Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පුග්‌ගලපඤ්‌ඤත්‌තිපාළි • Puggalapaññattipāḷi

    4. චතුක්‌කපුග්‌ගලපඤ්‌ඤත්‌ති

    4. Catukkapuggalapaññatti

    132. කතමො ච පුග්‌ගලො අසප්‌පුරිසො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතී හොති, අදින්‌නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති, සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨායී හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘අසප්‌පුරිසො’’.

    132. Katamo ca puggalo asappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappuriso’’.

    133. කතමො ච පුග්‌ගලො අසප්‌පුරිසෙන අසප්‌පුරිසතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතී හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතෙ සමාදපෙති , අත්‌තනා ච අදින්‌නාදායී හොති පරඤ්‌ච අදින්‌නාදානෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති පරඤ්‌ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච මුසාවාදී හොති පරඤ්‌ච මුසාවාදෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨායී හොති පරඤ්‌ච සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානෙ සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘අසප්‌පුරිසෙන අසප්‌පුරිසතරො’’.

    133. Katamo ca puggalo asappurisena asappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti , attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhāne samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappurisena asappurisataro’’.

    134. කතමො ච පුග්‌ගලො සප්‌පුරිසො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති , අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සප්‌පුරිසො’’.

    134. Katamo ca puggalo sappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti , adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappuriso’’.

    135. කතමො ච පුග්‌ගලො සප්‌පුරිසෙන සප්‌පුරිසතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච අදින්‌නාදානා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච මුසාවාදා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච මුසාවාදා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා වෙරමණියා සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සප්‌පුරිසෙන සප්‌පුරිසතරො’’.

    135. Katamo ca puggalo sappurisena sappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappurisena sappurisataro’’.

    136. කතමො ච පුග්‌ගලො පාපො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතී හොති, අදින්‌නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති, පිසුණවාචො 1 හොති, ඵරුසවාචො 2 හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපී හොති, අභිජ්‌ඣාලු හොති, බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි 3 හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පාපො’’.

    136. Katamo ca puggalo pāpo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, pisuṇavāco 4 hoti, pharusavāco 5 hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālu hoti, byāpannacitto hoti, micchādiṭṭhi 6 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpo’’.

    137. කතමො ච පුග්‌ගලො පාපෙන පාපතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතී හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අදින්‌නාදායී හොති පරඤ්‌ච අදින්‌නාදානෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති පරඤ්‌ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච මුසාවාදී හොති පරඤ්‌ච මුසාවාදෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච පිසුණවාචො හොති පරඤ්‌ච පිසුණාය වාචාය සමාදපෙති, අත්‌තනා ච ඵරුසවාචො හොති පරඤ්‌ච ඵරුසාය වාචාය සමාදපෙති, අත්‌තනා ච සම්‌ඵප්‌පලාපී හොති පරඤ්‌ච සම්‌ඵප්‌පලාපෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අභිජ්‌ඣාලු හොති පරඤ්‌ච අභිජ්‌ඣාය සමාදපෙති, අත්‌තනා ච බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති පරඤ්‌ච බ්‍යාපාදෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති පරඤ්‌ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පාපෙන පාපතරො’’.

    137. Katamo ca puggalo pāpena pāpataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca pisuṇavāco hoti parañca pisuṇāya vācāya samādapeti, attanā ca pharusavāco hoti parañca pharusāya vācāya samādapeti, attanā ca samphappalāpī hoti parañca samphappalāpe samādapeti, attanā ca abhijjhālu hoti parañca abhijjhāya samādapeti, attanā ca byāpannacitto hoti parañca byāpāde samādapeti, attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpena pāpataro’’.

    138. කතමො ච පුග්‌ගලො කල්‍යාණො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති , කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති, අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, සම්‌මාදිට්‌ඨි 7 හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘කල්‍යාණො’’.

    138. Katamo ca puggalo kalyāṇo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti , kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi 8 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇo’’.

    139. කතමො ච පුග්‌ගලො කල්‍යාණෙන කල්‍යාණතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච අදින්‌නාදානා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච මුසාවාදා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච මුසාවාදා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච පිසුණාය වාචාය වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච ඵරුසාය වාචාය වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච සම්‌ඵප්‌පලාපා වෙරමණියා සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අනභිජ්‌ඣාලු හොති පරඤ්‌ච අනභිජ්‌ඣාය සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති පරඤ්‌ච අබ්‍යාපාදෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති පරඤ්‌ච සම්‌මාදිට්‌ඨියා සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘කල්‍යාණෙන කල්‍යාණතරො’’.

    139. Katamo ca puggalo kalyāṇena kalyāṇataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti parañca pisuṇāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca anabhijjhālu hoti parañca anabhijjhāya samādapeti, attanā ca abyāpannacitto hoti parañca abyāpāde samādapeti, attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇena kalyāṇataro’’.

    140. කතමො ච පුග්‌ගලො පාපධම්‌මො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතී හොති, අදින්‌නාදායී හොති…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පාපධම්‌මො’’.

    140. Katamo ca puggalo pāpadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti…pe… micchādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammo’’.

    141. කතමො ච පුග්‌ගලො පාපධම්‌මෙන පාපධම්‌මතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතී හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතෙ සමාදපෙති, අත්‌තනා ච අදින්‌නාදායී හොති පරඤ්‌ච අදින්‌නාදානෙ සමාදපෙති…පෙ.… අත්‌තනා ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති පරඤ්‌ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පාපධම්‌මෙන පාපධම්‌මතරො’’.

    141. Katamo ca puggalo pāpadhammena pāpadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti…pe… attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammena pāpadhammataro’’.

    142. කතමො ච පුග්‌ගලො කල්‍යාණධම්‌මො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති…පෙ.… සමාදිට්‌ඨි හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘කල්‍යාණධම්‌මො’’.

    142. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti…pe… samādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammo’’.

    143. කතමො ච පුග්‌ගලො කල්‍යාණධම්‌මෙන කල්‍යාණධම්‌මතරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති පරඤ්‌ච පාණාතිපාතා වෙරමණියා සමාදපෙති…පෙ.… අත්‌තනා ච සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති පරඤ්‌ච සම්‌මාදිට්‌ඨියා සමාදපෙති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘කල්‍යාණධම්‌මෙන කල්‍යාණධම්‌මතරො’’.

    143. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti…pe… attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro’’.

    144. කතමො ච පුග්‌ගලො සාවජ්‌ජො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සාවජ්‌ජෙන කායකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති, සාවජ්‌ජෙන වචීකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති, සාවජ්‌ජෙන මනොකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සාවජ්‌ජො’’.

    144. Katamo ca puggalo sāvajjo? Idhekacco puggalo sāvajjena kāyakammena samannāgato hoti, sāvajjena vacīkammena samannāgato hoti, sāvajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sāvajjo’’.

    145. කතමො ච පුග්‌ගලො වජ්‌ජබහුලො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සාවජ්‌ජෙන බහුලං කායකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං අනවජ්‌ජෙන, සාවජ්‌ජෙන බහුලං වචීකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං අනවජ්‌ජෙන, සාවජ්‌ජෙන බහුලං මනොකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං අනවජ්‌ජෙන – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘වජ්‌ජබහුලො’’.

    145. Katamo ca puggalo vajjabahulo? Idhekacco puggalo sāvajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vajjabahulo’’.

    146. කතමො ච පුග්‌ගලො අප්‌පවජ්‌ජො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අනවජ්‌ජෙන බහුලං කායකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං සාවජ්‌ජෙන, අනවජ්‌ජෙන බහුලං වචීකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං සාවජ්‌ජෙන, අනවජ්‌ජෙන බහුලං මනොකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති අප්‌පං සාවජ්‌ජෙන – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘අප්‌පවජ්‌ජො’’.

    146. Katamo ca puggalo appavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘appavajjo’’.

    147. කතමො ච පුග්‌ගලො අනවජ්‌ජො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අනවජ්‌ජෙන කායකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති, අනවජ්‌ජෙන වචීකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති, අනවජ්‌ජෙන මනොකම්‌මෙන සමන්‌නාගතො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘අනවජ්‌ජො’’.

    147. Katamo ca puggalo anavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena kāyakammena samannāgato hoti, anavajjena vacīkammena samannāgato hoti, anavajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anavajjo’’.

    148. කතමො ච පුග්‌ගලො උග්‌ඝටිතඤ්‌ඤූ? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස සහ උදාහටවෙලාය ධම්‌මාභිසමයො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘උග්‌ඝටිතඤ්‌ඤූ’’.

    148. Katamo ca puggalo ugghaṭitaññū? Yassa puggalassa saha udāhaṭavelāya dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ugghaṭitaññū’’.

    149. කතමො ච පුග්‌ගලො විපඤ්‌චිතඤ්‌ඤූ? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථෙ විභජියමානෙ ධම්‌මාභිසමයො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘විපඤ්‌චිතඤ්‌ඤූ’’.

    149. Katamo ca puggalo vipañcitaññū? Yassa puggalassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthe vibhajiyamāne dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vipañcitaññū’’.

    150. කතමො ච පුග්‌ගලො නෙය්‍යො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස උද්‌දෙසතො පරිපුච්‌ඡතො යොනිසො මනසිකරොතො කල්‍යාණමිත්‌තෙ සෙවතො භජතො පයිරුපාසතො එවං අනුපුබ්‌බෙන ධම්‌මාභිසමයො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘නෙය්‍යො’’.

    150. Katamo ca puggalo neyyo? Yassa puggalassa uddesato paripucchato yoniso manasikaroto kalyāṇamitte sevato bhajato payirupāsato evaṃ anupubbena dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘neyyo’’.

    151. කතමො ච පුග්‌ගලො පදපරමො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස බහුම්‌පි සුණතො බහුම්‌පි භණතො බහුම්‌පි ධාරයතො බහුම්‌පි වාචයතො න තාය ජාතියා ධම්‌මාභිසමයො හොති – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පදපරමො’’.

    151. Katamo ca puggalo padaparamo? Yassa puggalassa bahumpi suṇato bahumpi bhaṇato bahumpi dhārayato bahumpi vācayato na tāya jātiyā dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘padaparamo’’.

    152. කතමො ච පුග්‌ගලො යුත්‌තප්‌පටිභානො 9 නො මුත්‌තප්‌පටිභානො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො යුත්‌තං වදති නො සීඝං – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘යුත්‌තප්‌පටිභානො නො මුත්‌තප්‌පටිභානො’’.

    152. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno 10 no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.

    153. කතමො ච පුග්‌ගලො මුත්‌තප්‌පටිභානො නො යුත්‌තප්‌පටිභානො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො සීඝං වදති නො යුත්‌තං – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘මුත්‌තප්‌පටිභානො නො යුත්‌තප්‌පටිභානො’’.

    153. Katamo ca puggalo muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno sīghaṃ vadati no yuttaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno’’.

    154. කතමො ච පුග්‌ගලො යුත්‌තප්‌පටිභානො ච මුත්‌තප්‌පටිභානො ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො යුත්‌තඤ්‌ච වදති සීඝඤ්‌ච – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘යුත්‌තප්‌පටිභානො ච මුත්‌තප්‌පටිභානො ච’’.

    154. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttañca vadati sīghañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca’’.

    155. කතමො ච පුග්‌ගලො නෙව යුත්‌තප්‌පටිභානො නො මුත්‌තප්‌පටිභානො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො නෙව යුත්‌තං වදති නො සීඝං – අයං වුච්‌චති, පුග්‌ගලො ‘‘නෙව යුත්‌තප්‌පටිභානො නො මුත්‌තප්‌පටිභානො’’.

    155. Katamo ca puggalo neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno neva yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati, puggalo ‘‘neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.

    156. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො ධම්‌මකථිකා පුග්‌ගලා? ඉධෙකච්‌චො ධම්‌මකථිකො අප්‌පඤ්‌ච භාසති අසහිතඤ්‌ච, පරිසා චස්‌ස න කුසලා හොති සහිතාසහිතස්‌ස. එවරූපො ධම්‌මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්‌මකථිකොත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.

    156. Tattha katame cattāro dhammakathikā puggalā? Idhekacco dhammakathiko appañca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ඉධ පනෙකච්‌චො ධම්‌මකථිකො අප්‌පඤ්‌ච භාසති සහිතඤ්‌ච, පරිසා චස්‌ස කුසලා හොති සහිතාසහිතස්‌ස. එවරූපො ධම්‌මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්‌මකථිකොත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.

    Idha panekacco dhammakathiko appañca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ඉධ පනෙකච්‌චො ධම්‌මකථිකො බහුඤ්‌ච භාසති අසහිතඤ්‌ච, පරිසා චස්‌ස න කුසලා හොති සහිතාසහිතස්‌ස. එවරූපො ධම්‌මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්‌මකථිකොත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.

    Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.

    ඉධ පනෙකච්‌චො ධම්‌මකථිකො බහුඤ්‌ච භාසති සහිතඤ්‌ච, පරිසා චස්‌ස කුසලා හොති සහිතාසහිතස්‌ස. එවරූපො ධම්‌මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්‌මකථිකොත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති. ඉමෙ චත්‌තාරො ‘‘ධම්‌මකථිකා පුග්‌ගලා’’.

    Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati. Ime cattāro ‘‘dhammakathikā puggalā’’.

    157. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො වලාහකූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො වලාහකා – ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා, වස්‌සිතා නො ගජ්‌ජිතා, ගජ්‌ජිතා ච වස්‌සිතා ච, නෙව ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ වලාහකූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො ? ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා, වස්‌සිතා නො ගජ්‌ජිතා, ගජ්‌ජිතා ච වස්‌සිතා ච, නෙව ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා.

    157. Tattha katame cattāro valāhakūpamā puggalā? Cattāro valāhakā – gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā. Evamevaṃ cattārome valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro ? Gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගජ්‌ජිතා හොති නො වස්‌සිතා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො භාසිතා හොති, නො කත්‌තා. එවං පුග්‌ගලො ගජ්‌ජිතා හොති, නො වස්‌සිතා. සෙය්‍යථාපි සො වලාහකො ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo bhāsitā hoti, no kattā. Evaṃ puggalo gajjitā hoti, no vassitā. Seyyathāpi so valāhako gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො වස්‌සිතා හොති නො ගජ්‌ජිතා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො කත්‌තා හොති, නො භාසිතා. එවං පුග්‌ගලො වස්‌සිතා හොති නො ගජ්‌ජිතා. සෙය්‍යථාපි සො වලාහකො වස්‌සිතා නො ගජ්‌ජිතා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo vassitā hoti no gajjitā? Idhekacco puggalo kattā hoti, no bhāsitā. Evaṃ puggalo vassitā hoti no gajjitā. Seyyathāpi so valāhako vassitā no gajjitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගජ්‌ජිතා ච හොති වස්‌සිතා ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො භාසිතා ච හොති, කත්‌තා ච. එවං පුග්‌ගලො ගජ්‌ජිතා ච හොති වස්‌සිතා ච. සෙය්‍යථාපි සො වලාහකො ගජ්‌ජිතා ච වස්‌සිතා ච, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca? Idhekacco puggalo bhāsitā ca hoti, kattā ca. Evaṃ puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca. Seyyathāpi so valāhako gajjitā ca vassitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව ගජ්‌ජිතා හොති නො වස්‌සිතා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නෙව භාසිතා හොති නො කත්‌තා. එවං පුග්‌ගලො නෙව ගජ්‌ජිතා හොති නො වස්‌සිතා. සෙය්‍යථාපි සො වලාහකො නෙව ගජ්‌ජිතා නො වස්‌සිතා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo neva gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo neva bhāsitā hoti no kattā. Evaṃ puggalo neva gajjitā hoti no vassitā. Seyyathāpi so valāhako neva gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ඉමෙ චත්‌තාරො වලාහකූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Ime cattāro valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    158. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො මූසිකූපමා පුග්‌ගලා? චතස්‌සො මූසිකා – ගාධං කත්‌තා නො වසිතා, වසිතා නො ගාධං කත්‌තා, ගාධං කත්‌තා ච වසිතා ච, නෙව ගාධං කත්‌තා නො වසිතා. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ මූසිකූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? ගාධං කත්‌තා නො වසිතා, වසිතා නො ගාධං කත්‌තා, ගාධං කත්‌තා ච වසිතා ච, නෙව ගාධං කත්‌තා නො වසිතා.

    158. Tattha katame cattāro mūsikūpamā puggalā? Catasso mūsikā – gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā. Evamevaṃ cattārome mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගාධං කත්‌තා හොති නො වසිතා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ධම්‌මං පරියාපුණාති – සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ගාධං කත්‌තා හොති නො වසිතා. සෙය්‍යථාපි සා මූසිකා ගාධං කත්‌තා නො වසිතා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො වසිතා හොති නො ගාධං කත්‌තා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ධම්‌මං න පරියාපුණාති – සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො වසිතා හොති නො ගාධං කත්‌තා. සෙය්‍යථාපි සා මූසිකා වසිතා නො ගාධං කත්‌තා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā. Seyyathāpi sā mūsikā vasitā no gādhaṃ kattā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගාධං කත්‌තා ච හොති වසිතා ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ධම්‌මං පරියාපුණාති – සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ගාධං කත්‌තා ච හොති වසිතා ච. සෙය්‍යථාපි සා මූසිකා ගාධං කත්‌තා ච වසිතා ච, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā ca vasitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව ගාධං කත්‌තා හොති නො වසිතා? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ධම්‌මං න පරියාපුණාති – සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො නෙව ගාධං කත්‌තා හොති නො වසිතා. සෙය්‍යථාපි සා මූසිකා නෙව ගාධං කත්‌තා නො වසිතා, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā neva gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ඉමෙ චත්‌තාරො මූසිකූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Ime cattāro mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    159. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො අම්‌බූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරි අම්‌බානි – ආමං පක්‌කවණ්‌ණි 11, පක්‌කං ආමවණ්‌ණි 12, ආමං ආමවණ්‌ණි, පක්‌කං පක්‌කවණ්‌ණි. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ අම්‌බූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? ආමො පක්‌කවණ්‌ණී, පක්‌කො ආමවණ්‌ණී, ආමො ආමවණ්‌ණී, පක්‌කො පක්‌කවණ්‌ණී.

    159. Tattha katame cattāro ambūpamā puggalā? Cattāri ambāni – āmaṃ pakkavaṇṇi 13, pakkaṃ āmavaṇṇi 14, āmaṃ āmavaṇṇi, pakkaṃ pakkavaṇṇi. Evamevaṃ cattārome ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āmo pakkavaṇṇī, pakko āmavaṇṇī, āmo āmavaṇṇī, pakko pakkavaṇṇī.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ආමො හොති පක්‌කවණ්‌ණී? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං 15 පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ආමො හොති පක්‌කවණ්‌ණී. සෙය්‍යථාපි තං අම්‌බං ආමං පක්‌කවණ්‌ණි, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ 16 pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පක්‌කො හොති ආමවණ්‌ණී? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො පක්‌කො හොති ආමවණ්‌ණී. සෙය්‍යථාපි තං අම්‌බං පක්‌කං ආමවණ්‌ණි, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo pakko hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ආමො හොති ආමවණ්‌ණී? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ආමො හොති ආමවණ්‌ණී. සෙය්‍යථාපි තං අම්‌බං ආමං ආමවණ්‌ණි, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo āmo hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පක්‌කො හොති පක්‌කවණ්‌ණී? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං . සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති …පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො පක්‌කො හොති පක්‌කවණ්‌ණී. සෙය්‍යථාපි තං අම්‌බං පක්‌කං පක්‌කවණ්‌ණි, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ . So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti …pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    ඉමෙ චත්‌තාරො අම්‌බූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Ime cattāro ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    160. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො කුම්‌භූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො කුම්‌භා – තුච්‌ඡො පිහිතො, පූරො විවටො, තුච්‌ඡො විවටො, පූරො පිහිතො. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ කුම්‌භූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? තුච්‌ඡො පිහිතො, පූරො විවටො, තුච්‌ඡො විවටො, පූරො පිහිතො.

    160. Tattha katame cattāro kumbhūpamā puggalā? Cattāro kumbhā – tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito. Evamevaṃ cattārome kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො තුච්‌ඡො හොති පිහිතො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො තුච්‌ඡො හොති පිහිතො. සෙය්‍යථාපි සො කුම්‌භො තුච්‌ඡො පිහිතො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo tuccho hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho tuccho pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පූරො හොති විවටො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො පූරො හොති විවටො. සෙය්‍යථාපි සො කුම්‌භො පූරො විවටො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo pūro hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho pūro vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො තුච්‌ඡො හොති විවටො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො තුච්‌ඡො හොති විවටො. සෙය්‍යථාපි සො කුම්‌භො තුච්‌ඡො විවටො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo tuccho hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho tuccho vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පූරො හොති පිහිතො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො පූරො හොති පිහිතො. සෙය්‍යථාපි සො කුම්‌භො පූරො පිහිතො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො. ඉමෙ චත්‌තාරො කුම්‌භූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Kathañca puggalo pūro hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho pūro pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    161. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො උදකරහදූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො උදකරහදා – උත්‌තානො ගම්‌භීරොභාසො, ගම්‌භීරො උත්‌තානොභාසො, උත්‌තානො උත්‌තානොභාසො, ගම්‌භීරො ගම්‌භීරොභාසො. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ උදකරහදූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? උත්‌තානො ගම්‌භීරොභාසො, ගම්‌භීරො උත්‌තානොභාසො, උත්‌තානො උත්‌තානොභාසො, ගම්‌භීරො ගම්‌භීරොභාසො.

    161. Tattha katame cattāro udakarahadūpamā puggalā? Cattāro udakarahadā – uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso. Evamevaṃ cattārome udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො උත්‌තානො හොති ගම්‌භීරොභාසො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො උත්‌තානො හොති ගම්‌භීරොභාසො. සෙය්‍යථාපි සො උදකරහදො උත්‌තානො ගම්‌භීරොභාසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගම්‌භීරො හොති උත්‌තානොභාසො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ගම්‌භීරො හොති උත්‌තානොභාසො. සෙය්‍යථාපි සො උදකරහදො ගම්‌භීරො උත්‌තානොභාසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo gambhīro hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො උත්‌තානො හොති උත්‌තානොභාසො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස න පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. එවං පුග්‌ගලො උත්‌තානො හොති උත්‌තානොභාසො. සෙය්‍යථාපි සො උදකරහදො උත්‌තානො උත්‌තානොභාසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo uttāno hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ගම්‌භීරො හොති ගම්‌භීරොභාසො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස පාසාදිකං හොති අභික්‌කන්‌තං පටික්‌කන්‌තං ආලොකිතං විලොකිතං සමිඤ්‌ජිතං පසාරිතං සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණං. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති…පෙ.… ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. එවං පුග්‌ගලො ගම්‌භීරො හොති ගම්‌භීරොභාසො. සෙය්‍යථාපි සො උදකරහදො ගම්‌භීරො ගම්‌භීරොභාසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො. ඉමෙ චත්‌තාරො උදකරහදූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Kathañca puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    162. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො බලීබද්‌දූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො බලීබද්‌දා 17 – සකගවචණ්‌ඩො 18 නො පරගවචණ්‌ඩො, පරගවචණ්‌ඩො නො සකගවචණ්‌ඩො, සකගවචණ්‌ඩො ච පරගවචණ්‌ඩො ච, නෙව සකගවචණ්‌ඩො නො පරගවචණ්‌ඩො. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ බලීබද්‌දූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? සකගවචණ්‌ඩො නො පරගවචණ්‌ඩො, පරගවචණ්‌ඩො නො සකගවචණ්‌ඩො, සකගවචණ්‌ඩො ච පරගවචණ්‌ඩො ච, නෙව සකගවචණ්‌ඩො නො පරගවචණ්‌ඩො.

    162. Tattha katame cattāro balībaddūpamā puggalā? Cattāro balībaddā 19 – sakagavacaṇḍo 20 no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo. Evamevaṃ cattārome balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො සකගවචණ්‌ඩො හොති නො පරගවචණ්‌ඩො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සකපරිසං උබ්‌බෙජිතා හොති, නො පරපරිසං. එවං පුග්‌ගලො සකගවචණ්‌ඩො හොති නො පරගවචණ්‌ඩො. සෙය්‍යථාපි සො බලීබද්‌දො සකගවචණ්‌ඩො නො පරගවචණ්‌ඩො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo sakaparisaṃ ubbejitā hoti, no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පරගවචණ්‌ඩො හොති නො සකගවචණ්‌ඩො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පරපරිසං උබ්‌බෙජිතා හොති, නො සකපරිසං. එවං පුග්‌ගලො පරගවචණ්‌ඩො හොති නො සකගවචණ්‌ඩො. සෙය්‍යථාපි සො බලීබද්‌දො පරගවචණ්‌ඩො නො සකගවචණ්‌ඩො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo? Idhekacco puggalo paraparisaṃ ubbejitā hoti, no sakaparisaṃ. Evaṃ puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො සකගවචණ්‌ඩො ච හොති පරගවචණ්‌ඩො ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සකපරිසඤ්‌ච උබ්‌බෙජිතා හොති, පරපරිසඤ්‌ච. එවං පුග්‌ගලො සකගවචණ්‌ඩො ච හොති පරගවචණ්‌ඩො ච. සෙය්‍යථාපි සො බලීබද්‌දො සකගවචණ්‌ඩො ච පරගවචණ්‌ඩො ච, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca? Idhekacco puggalo sakaparisañca ubbejitā hoti, paraparisañca. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව සකගවචණ්‌ඩො හොති නො පරගවචණ්‌ඩො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නෙව සකපරිසං උබ්‌බෙජිතා හොති නො පරපරිසං. එවං පුග්‌ගලො නෙව සකගවචණ්‌ඩො හොති නො පරගවචණ්‌ඩො. සෙය්‍යථාපි සො බලීබද්‌දො නෙව සකගවචණ්‌ඩො නො පරගවචණ්‌ඩො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො. ඉමෙ චත්‌තාරො බලීබද්‌දූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Kathañca puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo neva sakaparisaṃ ubbejitā hoti no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    163. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො ආසීවිසූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො ආසීවිසා 21 – ආගතවිසො නො ඝොරවිසො, ඝොරවිසො නො ආගතවිසො, ආගතවිසො ච ඝොරවිසො ච, නෙව ආගතවිසො නො ඝොරවිසො. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ ආසීවිසූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? ආගතවිසො නො ඝොරවිසො, ඝොරවිසො නො ආගතවිසො, ආගතවිසො ච ඝොරවිසො ච, නෙව ආගතවිසො නො ඝොරවිසො.

    163. Tattha katame cattāro āsīvisūpamā puggalā? Cattāro āsīvisā 22 – āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso. Evamevaṃ cattārome āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ආගතවිසො හොති නො ඝොරවිසො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අභිණ්‌හං කුජ්‌ඣති. සො ච ඛ්‌වස්‌ස කොධො න චිරං දීඝරත්‌තං අනුසෙති. එවං පුග්‌ගලො ආගතවිසො හොති, නො ඝොරවිසො. සෙය්‍යථාපි සො ආසීවිසො ආගතවිසො නො ඝොරවිසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso hoti, no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ඝොරවිසො හොති නො ආගතවිසො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නහෙව ඛො 23 අභිණ්‌හං කුජ්‌ඣති. සො ච ඛ්‌වස්‌ස කොධො චිරං දීඝරත්‌තං අනුසෙති. එවං පුග්‌ගලො ඝොරවිසො හොති, නො ආගතවිසො. සෙය්‍යථාපි සො ආසීවිසො ඝොරවිසො නො ආගතවිසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo ghoraviso hoti no āgataviso? Idhekacco puggalo naheva kho 24 abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo ghoraviso hoti, no āgataviso. Seyyathāpi so āsīviso ghoraviso no āgataviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ආගතවිසො ච හොති ඝොරවිසො ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අභිණ්‌හං කුජ්‌ඣති. සො ච ඛ්‌වස්‌ස කොධො චිරං දීඝරත්‌තං අනුසෙති. එවං පුග්‌ගලො ආගතවිසො ච හොති ඝොරවිසො ච. සෙය්‍යථාපි සො ආසීවිසො ආගතවිසො ච ඝොරවිසො ච, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso ca ghoraviso ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව ආගතවිසො හොති නො ඝොරවිසො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නහෙව ඛො අභිණ්‌හං කුජ්‌ඣති. සො ච ඛ්‌වස්‌ස කොධො න චිරං දීඝරත්‌තං අනුසෙති. එවං පුග්‌ගලො නෙව ආගතවිසො හොති නො ඝොරවිසො. සෙය්‍යථාපි සො ආසීවිසො නෙව ආගතවිසො නො ඝොරවිසො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො. ඉමෙ චත්‌තාරො ආසීවිසූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Kathañca puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo naheva kho abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso neva āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    164. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා අවණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුප්‌පටිපන්‌නානං මිච්‌ඡාපටිපන්‌නානං තිත්‌ථියානං තිත්‌ථියසාවකානං වණ්‌ණං භාසති – ‘‘සුප්‌පටිපන්‌නා’’ ඉතිපි, ‘‘සම්‌මාපටිපන්‌නා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා අවණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති.

    164. Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා වණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සුප්‌පටිපන්‌නානං සම්‌මාපටිපන්‌නානං බුද්‌ධානං බුද්‌ධසාවකානං අවණ්‌ණං භාසති – ‘‘දුප්‌පටිපන්‌නා’’ ඉතිපි, ‘‘මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා වණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා අප්‌පසාදනීයෙ ඨානෙ පසාදං උපදංසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුප්‌පටිපදාය මිච්‌ඡාපටිපදාය පසාදං ජනෙති – ‘‘සුප්‌පටිපදා’’ ඉතිපි , ‘‘සම්‌මාපටිපදා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා අප්‌පසාදනීයෙ ඨානෙ පසාදං උපදංසිතා හොති.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi , ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා පසාදනීයෙ ඨානෙ අප්‌පසාදං උපදංසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සුප්‌පටිපදාය සම්‌මාපටිපදාය අප්‌පසාදං ජනෙති – ‘‘දුප්‌පටිපදා’’ ඉතිපි, ‘‘මිච්‌ඡාපටිපදා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනනුවිච්‌ච අපරියොගාහෙත්‌වා පසාදනීයෙ ඨානෙ අප්‌පසාදං උපදංසිතා හොති.

    Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    165. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුප්‌පටිපන්‌නානං මිච්‌ඡාපටිපන්‌නානං තිත්‌ථියානං තිත්‌ථියසාවකානං අවණ්‌ණං භාසති – ‘‘දුප්‌පටිපන්‌නා’’ ඉතිපි, ‘‘මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති.

    165. Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සුප්‌පටිපන්‌නානං සම්‌මාපටිපන්‌නානං බුද්‌ධානං බුද්‌ධසාවකානං වණ්‌ණං භාසති – ‘‘සුප්‌පටිපන්‌නා’’ ඉතිපි, ‘‘සම්‌මාපටිපන්‌නා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා අප්‌පසාදනීයෙ ඨානෙ අප්‌පසාදං උපදංසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුප්‌පටිපදාය මිච්‌ඡාපටිපදාය අප්‌පසාදං ජනෙති – ‘‘දුප්‌පටිපදා’’ ඉතිපි, ‘‘මිච්‌ඡාපටිපදා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා අප්‌පසාදනීයෙ ඨානෙ අප්‌පසාදං උපදංසිතා හොති.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා පසාදනීයෙ ඨානෙ පසාදං උපදංසිතා හොති? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සුප්‌පටිපදාය සම්‌මාපටිපදාය පසාදං ජනෙති – ‘‘සුප්‌පටිපදා’’ ඉතිපි, ‘‘සම්‌මාපටිපදා’’ ඉතිපීති. එවං පුග්‌ගලො අනුවිච්‌ච පරියොගාහෙත්‌වා පසාදනීයෙ ඨානෙ පසාදං උපදංසිතා හොති.

    Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.

    166. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නො ච ඛො වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො වණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති අවණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති . යො තත්‌ථ අවණ්‌ණො තං භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, යො තත්‌ථ වණ්‌ණො තං න භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන. එවං පුග්‌ගලො අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නො ච ඛො වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන.

    166. Kathañca puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha vaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නො ච ඛො අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො වණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති අවණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති . යො තත්‌ථ වණ්‌ණො තං භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, යො තත්‌ථ අවණ්‌ණො තං න භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන. එවං පුග්‌ගලො වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නො ච ඛො අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන.

    Kathañca puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha vaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අවණ්‌ණාරහස්‌ස ච අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, වණ්‌ණාරහස්‌ස ච වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො වණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති අවණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති. යො තත්‌ථ අවණ්‌ණො තං භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, යොපි තත්‌ථ වණ්‌ණො තම්‌පි භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන. තත්‍ර කාලඤ්‌ඤූ හොති තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය. එවං පුග්‌ගලො අවණ්‌ණාරහස්‌ස ච අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, වණ්‌ණාරහස්‌ස ච වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන.

    Kathañca puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Tatra kālaññū hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නොපි වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො වණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති අවණ්‌ණොපි සංවිජ්‌ජති. යො තත්‌ථ අවණ්‌ණො තං න භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, යොපි තත්‌ථ වණ්‌ණො තම්‌පි න භණති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන. උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො. එවං පුග්‌ගලො නෙව අවණ්‌ණාරහස්‌ස අවණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන, නොපි වණ්‌ණාරහස්‌ස වණ්‌ණං භාසිතා හොති භූතං තච්‌ඡං කාලෙන.

    Kathañca puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.

    167. කතමො ච පුග්‌ගලො උට්‌ඨානඵලූපජීවී නො පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො ආජීවො අභිනිබ්‌බත්‌තති, නො පුඤ්‌ඤතො – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘උට්‌ඨානඵලූපජීවී, නො පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී’’.

    167. Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati, no puññato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī, no puññaphalūpajīvī’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී නො උට්‌ඨානඵලූපජීවී? පරනිම්‌මිතවසවත්‌තී දෙවෙ 25 උපාදාය තතූපරි දෙවා පුඤ්‌ඤඵලූපජීවිනො න උට්‌ඨානඵලූපජීවිනො.

    Katamo ca puggalo puññaphalūpajīvī no uṭṭhānaphalūpajīvī? Paranimmitavasavattī deve 26 upādāya tatūpari devā puññaphalūpajīvino na uṭṭhānaphalūpajīvino.

    කතමො ච පුග්‌ගලො උට්‌ඨානඵලූපජීවී ච පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී ච? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො ආජීවො අභිනිබ්‌බත්‌තති පුඤ්‌ඤතො ච – අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘උට්‌ඨානඵලූපජීවී ච පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී ච’’.

    Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati puññato ca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො නෙව උට්‌ඨානඵලූපජීවී නො පුඤ්‌ඤඵලූපජීවී? නෙරයිකා නෙව උට්‌ඨානඵලූපජීවිනො නො පුඤ්‌ඤඵලූපජීවිනො.

    Katamo ca puggalo neva uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Nerayikā neva uṭṭhānaphalūpajīvino no puññaphalūpajīvino.

    168. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො තමො හොති තමපරායනො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නීචෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො හොති – චණ්‌ඩාලකුලෙ වා නෙසාදකුලෙ වා වෙනකුලෙ 27 වා රථකාරකුලෙ වා පුක්‌කුසකුලෙ වා දලිද්‌දෙ 28 අප්‌පන්‌නපානභොජනෙ කසිරවුත්‌තිකෙ, යත්‌ථ කසිරෙන ඝාසච්‌ඡාදො ලබ්‌භති. සො ච හොති දුබ්‌බණ්‌ණො දුද්‌දසිකො ඔකොටිමකො බහ්‌වාබාධො කාණො වා කුණී වා ඛඤ්‌ජො වා පක්‌ඛහතො වා, න ලාභී අන්‌නස්‌ස පානස්‌ස වත්‌ථස්‌ස යානස්‌ස මාලාගන්‌ධවිලෙපනස්‌ස සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යස්‌ස. සො කායෙන දුච්‌චරිතං චරති, වාචාය දුච්‌චරිතං චරති, මනසා දුච්‌චරිතං චරති. සො කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. එවං පුග්‌ගලො තමො හොති තමපරායනො.

    168. Kathañca puggalo tamo hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule 29 vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde 30 appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti tamaparāyano.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො තමො හොති ජොතිපරායනො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නීචෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො හොති – චණ්‌ඩාලකුලෙ වා නෙසාදකුලෙ වා වෙනකුලෙ වා රථකාරකුලෙ වා පුක්‌කුසකුලෙ වා දලිද්‌දෙ අප්‌පන්‌නපානභොජනෙ කසිරවුත්‌තිකෙ, යත්‌ථ කසිරෙන ඝාසච්‌ඡාදො ලබ්‌භති. සො ච හොති දුබ්‌බණ්‌ණො දුද්‌දසිකො ඔකොටිමකො බහ්‌වාබාධො කාණො වා කුණී වා ඛඤ්‌ජො වා පක්‌ඛහතො වා, න ලාභී අන්‌නස්‌ස පානස්‌ස වත්‌ථස්‌ස යානස්‌ස මාලාගන්‌ධවිලෙපනස්‌ස සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යස්‌ස. සො කායෙන සුචරිතං චරති, වාචාය සුචරිතං චරති , මනසා සුචරිතං චරති. සො කායෙන සුචරිතං චරිත්‌වා වාචාය සුචරිතං චරිත්‌වා මනසා සුචරිතං චරිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. එවං පුග්‌ගලො තමො හොති ජොතිපරායනො.

    Kathañca puggalo tamo hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati , manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti jotiparāyano.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ජොති හොති තමපරායනො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො උච්‌චෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො හොති – ඛත්‌තියමහාසාලකුලෙ වා බ්‍රාහ්‌මණමහාසාලකුලෙ වා ගහපතිමහාසාලකුලෙ වා අඩ්‌ඪෙ මහද්‌ධනෙ මහාභොගෙ පහූතජාතරූපරජතෙ පහූතවිත්‌තූපකරණෙ පහූතධනධඤ්‌ඤෙ. සො ච හොති අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො, ලාභී අන්‌නස්‌ස පානස්‌ස වත්‌ථස්‌ස යානස්‌ස මාලාගන්‌ධවිලෙපනස්‌ස සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යස්‌ස. සො කායෙන දුච්‌චරිතං චරති, වාචාය දුච්‌චරිතං චරති, මනසා දුච්‌චරිතං චරති. සො කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. එවං පුග්‌ගලො ජොති හොති තමපරායනො.

    Kathañca puggalo joti hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti tamaparāyano.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ජොති හොති ජොතිපරායනො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො උච්‌චෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො හොති – ඛත්‌තියමහාසාලකුලෙ වා බ්‍රාහ්‌මණමහාසාලකුලෙ වා ගහපතිමහාසාලකුලෙ වා අඩ්‌ඪෙ මහද්‌ධනෙ මහාභොගෙ පහූතජාතරූපරජතෙ පහූතවිත්‌තූපකරණෙ පහූතධනධඤ්‌ඤෙ. සො ච හොති අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො, ලාභී අන්‌නස්‌ස පානස්‌ස වත්‌ථස්‌ස යානස්‌ස මාලාගන්‌ධවිලෙපනස්‌ස සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යස්‌ස. සො කායෙන සුචරිතං චරති, වාචාය සුචරිතං චරති, මනසා සුචරිතං චරති. සො කායෙන සුචරිතං චරිත්‌වා වාචාය සුචරිතං චරිත්‌වා මනසා සුචරිතං චරිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. එවං පුග්‌ගලො ජොති හොති ජොතිපරායනො.

    Kathañca puggalo joti hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti jotiparāyano.

    169. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ඔණතොණතො හොති…පෙ.… එවං පුග්‌ගලො ඔණතොණතො හොති.

    169. Kathañca puggalo oṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatoṇato hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ඔණතුණ්‌ණතො හොති…පෙ.… එවං පුග්‌ගලො ඔණතුණ්‌ණතො හොති.

    Kathañca puggalo oṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatuṇṇato hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො උණ්‌ණතොණතො හොති…පෙ.… එවං පුග්‌ගලො උණ්‌ණතොණතො හොති.

    Kathañca puggalo uṇṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatoṇato hoti.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො උණ්‌ණතුණ්‌ණතො හොති…පෙ.… එවං පුග්‌ගලො උණ්‌ණතුණ්‌ණතො හොති.

    Kathañca puggalo uṇṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatuṇṇato hoti.

    170. තත්‌ථ කතමෙ චත්‌තාරො රුක්‌ඛූපමා පුග්‌ගලා? චත්‌තාරො රුක්‌ඛා – ඵෙග්‌ගු සාරපරිවාරො, සාරො ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, ඵෙග්‌ගු ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, සාරො සාරපරිවාරො. එවමෙවං චත්‌තාරොමෙ රුක්‌ඛූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? ඵෙග්‌ගු සාරපරිවාරො, සාරො ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, ඵෙග්‌ගු ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, සාරො සාරපරිවාරො.

    170. Tattha katame cattāro rukkhūpamā puggalā? Cattāro rukkhā – pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro. Evamevaṃ cattārome rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ඵෙග්‌ගු හොති සාරපරිවාරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුස්‌සීලො හොති පාපධම්‌මො, පරිසා ච ඛ්‌වස්‌ස හොති සීලවතී කල්‍යාණධම්‌මා. එවං පුග්‌ගලො ඵෙග්‌ගු හොති සාරපරිවාරො. සෙය්‍යථාපි සො රුක්‌ඛො ඵෙග්‌ගු සාරපරිවාරො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo pheggu hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisā ca khvassa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො සාරො හොති ඵෙග්‌ගුපරිවාරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සීලවා හොති කල්‍යාණධම්‌මො, පරිසා ච ඛ්‌වස්‌ස හොති දුස්‌සීලා පාපධම්‌මා. එවං පුග්‌ගලො සාරො හොති ඵෙග්‌ගුපරිවාරො. සෙය්‍යථාපි සො රුක්‌ඛො සාරො ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo sāro hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisā ca khvassa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ඵෙග්‌ගු හොති ඵෙග්‌ගුපරිවාරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො දුස්‌සීලො හොති පාපධම්‌මො, පරිසාපිස්‌ස හොති දුස්‌සීලා පාපධම්‌මා. එවං පුග්‌ගලො ඵෙග්‌ගු හොති ඵෙග්‌ගුපරිවාරො. සෙය්‍යථාපි සො රුක්‌ඛො ඵෙග්‌ගු ඵෙග්‌ගුපරිවාරො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො.

    Kathañca puggalo pheggu hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisāpissa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො සාරො හොති සාරපරිවාරො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සීලවා හොති කල්‍යාණධම්‌මො, පරිසාපිස්‌ස හොති සීලවතී කල්‍යාණධම්‌මා. එවං පුග්‌ගලො සාරො හොති සාරපරිවාරො. සෙය්‍යථාපි සො රුක්‌ඛො සාරො සාරපරිවාරො, තථූපමො අයං පුග්‌ගලො. ඉමෙ චත්‌තාරො රුක්‌ඛූපමා පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං.

    Kathañca puggalo sāro hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisāpissa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

    171. කතමො ච පුග්‌ගලො රූපප්‌පමාණො රූපප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ආරොහං වා පස්‌සිත්‌වා පරිණාහං වා පස්‌සිත්‌වා සණ්‌ඨානං වා පස්‌සිත්‌වා පාරිපූරිං වා පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො රූපප්‌පමාණො රූපප්‌පසන්‌නො.

    171. Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.

    කතමො ච පුග්‌ගලො ඝොසප්‌පමාණො ඝොසප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පරවණ්‌ණනාය පරථොමනාය පරපසංසනාය පරවණ්‌ණහාරිකාය 31 තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ඝොසප්‌පමාණො ඝොසප්‌පසන්‌නො.

    Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya 32 tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.

    172. කතමො ච පුග්‌ගලො ලූඛප්‌පමාණො ලූඛප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො චීවරලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා පත්‌තලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා සෙනාසනලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා විවිධං වා දුක්‌කරකාරිකං පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ලූඛප්‌පමාණො ලූඛප්‌පසන්‌නො.

    172. Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.

    කතමො ච පුග්‌ගලො ධම්‌මප්‌පමාණො ධම්‌මප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සීලං වා පස්‌සිත්‌වා සමාධිං වා පස්‌සිත්‌වා පඤ්‌ඤං වා පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ධම්‌මප්‌පමාණො ධම්‌මප්‌පසන්‌නො.

    Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno.

    173. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා සීලසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං සීලසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං සමාධිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං විමුත්‌තිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය සමාදපෙති. එවං පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය.

    173. Kathañca puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පරහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො අත්‌තහිතාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා න සීලසම්‌පන්‌නො හොති, පරං සීලසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති, පරං සමාධිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති, පරං පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති, පරං විමුත්‌තිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති, පරං විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය සමාදපෙති. එවං පුග්‌ගලො පරහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො අත්‌තහිතාය.

    Kathañca puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය චෙව පටිපන්‌නො හොති පරහිතාය ච? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා ච සීලසම්‌පන්‌නො හොති, පරඤ්‌ච සීලසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා ච සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති, පරඤ්‌ච සමාධිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා ච පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති, පරඤ්‌ච පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා ච විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති, පරඤ්‌ච විමුත්‌තිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා ච විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති, පරඤ්‌ච විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය සමාදපෙති. එවං පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය චෙව පටිපන්‌නො හොති පරහිතාය ච.

    Kathañca puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca? Idhekacco puggalo attanā ca sīlasampanno hoti, parañca sīlasampadāya samādapeti; attanā ca samādhisampanno hoti, parañca samādhisampadāya samādapeti; attanā ca paññāsampanno hoti, parañca paññāsampadāya samādapeti; attanā ca vimuttisampanno hoti, parañca vimuttisampadāya samādapeti; attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, parañca vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තනා න සීලසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං සීලසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං සමාධිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං විමුත්‌තිසම්‌පදාය සමාදපෙති; අත්‌තනා න විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති, නො පරං විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය සමාදපෙති. එවං පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය.

    Kathañca puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.

    174. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අචෙලකො හොති මුත්‌තාචාරො හත්‌ථාපලෙඛනො 33, නඑහිභද්‌දන්‌තිකො නතිට්‌ඨභද්‌දන්‌තිකො නාභිහටං න උද්‌දිස්‌සකතං න නිමන්‌තනං සාදියති, සො න කුම්‌භිමුඛා පටිග්‌ගණ්‌හාති න කළොපිමුඛා 34 පටිග්‌ගණ්‌හාති, න එළකමන්‌තරං න දණ්‌ඩමන්‌තරං න මුසලමන්‌තරං න ද්‌වින්‌නං භුඤ්‌ජමානානං න ගබ්‌භිනියා න පායමානාය න පුරිසන්‌තරගතාය, න සඞ්‌කිත්‌තීසු න යත්‌ථ සා උපට්‌ඨිතො හොති න යත්‌ථ මක්‌ඛිකා සණ්‌ඩසණ්‌ඩචාරිනී, න මච්‌ඡං න මංසං න සුරං න මෙරයං න ථුසොදකං පිවති. සො එකාගාරිකො වා හොති එකාලොපිකො, ද්‌වාගාරිකො වා හොති ද්‌වාලොපිකො…පෙ.… සත්‌තාගාරිකො වා හොති සත්‌තාලොපිකො; එකිස්‌සාපි දත්‌තියා යාපෙති, ද්‌වීහිපි දත්‌තීහි යාපෙති…පෙ.… සත්‌තහිපි දත්‌තීහි යාපෙති; එකාහිකම්‌පි ආහාරං ආහාරෙති, ද්‌වීහිකම්‌පි 35 ආහාරං ආහාරෙති…පෙ.… සත්‌තාහිකම්‌පි ආහාරං ආහාරෙති. ඉති එවරූපං අඩ්‌ඪමාසිකම්‌පි පරියායභත්‌තභොජනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරති. සො සාකභක්‌ඛො වා හොති සාමාකභක්‌ඛො වා හොති නීවාරභක්‌ඛො වා හොති දද්‌දුලභක්‌ඛො වා හොති හටභක්‌ඛො වා හොති කණභක්‌ඛො වා හොති ආචාමභක්‌ඛො වා හොති පිඤ්‌ඤාකභක්‌ඛො වා හොති තිණභක්‌ඛො වා හොති ගොමයභක්‌ඛො වා හොති, වනමූලඵලාහාරො යාපෙති පවත්‌තඵලභොජී. සො සාණානිපි ධාරෙති මසාණානිපි ධාරෙති ඡවදුස්‌සානිපි ධාරෙති පංසුකූලානිපි ධාරෙති තිරීටානිපි ධාරෙති අජිනම්‌පි ධාරෙති අජිනක්‌ඛිපම්‌පි ධාරෙති කුසචීරම්‌පි ධාරෙති වාකචීරම්‌පි ධාරෙති ඵලකචීරම්‌පි ධාරෙති කෙසකම්‌බලම්‌පි ධාරෙති වාළකම්‌බලම්‌පි ධාරෙති උලූකපක්‌ඛම්‌පි 36 ධාරෙති, කෙසමස්‌සුලොචකොපි හොති කෙසමස්‌සුලොචනානුයොගමනුයුත්‌තො, උබ්‌භට්‌ඨකොපි හොති ආසනපටික්‌ඛිත්‌තො, උක්‌කුටිකොපි හොති උක්‌කුටිකප්‌පධානමනුයුත්‌තො, කණ්‌ටකාපස්‌සයිකොපි හොති කණ්‌ටකාපස්‌සයෙ සෙය්‍යං කප්‌පෙති, සායතතියකම්‌පි 37 උදකොරොහනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරති. ඉති එවරූපං අනෙකවිහිතං කායස්‌ස ආතාපනපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරති . එවං පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො.

    174. Kathañca puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano 38, naehibhaddantiko natiṭṭhabhaddantiko nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kaḷopimukhā 39 paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko…pe… sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti…pe… sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 40 āhāraṃ āhāreti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ aḍḍhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nīvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haṭabhakkho vā hoti kaṇabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti piññākabhakkho vā hoti tiṇabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti, vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tirīṭānipi dhāreti ajinampi dhāreti ajinakkhipampi dhāreti kusacīrampi dhāreti vākacīrampi dhāreti phalakacīrampi dhāreti kesakambalampi dhāreti vāḷakambalampi dhāreti ulūkapakkhampi 41 dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto, ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, sāyatatiyakampi 42 udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati . Evaṃ puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto.

    175. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො පරන්‌තපො හොති පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ඔරබ්‌භිකො හොති සූකරිකො සාකුණිකො මාගවිකො ලුද්‌දො මච්‌ඡඝාතකො චොරො චොරඝාතකො ගොඝාතකො බන්‌ධනාගාරිකො, යෙ වා පනඤ්‌ඤෙපි කෙචි කුරූරකම්‌මන්‌තා. එවං පුග්‌ගලො පරන්‌තපො හොති පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො.

    175. Kathañca puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko sākuṇiko māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako goghātako bandhanāgāriko, ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Evaṃ puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    176. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො ච හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො, පරන්‌තපො ච පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො රාජා වා හොති ඛත්‌තියො මුද්‌ධාවසිත්‌තො 43 බ්‍රාහ්‌මණො වා මහාසාලො. සො පුරත්‌ථිමෙන නරස්‌ස නවං සන්‌ධාගාරං 44 කාරාපෙත්‌වා කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා ඛරාජිනං 45 නිවාසෙත්‌වා සප්‌පිතෙලෙන කායං අබ්‌භඤ්‌ජිත්‌වා මිගවිසාණෙන පිට්‌ඨිං කණ්‌ඩුවමානො 46 සන්‌ධාගාරං පවිසති සද්‌ධිං මහෙසියා බ්‍රාහ්‌මණෙන ච පුරොහිතෙන. සො තත්‌ථ අනන්‌තරහිතාය භූමියා හරිතුපලිත්‌තාය සෙය්‍යං කප්‌පෙති. එකිස්‌සා ගාවියා සරූපවච්‌ඡාය යං එකස්‌මිං ථනෙ ඛීරං හොති තෙන රාජා යාපෙති, යං දුතියස්‌මිං ථනෙ ඛීරං හොති තෙන මහෙසී යාපෙති, යං තතියස්‌මිං ථනෙ ඛීරං හොති තෙන බ්‍රාහ්‌මණො පුරොහිතො යාපෙති, යං චතුත්‌ථස්‌මිං ථනෙ ඛීරං හොති තෙන අග්‌ගිං ජුහති, අවසෙසෙන වච්‌ඡකො යාපෙති. සො එවමාහ – ‘‘එත්‌තකා උසභා හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය, එත්‌තකා වච්‌ඡතරා හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය, එත්‌තකා වච්‌ඡතරියො හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය, එත්‌තකා අජා හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය, එත්‌තකා උරබ්‌භා හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය, (එත්‌තකා අස්‌සා හඤ්‌ඤන්‌තු යඤ්‌ඤත්‌ථාය) 47 එත්‌තකා රුක්‌ඛා ඡිජ්‌ජන්‌තු යූපත්‌ථාය, එත්‌තකා දබ්‌භා ලූයන්‌තු බරිහිසත්‌ථායා’’ති 48. යෙපිස්‌ස තෙ හොන්‌ති දාසාති වා පෙස්‌සාති වා කම්‌මකරාති වා, තෙපි දණ්‌ඩතජ්‌ජිතා භයතජ්‌ජිතා අස්‌සුමුඛා රුදමානා පරිකම්‌මානි කරොන්‌ති. එවං පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො ච හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො, පරන්‌තපො ච පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො.

    176. Kathañca puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto 49 brāhmaṇo vā mahāsālo. So puratthimena narassa navaṃ sandhāgāraṃ 50 kārāpetvā kesamassuṃ ohāretvā kharājinaṃ 51 nivāsetvā sappitelena kāyaṃ abbhañjitvā migavisāṇena piṭṭhiṃ kaṇḍuvamāno 52 sandhāgāraṃ pavisati saddhiṃ mahesiyā brāhmaṇena ca purohitena. So tattha anantarahitāya bhūmiyā haritupalittāya seyyaṃ kappeti. Ekissā gāviyā sarūpavacchāya yaṃ ekasmiṃ thane khīraṃ hoti tena rājā yāpeti, yaṃ dutiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena mahesī yāpeti, yaṃ tatiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena brāhmaṇo purohito yāpeti, yaṃ catutthasmiṃ thane khīraṃ hoti tena aggiṃ juhati, avasesena vacchako yāpeti. So evamāha – ‘‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāya, (ettakā assā haññantu yaññatthāya) 53 ettakā rukkhā chijjantu yūpatthāya, ettakā dabbhā lūyantu barihisatthāyā’’ti 54. Yepissa te honti dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Evaṃ puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    177. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තන්‌තපො ච හොති න අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො, න පරන්‌තපො න පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො? සො අනත්‌තන්‌තපො අපරන්‌තපො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ නිච්‌ඡාතො නිබ්‌බුතො සීතීභූතො සුඛප්‌පටිසංවෙදී බ්‍රහ්‌මභූතෙන අත්‌තනා විහරති.

    177. Kathañca puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto? So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    ඉධ තථාගතො ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති. සො ධම්‌මං දෙසෙති ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං, කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙති. තං ධම්‌මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්‌තො වා අඤ්‌ඤතරස්‌මිං වා කුලෙ පච්‌චාජාතො . සො තං ධම්‌මං සුත්‌වා තථාගතෙ සද්‌ධං පටිලභති. සො තෙන සද්‌ධාපටිලාභෙන සමන්‌නාගතො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘‘සම්‌බාධො ඝරාවාසො රජාපථො, අබ්‌භොකාසො පබ්‌බජ්‌ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්‌ඣාවසතා එකන්‌තපරිපුණ්‌ණං එකන්‌තපරිසුද්‌ධං සඞ්‌ඛලිඛිතං බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතුං. යංනූනාහං කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජෙය්‍ය’’න්‌ති! සො අපරෙන සමයෙන අප්‌පං වා භොගක්‌ඛන්‌ධං පහාය මහන්‌තං වා භොගක්‌ඛන්‌ධං පහාය අප්‌පං වා ඤාතිපරිවට්‌ටං පහාය මහන්‌තං වා ඤාතිපරිවට්‌ටං පහාය කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති.

    Idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto . So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’nti! So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.

    178. සො එවං පබ්‌බජිතො සමානො භික්‌ඛූනං සික්‌ඛාසාජීවසමාපන්‌නො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරති.

    178. So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.

    අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති දින්‌නාදායී දින්‌නපාටිකඞ්‌ඛී, අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්‌තනා විහරති.

    Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati.

    අබ්‍රහ්‌මචරියං පහාය බ්‍රහ්‌මචාරී හොති ආරාචාරී 55 පටිවිරතො මෙථුනා ගාමධම්‌මා.

    Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī 56 paṭivirato methunā gāmadhammā.

    මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති සච්‌චවාදී සච්‌චසන්‌ධො ථෙතො පච්‌චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්‌ස.

    Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.

    පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඉතො සුත්‌වා න අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා න ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය. ඉති භින්‌නානං වා සන්‌ධාතා සහිතානං වා අනුප්‌පදාතා සමග්‌ගාරාමො සමග්‌ගරතො සමග්‌ගනන්‌දී සමග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති.

    Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.

    ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති. යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති.

    Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.

    සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති, කාලවාදී භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසංහිතං.

    Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.

    179. සො බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භා පටිවිරතො හොති, එකභත්‌තිකො හොති රත්‌තූපරතො විරතො විකාලභොජනා, නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනා පටිවිරතො හොති, මාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානා පටිවිරතො හොති, උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො හොති, ජාතරූපරජතපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති.

    179. So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti, ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā, naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti, uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti, jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.

    ආමකධඤ්‌ඤපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, ආමකමංසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, ඉත්‌ථිකුමාරිකාපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, දාසිදාසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, අජෙළකපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, කුක්‌කුටසූකරපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, හත්‌ථිගවාස්‌සවළවපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, ඛෙත්‌තවත්‌ථුපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො හොති, දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො හොති, කයවික්‌කයා පටිවිරතො හොති, තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතො හොති, උක්‌කොටනවඤ්‌චනනිකතිසාචියොගා 57 පටිවිරතො හොති, ඡෙදනවධබන්‌ධනවිපරාමොසආලොපසහසාකාරා පටිවිරතො හොති.

    Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, itthikumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti, kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti, ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 58 paṭivirato hoti, chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti.

    180. සො සන්‌තුට්‌ඨො හොති කායපරිහාරිකෙන චීවරෙන කුච්‌ඡිපරිහාරිකෙන පිණ්‌ඩපාතෙන. සො යෙන යෙනෙව පක්‌කමති සමාදායෙව පක්‌කමති, සෙය්‍යථාපි නාම පක්‌ඛී සකුණො යෙන යෙනෙව ඩෙති සපත්‌තභාරොව ඩෙති. එවමෙවං භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති කායපරිහාරිකෙන චීවරෙන කුච්‌ඡිපරිහාරිකෙන පිණ්‌ඩපාතෙන. සො යෙන යෙනෙව පක්‌කමති සමාදායෙව පක්‌කමති. සො ඉමිනා අරියෙන සීලක්‌ඛන්‌ධෙන සමන්‌නාගතො අජ්‌ඣත්‌තං අනවජ්‌ජසුඛං පටිසංවෙදෙති.

    180. So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati, seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti. Evamevaṃ bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    181. සො චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති; සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. සො ඉමිනා අරියෙන ඉන්‌ද්‍රියසංවරෙන සමන්‌නාගතො අජ්‌ඣත්‌තං අබ්‍යාසෙකසුඛං පටිසංවෙදෙති.

    181. So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    182. සො අභික්‌කන්‌තෙ පටික්‌කන්‌තෙ සම්‌පජානකාරී හොති, ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති, සමිඤ්‌ජිතෙ පසාරිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති, සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණෙ සම්‌පජානකාරී හොති, අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති, උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මෙ සම්‌පජානකාරී හොති, ගතෙ ඨිතෙ නිසින්‌නෙ සුත්‌තෙ ජාගරිතෙ භාසිතෙ තුණ්‌හීභාවෙ සම්‌පජානකාරී හොති.

    182. So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.

    සො ඉමිනා ච අරියෙන සීලක්‌ඛන්‌ධෙන සමන්‌නාගතො ඉමිනා ච අරියෙන ඉන්‌ද්‍රියසංවරෙන සමන්‌නාගතො ඉමිනා ච අරියෙන සතිසම්‌පජඤ්‌ඤෙන සමන්‌නාගතො ඉමාය ච අරියාය සන්‌තුට්‌ඨියා සමන්‌නාගතො 59 විවිත්‌තං සෙනාසනං භජති අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. සො පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො නිසීදති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා. සො අභිජ්‌ඣං ලොකෙ පහාය විගතාභිජ්‌ඣෙන චෙතසා විහරති, අභිජ්‌ඣාය චිත්‌තං පරිසොධෙති; බ්‍යාපාදපදොසං පහාය අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො විහරති සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී, බ්‍යාපාදපදොසා චිත්‌තං පරිසොධෙති; ථිනමිද්‌ධං 60 පහාය විගතථිනමිද්‌ධො විහරති ආලොකසඤ්‌ඤී සතො සම්‌පජානො, ථිනමිද්‌ධා චිත්‌තං පරිසොධෙති; උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං පහාය අනුද්‌ධතො විහරති අජ්‌ඣත්‌තං වූපසන්‌තචිත්‌තො, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චා චිත්‌තං පරිසොධෙති; විචිකිච්‌ඡං පහාය තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො විහරති අකථංකථී කුසලෙසු ධම්‌මෙසු, විචිකිච්‌ඡාය චිත්‌තං පරිසොධෙති.

    So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato 61 vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 62 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

    183. සො ඉමෙ පඤ්‌ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්‌කිලෙසෙ පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙ විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති; විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති; පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති සතො ච සම්‌පජානො සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති – ‘‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’’ති තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති; සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

    183. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

    සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකෙපි සංවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි විවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටකප්‌පෙ – ‘‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛපටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛපටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.

    So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    184. සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ සත්‌තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ, සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති – ‘‘ඉමෙ වත භොන්‌තො සත්‌තා කායදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා, වචීදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා, මනොදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා, අරියානං උපවාදකා, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා. තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නා. ඉමෙ වා පන භොන්‌තො සත්‌තා කායසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා. තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නා’’ති. සො ඉති දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ, සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති.

    184. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. So iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

    185. සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො ‘‘ඉදං දුක්‌ඛ’’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘ඉමෙ ආසවා’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං ආසවසමුදයො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං ආසවනිරොධො’’ති යථාභූතං පජානාති, ‘‘අයං ආසවනිරොධගාමිනී පටිපදා’’ති යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’’ති පජානාති. එවං පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තන්‌තපො ච හොති න අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො, න පරන්‌තපො න පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො. සො අනත්‌තන්‌තපො අපරන්‌තපො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ නිච්‌ඡාතො නිබ්‌බුතො සීතීභූතො සුඛප්‌පටිසංවෙදී බ්‍රහ්‌මභූතෙන අත්‌තනා විහරති.

    185. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ime āsavā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti pajānāti. Evaṃ puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto. So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    186. කතමො ච පුග්‌ගලො සරාගො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස රාගො අප්‌පහීනො, අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සරාගො’’.

    186. Katamo ca puggalo sarāgo? Yassa puggalassa rāgo appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sarāgo’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සදොසො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස දොසො අප්‌පහීනො, අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සදොසො’’.

    Katamo ca puggalo sadoso? Yassa puggalassa doso appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sadoso’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සමොහො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස මොහො අප්‌පහීනො, අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමොහො’’.

    Katamo ca puggalo samoho? Yassa puggalassa moho appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samoho’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සමානො? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස මානො අප්‌පහීනො, අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමානො’’.

    Katamo ca puggalo samāno? Yassa puggalassa māno appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samāno’’.

    187. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ලාභී හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, න ලාභී අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ලාභී හොති රූපසහගතානං වා අරූපසහගතානං වා සමාපත්‌තීනං, න ලාභී ලොකුත්‌තරමග්‌ගස්‌ස වා ඵලස්‌ස වා. එවං පුග්‌ගලො ලාභී හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, න ලාභී අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය.

    187. Kathañca puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ලාභී හොති අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය, න ලාභී අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ලාභී හොති ලොකුත්‌තරමග්‌ගස්‌ස වා ඵලස්‌ස වා, න ලාභී රූපසහගතානං වා අරූපසහගතානං වා සමාපත්‌තීනං. එවං පුග්‌ගලො ලාභී හොති අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය, න ලාභී අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස.

    Kathañca puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa? Idhekacco puggalo lābhī hoti lokuttaramaggassa vā phalassa vā, na lābhī rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. Evaṃ puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො ලාභී චෙව හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, ලාභී ච අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ලාභී හොති රූපසහගතානං වා අරූපසහගතානං වා සමාපත්‌තීනං, ලාභී ලොකුත්‌තරමග්‌ගස්‌ස වා ඵලස්‌ස වා. එවං පුග්‌ගලො ලාභී චෙව හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, ලාභී ච අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය.

    Kathañca puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො නෙව ලාභී හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, න ලාභී අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො නෙව ලාභී හොති රූපසහගතානං වා අරූපසහගතානං වා සමාපත්‌තීනං, න ලාභී ලොකුත්‌තරමග්‌ගස්‌ස වා ඵලස්‌ස වා. එවං පුග්‌ගලො නෙව ලාභී හොති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, න ලාභී අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය.

    Kathañca puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo neva lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.

    188. කතමො ච පුග්‌ගලො අනුසොතගාමී? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො කාමෙ ච පටිසෙවති පාපඤ්‌ච කම්‌මං කරොති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘අනුසොතගාමී’’.

    188. Katamo ca puggalo anusotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca paṭisevati pāpañca kammaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anusotagāmī’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො පටිසොතගාමී? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො කාමෙ ච න පටිසෙවති පාපඤ්‌ච කම්‌මං න කරොති. සො සහාපි දුක්‌ඛෙන සහාපි දොමනස්‌සෙන අස්‌සුමුඛෙනපි රුදමානො පරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං චරති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘පටිසොතගාමී’’.

    Katamo ca puggalo paṭisotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca na paṭisevati pāpañca kammaṃ na karoti. So sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukhenapi rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paṭisotagāmī’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො ඨිතත්‌තො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො හොති තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘ඨිතත්‌තො’’.

    Katamo ca puggalo ṭhitatto? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitatto’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො තිණ්‌ණො පාරඞ්‌ගතො ථලෙ තිට්‌ඨති බ්‍රාහ්‌මණො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො තිණ්‌ණො පාරඞ්‌ගතො ථලෙ තිට්‌ඨති බ්‍රාහ්‌මණො.

    Katamo ca puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.

    189. කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අප්‌පස්‌සුතො හොති සුතෙන අනුපපන්‌නො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස අප්‌පකං සුතං හොති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො තස්‌ස අප්‌පකස්‌ස සුතස්‌ස න අත්‌ථමඤ්‌ඤාය ධම්‌මමඤ්‌ඤාය ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො 63 හොති. එවං පුග්‌ගලො අප්‌පස්‌සුතො හොති සුතෙන අනුපපන්‌නො.

    189. Kathañca puggalo appassuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno 64 hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena anupapanno.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො අප්‌පස්‌සුතො හොති සුතෙන උපපන්‌නො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස අප්‌පකං සුතං හොති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො තස්‌ස අප්‌පකස්‌ස සුතස්‌ස අත්‌ථමඤ්‌ඤාය ධම්‌මමඤ්‌ඤාය ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො හොති. එවං පුග්‌ගලො අප්‌පස්‌සුතො හොති සුතෙන උපපන්‌නො.

    Kathañca puggalo appassuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena upapanno.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො බහුස්‌සුතො හොති සුතෙන අනුපපන්‌නො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස බහුකං සුතං හොති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො තස්‌ස බහුකස්‌ස සුතස්‌ස න අත්‌ථමඤ්‌ඤාය ධම්‌මමඤ්‌ඤාය ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො හොති. එවං පුග්‌ගලො බහුස්‌සුතො හොති සුතෙන අනුපපන්‌නො.

    Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno.

    කථඤ්‌ච පුග්‌ගලො බහුස්‌සුතො හොති සුතෙන උපපන්‌නො? ඉධෙකච්‌චස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස බහුකං සුතං හොති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. සො තස්‌ස බහුකස්‌ස සුතස්‌ස අත්‌ථමඤ්‌ඤාය ධම්‌මමඤ්‌ඤාය ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො හොති. එවං පුග්‌ගලො බහුස්‌සුතො හොති සුතෙන උපපන්‌නො.

    Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena upapanno.

    190. කතමො ච පුග්‌ගලො සමණමචලො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නො හොති අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායනො. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමණමචලො’’.

    190. Katamo ca puggalo samaṇamacalo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇamacalo’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සමණපදුමො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමී හොති, සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරොති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමණපදුමො’’.

    Katamo ca puggalo samaṇapadumo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapadumo’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සමණපුණ්‌ඩරීකො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො හොති තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමණපුණ්‌ඩරීකො’’.

    Katamo ca puggalo samaṇapuṇḍarīko? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapuṇḍarīko’’.

    කතමො ච පුග්‌ගලො සමණෙසු සමණසුඛුමාලො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ‘‘සමණෙසු සමණසුඛුමාලො’’ති.

    Katamo ca puggalo samaṇesu samaṇasukhumālo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇesu samaṇasukhumālo’’ti.

    චතුක්‌කනිද්‌දෙසො.

    Catukkaniddeso.







    Footnotes:
    1. පිසුණාවාචො
    2. ඵරුසාවාචො (සී.) දී. නි. 3.115
    3. මිච්‌ඡාදිට්‌ඨී (ක.)
    4. pisuṇāvāco
    5. pharusāvāco (sī.) dī. ni. 3.115
    6. micchādiṭṭhī (ka.)
    7. සම්‌මාදිට්‌ඨී (ක.)
    8. sammādiṭṭhī (ka.)
    9. යුත්‌තපටිභාණො (ස්‍යා.) අ. නි. 4.132
    10. yuttapaṭibhāṇo (syā.) a. ni. 4.132
    11. පක්‌කවණ්‌ණී
    12. ආමවණ්‌ණී (ස්‍යා. ක.) අ. නි. 4.105
    13. pakkavaṇṇī
    14. āmavaṇṇī (syā. ka.) a. ni. 4.105
    15. සම්‌මිඤ්‌ජිතං (සී. ස්‍යා.)
    16. sammiñjitaṃ (sī. syā.)
    17. බලිබද්‌ධා (ස්‍යා.)
    18. සගවචණ්‌ඩො (ක. සී.) අ. නි. 4.108
    19. balibaddhā (syā.)
    20. sagavacaṇḍo (ka. sī.) a. ni. 4.108
    21. ආසිවිසා (ස්‍යා.)
    22. āsivisā (syā.)
    23. නෙව ඛො (සී.) අ. නි. 4.110
    24. neva kho (sī.) a. ni. 4.110
    25. පරනිම්‌මිතවසවත්‌තිදෙවෙ (සී. ස්‍යා.)
    26. paranimmitavasavattideve (sī. syā.)
    27. වෙණකුලෙ (සී. ස්‍යා.)
    28. දළිද්‌දෙ (සී.) පස්‌ස අඞ්‌ගුත්‌තරනිකායෙ
    29. veṇakule (sī. syā.)
    30. daḷidde (sī.) passa aṅguttaranikāye
    31. පරවණ්‌ණහාරියා (සී.)
    32. paravaṇṇahāriyā (sī.)
    33. හත්‌ථාවලෙඛනො (ස්‍යා.)
    34. කලොපිමුඛා (සී. ස්‍යා.) ම. නි. 2.7
    35. ද්‌වාහිකම්‌පි (සී.)
    36. උලුකපක්‌ඛම්‌පි (සී. ස්‍යා.)
    37. සායංතතියකම්‌පි (ස්‍යා. ක.) ම. නි. 2.7
    38. hatthāvalekhano (syā.)
    39. kalopimukhā (sī. syā.) ma. ni. 2.7
    40. dvāhikampi (sī.)
    41. ulukapakkhampi (sī. syā.)
    42. sāyaṃtatiyakampi (syā. ka.) ma. ni. 2.7
    43. මුද්‌ධාභිසිත්‌තො (ස්‍යා. ක.)
    44. සන්‌තාගාරං (ස්‍යා.), යඤ්‌ඤාගාරං (සී.)
    45. ඛුරාජිනං (ස්‍යා. ක.)
    46. කණ්‌ඩූයමානො (සී.)
    47. ( ) නත්‌ථි සීහළපොත්‌ථකෙ. මජ්‌ඣිමනිකායෙ කන්‌දරකසුත්‌තෙපි එවමෙව
    48. පරිහිංසත්‌ථායාති (සී. ස්‍යා. ක.) ම. නි. 2.9
    49. muddhābhisitto (syā. ka.)
    50. santāgāraṃ (syā.), yaññāgāraṃ (sī.)
    51. khurājinaṃ (syā. ka.)
    52. kaṇḍūyamāno (sī.)
    53. ( ) natthi sīhaḷapotthake. majjhimanikāye kandarakasuttepi evameva
    54. parihiṃsatthāyāti (sī. syā. ka.) ma. ni. 2.9
    55. අනාචාරී (ක.)
    56. anācārī (ka.)
    57. … සාවියොගා (ස්‍යා. ක.)
    58. … sāviyogā (syā. ka.)
    59. පස්‌ස ම. නි. 2 කන්‌දරකසුත්‌තෙ; අ. නි. 1 අත්‌තන්‌තපසුත්‌තෙ ච
    60. ථීනමිද්‌ධං (සී. ස්‍යා.)
    61. passa ma. ni. 2 kandarakasutte; a. ni. 1 attantapasutte ca
    62. thīnamiddhaṃ (sī. syā.)
    63. න ධම්‌මමඤ්‌ඤාය න ධම්‌මානුධම්‌මපටිපන්‌නො (ස්‍යා.), න ධම්‌මමඤ්‌ඤාය ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො (ක.)
    64. na dhammamaññāya na dhammānudhammapaṭipanno (syā.), na dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno (ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 4. චතුක්‌කනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 4. චතුක්‌කනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 4. චතුක්‌කනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact