Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
൭. ചാതുമസുത്തവണ്ണനാ
7. Cātumasuttavaṇṇanā
൧൫൭. യഥാഉപനിസ്സയേനാതി യോ യോ ഉപനിസ്സയോ യഥാഉപനിസ്സയോ, തേന യഥാഉപനിസ്സയേന സമ്മാപയോഗേന. പതിട്ഠഹിസ്സന്തി സാസനേ പതിട്ഠം പടിലഭിസ്സന്തി. വസനട്ഠാനാനീതി വസ്സഗ്ഗാദിവസേന വസനട്ഠാനാനി. സണ്ഠാപയമാനാതി സുവിഭത്തഭാവേന ഠപേന്താ.
157.Yathāupanissayenāti yo yo upanissayo yathāupanissayo, tena yathāupanissayena sammāpayogena. Patiṭṭhahissanti sāsane patiṭṭhaṃ paṭilabhissanti. Vasanaṭṭhānānīti vassaggādivasena vasanaṭṭhānāni. Saṇṭhāpayamānāti suvibhattabhāvena ṭhapentā.
അവിനിബ്ഭോഗസദ്ദന്തി വിനിഭുഞ്ജിത്വാ ഗഹേതും അസക്കുണേയ്യസദ്ദം. വചീഘോസോപി ഹി ബഹൂഹി ഏകച്ചം പവത്തിതോ ഠാനതോ ച ദൂരതരോ കേവലം മഹാനിഗ്ഘോസോ ഏവ ഹുത്വാ സോതപഥമാഗച്ഛതി. മച്ഛവിലോപേതി മച്ഛേ വിലുമ്പിത്വാ വിയ ഗഹണേ, മച്ഛാനം വാ നയനേ.
Avinibbhogasaddanti vinibhuñjitvā gahetuṃ asakkuṇeyyasaddaṃ. Vacīghosopi hi bahūhi ekaccaṃ pavattito ṭhānato ca dūrataro kevalaṃ mahānigghoso eva hutvā sotapathamāgacchati. Macchavilopeti macche vilumpitvā viya gahaṇe, macchānaṃ vā nayane.
൧൫൮. വവസ്സഗ്ഗത്ഥേതി നിച്ഛയത്ഥേ, ഇദം താവ അമ്ഹേഹി വുച്ചമാനവചനം ഏകന്തസോതബ്ബം, പച്ഛാ തുമ്ഹേഹി കാതബ്ബം കരോഥാതി അധിപ്പായോ. വചനപരിഹാരോതി തേഹി സക്യരാജൂഹി വുത്തവചനസ്സ പരിഹാരോ. ലേസകപ്പന്തി കപ്പിയലേസം. ധുരവഹാതി ധുരവാഹിനോ, ധോരയ്ഹാതി അത്ഥോ. പാദമൂലന്തി ഉപചാരം വദതി. വിഗച്ഛിസ്സതീതി ഹായിസ്സതി. പടിപ്ഫരിതോതി ന ഭഗവതോ സമ്മുഖാവ, സക്യരാജൂനം പുരതോപി വിപ്ഫരിതോവ ഹോതി.
158.Vavassaggattheti nicchayatthe, idaṃ tāva amhehi vuccamānavacanaṃ ekantasotabbaṃ, pacchā tumhehi kātabbaṃ karothāti adhippāyo. Vacanaparihāroti tehi sakyarājūhi vuttavacanassa parihāro. Lesakappanti kappiyalesaṃ. Dhuravahāti dhuravāhino, dhorayhāti attho. Pādamūlanti upacāraṃ vadati. Vigacchissatīti hāyissati. Paṭippharitoti na bhagavato sammukhāva, sakyarājūnaṃ puratopi vippharitova hoti.
൧൫൯. അഭിനന്ദതൂതി അഭിമുഖോ ഹുത്വാ പമോദതു. അഭിവദതൂതി അഭിരൂപവസേന വദതു. പസാദഞ്ഞഥത്തന്തി അപ്പസാദസ്സ വിപരിണാമോ ഹീനായാവത്തനസങ്ഖാതം പരിവത്തനം, തേനാഹ ‘‘വിബ്ഭമന്താനം. വിപരിണാമഞ്ഞഥത്ത’’ന്തി. കാരണൂപചാരേന സസ്സേസു ബീജപരിയായോതി ആഹ ‘‘ബീജാനം തരുണാനന്തി തരുണസസ്സാന’’ന്തി. തരുണഭാവേനേവ തസ്സ ഭാവിനോ ഫലസ്സ അഭാവേന വിപരിണാമോ.
159.Abhinandatūti abhimukho hutvā pamodatu. Abhivadatūti abhirūpavasena vadatu. Pasādaññathattanti appasādassa vipariṇāmo hīnāyāvattanasaṅkhātaṃ parivattanaṃ, tenāha ‘‘vibbhamantānaṃ. Vipariṇāmaññathatta’’nti. Kāraṇūpacārena sassesu bījapariyāyoti āha ‘‘bījānaṃ taruṇānanti taruṇasassāna’’nti. Taruṇabhāveneva tassa bhāvino phalassa abhāvena vipariṇāmo.
൧൬൦. കത്തബ്ബസ്സ സരസേനേവ കരണം ചിത്തരുചിയം, ന തഥാ പരസ്സ ഉസ്സാദനേനാതി ആഹ – ‘‘പക്കോസിയമാനാനം ഗമനം നാമ ന ഫാസുക’’ന്തി. മയമ്പി ഭഗവാ വിയ ദിട്ഠധമ്മസുഖവിഹാരേനേവ വിഹരിസ്സാമാതി ദീപേതി പകതിയാ വിവേകജ്ഝാസയഭാവതോ വിരദ്ധോ ആഗതസ്സ ഭാരസ്സ അവഹനതോയേവ. തേനാഹ ‘‘അത്തനോ ഭാരഭാവം ന അഞ്ഞാസീ’’തി.
160. Kattabbassa saraseneva karaṇaṃ cittaruciyaṃ, na tathā parassa ussādanenāti āha – ‘‘pakkosiyamānānaṃ gamanaṃ nāma na phāsuka’’nti. Mayampi bhagavā viya diṭṭhadhammasukhavihāreneva viharissāmāti dīpeti pakatiyā vivekajjhāsayabhāvato viraddho āgatassa bhārassa avahanatoyeva. Tenāha ‘‘attano bhārabhāvaṃ na aññāsī’’ti.
൧൬൧. കസ്മാ ആരഭീതി? സപ്പായതോ. പഞ്ചസതാ ഹി ഭിക്ഖൂ അഭിനവാ, തസ്മാ തേസം ഓവാദദാനത്ഥം ഭഗവാ ഇമം ദേസനം ആരഭീതി.
161.Kasmāārabhīti? Sappāyato. Pañcasatā hi bhikkhū abhinavā, tasmā tesaṃ ovādadānatthaṃ bhagavā imaṃ desanaṃ ārabhīti.
൧൬൨. കോധുപായാസസ്സാതി ഏത്ഥ കുജ്ഝനട്ഠേന കോധോ, സ്വേവ ചിത്തസ്സ കായസ്സ ച അതിപ്പമദ്ദനമഥനുപ്പാദനേഹി ദള്ഹം ആയാസട്ഠേന ഉപായാസോ. അനേകവാരം പവത്തിത്വാ അത്തനാ സമവേതം സത്തം അജ്ഝോത്ഥരിത്വാ സീസം ഉക്ഖിപിതും അദത്വാ അനയബ്യസനപാപനേന കോധുപായാസസ്സ ഊമിസദിസതാ ദട്ഠബ്ബാ. തേനാഹ ‘‘കോധുപായാസേ’’തിആദി.
162.Kodhupāyāsassāti ettha kujjhanaṭṭhena kodho, sveva cittassa kāyassa ca atippamaddanamathanuppādanehi daḷhaṃ āyāsaṭṭhena upāyāso. Anekavāraṃ pavattitvā attanā samavetaṃ sattaṃ ajjhottharitvā sīsaṃ ukkhipituṃ adatvā anayabyasanapāpanena kodhupāyāsassa ūmisadisatā daṭṭhabbā. Tenāha ‘‘kodhupāyāse’’tiādi.
൧൬൩. ഓദരികത്തേന ഖാദിതോതി ഓദരികഭാവേന ആമിസഗേധേന മിച്ഛാജീവേന ജീവികാകപ്പനേന നാസിതസീലാദിഗുണതായ ഖാദിതധമ്മസരീരോ.
163.Odarikattena khāditoti odarikabhāvena āmisagedhena micchājīvena jīvikākappanena nāsitasīlādiguṇatāya khāditadhammasarīro.
൧൬൪. പഞ്ചകാമഗുണാവട്ടേ നിമുജ്ജിത്വാതി ഏത്ഥ കാമരാഗാഭിഭൂതേ സത്തേ ഇതോ ച ഏത്തോ, ഏത്തോ ച ഇതോതി ഏവം മനാപിയരൂപാദിവിസയസങ്ഖാതേ ആവട്ടേ അത്താനം സംസാരേത്വാ യഥാ തതോ ബഹിഭൂതേ നേക്ഖമ്മേ ചിത്തമ്പി ന ഉപ്പാദേതി, ഏവം ആവട്ടേത്വാ ബ്യസനാപാദനേന കാമഗുണാനം ആവട്ടസദിസതാ ദട്ഠബ്ബാ. തേനാഹ ‘‘യഥാ ഹീ’’തിആദി.
164.Pañcakāmaguṇāvaṭṭenimujjitvāti ettha kāmarāgābhibhūte satte ito ca etto, etto ca itoti evaṃ manāpiyarūpādivisayasaṅkhāte āvaṭṭe attānaṃ saṃsāretvā yathā tato bahibhūte nekkhamme cittampi na uppādeti, evaṃ āvaṭṭetvā byasanāpādanena kāmaguṇānaṃ āvaṭṭasadisatā daṭṭhabbā. Tenāha ‘‘yathā hī’’tiādi.
൧൬൫. രാഗാനുദ്ധംസിതേനാതി രാഗേന അനുദ്ധംസിതേന. ചണ്ഡമച്ഛം ആഗമ്മാതി സുസുകാദിചണ്ഡമച്ഛം ആഗമ്മ. മാതുഗാമം ആഗമ്മാതി മാതുഗാമോ ഹി യോനിസോമനസികാരരഹിതം അധീരപുരിസം ഇത്ഥികുത്തഭൂതേഹി അത്തനോ ഹാവഭാവവിലാസേഹി അഭിഭുയ്യ ഗഹേത്വാ ധീരജാതിയമ്പി അത്തനോ രൂപാദീഹി പലോഭനവസേന അനവസേസം അത്തനോ ഉപകാരധമ്മേ സീലാദികേ സമ്പാദേതും അസമത്ഥം കരോന്തോ അനയബ്യസനം പാപേതി. തേനാഹ – ‘‘മാതുഗാമം ആഗമ്മ ഉപ്പന്നകാമരാഗോ വിബ്ഭമതീ’’തി.
165.Rāgānuddhaṃsitenāti rāgena anuddhaṃsitena. Caṇḍamacchaṃ āgammāti susukādicaṇḍamacchaṃ āgamma. Mātugāmaṃ āgammāti mātugāmo hi yonisomanasikārarahitaṃ adhīrapurisaṃ itthikuttabhūtehi attano hāvabhāvavilāsehi abhibhuyya gahetvā dhīrajātiyampi attano rūpādīhi palobhanavasena anavasesaṃ attano upakāradhamme sīlādike sampādetuṃ asamatthaṃ karonto anayabyasanaṃ pāpeti. Tenāha – ‘‘mātugāmaṃ āgamma uppannakāmarāgo vibbhamatī’’ti.
ഭയം നാമ യത്ഥ ഭായിതബ്ബവത്ഥു, തത്ഥ ഓതരന്തസ്സേവ ഹോതി, ന അനോതരന്തസ്സ, തം ഓതരിത്വാ ഭയം വിനോദേത്വാ തത്ഥ കിച്ചം സാധേതബ്ബം, ഇതരഥാ ചത്ഥസിദ്ധി ന ഹോതീതി ഇമമത്ഥം ഉപമോപമിതബ്ബസരൂപവസേന ദസ്സേതും ‘‘യഥാ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ഉദകം നിസ്സായ ആനിസംസോ പിപാസവിനയനം സരീരസുദ്ധി പരിളാഹൂപസമോ കായഉതുഗ്ഗാഹാപനന്തി ഏവമാദി. സാസനം നിസ്സായ ആനിസംസോ പന സങ്ഖേപതോ വട്ടദുക്ഖൂപസമോ, വിത്ഥാരതോ പന സീലാനിസംസാദിവസേന അനേകവിധോ, സോ വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൧.൯) വുത്തനയേന വേദിതബ്ബോ. വുത്തപ്പകാരോ ആനിസംസോ ഹോതി താനി ഭയാനി അഭിഭുയ്യ പവത്തസ്സാതി അധിപ്പായോ. ഇമാനി അഭായിത്വാതി ഇമാനി കോധൂപായാസാദിഭയാനി അഭിഭുയ്യ പവത്തിത്വാ അഭായിത്വാ. കോധൂപായാസാദയോ ഹി ഭായതി ഏതസ്മാതി ഭയന്തി വുത്താ. ഥേരോതി മഹാധമ്മരക്ഖിതത്ഥേരോ. കാമം പഹാനാഭിസമയകാലോ ഏവ സച്ഛികിരിയാഭിസമയോ, സമ്മാദിട്ഠിയാ പന സംകിലേസവോദാനധമ്മേസു കിച്ചം അസംകിണ്ണം കത്വാ ദസ്സേതും സമാനകാലികമ്പി അസമാനകാലികം വിയ വുത്തം ‘‘തണ്ഹാസോതം ഛിന്ദിത്വാ നിബ്ബാനപാരം ദട്ഠും ന സക്കോതീ’’തി. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.
Bhayaṃ nāma yattha bhāyitabbavatthu, tattha otarantasseva hoti, na anotarantassa, taṃ otaritvā bhayaṃ vinodetvā tattha kiccaṃ sādhetabbaṃ, itarathā catthasiddhi na hotīti imamatthaṃ upamopamitabbasarūpavasena dassetuṃ ‘‘yathā’’tiādi vuttaṃ. Tattha udakaṃ nissāya ānisaṃso pipāsavinayanaṃ sarīrasuddhi pariḷāhūpasamo kāyautuggāhāpananti evamādi. Sāsanaṃ nissāya ānisaṃso pana saṅkhepato vaṭṭadukkhūpasamo, vitthārato pana sīlānisaṃsādivasena anekavidho, so visuddhimagge (visuddhi. 1.9) vuttanayena veditabbo. Vuttappakāro ānisaṃso hoti tāni bhayāni abhibhuyya pavattassāti adhippāyo. Imāni abhāyitvāti imāni kodhūpāyāsādibhayāni abhibhuyya pavattitvā abhāyitvā. Kodhūpāyāsādayo hi bhāyati etasmāti bhayanti vuttā. Theroti mahādhammarakkhitatthero. Kāmaṃ pahānābhisamayakālo eva sacchikiriyābhisamayo, sammādiṭṭhiyā pana saṃkilesavodānadhammesu kiccaṃ asaṃkiṇṇaṃ katvā dassetuṃ samānakālikampi asamānakālikaṃ viya vuttaṃ ‘‘taṇhāsotaṃ chinditvā nibbānapāraṃ daṭṭhuṃ na sakkotī’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ചാതുമസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.
Cātumasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൭. ചാതുമസുത്തം • 7. Cātumasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൭. ചാതുമസുത്തവണ്ണനാ • 7. Cātumasuttavaṇṇanā