇိတာ စ ဝသ္သိတာ စ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca? Idhekacco puggalo bhāsitā ca hoti, kattā ca. Evaṃ puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca. Seyyathāpi so valāhako gajjitā ca vassitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ ဂဇ္ဇိတာ ဟောတိ နော ဝသ္သိတာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝ ဘာသိတာ ဟောတိ နော ကတ္တာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ ဂဇ္ဇိတာ ဟောတိ နော ဝသ္သိတာ။ သေယ္ယထာပိ သော ဝလာဟကော နေဝ ဂဇ္ဇိတာ နော ဝသ္သိတာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo neva gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo neva bhāsitā hoti no kattā. Evaṃ puggalo neva gajjitā hoti no vassitā. Seyyathāpi so valāhako neva gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ဣမေ စတ္တာရော ဝလာဟကူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Ime cattāro valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၅၈. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော မူသိကူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတသ္သော မူသိကာ – ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ, ဝသိတာ နော ဂာဓံ ကတ္တာ, ဂာဓံ ကတ္တာ စ ဝသိတာ စ, နေဝ ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ မူသိကူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ, ဝသိတာ နော ဂာဓံ ကတ္တာ, ဂာဓံ ကတ္တာ စ ဝသိတာ စ, နေဝ ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ။
158. Tattha katame cattāro mūsikūpamā puggalā? Catasso mūsikā – gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā. Evamevaṃ cattārome mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂာဓံ ကတ္တာ ဟောတိ နော ဝသိတာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂာဓံ ကတ္တာ ဟောတိ နော ဝသိတာ။ သေယ္ယထာပိ သာ မူသိကာ ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဝသိတာ ဟောတိ နော ဂာဓံ ကတ္တာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မံ န ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဝသိတာ ဟောတိ နော ဂာဓံ ကတ္တာ။ သေယ္ယထာပိ သာ မူသိကာ ဝသိတာ နော ဂာဓံ ကတ္တာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā. Seyyathāpi sā mūsikā vasitā no gādhaṃ kattā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂာဓံ ကတ္တာ စ ဟောတိ ဝသိတာ စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂာဓံ ကတ္တာ စ ဟောတိ ဝသိတာ စ။ သေယ္ယထာပိ သာ မူသိကာ ဂာဓံ ကတ္တာ စ ဝသိတာ စ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā ca vasitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ ဂာဓံ ကတ္တာ ဟောတိ နော ဝသိတာ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မံ န ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ ဂာဓံ ကတ္တာ ဟောတိ နော ဝသိတာ။ သေယ္ယထာပိ သာ မူသိကာ နေဝ ဂာဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā neva gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ဣမေ စတ္တာရော မူသိကူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Ime cattāro mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အာမော ဟောတိ ပက္ကဝဏ္ဏီ? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ 15 ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အာမော ဟောတိ ပက္ကဝဏ္ဏီ။ သေယ္ယထာပိ တံ အမ္ဗံ အာမံ ပက္ကဝဏ္ဏိ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ 16 pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပက္ကော ဟောတိ အာမဝဏ္ဏီ? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပက္ကော ဟောတိ အာမဝဏ္ဏီ။ သေယ္ယထာပိ တံ အမ္ဗံ ပက္ကံ အာမဝဏ္ဏိ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo pakko hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အာမော ဟောတိ အာမဝဏ္ဏီ? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အာမော ဟောတိ အာမဝဏ္ဏီ။ သေယ္ယထာပိ တံ အမ္ဗံ အာမံ အာမဝဏ္ဏိ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo āmo hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပက္ကော ဟောတိ ပက္ကဝဏ္ဏီ? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပက္ကော ဟောတိ ပက္ကဝဏ္ဏီ။ သေယ္ယထာပိ တံ အမ္ဗံ ပက္ကံ ပက္ကဝဏ္ဏိ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ . So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti …pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ဣမေ စတ္တာရော အမ္ဗူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Ime cattāro ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၆၀. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ကုမ္ဘူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော ကုမ္ဘာ – တုစ္ဆော ပိဟိတော, ပူရော ဝိဝဋော, တုစ္ဆော ဝိဝဋော, ပူရော ပိဟိတော။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ ကုမ္ဘူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? တုစ္ဆော ပိဟိတော, ပူရော ဝိဝဋော, တုစ္ဆော ဝိဝဋော, ပူရော ပိဟိတော။
160. Tattha katame cattāro kumbhūpamā puggalā? Cattāro kumbhā – tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito. Evamevaṃ cattārome kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော တုစ္ဆော ဟောတိ ပိဟိတော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော တုစ္ဆော ဟောတိ ပိဟိတော။ သေယ္ယထာပိ သော ကုမ္ဘော တုစ္ဆော ပိဟိတော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo tuccho hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho tuccho pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပူရော ဟောတိ ဝိဝဋော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပူရော ဟောတိ ဝိဝဋော။ သေယ္ယထာပိ သော ကုမ္ဘော ပူရော ဝိဝဋော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo pūro hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho pūro vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော တုစ္ဆော ဟောတိ ဝိဝဋော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော တုစ္ဆော ဟောတိ ဝိဝဋော။ သေယ္ယထာပိ သော ကုမ္ဘော တုစ္ဆော ဝိဝဋော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo tuccho hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho tuccho vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပူရော ဟောတိ ပိဟိတော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပူရော ဟောတိ ပိဟိတော။ သေယ္ယထာပိ သော ကုမ္ဘော ပူရော ပိဟိတော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။ ဣမေ စတ္တာရော ကုမ္ဘူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Kathañca puggalo pūro hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho pūro pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၆၁. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဥဒကရဟဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော ဥဒကရဟဒာ – ဥတ္တာနော ဂမ္ဘီရောဘာသော, ဂမ္ဘီရော ဥတ္တာနောဘာသော, ဥတ္တာနော ဥတ္တာနောဘာသော, ဂမ္ဘီရော ဂမ္ဘီရောဘာသော။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ ဥဒကရဟဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဥတ္တာနော ဂမ္ဘီရောဘာသော, ဂမ္ဘီရော ဥတ္တာနောဘာသော, ဥတ္တာနော ဥတ္တာနောဘာသော, ဂမ္ဘီရော ဂမ္ဘီရောဘာသော။
161. Tattha katame cattāro udakarahadūpamā puggalā? Cattāro udakarahadā – uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso. Evamevaṃ cattārome udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဥတ္တာနော ဟောတိ ဂမ္ဘီရောဘာသော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဥတ္တာနော ဟောတိ ဂမ္ဘီရောဘာသော။ သေယ္ယထာပိ သော ဥဒကရဟဒော ဥတ္တာနော ဂမ္ဘီရောဘာသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂမ္ဘီရော ဟောတိ ဥတ္တာနောဘာသော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂမ္ဘီရော ဟောတိ ဥတ္တာနောဘာသော။ သေယ္ယထာပိ သော ဥဒကရဟဒော ဂမ္ဘီရော ဥတ္တာနောဘာသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo gambhīro hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဥတ္တာနော ဟောတိ ဥတ္တာနောဘာသော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ န ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဥတ္တာနော ဟောတိ ဥတ္တာနောဘာသော။ သေယ္ယထာပိ သော ဥဒကရဟဒော ဥတ္တာနော ဥတ္တာနောဘာသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo uttāno hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဂမ္ဘီရော ဟောတိ ဂမ္ဘီရောဘာသော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ပာသာဒိကံ ဟောတိ အဘိက္ကန္တံ ပဋိက္ကန္တံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတံ ပသာရိတံ သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏံ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဂမ္ဘီရော ဟောတိ ဂမ္ဘီရောဘာသော။ သေယ္ယထာပိ သော ဥဒကရဟဒော ဂမ္ဘီရော ဂမ္ဘီရောဘာသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။ ဣမေ စတ္တာရော ဥဒကရဟဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Kathañca puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၆၂. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဗလီဗဒ္ဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော ဗလီဗဒ္ဒာ 17 – သကဂဝစဏ္ဍော 18 နော ပရဂဝစဏ္ဍော, ပရဂဝစဏ္ဍော နော သကဂဝစဏ္ဍော, သကဂဝစဏ္ဍော စ ပရဂဝစဏ္ဍော စ, နေဝ သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ ဗလီဗဒ္ဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော, ပရဂဝစဏ္ဍော နော သကဂဝစဏ္ဍော, သကဂဝစဏ္ဍော စ ပရဂဝစဏ္ဍော စ, နေဝ သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော။
162. Tattha katame cattāro balībaddūpamā puggalā? Cattāro balībaddā 19 – sakagavacaṇḍo 20 no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo. Evamevaṃ cattārome balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော သကဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော ပရဂဝစဏ္ဍော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သကပရိသံ ဥဗ္ဗေဇိတာ ဟောတိ, နော ပရပရိသံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော သကဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော ပရဂဝစဏ္ဍော။ သေယ္ယထာပိ သော ဗလီဗဒ္ဒော သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo sakaparisaṃ ubbejitā hoti, no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပရဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော သကဂဝစဏ္ဍော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရပရိသံ ဥဗ္ဗေဇိတာ ဟောတိ, နော သကပရိသံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပရဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော သကဂဝစဏ္ဍော။ သေယ္ယထာပိ သော ဗလီဗဒ္ဒော ပရဂဝစဏ္ဍော နော သကဂဝစဏ္ဍော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo? Idhekacco puggalo paraparisaṃ ubbejitā hoti, no sakaparisaṃ. Evaṃ puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော သကဂဝစဏ္ဍော စ ဟောတိ ပရဂဝစဏ္ဍော စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သကပရိသဉ္စ ဥဗ္ဗေဇိတာ ဟောတိ, ပရပရိသဉ္စ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော သကဂဝစဏ္ဍော စ ဟောတိ ပရဂဝစဏ္ဍော စ။ သေယ္ယထာပိ သော ဗလီဗဒ္ဒော သကဂဝစဏ္ဍော စ ပရဂဝစဏ္ဍော စ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca? Idhekacco puggalo sakaparisañca ubbejitā hoti, paraparisañca. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ သကဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော ပရဂဝစဏ္ဍော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝ သကပရိသံ ဥဗ္ဗေဇိတာ ဟောတိ နော ပရပရိသံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ သကဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော ပရဂဝစဏ္ဍော။ သေယ္ယထာပိ သော ဗလီဗဒ္ဒော နေဝ သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။ ဣမေ စတ္တာရော ဗလီဗဒ္ဒူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Kathañca puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo neva sakaparisaṃ ubbejitā hoti no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၆၃. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော အာသီဝိသူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော အာသီဝိသာ 21 – အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော, ဃောရဝိသော နော အာဂတဝိသော, အာဂတဝိသော စ ဃောရဝိသော စ, နေဝ အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ အာသီဝိသူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော, ဃောရဝိသော နော အာဂတဝိသော, အာဂတဝိသော စ ဃောရဝိသော စ, နေဝ အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော။
163. Tattha katame cattāro āsīvisūpamā puggalā? Cattāro āsīvisā 22 – āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso. Evamevaṃ cattārome āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အာဂတဝိသော ဟောတိ နော ဃောရဝိသော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အဘိဏ္ဟံ ကုဇ္ဈတိ။ သော စ ခ္ဝသ္သ ကောဓော န စိရံ ဒီဃရတ္တံ အနုသေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အာဂတဝိသော ဟောတိ, နော ဃောရဝိသော။ သေယ္ယထာပိ သော အာသီဝိသော အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso hoti, no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဃောရဝိသော ဟောတိ နော အာဂတဝိသော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နဟေဝ ခော 23 အဘိဏ္ဟံ ကုဇ္ဈတိ။ သော စ ခ္ဝသ္သ ကောဓော စိရံ ဒီဃရတ္တံ အနုသေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဃောရဝိသော ဟောတိ, နော အာဂတဝိသော။ သေယ္ယထာပိ သော အာသီဝိသော ဃောရဝိသော နော အာဂတဝိသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo ghoraviso hoti no āgataviso? Idhekacco puggalo naheva kho 24 abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo ghoraviso hoti, no āgataviso. Seyyathāpi so āsīviso ghoraviso no āgataviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အာဂတဝိသော စ ဟောတိ ဃောရဝိသော စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အဘိဏ္ဟံ ကုဇ္ဈတိ။ သော စ ခ္ဝသ္သ ကောဓော စိရံ ဒီဃရတ္တံ အနုသေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အာဂတဝိသော စ ဟောတိ ဃောရဝိသော စ။ သေယ္ယထာပိ သော အာသီဝိသော အာဂတဝိသော စ ဃောရဝိသော စ, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso ca ghoraviso ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ အာဂတဝိသော ဟောတိ နော ဃောရဝိသော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နဟေဝ ခော အဘိဏ္ဟံ ကုဇ္ဈတိ။ သော စ ခ္ဝသ္သ ကောဓော န စိရံ ဒီဃရတ္တံ အနုသေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ အာဂတဝိသော ဟောတိ နော ဃောရဝိသော။ သေယ္ယထာပိ သော အာသီဝိသော နေဝ အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။ ဣမေ စတ္တာရော အာသီဝိသူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Kathañca puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo naheva kho abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso neva āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၆၄. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပဋိပန္နာနံ မိစ္ဆာပဋိပန္နာနံ တိတ္ထိယာနံ တိတ္ထိယသာဝကာနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ – ‘‘သုပ္ပဋိပန္နာ’’ ဣတိပိ, ‘‘သမ္မာပဋိပန္နာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
164. Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုပ္ပဋိပန္နာနံ သမ္မာပဋိပန္နာနံ ဗုဒ္ဓာနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ – ‘‘ဒုပ္ပဋိပန္နာ’’ ဣတိပိ, ‘‘မိစ္ဆာပဋိပန္နာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပဋိပဒာယ မိစ္ဆာပဋိပဒာယ ပသာဒံ ဇနေတိ – ‘‘သုပ္ပဋိပဒာ’’ ဣတိပိ , ‘‘သမ္မာပဋိပဒာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi , ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုပ္ပဋိပဒာယ သမ္မာပဋိပဒာယ အပ္ပသာဒံ ဇနေတိ – ‘‘ဒုပ္ပဋိပဒာ’’ ဣတိပိ, ‘‘မိစ္ဆာပဋိပဒာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.
၁၆၅. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပဋိပန္နာနံ မိစ္ဆာပဋိပန္နာနံ တိတ္ထိယာနံ တိတ္ထိယသာဝကာနံ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ – ‘‘ဒုပ္ပဋိပန္နာ’’ ဣတိပိ, ‘‘မိစ္ဆာပဋိပန္နာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
165. Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုပ္ပဋိပန္နာနံ သမ္မာပဋိပန္နာနံ ဗုဒ္ဓာနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ – ‘‘သုပ္ပဋိပန္နာ’’ ဣတိပိ, ‘‘သမ္မာပဋိပန္နာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုပ္ပဋိပဒာယ မိစ္ဆာပဋိပဒာယ အပ္ပသာဒံ ဇနေတိ – ‘‘ဒုပ္ပဋိပဒာ’’ ဣတိပိ, ‘‘မိစ္ဆာပဋိပဒာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ အပ္ပသာဒနီယေ ဌာနေ အပ္ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုပ္ပဋိပဒာယ သမ္မာပဋိပဒာယ ပသာဒံ ဇနေတိ – ‘‘သုပ္ပဋိပဒာ’’ ဣတိပိ, ‘‘သမ္မာပဋိပဒာ’’ ဣတိပီတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂာဟေတ္ဝာ ပသာဒနီယေ ဌာနေ ပသာဒံ ဥပဒံသိတာ ဟောတိ။
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.
၁၆၆. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နော စ ခော ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ အဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ ။ ယော တတ္ထ အဝဏ္ဏော တံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ယော တတ္ထ ဝဏ္ဏော တံ န ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နော စ ခော ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။
166. Kathañca puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha vaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နော စ ခော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ အဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ ။ ယော တတ္ထ ဝဏ္ဏော တံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ယော တတ္ထ အဝဏ္ဏော တံ န ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နော စ ခော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။
Kathañca puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha vaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ စ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ဝဏ္ဏာရဟသ္သ စ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ အဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယော တတ္ထ အဝဏ္ဏော တံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ယောပိ တတ္ထ ဝဏ္ဏော တမ္ပိ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ တတ္ရ ကာလညူ ဟောတိ တသ္သ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏာယ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အဝဏ္ဏာရဟသ္သ စ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ဝဏ္ဏာရဟသ္သ စ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။
Kathañca puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Tatra kālaññū hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နောပိ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ အဝဏ္ဏောပိ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယော တတ္ထ အဝဏ္ဏော တံ န ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, ယောပိ တတ္ထ ဝဏ္ဏော တမ္ပိ န ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ အဝဏ္ဏာရဟသ္သ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန, နောပိ ဝဏ္ဏာရဟသ္သ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။
Kathañca puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
၁၆၇. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ နော ပုညဖလူပဇီဝီ? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝာယမတော အာဇီဝော အဘိနိဗ္ဗတ္တတိ, နော ပုညတော – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ, နော ပုညဖလူပဇီဝီ’’။
167. Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati, no puññato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī, no puññaphalūpajīvī’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပုညဖလူပဇီဝီ နော ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ? ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝေ 25 ဥပာဒာယ တတူပရိ ဒေဝာ ပုညဖလူပဇီဝိနော န ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝိနော။
Katamo ca puggalo puññaphalūpajīvī no uṭṭhānaphalūpajīvī? Paranimmitavasavattī deve 26 upādāya tatūpari devā puññaphalūpajīvino na uṭṭhānaphalūpajīvino.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ စ ပုညဖလူပဇီဝီ စ? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဥဋ္ဌဟတော ဃဋတော ဝာယမတော အာဇီဝော အဘိနိဗ္ဗတ္တတိ ပုညတော စ – အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ စ ပုညဖလူပဇီဝီ စ’’။
Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati puññato ca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော နေဝ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ နော ပုညဖလူပဇီဝီ? နေရယိကာ နေဝ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝိနော နော ပုညဖလူပဇီဝိနော။
Katamo ca puggalo neva uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Nerayikā neva uṭṭhānaphalūpajīvino no puññaphalūpajīvino.
၁၆၈. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော တမော ဟောတိ တမပရာယနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – စဏ္ဍာလကုလေ ဝာ နေသာဒကုလေ ဝာ ဝေနကုလေ 27 ဝာ ရထကာရကုလေ ဝာ ပုက္ကုသကုလေ ဝာ ဒလိဒ္ဒေ 28 အပ္ပန္နပာနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ, ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒော လဗ္ဘတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဟ္ဝာဗာဓော ကာဏော ဝာ ကုဏီ ဝာ ခဉ္ဇော ဝာ ပက္ခဟတော ဝာ, န လာဘီ အန္နသ္သ ပာနသ္သ ဝတ္ထသ္သ ယာနသ္သ မာလာဂန္ဓဝိလေပနသ္သ သေယ္ယာဝသထပဒီပေယ္ယသ္သ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော တမော ဟောတိ တမပရာယနော။
168. Kathañca puggalo tamo hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule 29 vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde 30 appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti tamaparāyano.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော တမော ဟောတိ ဇောတိပရာယနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – စဏ္ဍာလကုလေ ဝာ နေသာဒကုလေ ဝာ ဝေနကုလေ ဝာ ရထကာရကုလေ ဝာ ပုက္ကုသကုလေ ဝာ ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပာနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ, ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒော လဗ္ဘတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဟ္ဝာဗာဓော ကာဏော ဝာ ကုဏီ ဝာ ခဉ္ဇော ဝာ ပက္ခဟတော ဝာ, န လာဘီ အန္နသ္သ ပာနသ္သ ဝတ္ထသ္သ ယာနသ္သ မာလာဂန္ဓဝိလေပနသ္သ သေယ္ယာဝသထပဒီပေယ္ယသ္သ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝာစာယ သုစရိတံ စရတိ , မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတ္ဝာ ဝာစာယ သုစရိတံ စရိတ္ဝာ မနသာ သုစရိတံ စရိတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော တမော ဟောတိ ဇောတိပရာယနော။
Kathañca puggalo tamo hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati , manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti jotiparāyano.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဟောတိ တမပရာယနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝာ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝာ အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နသ္သ ပာနသ္သ ဝတ္ထသ္သ ယာနသ္သ မာလာဂန္ဓဝိလေပနသ္သ သေယ္ယာဝသထပဒီပေယ္ယသ္သ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ဝာစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဟောတိ တမပရာယနော။
Kathañca puggalo joti hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti tamaparāyano.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဟောတိ ဇောတိပရာယနော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝာ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝာ အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နသ္သ ပာနသ္သ ဝတ္ထသ္သ ယာနသ္သ မာလာဂန္ဓဝိလေပနသ္သ သေယ္ယာဝသထပဒီပေယ္ယသ္သ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝာစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတ္ဝာ ဝာစာယ သုစရိတံ စရိတ္ဝာ မနသာ သုစရိတံ စရိတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဇောတိ ဟောတိ ဇောတိပရာယနော။
Kathañca puggalo joti hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti jotiparāyano.
၁၆၉. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဩဏတောဏတော ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဩဏတောဏတော ဟောတိ။
169. Kathañca puggalo oṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatoṇato hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဩဏတုဏ္ဏတော ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဩဏတုဏ္ဏတော ဟောတိ။
Kathañca puggalo oṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatuṇṇato hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဥဏ္ဏတောဏတော ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဥဏ္ဏတောဏတော ဟောတိ။
Kathañca puggalo uṇṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatoṇato hoti.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဥဏ္ဏတုဏ္ဏတော ဟောတိ။ပေ.။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဥဏ္ဏတုဏ္ဏတော ဟောတိ။
Kathañca puggalo uṇṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatuṇṇato hoti.
၁၇၀. တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ရုက္ခူပမာ ပုဂ္ဂလာ? စတ္တာရော ရုက္ခာ – ဖေဂ္ဂု သာရပရိဝာရော, သာရော ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, ဖေဂ္ဂု ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, သာရော သာရပရိဝာရော။ ဧဝမေဝံ စတ္တာရောမေ ရုက္ခူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဖေဂ္ဂု သာရပရိဝာရော, သာရော ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, ဖေဂ္ဂု ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, သာရော သာရပရိဝာရော။
170. Tattha katame cattāro rukkhūpamā puggalā? Cattāro rukkhā – pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro. Evamevaṃ cattārome rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဖေဂ္ဂု ဟောတိ သာရပရိဝာရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုသ္သီလော ဟောတိ ပာပဓမ္မော, ပရိသာ စ ခ္ဝသ္သ ဟောတိ သီလဝတီ ကလ္ယာဏဓမ္မာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဖေဂ္ဂု ဟောတိ သာရပရိဝာရော။ သေယ္ယထာပိ သော ရုက္ခော ဖေဂ္ဂု သာရပရိဝာရော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo pheggu hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisā ca khvassa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော သာရော ဟောတိ ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလဝာ ဟောတိ ကလ္ယာဏဓမ္မော, ပရိသာ စ ခ္ဝသ္သ ဟောတိ ဒုသ္သီလာ ပာပဓမ္မာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော သာရော ဟောတိ ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော။ သေယ္ယထာပိ သော ရုက္ခော သာရော ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo sāro hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisā ca khvassa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဖေဂ္ဂု ဟောတိ ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုသ္သီလော ဟောတိ ပာပဓမ္မော, ပရိသာပိသ္သ ဟောတိ ဒုသ္သီလာ ပာပဓမ္မာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဖေဂ္ဂု ဟောတိ ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော။ သေယ္ယထာပိ သော ရုက္ခော ဖေဂ္ဂု ဖေဂ္ဂုပရိဝာရော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။
Kathañca puggalo pheggu hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisāpissa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော သာရော ဟောတိ သာရပရိဝာရော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလဝာ ဟောတိ ကလ္ယာဏဓမ္မော, ပရိသာပိသ္သ ဟောတိ သီလဝတီ ကလ္ယာဏဓမ္မာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော သာရော ဟောတိ သာရပရိဝာရော။ သေယ္ယထာပိ သော ရုက္ခော သာရော သာရပရိဝာရော, တထူပမော အယံ ပုဂ္ဂလော။ ဣမေ စတ္တာရော ရုက္ခူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
Kathañca puggalo sāro hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisāpissa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၇၁. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ရူပပ္ပမာဏော ရူပပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အာရောဟံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ ပရိဏာဟံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ သဏ္ဌာနံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ ပာရိပူရိံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတ္ဝာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ရူပပ္ပမာဏော ရူပပ္ပသန္နော။
171. Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဃောသပ္ပမာဏော ဃောသပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရဝဏ္ဏနာယ ပရထောမနာယ ပရပသံသနာယ ပရဝဏ္ဏဟာရိကာယ 31 တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတ္ဝာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဃောသပ္ပမာဏော ဃောသပ္ပသန္နော။
Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya 32 tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.
၁၇၂. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော လူခပ္ပမာဏော လူခပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော စီဝရလူခံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ ပတ္တလူခံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ သေနာသနလူခံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ ဝိဝိဓံ ဝာ ဒုက္ကရကာရိကံ ပသ္သိတ္ဝာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတ္ဝာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော လူခပ္ပမာဏော လူခပ္ပသန္နော။
172. Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မပ္ပမာဏော ဓမ္မပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ သမာဓိံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ ပညံ ဝာ ပသ္သိတ္ဝာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတ္ဝာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မပ္ပမာဏော ဓမ္မပ္ပသန္နော။
Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno.
၁၇၃. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ သီလသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ သမာဓိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ပညာသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ။
173. Kathañca puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပရဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော အတ္တဟိတာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ န သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရံ သီလသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရံ သမာဓိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရံ ပညာသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရံ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရံ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပရဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော အတ္တဟိတာယ။
Kathañca puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ စေဝ ပဋိပန္နော ဟောတိ ပရဟိတာယ စ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ စ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရဉ္စ သီလသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ စ သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရဉ္စ သမာဓိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ စ ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရဉ္စ ပညာသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရဉ္စ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပန္နော ဟောတိ, ပရဉ္စ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ စေဝ ပဋိပန္နော ဟောတိ ပရဟိတာယ စ။
Kathañca puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca? Idhekacco puggalo attanā ca sīlasampanno hoti, parañca sīlasampadāya samādapeti; attanā ca samādhisampanno hoti, parañca samādhisampadāya samādapeti; attanā ca paññāsampanno hoti, parañca paññāsampadāya samādapeti; attanā ca vimuttisampanno hoti, parañca vimuttisampadāya samādapeti; attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, parañca vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တနာ န သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ သီလသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ သမာဓိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ပညာသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ; အတ္တနာ န ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပန္နော ဟောတိ, နော ပရံ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသမ္ပဒာယ သမာဒပေတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ။
Kathañca puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.
၁၇၄. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော 33, နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော နာဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိသ္သကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယတိ, သော န ကုမ္ဘိမုခာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ န ကဠောပိမုခာ 34 ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, န ဧဠကမန္တရံ န ဒဏ္ဍမန္တရံ န မုသလမန္တရံ န ဒ္ဝိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ န ဂဗ္ဘိနိယာ န ပာယမာနာယ န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင္ကိတ္တီသု န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ, န မစ္ဆံ န မံသံ န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝတိ။ သော ဧကာဂာရိကော ဝာ ဟောတိ ဧကာလောပိကော, ဒ္ဝာဂာရိကော ဝာ ဟောတိ ဒ္ဝာလောပိကော။ပေ.။ သတ္တာဂာရိကော ဝာ ဟောတိ သတ္တာလောပိကော; ဧကိသ္သာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေတိ, ဒ္ဝီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ။ပေ.။ သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ; ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဒ္ဝီဟိကမ္ပိ 35 အာဟာရံ အာဟာရေတိ။ပေ.။ သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဍ္ဎမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သော သာကဘက္ခော ဝာ ဟောတိ သာမာကဘက္ခော ဝာ ဟောတိ နီဝာရဘက္ခော ဝာ ဟောတိ ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝာ ဟောတိ ဟဋဘက္ခော ဝာ ဟောတိ ကဏဘက္ခော ဝာ ဟောတိ အာစာမဘက္ခော ဝာ ဟောတိ ပိညာကဘက္ခော ဝာ ဟောတိ တိဏဘက္ခော ဝာ ဟောတိ ဂောမယဘက္ခော ဝာ ဟောတိ, ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ သော သာဏာနိပိ ဓာရေတိ မသာဏာနိပိ ဓာရေတိ ဆဝဒုသ္သာနိပိ ဓာရေတိ ပံသုကူလာနိပိ ဓာရေတိ တိရီဋာနိပိ ဓာရေတိ အဇိနမ္ပိ ဓာရေတိ အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓာရေတိ ကုသစီရမ္ပိ ဓာရေတိ ဝာကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ ဖလကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ ဝာဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ ဥလူကပက္ခမ္ပိ 36 ဓာရေတိ, ကေသမသ္သုလောစကောပိ ဟောတိ ကေသမသ္သုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ ဟောတိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော, ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောတိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တော, ကဏ္ဋကာပသ္သယိကောပိ ဟောတိ ကဏ္ဋကာပသ္သယေ သေယ္ယံ ကပ္ပေတိ, သာယတတိယကမ္ပိ 37 ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယသ္သ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
174. Kathañca puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano 38, naehibhaddantiko natiṭṭhabhaddantiko nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kaḷopimukhā 39 paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko…pe… sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti…pe… sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 40 āhāraṃ āhāreti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ aḍḍhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nīvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haṭabhakkho vā hoti kaṇabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti piññākabhakkho vā hoti tiṇabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti, vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tirīṭānipi dhāreti ajinampi dhāreti ajinakkhipampi dhāreti kusacīrampi dhāreti vākacīrampi dhāreti phalakacīrampi dhāreti kesakambalampi dhāreti vāḷakambalampi dhāreti ulūkapakkhampi 41 dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto, ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, sāyatatiyakampi 42 udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati . Evaṃ puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto.
၁၇၅. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ပရန္တပော ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဩရဗ္ဘိကော ဟောတိ သူကရိကော သာကုဏိကော မာဂဝိကော လုဒ္ဒော မစ္ဆဃာတကော စောရော စောရဃာတကော ဂောဃာတကော ဗန္ဓနာဂာရိကော, ယေ ဝာ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ပရန္တပော ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
175. Kathañca puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko sākuṇiko māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako goghātako bandhanāgāriko, ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Evaṃ puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto.
၁၇၆. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပော စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ရာဇာ ဝာ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓာဝသိတ္တော 43 ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ မဟာသာလော။ သော ပုရတ္ထိမေန နရသ္သ နဝံ သန္ဓာဂာရံ 44 ကာရာပေတ္ဝာ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ခရာဇိနံ 45 နိဝာသေတ္ဝာ သပ္ပိတေလေန ကာယံ အဗ္ဘဉ္ဇိတ္ဝာ မိဂဝိသာဏေန ပိဋ္ဌိံ ကဏ္ဍုဝမာနော 46 သန္ဓာဂာရံ ပဝိသတိ သဒ္ဓိံ မဟေသိယာ ဗ္ရာဟ္မဏေန စ ပုရောဟိတေန။ သော တတ္ထ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ဟရိတုပလိတ္တာယ သေယ္ယံ ကပ္ပေတိ။ ဧကိသ္သာ ဂာဝိယာ သရူပဝစ္ဆာယ ယံ ဧကသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ရာဇာ ယာပေတိ, ယံ ဒုတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန မဟေသီ ယာပေတိ, ယံ တတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ဗ္ရာဟ္မဏော ပုရောဟိတော ယာပေတိ, ယံ စတုတ္ထသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန အဂ္ဂိံ ဇုဟတိ, အဝသေသေန ဝစ္ဆကော ယာပေတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘ဧတ္တကာ ဥသဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရိယော ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဇာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဥရဗ္ဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, (ဧတ္တကာ အသ္သာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ) 47 ဧတ္တကာ ရုက္ခာ ဆိဇ္ဇန္တု ယူပတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဒဗ္ဘာ လူယန္တု ဗရိဟိသတ္ထာယာ’’တိ 48။ ယေပိသ္သ တေ ဟောန္တိ ဒာသာတိ ဝာ ပေသ္သာတိ ဝာ ကမ္မကရာတိ ဝာ, တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အသ္သုမုခာ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပော စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
176. Kathañca puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto 49 brāhmaṇo vā mahāsālo. So puratthimena narassa navaṃ sandhāgāraṃ 50 kārāpetvā kesamassuṃ ohāretvā kharājinaṃ 51 nivāsetvā sappitelena kāyaṃ abbhañjitvā migavisāṇena piṭṭhiṃ kaṇḍuvamāno 52 sandhāgāraṃ pavisati saddhiṃ mahesiyā brāhmaṇena ca purohitena. So tattha anantarahitāya bhūmiyā haritupalittāya seyyaṃ kappeti. Ekissā gāviyā sarūpavacchāya yaṃ ekasmiṃ thane khīraṃ hoti tena rājā yāpeti, yaṃ dutiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena mahesī yāpeti, yaṃ tatiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena brāhmaṇo purohito yāpeti, yaṃ catutthasmiṃ thane khīraṃ hoti tena aggiṃ juhati, avasesena vacchako yāpeti. So evamāha – ‘‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāya, (ettakā assā haññantu yaññatthāya) 53 ettakā rukkhā chijjantu yūpatthāya, ettakā dabbhā lūyantu barihisatthāyā’’ti 54. Yepissa te honti dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Evaṃ puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.
၁၇၇. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တန္တပော စ ဟောတိ န အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပော န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? သော အနတ္တန္တပော အပရန္တပော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗ္ရဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
177. Kathañca puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto? So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
ဣဓ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗ္ရဟ္မကံ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုသ္သံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလ္ယာဏံ မဇ္ဈေကလ္ယာဏံ ပရိယောသာနကလ္ယာဏံ သာတ္ထံ သဗ္ယဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တံ ဓမ္မံ သုဏာတိ ဂဟပတိ ဝာ ဂဟပတိပုတ္တော ဝာ အညတရသ္မိံ ဝာ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ။ သော တံ ဓမ္မံ သုတ္ဝာ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ သော တေန သဒ္ဓာပဋိလာဘေန သမန္နာဂတော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘‘သမ္ဗာဓော ဃရာဝာသော ရဇာပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင္ခလိခိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇေယ္ယ’’န္တိ! သော အပရေန သမယေန အပ္ပံ ဝာ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝာ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ အပ္ပံ ဝာ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝာ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။
Idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto . So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’nti! So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
၁၇၈. သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ပာဏာတိပာတံ ပဟာယ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။
178. So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
အဒိန္နာဒာနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ဒိန္နာဒာယီ ဒိန္နပာဋိကင္ခီ, အထေနေန သုစိဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati.
အဗ္ရဟ္မစရိယံ ပဟာယ ဗ္ရဟ္မစာရီ ဟောတိ အာရာစာရီ 55 ပဋိဝိရတော မေထုနာ ဂာမဓမ္မာ။
Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī 56 paṭivirato methunā gāmadhammā.
မုသာဝာဒံ ပဟာယ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ သစ္စဝာဒီ သစ္စသန္ဓော ထေတော ပစ္စယိကော အဝိသံဝာဒကော လောကသ္သ။
Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.
ပိသုဏံ ဝာစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဣတော သုတ္ဝာ န အမုတ္ရ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒာယ, အမုတ္ရ ဝာ သုတ္ဝာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒာယ။ ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝာ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝာ အနုပ္ပဒာတာ သမဂ္ဂာရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝာစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
ဖရုသံ ဝာစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ သာ ဝာစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခာ ပေမနီယာ ဟဒယင္ဂမာ ပောရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပာ တထာရူပိံ ဝာစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာလဝာဒီ ဘူတဝာဒီ အတ္ထဝာဒီ ဓမ္မဝာဒီ ဝိနယဝာဒီ နိဓာနဝတိံ ဝာစံ ဘာသိတာ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။
Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.
၁၇၉. သော ဗီဇဂာမဘူတဂာမသမာရမ္ဘာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကဘတ္တိကော ဟောတိ ရတ္တူပရတော ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ, နစ္စဂီတဝာဒိတဝိသူကဒသ္သနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။
179. So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti, ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā, naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti, uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti, jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
အာမကဓညပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အာမကမံသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဣတ္ထိကုမာရိကာပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဒာသိဒာသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဇေဠကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကုက္ကုဋသူကရပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဒူတေယ္ယပဟိဏဂမနာနုယောဂာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကယဝိက္ကယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, တုလာကူဋကံသကူဋမာနကူဋာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဥက္ကောဋနဝဉ္စနနိကတိသာစိယောဂာ 57 ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဆေဒနဝဓဗန္ဓနဝိပရာမောသအာလောပသဟသာကာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။
Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, itthikumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti, kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti, ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 58 paṭivirato hoti, chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti.
၁၈၀. သော သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပာတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ သမာဒာယေဝ ပက္ကမတိ, သေယ္ယထာပိ နာမ ပက္ခီ သကုဏော ယေန ယေနေဝ ဍေတိ သပတ္တဘာရောဝ ဍေတိ။ ဧဝမေဝံ ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပာတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ သမာဒာယေဝ ပက္ကမတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
180. So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati, seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti. Evamevaṃ bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
၁၈၁. သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသ္ဝာ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ ဟောတိ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ; သောတေန သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ဇိဝ္ဟာယ ရသံ သာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတ္ဝာ။ပေ.။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ ဟောတိ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အဗ္ယာသေကသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
181. So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
၁၈၂. သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခာယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပသ္သာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏ္ဟီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။
182. So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.
သော ဣမိနာ စ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဣမိနာ စ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော ဣမိနာ စ အရိယေန သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဣမာယ စ အရိယာယ သန္တုဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော 59 ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဗ္ယာပာဒပဒောသံ ပဟာယ အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗ္ယာပာဒပဒောသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ထိနမိဒ္ဓံ 60 ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato 61 vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 62 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
၁၈၃. သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
183. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော တိသ္သောပိ ဇာတိယော စတသ္သောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟသ္သမ္ပိ ဇာတိသတသဟသ္သမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။
So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
၁၈၄. သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ, ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ, မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ, အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ။ တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ။ တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’’တိ။ သော ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
184. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. So iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
၁၈၅. သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘ဣမေ အာသဝာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ အာသဝသမုဒယော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ အာသဝနိရောဓော’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တန္တပော စ ဟောတိ န အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပော န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပော အပရန္တပော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗ္ရဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
185. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ime āsavā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti pajānāti. Evaṃ puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto. So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
၁၈၆. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သရာဂော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ရာဂော အပ္ပဟီနော, အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သရာဂော’’။
186. Katamo ca puggalo sarāgo? Yassa puggalassa rāgo appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sarāgo’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သဒောသော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဒောသော အပ္ပဟီနော, အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သဒောသော’’။
Katamo ca puggalo sadoso? Yassa puggalassa doso appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sadoso’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမောဟော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ မောဟော အပ္ပဟီနော, အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမောဟော’’။
Katamo ca puggalo samoho? Yassa puggalassa moho appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samoho’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမာနော? ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ မာနော အပ္ပဟီနော, အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမာနော’’။
Katamo ca puggalo samāno? Yassa puggalassa māno appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samāno’’.
၁၈၇. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ ရူပသဟဂတာနံ ဝာ အရူပသဟဂတာနံ ဝာ သမာပတ္တီနံ, န လာဘီ လောကုတ္တရမဂ္ဂသ္သ ဝာ ဖလသ္သ ဝာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ။
187. Kathañca puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ, န လာဘီ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ လောကုတ္တရမဂ္ဂသ္သ ဝာ ဖလသ္သ ဝာ, န လာဘီ ရူပသဟဂတာနံ ဝာ အရူပသဟဂတာနံ ဝာ သမာပတ္တီနံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ, န လာဘီ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ။
Kathañca puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa? Idhekacco puggalo lābhī hoti lokuttaramaggassa vā phalassa vā, na lābhī rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. Evaṃ puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော လာဘီ စေဝ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော လာဘီ ဟောတိ ရူပသဟဂတာနံ ဝာ အရူပသဟဂတာနံ ဝာ သမာပတ္တီနံ, လာဘီ လောကုတ္တရမဂ္ဂသ္သ ဝာ ဖလသ္သ ဝာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော လာဘီ စေဝ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, လာဘီ စ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ။
Kathañca puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော နေဝ လာဘီ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝ လာဘီ ဟောတိ ရူပသဟဂတာနံ ဝာ အရူပသဟဂတာနံ ဝာ သမာပတ္တီနံ, န လာဘီ လောကုတ္တရမဂ္ဂသ္သ ဝာ ဖလသ္သ ဝာ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော နေဝ လာဘီ ဟောတိ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထသ္သ, န လာဘီ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ။
Kathañca puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo neva lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.
၁၈၈. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော အနုသောတဂာမီ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ကာမေ စ ပဋိသေဝတိ ပာပဉ္စ ကမ္မံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘အနုသောတဂာမီ’’။
188. Katamo ca puggalo anusotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca paṭisevati pāpañca kammaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anusotagāmī’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ပဋိသောတဂာမီ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ကာမေ စ န ပဋိသေဝတိ ပာပဉ္စ ကမ္မံ န ကရောတိ။ သော သဟာပိ ဒုက္ခေန သဟာပိ ဒောမနသ္သေန အသ္သုမုခေနပိ ရုဒမာနော ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ပဋိသောတဂာမီ’’။
Katamo ca puggalo paṭisotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca na paṭisevati pāpañca kammaṃ na karoti. So sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukhenapi rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paṭisotagāmī’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဌိတတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပာတိကော ဟောတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဌိတတ္တော’’။
Katamo ca puggalo ṭhitatto? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitatto’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏော ပာရင္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗ္ရာဟ္မဏော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏော ပာရင္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗ္ရာဟ္မဏော။
Katamo ca puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.
၁၈၉. ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အပ္ပသ္သုတော ဟောတိ သုတေန အနုပပန္နော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ အပ္ပကံ သုတံ ဟောတိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော တသ္သ အပ္ပကသ္သ သုတသ္သ န အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော 63 ဟောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အပ္ပသ္သုတော ဟောတိ သုတေန အနုပပန္နော။
189. Kathañca puggalo appassuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno 64 hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena anupapanno.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော အပ္ပသ္သုတော ဟောတိ သုတေန ဥပပန္နော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ အပ္ပကံ သုတံ ဟောတိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော တသ္သ အပ္ပကသ္သ သုတသ္သ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော အပ္ပသ္သုတော ဟောတိ သုတေန ဥပပန္နော။
Kathañca puggalo appassuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena upapanno.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဗဟုသ္သုတော ဟောတိ သုတေန အနုပပန္နော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဗဟုကံ သုတံ ဟောတိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော တသ္သ ဗဟုကသ္သ သုတသ္သ န အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဗဟုသ္သုတော ဟောတိ သုတေန အနုပပန္နော။
Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno.
ကထဉ္စ ပုဂ္ဂလော ဗဟုသ္သုတော ဟောတိ သုတေန ဥပပန္နော? ဣဓေကစ္စသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဗဟုကံ သုတံ ဟောတိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော တသ္သ ဗဟုကသ္သ သုတသ္သ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဗဟုသ္သုတော ဟောတိ သုတေန ဥပပန္နော။
Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena upapanno.
၁၉၀. ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏမစလော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပာတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမဏမစလော’’။
190. Katamo ca puggalo samaṇamacalo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇamacalo’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏပဒုမော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒောသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒာဂာမီ ဟောတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တ္ဝာ ဒုက္ခသ္သန္တံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမဏပဒုမော’’။
Katamo ca puggalo samaṇapadumo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapadumo’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏပုဏ္ဍရီကော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပာတိကော ဟောတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမဏပုဏ္ဍရီကော’’။
Katamo ca puggalo samaṇapuṇḍarīko? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapuṇḍarīko’’.
ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏေသု သမဏသုခုမာလော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ‘‘သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’’တိ။
Katamo ca puggalo samaṇesu samaṇasukhumālo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇesu samaṇasukhumālo’’ti.
စတုက္ကနိဒ္ဒေသော။
Catukkaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / အဘိဓမ္မပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ၄. စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၄. စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၄. စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā