| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
7. චාතුමසුත්‌තං
7. Cātumasuttaṃ
157. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා චාතුමායං විහරති ආමලකීවනෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සාරිපුත්‌තමොග්‌ගල්‌ලානප්‌පමුඛානි පඤ්‌චමත්‌තානි භික්‌ඛුසතානි චාතුමං අනුප්‌පත්‌තානි හොන්‌ති භගවන්‌තං දස්‌සනාය. තෙ ච ආගන්‌තුකා භික්‌ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පටිසම්‌මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්‌ඤාපයමානා පත්‌තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා අහෙසුං. අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං ආමන්‌තෙසි – ‘‘කෙ පනෙතෙ, ආනන්‌ද, උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා, කෙවට්‌ටා මඤ්‌ඤෙ මච්‌ඡවිලොපෙ’’ති? ‘‘එතානි, භන්‌තෙ, සාරිපුත්‌තමොග්‌ගල්‌ලානප්‌පමුඛානි පඤ්‌චමත්‌තානි භික්‌ඛුසතානි චාතුමං අනුප්‌පත්‌තානි භගවන්‌තං දස්‌සනාය. තෙ ආගන්‌තුකා භික්‌ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පටිසම්‌මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්‌ඤාපයමානා පත්‌තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා’’ති. ‘‘තෙනහානන්‌ද, මම වචනෙන තෙ භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙහි – ‘සත්‌ථා ආයස්‌මන්‌තෙ ආමන්‌තෙතී’’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘සත්‌ථා ආයස්‌මන්‌තෙ ආමන්‌තෙතී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නෙ ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවා එතදවොච – ‘‘කිං නු තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා, කෙවට්‌ටා මඤ්‌ඤෙ මච්‌ඡවිලොපෙ’’ති? ‘‘ඉමානි, භන්‌තෙ, සාරිපුත්‌තමොග්‌ගල්‌ලානප්‌පමුඛානි පඤ්‌චමත්‌තානි භික්‌ඛුසතානි චාතුමං අනුප්‌පත්‌තානි භගවන්‌තං දස්‌සනාය. තෙමෙ ආගන්‌තුකා භික්‌ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පටිසම්‌මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්‌ඤාපයමානා පත්‌තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා’’ති. ‘‘ගච්‌ඡථ, භික්‌ඛවෙ, පණාමෙමි වො, න වො මම සන්‌තිකෙ වත්‌ථබ්‌බ’’න්‌ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා සෙනාසනං සංසාමෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය පක්‌කමිංසු.
157. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā cātumāyaṃ viharati āmalakīvane. Tena kho pana samayena sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni honti bhagavantaṃ dassanāya. Te ca āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ke panete, ānanda, uccāsaddā mahāsaddā, kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti? ‘‘Etāni, bhante, sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni bhagavantaṃ dassanāya. Te āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā’’ti. ‘‘Tenahānanda, mama vacanena te bhikkhū āmantehi – ‘satthā āyasmante āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘kiṃ nu tumhe, bhikkhave, uccāsaddā mahāsaddā, kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti? ‘‘Imāni, bhante, sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni bhagavantaṃ dassanāya. Teme āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā’’ti. ‘‘Gacchatha, bhikkhave, paṇāmemi vo, na vo mama santike vatthabba’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya pakkamiṃsu.
158. තෙන ඛො පන සමයෙන චාතුමෙය්‍යකා සක්‍යා සන්‌ථාගාරෙ 1 සන්‌නිපතිතා හොන්‌ති කෙනචිදෙව කරණීයෙන. අද්‌දසංසු ඛො චාතුමෙය්‍යකා සක්‍යා තෙ භික්‌ඛූ දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තෙ; දිස්‌වාන යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොචුං – ‘‘හන්‌ද, කහං පන තුම්‌හෙ ආයස්‌මන්‌තො ගච්‌ඡථා’’ති? ‘‘භගවතා ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො පණාමිතො’’ති. ‘‘තෙනහායස්‌මන්‌තො මුහුත්‌තං නිසීදථ, අප්‌පෙව නාම මයං සක්‌කුණෙය්‍යාම භගවන්‌තං පසාදෙතු’’න්‌ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ චාතුමෙය්‍යකානං සක්‍යානං පච්‌චස්‌සොසුං. අථ ඛො චාතුමෙය්‍යකා සක්‍යා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො චාතුමෙය්‍යකා සක්‍යා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘අභිනන්‌දතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං; අභිවදතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ , භගවතා පුබ්‌බෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අනුග්‌ගහිතො, එවමෙව භගවා එතරහි අනුග්‌ගණ්‌හාතු භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සන්‌තෙත්‌ථ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං. තෙසං භගවන්‌තං දස්‌සනාය අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, බීජානං තරුණානං උදකං අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං සියා විපරිණාමො; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, සන්‌තෙත්‌ථ භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං, තෙසං භගවන්‌තං දස්‌සනාය අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, වච්‌ඡස්‌ස තරුණස්‌ස මාතරං අපස්‌සන්‌තස්‌ස සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, සන්‌තෙත්‌ථ භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං, තෙසං භගවන්‌තං අපස්‌සන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. අභිනන්‌දතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං; අභිවදතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, භගවතා පුබ්‌බෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අනුග්‌ගහිතො; එවමෙව භගවා එතරහි අනුග්‌ගණ්‌හාතු භික්‌ඛුසඞ්‌ඝ’’න්‌ති.
158. Tena kho pana samayena cātumeyyakā sakyā santhāgāre 2 sannipatitā honti kenacideva karaṇīyena. Addasaṃsu kho cātumeyyakā sakyā te bhikkhū dūratova āgacchante; disvāna yena te bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘handa, kahaṃ pana tumhe āyasmanto gacchathā’’ti? ‘‘Bhagavatā kho, āvuso, bhikkhusaṅgho paṇāmito’’ti. ‘‘Tenahāyasmanto muhuttaṃ nisīdatha, appeva nāma mayaṃ sakkuṇeyyāma bhagavantaṃ pasādetu’’nti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū cātumeyyakānaṃ sakyānaṃ paccassosuṃ. Atha kho cātumeyyakā sakyā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho cātumeyyakā sakyā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ. Seyyathāpi, bhante , bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito, evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅghaṃ. Santettha, bhante, bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ. Tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Seyyathāpi, bhante, bījānaṃ taruṇānaṃ udakaṃ alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Seyyathāpi, bhante, vacchassa taruṇassa mātaraṃ apassantassa siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ apassantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ. Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅgha’’nti.
159. අථ ඛො බ්‍රහ්‌මා සහම්‌පති භගවතො චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය – සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්‌ජිතං 3 වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය, එවමෙව – බ්‍රහ්‌මලොකෙ අන්‌තරහිතො භගවතො පුරතො පාතුරහොසි. අථ ඛො බ්‍රහ්‌මා සහම්‌පති එකංසං උත්‌තරාසඞ්‌ගං කරිත්‌වා යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභිනන්‌දතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං; අභිවදතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, භගවතා පුබ්‌බෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අනුග්‌ගහිතො; එවමෙව භගවා එතරහි අනුග්‌ගණ්‌හාතු භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සන්‌තෙත්‌ථ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං, තෙසං භගවන්‌තං දස්‌සනාය අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, බීජානං තරුණානං උදකං අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, සන්‌තෙත්‌ථ භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං, තෙසං භගවන්‌තං දස්‌සනාය අලභන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. සෙය්‍යථාපි භන්‌තෙ, වච්‌ඡස්‌ස තරුණස්‌ස මාතරං අපස්‌සන්‌තස්‌ස සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, සන්‌තෙත්‌ථ භික්‌ඛූ නවා අචිරපබ්‌බජිතා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං, තෙසං භගවන්‌තං අපස්‌සන්‌තානං සියා අඤ්‌ඤථත්‌තං, සියා විපරිණාමො. අභිනන්‌දතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං; අභිවදතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, භගවතා පුබ්‌බෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අනුග්‌ගහිතො; එවමෙව භගවා එතරහි අනුග්‌ගණ්‌හාතු භික්‌ඛුසඞ්‌ඝ’’න්‌ති.
159. Atha kho brahmā sahampati bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ 4 vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi. Atha kho brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ. Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅghaṃ. Santettha, bhante, bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Seyyathāpi, bhante, bījānaṃ taruṇānaṃ udakaṃ alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Seyyathāpi bhante, vacchassa taruṇassa mātaraṃ apassantassa siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ apassantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo. Abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ. Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅgha’’nti.
160. අසක්‌ඛිංසු ඛො චාතුමෙය්‍යකා ච සක්‍යා බ්‍රහ්‌මා ච සහම්‌පති භගවන්‌තං පසාදෙතුං බීජූපමෙන ච තරුණූපමෙන ච. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘උට්‌ඨෙථාවුසො, ගණ්‌හථ පත්‌තචීවරං. පසාදිතො භගවා චාතුමෙය්‍යකෙහි ච සක්‍යෙහි බ්‍රහ්‌මුනා ච සහම්‌පතිනා බීජූපමෙන ච තරුණූපමෙන චා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං භගවා එතදවොච – ‘‘කින්‌ති තෙ, සාරිපුත්‌ත, අහොසි මයා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ පණාමිතෙ’’ති? ‘‘එවං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, අහොසි – ‘භගවතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො පණාමිතො. අප්‌පොස්‌සුක්‌කො දානි භගවා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං අනුයුත්‌තො විහරිස්‌සති, මයම්‌පි දානි අප්‌පොස්‌සුක්‌කා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරමනුයුත්‌තා විහරිස්‌සාමා’’’ති. ‘‘ආගමෙහි ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ආගමෙහි ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාර’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං ආමන්‌තෙසි – ‘‘කින්‌ති තෙ, මොග්‌ගල්‌ලාන, අහොසි මයා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ පණාමිතෙ’’ති? ‘‘එවං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, අහොසි – ‘භගවතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො පණාමිතො. අප්‌පොස්‌සුක්‌කො දානි භගවා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං අනුයුත්‌තො විහරිස්‌සති, අහඤ්‌ච දානි ආයස්‌මා ච සාරිපුත්‌තො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සාමා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, මොග්‌ගල්‌ලාන! අහං වා හි, මොග්‌ගල්‌ලාන , භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරෙය්‍යං සාරිපුත්‌තමොග්‌ගල්‌ලානා වා’’ති.
160. Asakkhiṃsu kho cātumeyyakā ca sakyā brahmā ca sahampati bhagavantaṃ pasādetuṃ bījūpamena ca taruṇūpamena ca. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhū āmantesi – ‘‘uṭṭhethāvuso, gaṇhatha pattacīvaraṃ. Pasādito bhagavā cātumeyyakehi ca sakyehi brahmunā ca sahampatinā bījūpamena ca taruṇūpamena cā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā pattacīvaramādāya yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kinti te, sāriputta, ahosi mayā bhikkhusaṅghe paṇāmite’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bhante, ahosi – ‘bhagavatā bhikkhusaṅgho paṇāmito. Appossukko dāni bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharissati, mayampi dāni appossukkā diṭṭhadhammasukhavihāramanuyuttā viharissāmā’’’ti. ‘‘Āgamehi tvaṃ, sāriputta, āgamehi tvaṃ, sāriputta, diṭṭhadhammasukhavihāra’’nti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ āmantesi – ‘‘kinti te, moggallāna, ahosi mayā bhikkhusaṅghe paṇāmite’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bhante, ahosi – ‘bhagavatā bhikkhusaṅgho paṇāmito. Appossukko dāni bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharissati, ahañca dāni āyasmā ca sāriputto bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, moggallāna! Ahaṃ vā hi, moggallāna , bhikkhusaṅghaṃ parihareyyaṃ sāriputtamoggallānā vā’’ti.
161. අථ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘චත්‌තාරිමානි, භික්‌ඛවෙ, භයානි උදකොරොහන්‌තෙ පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බානි. කතමානි චත්‌තාරි? ඌමිභයං 5, කුම්‌භීලභයං, ආවට්‌ටභයං, සුසුකාභයං – ඉමානි, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරි භයානි උදකොරොහන්‌තෙ පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බානි. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරිමානි භයානි ඉධෙකච්‌චෙ පුග්‌ගලෙ ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතෙ පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බානි. කතමානි චත්‌තාරි? ඌමිභයං, කුම්‌භීලභයං, ආවට්‌ටභයං, සුසුකාභයං.
161. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, bhayāni udakorohante pāṭikaṅkhitabbāni. Katamāni cattāri? Ūmibhayaṃ 6, kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ – imāni, bhikkhave, cattāri bhayāni udakorohante pāṭikaṅkhitabbāni. Evameva kho, bhikkhave, cattārimāni bhayāni idhekacce puggale imasmiṃ dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajite pāṭikaṅkhitabbāni. Katamāni cattāri? Ūmibhayaṃ, kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ.
162. ‘‘කතමඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, ඌමිභයං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කුලපුත්‌තො සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො හොති – ‘ඔතිණ්‌ණොම්‌හි ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි දුක්‌ඛොතිණ්‌ණො දුක්‌ඛපරෙතො; අප්‌පෙව නාම ඉමස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස අන්‌තකිරියා පඤ්‌ඤායෙථා’ති. තමෙනං තථා පබ්‌බජිතං සමානං සබ්‍රහ්‌මචාරී ඔවදන්‌ති, අනුසාසන්‌ති – ‘එවං තෙ අභික්‌කමිතබ්‌බං, එවං තෙ පටික්‌කමිතබ්‌බං, එවං තෙ ආලොකිතබ්‌බං, එවං තෙ විලොකිතබ්‌බං, එවං තෙ සමිඤ්‌ජිතබ්‌බං, එවං තෙ පසාරිතබ්‌බං, එවං තෙ සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරං ධාරෙතබ්‌බ’න්‌ති. තස්‌ස එවං හොති – ‘මයං ඛො පුබ්‌බෙ අගාරියභූතා සමානා අඤ්‌ඤෙ ඔවදාම, අනුසාසාම 7. ඉමෙ පනම්‌හාකං පුත්‌තමත්‌තා මඤ්‌ඤෙ, නත්‌තමත්‌තා මඤ්‌ඤෙ, අම්‌හෙ 8 ඔවදිතබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌තී’ති. සො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, ඌමිභයස්‌ස භීතො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තො. ‘ඌමිභය’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, කොධුපායාසස්‌සෙතං අධිවචනං.
162. ‘‘Katamañca, bhikkhave, ūmibhayaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārī ovadanti, anusāsanti – ‘evaṃ te abhikkamitabbaṃ, evaṃ te paṭikkamitabbaṃ, evaṃ te ālokitabbaṃ, evaṃ te vilokitabbaṃ, evaṃ te samiñjitabbaṃ, evaṃ te pasāritabbaṃ, evaṃ te saṅghāṭipattacīvaraṃ dhāretabba’nti. Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā aññe ovadāma, anusāsāma 9. Ime panamhākaṃ puttamattā maññe, nattamattā maññe, amhe 10 ovaditabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’ti. So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ūmibhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto. ‘Ūmibhaya’nti kho, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ.
163. ‘‘කතමඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, කුම්‌භීලභයං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කුලපුත්‌තො සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො හොති – ‘ඔතිණ්‌ණොම්‌හි ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි දුක්‌ඛොතිණ්‌ණො දුක්‌ඛපරෙතො; අප්‌පෙව නාම ඉමස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස අන්‌තකිරියා පඤ්‌ඤායෙථා’ති. තමෙනං තථා පබ්‌බජිතං සමානං සබ්‍රහ්‌මචාරී ඔවදන්‌ති අනුසාසන්‌ති – ‘ඉදං තෙ ඛාදිතබ්‌බං, ඉදං තෙ න ඛාදිතබ්‌බං; ඉදං තෙ භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, ඉදං තෙ න භුඤ්‌ජිතබ්‌බං; ඉදං තෙ සායිතබ්‌බං, ඉදං තෙ න සායිතබ්‌බං; ඉදං තෙ පාතබ්‌බං, ඉදං තෙ න පාතබ්‌බං; කප්‌පියං තෙ ඛාදිතබ්‌බං, අකප්‌පියං තෙ න ඛාදිතබ්‌බං; කප්‌පියං තෙ භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, අකප්‌පියං තෙ න භුඤ්‌ජිතබ්‌බං; කප්‌පියං තෙ සායිතබ්‌බං, අකප්‌පියං තෙ න සායිතබ්‌බං ; කප්‌පියං තෙ පාතබ්‌බං, අකප්‌පියං තෙ න පාතබ්‌බං; කාලෙ තෙ ඛාදිතබ්‌බං, විකාලෙ තෙ න ඛාදිතබ්‌බං; කාලෙ තෙ භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, විකාලෙ තෙ න භුඤ්‌ජිතබ්‌බං; කාලෙ තෙ සායිතබ්‌බං, විකාලෙ තෙ න සායිතබ්‌බං; කාලෙ තෙ පාතබ්‌බං, විකාලෙ තෙ න පාතබ්‌බ’න්‌ති. තස්‌ස එවං හොති – ‘මයං ඛො පුබ්‌බෙ අගාරියභූතා සමානා යං ඉච්‌ඡාම තං ඛාදාම, යං න ඉච්‌ඡාම න තං ඛාදාම; යං ඉච්‌ඡාම තං භුඤ්‌ජාම, යං න ඉච්‌ඡාම න තං භුඤ්‌ජාම; යං ඉච්‌ඡාම තං සායාම, යං න ඉච්‌ඡාම න තං සායාම; යං ඉච්‌ඡාම තං පිවාම 11, යං න ඉච්‌ඡාම න තං පිවාම; කප්‌පියම්‌පි ඛාදාම, අකප්‌පියම්‌පි ඛාදාම; කප්‌පියම්‌පි භුඤ්‌ජාම, අකප්‌පියම්‌පි භුඤ්‌ජාම; කප්‌පියම්‌පි සායාම, අකප්‌පියම්‌පි සායාම; කප්‌පියම්‌පි පිවාම, අකප්‌පියම්‌පි පිවාම; කාලෙපි ඛාදාම, විකාලෙපි ඛාදාම; කාලෙපි භුඤ්‌ජාම විකාලෙපි භුඤ්‌ජාම; කාලෙපි සායාම, විකාලෙපි සායාම; කාලෙපි පිවාම, විකාලෙපි පිවාම. යම්‌පි නො සද්‌ධා ගහපතිකා දිවා විකාලෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙන්‌ති තත්‌ථපිමෙ මුඛාවරණං මඤ්‌ඤෙ කරොන්‌තී’ති. සො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, කුම්‌භීලභයස්‌ස භීතො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තො. ‘කුම්‌භීලභය’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඔදරිකත්‌තස්‌සෙතං අධිවචනං.
163. ‘‘Katamañca, bhikkhave, kumbhīlabhayaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārī ovadanti anusāsanti – ‘idaṃ te khāditabbaṃ, idaṃ te na khāditabbaṃ; idaṃ te bhuñjitabbaṃ, idaṃ te na bhuñjitabbaṃ; idaṃ te sāyitabbaṃ, idaṃ te na sāyitabbaṃ; idaṃ te pātabbaṃ, idaṃ te na pātabbaṃ; kappiyaṃ te khāditabbaṃ, akappiyaṃ te na khāditabbaṃ; kappiyaṃ te bhuñjitabbaṃ, akappiyaṃ te na bhuñjitabbaṃ; kappiyaṃ te sāyitabbaṃ, akappiyaṃ te na sāyitabbaṃ ; kappiyaṃ te pātabbaṃ, akappiyaṃ te na pātabbaṃ; kāle te khāditabbaṃ, vikāle te na khāditabbaṃ; kāle te bhuñjitabbaṃ, vikāle te na bhuñjitabbaṃ; kāle te sāyitabbaṃ, vikāle te na sāyitabbaṃ; kāle te pātabbaṃ, vikāle te na pātabba’nti. Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā yaṃ icchāma taṃ khādāma, yaṃ na icchāma na taṃ khādāma; yaṃ icchāma taṃ bhuñjāma, yaṃ na icchāma na taṃ bhuñjāma; yaṃ icchāma taṃ sāyāma, yaṃ na icchāma na taṃ sāyāma; yaṃ icchāma taṃ pivāma 12, yaṃ na icchāma na taṃ pivāma; kappiyampi khādāma, akappiyampi khādāma; kappiyampi bhuñjāma, akappiyampi bhuñjāma; kappiyampi sāyāma, akappiyampi sāyāma; kappiyampi pivāma, akappiyampi pivāma; kālepi khādāma, vikālepi khādāma; kālepi bhuñjāma vikālepi bhuñjāma; kālepi sāyāma, vikālepi sāyāma; kālepi pivāma, vikālepi pivāma. Yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tatthapime mukhāvaraṇaṃ maññe karontī’ti. So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kumbhīlabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto. ‘Kumbhīlabhaya’nti kho, bhikkhave, odarikattassetaṃ adhivacanaṃ.
164. ‘‘කතමඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, ආවට්‌ටභයං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කුලපුත්‌තො සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො හොති – ‘ඔතිණ්‌ණොම්‌හි ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි දුක්‌ඛොතිණ්‌ණො දුක්‌ඛපරෙතො; අප්‌පෙව නාම ඉමස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස අන්‌තකිරියා පඤ්‌ඤායෙථා’ති. සො එවං පබ්‌බජිතො සමානො පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය පවිසති. අරක්‌ඛිතෙනෙව කායෙන අරක්‌ඛිතාය වාචාය අනුපට්‌ඨිතාය සතියා අසංවුතෙහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි සො තත්‌ථ පස්‌සති ගහපතිං වා ගහපතිපුත්‌තං වා පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතං සමඞ්‌ගීභූතං පරිචාරයමානං 13. තස්‌ස එවං හොති – ‘මයං ඛො පුබ්‌බෙ අගාරියභූතා සමානා පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතා සමඞ්‌ගීභූතා පරිචාරිම්‌හා. සංවිජ්‌ජන්‌ති ඛො පන මෙ කුලෙ 14 භොගා. සක්‌කා භොගෙ ච භුඤ්‌ජිතුං පුඤ්‌ඤානි ච කාතු’න්‌ති. සො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, ආවට්‌ටභයස්‌ස භීතො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තො. ‘ආවට්‌ටභය’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං.
164. ‘‘Katamañca, bhikkhave, āvaṭṭabhayaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati. Arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi so tattha passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ 15. Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārimhā. Saṃvijjanti kho pana me kule 16 bhogā. Sakkā bhoge ca bhuñjituṃ puññāni ca kātu’nti. So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, āvaṭṭabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto. ‘Āvaṭṭabhaya’nti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
165. ‘‘කතමඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, සුසුකාභයං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කුලපුත්‌තො සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො හොති – ‘ඔතිණ්‌ණොම්‌හි ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි දුක්‌ඛොතිණ්‌ණො දුක්‌ඛපරෙතො; අප්‌පෙව නාම ඉමස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස අන්‌තකිරියා පඤ්‌ඤායෙථා’ති. සො එවං පබ්‌බජිතො සමානො පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය පවිසති. අරක්‌ඛිතෙනෙව කායෙන අරක්‌ඛිතාය වාචාය අනුපට්‌ඨිතාය සතියා අසංවුතෙහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි සො තත්‌ථ පස්‌සති මාතුගාමං දුන්‌නිවත්‌ථං වා දුප්‌පාරුතං වා. තස්‌ස මාතුගාමං දිස්‌වා දුන්‌නිවත්‌ථං වා දුප්‌පාරුතං වා රාගො චිත්‌තං අනුද්‌ධංසෙති. සො රාගානුද්‌ධංසෙන 17 චිත්‌තෙන සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තති . අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සුසුකාභයස්‌ස භීතො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තො. ‘සුසුකාභය’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, මාතුගාමස්‌සෙතං අධිවචනං. ඉමානි ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරි භයානි, ඉධෙකච්‌චෙ පුග්‌ගලෙ ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතෙ පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බානී’’ති.
165. ‘‘Katamañca , bhikkhave, susukābhayaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati. Arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi so tattha passati mātugāmaṃ dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā. Tassa mātugāmaṃ disvā dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. So rāgānuddhaṃsena 18 cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati . Ayaṃ vuccati, bhikkhave, susukābhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto. ‘Susukābhaya’nti kho, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ. Imāni kho, bhikkhave, cattāri bhayāni, idhekacce puggale imasmiṃ dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajite pāṭikaṅkhitabbānī’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
චාතුමසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං සත්‌තමං.
Cātumasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. චාතුමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Cātumasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. චාතුමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Cātumasuttavaṇṇanā
