Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၇. စတုမဟာရာဇသုတ္တံ
7. Catumahārājasuttaṃ
၃၇. ‘‘အဋ္ဌမိယံ, ဘိက္ခဝေ, ပက္ခသ္သ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ အမစ္စာ ပာရိသဇ္ဇာ ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တိ – ‘ကစ္စိ ဗဟူ မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တီ’တိ။ စာတုဒ္ဒသိံ, ဘိက္ခဝေ, ပက္ခသ္သ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ ပုတ္တာ ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တိ – ‘ကစ္စိ ဗဟူ မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တီ’တိ။ တဒဟု, ဘိက္ခဝေ, ဥပောသထေ ပန္နရသေ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော သာမညေဝ ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တိ – ‘ကစ္စိ ဗဟူ မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တီ’’’တိ။
37. ‘‘Aṭṭhamiyaṃ, bhikkhave, pakkhassa catunnaṃ mahārājānaṃ amaccā pārisajjā imaṃ lokaṃ anuvicaranti – ‘kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karontī’ti. Cātuddasiṃ, bhikkhave, pakkhassa catunnaṃ mahārājānaṃ puttā imaṃ lokaṃ anuvicaranti – ‘kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karontī’ti. Tadahu, bhikkhave, uposathe pannarase cattāro mahārājāno sāmaññeva imaṃ lokaṃ anuvicaranti – ‘kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karontī’’’ti.
‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ ဟောန္တိ မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ဒေဝာနံ တာဝတိံသာနံ သုဓမ္မာယ သဘာယ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အာရောစေန္တိ – ‘အပ္ပကာ ခော, မာရိသာ, မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တီ’တိ။ တေန ခော, ဘိက္ခဝေ , ဒေဝာ တာဝတိံသာ အနတ္တမနာ ဟောန္တိ – ‘ဒိဗ္ဗာ ဝတ, ဘော, ကာယာ ပရိဟာယိသ္သန္တိ, ပရိပူရိသ္သန္တိ အသုရကာယာ’’’တိ။
‘‘Sace, bhikkhave, appakā honti manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karonti. Tamenaṃ, bhikkhave, cattāro mahārājāno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāya sabhāya sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ārocenti – ‘appakā kho, mārisā, manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karontī’ti. Tena kho, bhikkhave , devā tāvatiṃsā anattamanā honti – ‘dibbā vata, bho, kāyā parihāyissanti, paripūrissanti asurakāyā’’’ti.
‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဗဟူ ဟောန္တိ မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ , စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ဒေဝာနံ တာဝတိံသာနံ သုဓမ္မာယ သဘာယ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အာရောစေန္တိ – ‘ဗဟူ ခော , မာရိသာ, မနုသ္သာ မနုသ္သေသု မတ္တေယ္ယာ ပေတ္တေယ္ယာ သာမညာ ဗ္ရဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဥပောသထံ ဥပဝသန္တိ ပဋိဇာဂရောန္တိ ပုညာနိ ကရောန္တီ’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝာ တာဝတိံသာ အတ္တမနာ ဟောန္တိ – ‘ဒိဗ္ဗာ ဝတ, ဘော, ကာယာ ပရိပူရိသ္သန္တိ, ပရိဟာယိသ္သန္တိ အသုရကာယာ’’’တိ။
‘‘Sace pana, bhikkhave, bahū honti manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karonti. Tamenaṃ, bhikkhave , cattāro mahārājāno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāya sabhāya sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ārocenti – ‘bahū kho , mārisā, manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti paṭijāgaronti puññāni karontī’ti. Tena, bhikkhave, devā tāvatiṃsā attamanā honti – ‘dibbā vata, bho, kāyā paripūrissanti, parihāyissanti asurakāyā’’’ti.
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝာနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အနုနယမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂာထံ အဘာသိ –
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sakko devānamindo deve tāvatiṃse anunayamāno tāyaṃ velāyaṃ imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခသ္သ အဋ္ဌမီ။
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
ပာဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင္ဂသုသမာဂတံ။
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ;
‘‘သာ ခော ပနေသာ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကေန ဒေဝာနမိန္ဒေန ဂာထာ ဒုဂ္ဂီတာ န သုဂီတာ ဒုဗ္ဘာသိတာ န သုဘာသိတာ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? သက္ကော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝာနမိန္ဒော အဝီတရာဂော အဝီတဒောသော အဝီတမောဟော။
‘‘Sā kho panesā, bhikkhave, sakkena devānamindena gāthā duggītā na sugītā dubbhāsitā na subhāsitā. Taṃ kissa hetu? Sakko hi, bhikkhave, devānamindo avītarāgo avītadoso avītamoho.
‘‘ယော စ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝော ဝုသိတဝာ ဗ္ရဟ္မစရိယော ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော, တသ္သ ခော ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော 3 ကလ္လံ ဝစနာယ –
‘‘Yo ca kho so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā brahmacariyo katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, tassa kho etaṃ, bhikkhave, bhikkhuno 4 kallaṃ vacanāya –
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခသ္သ အဋ္ဌမီ။
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
ပာဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင္ဂသုသမာဂတံ။
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ;
ဥပောသထံ ဥပဝသေယ္ယ၊ ယောပိသ္သ မာဒိသော နရော’’တိ။
Uposathaṃ upavaseyya, yopissa mādiso naro’’ti.
‘‘တံ ကိသ္သ ဟေတု? သော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝီတရာဂော ဝီတဒောသော ဝီတမောဟော’’တိ။ သတ္တမံ။
‘‘Taṃ kissa hetu? So hi, bhikkhave, bhikkhu vītarāgo vītadoso vītamoho’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၇. စတုမဟာရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Catumahārājasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၇. စတုမဟာရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Catumahārājasuttavaṇṇanā