| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
១០. ចតុត្ថអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា
10. Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
៨០. ទសមេ បញ្ចវិធេន សំសគ្គេនាតិ ‘‘សវនសំសគ្គោ, ទស្សនសំសគ្គោ, សមុល្លាបសំសគ្គោ, សម្ភោគសំសគ្គោ, កាយសំសគ្គោ’’តិ ឯវំ វុត្តេន បញ្ចវិធេន សំសគ្គេន។ សំសជ្ជតិ ឯតេនាតិ សំសគ្គោ, រាគោ។ សវនហេតុកោ, សវនវសេន វា បវត្តោ សំសគ្គោ សវនសំសគ្គោ។ ឯស នយោ សេសេសុបិ។ កាយសំសគ្គោ បន កាយបរាមាសោ។ តេសុ បរេហិ វា កថិយមានំ រូបាទិសម្បត្តិំ អត្តនា វា សិតលបិតគីតសទ្ទំ សុណន្តស្ស សោតវិញ្ញាណវីថិវសេន ឧប្បន្នោ រាគោ សវនសំសគ្គោ នាម។ វិសភាគរូបំ ឱលោកេន្តស្ស បន ចក្ខុវិញ្ញាណវីថិវសេន ឧប្បន្នោ រាគោ ទស្សនសំសគ្គោ នាម។ អញ្ញមញ្ញអាលាបសល្លាបវសេន ឧប្បន្នរាគោ សមុល្លាបសំសគ្គោ នាម។ ភិក្ខុនោ ភិក្ខុនិយា សន្តកំ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុស្ស សន្តកំ គហេត្វា បរិភោគករណវសេន ឧប្បន្នរាគោ សម្ភោគសំសគ្គោ នាម។ ហត្ថគ្គាហាទិវសេន ឧប្បន្នោ រាគោ កាយសំសគ្គោ នាម។
80. Dasame pañcavidhena saṃsaggenāti ‘‘savanasaṃsaggo, dassanasaṃsaggo, samullāpasaṃsaggo, sambhogasaṃsaggo, kāyasaṃsaggo’’ti evaṃ vuttena pañcavidhena saṃsaggena. Saṃsajjati etenāti saṃsaggo, rāgo. Savanahetuko, savanavasena vā pavatto saṃsaggo savanasaṃsaggo. Esa nayo sesesupi. Kāyasaṃsaggo pana kāyaparāmāso. Tesu parehi vā kathiyamānaṃ rūpādisampattiṃ attanā vā sitalapitagītasaddaṃ suṇantassa sotaviññāṇavīthivasena uppanno rāgo savanasaṃsaggo nāma. Visabhāgarūpaṃ olokentassa pana cakkhuviññāṇavīthivasena uppanno rāgo dassanasaṃsaggo nāma. Aññamaññaālāpasallāpavasena uppannarāgo samullāpasaṃsaggo nāma. Bhikkhuno bhikkhuniyā santakaṃ, bhikkhuniyā bhikkhussa santakaṃ gahetvā paribhogakaraṇavasena uppannarāgo sambhogasaṃsaggo nāma. Hatthaggāhādivasena uppanno rāgo kāyasaṃsaggo nāma.
អនេកវិហិតន្តិ អន្នសន្និធិបានសន្និធិវត្ថសន្និធិយានសន្និធិសយនសន្និធិគន្ធសន្និធិ- អាមិសសន្និធិវសេន អនេកប្បការំ។ សន្និធិកតស្សាតិ ឯតេន ‘‘សន្និធិការបរិភោគ’’ន្តិ (ធ. ស. តិកមាតិកា ១០) ឯត្ថ ការ-សទ្ទស្ស កម្មត្ថតំ ទស្សេតិ។ យថា វា ‘‘អាចយំ គាមិនោ’’តិ វត្តព្ពេ អនុនាសិកលោបេន ‘‘អាចយគាមិនោ’’តិ និទ្ទេសោ កតោ, ឯវំ ‘‘សន្និធិការំ បរិភោគ’’ន្តិ វត្តព្ពេ អនុនាសិកលោបេន ‘‘សន្និធិការបរិភោគ’’ន្តិ វុត្តំ, សន្និធិំ កត្វា បរិភោគន្តិ អត្ថោ។
Anekavihitanti annasannidhipānasannidhivatthasannidhiyānasannidhisayanasannidhigandhasannidhi- āmisasannidhivasena anekappakāraṃ. Sannidhikatassāti etena ‘‘sannidhikāraparibhoga’’nti (dha. sa. tikamātikā 10) ettha kāra-saddassa kammatthataṃ dasseti. Yathā vā ‘‘ācayaṃ gāmino’’ti vattabbe anunāsikalopena ‘‘ācayagāmino’’ti niddeso kato, evaṃ ‘‘sannidhikāraṃ paribhoga’’nti vattabbe anunāsikalopena ‘‘sannidhikāraparibhoga’’nti vuttaṃ, sannidhiṃ katvā paribhoganti attho.
‘‘សន្និធិកតស្ស បរិភោគ’’ន្តិ ឯត្ថ (ទី. និ. អដ្ឋ. ១.១២) បន ទុវិធា កថា វិនយវសេន សល្លេខវសេន ច។ វិនយវសេន តាវ យំ កិញ្ចិ អន្នំ អជ្ជ បដិគ្គហិតំ អបរជ្ជុ សន្និធិការំ ហោតិ, តស្ស បរិភោគេ បាចិត្តិយំ។ អត្តនា លទ្ធំ បន សាមណេរានំ ទត្វា តេហិ លទ្ធំ វា បាបេត្វា ទុតិយទិវសេ ភុញ្ជិតុំ វដ្ដតិ, សល្លេខោ បន ន ហោតិ។ បានសន្និធិម្ហិបិ ឯសេវ នយោ។ វត្ថសន្និធិម្ហិ អនធិដ្ឋិតាវិកប្បិតំ សន្និធិ ច ហោតិ, សល្លេខញ្ច កោបេតិ។ អយំ និប្បរិយាយកថា។ បរិយាយតោ បន តិចីវរសន្តុដ្ឋេន ភវិតព្ពំ, ចតុត្ថំ លភិត្វា អញ្ញស្ស ទាតព្ពំ។ សចេ យស្ស កស្សចិ ទាតុំ ន សក្កោតិ, យស្ស បន ទាតុកាមោ ហោតិ, សោ ឧទ្ទេសត្ថាយ វា បរិបុច្ឆត្ថាយ វា គតោ, អាគតមត្តេ ទាតព្ពំ, អទាតុំ ន វដ្ដតិ។ ចីវរេ បន អប្បហោន្តេ, សតិយា វា បច្ចាសាយ អនុញ្ញាតកាលំ ឋបេតុំ វដ្ដតិ។ សូចិសុត្តចីវរការកានំ អលាភេ តតោបិ វិនយកម្មំ កត្វា ឋបេតុំ វដ្ដតិ ‘‘ឥមស្មិំ ជិណ្ណេ បុន ឦទិសំ កុតោ លភិស្សាមី’’តិ បន ឋបេតុំ ន វដ្ដតិ, សន្និធិ ច ហោតិ, សល្លេខញ្ច កោបេតិ។
‘‘Sannidhikatassa paribhoga’’nti ettha (dī. ni. aṭṭha. 1.12) pana duvidhā kathā vinayavasena sallekhavasena ca. Vinayavasena tāva yaṃ kiñci annaṃ ajja paṭiggahitaṃ aparajju sannidhikāraṃ hoti, tassa paribhoge pācittiyaṃ. Attanā laddhaṃ pana sāmaṇerānaṃ datvā tehi laddhaṃ vā pāpetvā dutiyadivase bhuñjituṃ vaṭṭati, sallekho pana na hoti. Pānasannidhimhipi eseva nayo. Vatthasannidhimhi anadhiṭṭhitāvikappitaṃ sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti. Ayaṃ nippariyāyakathā. Pariyāyato pana ticīvarasantuṭṭhena bhavitabbaṃ, catutthaṃ labhitvā aññassa dātabbaṃ. Sace yassa kassaci dātuṃ na sakkoti, yassa pana dātukāmo hoti, so uddesatthāya vā paripucchatthāya vā gato, āgatamatte dātabbaṃ, adātuṃ na vaṭṭati. Cīvare pana appahonte, satiyā vā paccāsāya anuññātakālaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati. Sūcisuttacīvarakārakānaṃ alābhe tatopi vinayakammaṃ katvā ṭhapetuṃ vaṭṭati ‘‘imasmiṃ jiṇṇe puna īdisaṃ kuto labhissāmī’’ti pana ṭhapetuṃ na vaṭṭati, sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti.
យានសន្និធិម្ហិ យានំ នាម វយ្ហំ រថោ សកដំ សន្ទមានិកា បាដង្កីតិ។ ន បនេតំ បព្ពជិតស្ស យានំ, ឧបាហនំ បន យានំ។ ឯកភិក្ខុស្ស ហិ ឯកោ អរញ្ញវាសត្ថាយ, ឯកោ ធោតបាទកត្ថាយាតិ ឧក្កំសតោ ទ្វេ ឧបាហនសង្ឃាដកា វដ្ដន្តិ, តតិយំ លភិត្វា អញ្ញស្ស ទាតព្ពោ។ ‘‘ឥមស្មិំ ជិណ្ណេ អញ្ញំ កុតោ លភិស្សាមី’’តិ ឋបេតុំ ន វដ្ដតិ, សន្និធិ ច ហោតិ, សល្លេខញ្ច កោបេតិ។ សយនសន្និធិម្ហិ សយនន្តិ មញ្ចោ។ ឯកស្ស ភិក្ខុនោ ឯកោ សយនគព្ភេ, ឯកោ ទិវាដ្ឋានេតិ ឧក្កំសតោ ទ្វេ មញ្ចា វដ្ដន្តិ។ តតោ ឧត្តរិំ លភិត្វា អញ្ញស្ស ភិក្ខុនោ, គណស្ស វា ទាតព្ពោ, អទាតុំ ន វដ្ដតិ, សន្និធិ ចេវ ហោតិ, សល្លេខោ ច កុប្បតិ។ គន្ធសន្និធិម្ហិ ភិក្ខុនោ កណ្ឌុកច្ឆុឆវិទោសាទិអាពាធេ សតិ គន្ធា វដ្ដន្តិ។ គន្ធត្ថិកេន គន្ធញ្ច អាហរាបេត្វា តស្មិំ រោគេ វូបសន្តេ អញ្ញេសំ វា អាពាធិកានំ ទាតព្ពំ, ទ្វារេ បញ្ចង្គុលិឃរធូបនាទីសុ វា ឧបនេតព្ពំ។ ‘‘បុន រោគេ សតិ ភវិស្សតី’’តិ ឋបេតុំ ន វដ្ដតិ, គន្ធសន្និធិ ច ហោតិ, សល្លេខញ្ច កោបេតិ។
Yānasannidhimhi yānaṃ nāma vayhaṃ ratho sakaṭaṃ sandamānikā pāṭaṅkīti. Na panetaṃ pabbajitassa yānaṃ, upāhanaṃ pana yānaṃ. Ekabhikkhussa hi eko araññavāsatthāya, eko dhotapādakatthāyāti ukkaṃsato dve upāhanasaṅghāṭakā vaṭṭanti, tatiyaṃ labhitvā aññassa dātabbo. ‘‘Imasmiṃ jiṇṇe aññaṃ kuto labhissāmī’’ti ṭhapetuṃ na vaṭṭati, sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti. Sayanasannidhimhi sayananti mañco. Ekassa bhikkhuno eko sayanagabbhe, eko divāṭṭhāneti ukkaṃsato dve mañcā vaṭṭanti. Tato uttariṃ labhitvā aññassa bhikkhuno, gaṇassa vā dātabbo, adātuṃ na vaṭṭati, sannidhi ceva hoti, sallekho ca kuppati. Gandhasannidhimhi bhikkhuno kaṇḍukacchuchavidosādiābādhe sati gandhā vaṭṭanti. Gandhatthikena gandhañca āharāpetvā tasmiṃ roge vūpasante aññesaṃ vā ābādhikānaṃ dātabbaṃ, dvāre pañcaṅguligharadhūpanādīsu vā upanetabbaṃ. ‘‘Puna roge sati bhavissatī’’ti ṭhapetuṃ na vaṭṭati, gandhasannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti.
អាមិសន្តិ វុត្តាវសេសំ ទដ្ឋព្ពំ។ សេយ្យថិទំ – ឥធេកច្ចោ ភិក្ខុ ‘‘តថារូបេ កាលេ ឧបការាយ ភវិស្សន្តី’’តិ តិលតណ្ឌុលមុគ្គមាសនាឡិកេរលោណមច្ឆសប្បិតេលកុលាលភាជនាទីនិ អាហរាបេត្វា ឋបេតិ។ សោ វស្សកាលេ កាលស្សេវ សាមណេរេហិ យាគុំ បចាបេត្វា បរិភុញ្ជិត្វា ‘‘សាមណេរ ឧទកកទ្ទមេ ទុក្ខំ គាមំ បវិសិតុំ, គច្ឆ អសុកកុលំ គន្ត្វា មយ្ហំ វិហារេ និសិន្នភាវំ អារោចេហិ, អសុកកុលតោ ទធិអាទីនិ អាហរា’’តិ បេសេតិ។ ភិក្ខូហិ ‘‘កិំ, ភន្តេ , គាមំ បវិសិស្សាមា’’តិ វុត្តេបិ ‘‘ទុប្បវេសោ, អាវុសោ, ឥទានិ គាមោ’’តិ វទតិ។ តេ ‘‘ហោតុ, ភន្តេ, អច្ឆថ តុម្ហេ, មយំ ភិក្ខំ បរិយេសិត្វា អាហរិស្សាមា’’តិ គច្ឆន្តិ។ អថ សាមណេរោ ទធិអាទីនិ អាហរិត្វា ភត្តញ្ច ព្យញ្ជនញ្ច សម្បាទេត្វា ឧបនេតិ, តំ ភុញ្ជន្តស្សេវ ឧបដ្ឋាកា ភត្តំ បហិណន្តិ, តតោបិ មនាបមនាបំ ភុញ្ជតិ។ អថ ភិក្ខូ បិណ្ឌបាតំ គហេត្វា អាគច្ឆន្តិ, តតោបិ មនាបមនាបំ ភុញ្ជតិយេវ។ ឯវំ ចតុមាសម្បិ វីតិនាមេតិ។ អយំ វុច្ចតិ ភិក្ខុ មុណ្ឌកុដុម្ពិកជីវិកំ ជីវតិ, ន សមណជីវិកន្តិ។ ឯវរូបោ អាមិសសន្និធិ នាម ហោតិ។ ភិក្ខុនោ បន វសនដ្ឋានេ ឯកា តណ្ឌុលនាឡិ ឯកោ គុឡបិណ្ឌោ កុឌុវមត្តំ សប្បីតិ ឯត្តកំ និធេតុំ វដ្ដតិ អកាលេ សម្បត្តចោរានំ អត្ថាយ។ តេ ហិ ឯត្តកំ អាមិសបដិសន្ថារំ អលភន្តា ជីវិតា វោរោបេយ្យុំ, តស្មា សចេ ហិ ឯត្តកំ នត្ថិ, អាហរាបេត្វាបិ ឋបេតុំ វដ្ដតិ។ អផាសុកកាលេ ច យទេត្ថ កប្បិយំ, តំ អត្តនាបិ បរិភុញ្ជិតុំ វដ្ដតិ។ កប្បិយកុដិយំ បន ពហុំ ឋបេន្តស្សបិ សន្និធិ នាម នត្ថិ។
Āmisanti vuttāvasesaṃ daṭṭhabbaṃ. Seyyathidaṃ – idhekacco bhikkhu ‘‘tathārūpe kāle upakārāya bhavissantī’’ti tilataṇḍulamuggamāsanāḷikeraloṇamacchasappitelakulālabhājanādīni āharāpetvā ṭhapeti. So vassakāle kālasseva sāmaṇerehi yāguṃ pacāpetvā paribhuñjitvā ‘‘sāmaṇera udakakaddame dukkhaṃ gāmaṃ pavisituṃ, gaccha asukakulaṃ gantvā mayhaṃ vihāre nisinnabhāvaṃ ārocehi, asukakulato dadhiādīni āharā’’ti peseti. Bhikkhūhi ‘‘kiṃ, bhante , gāmaṃ pavisissāmā’’ti vuttepi ‘‘duppaveso, āvuso, idāni gāmo’’ti vadati. Te ‘‘hotu, bhante, acchatha tumhe, mayaṃ bhikkhaṃ pariyesitvā āharissāmā’’ti gacchanti. Atha sāmaṇero dadhiādīni āharitvā bhattañca byañjanañca sampādetvā upaneti, taṃ bhuñjantasseva upaṭṭhākā bhattaṃ pahiṇanti, tatopi manāpamanāpaṃ bhuñjati. Atha bhikkhū piṇḍapātaṃ gahetvā āgacchanti, tatopi manāpamanāpaṃ bhuñjatiyeva. Evaṃ catumāsampi vītināmeti. Ayaṃ vuccati bhikkhu muṇḍakuṭumbikajīvikaṃ jīvati, na samaṇajīvikanti. Evarūpo āmisasannidhi nāma hoti. Bhikkhuno pana vasanaṭṭhāne ekā taṇḍulanāḷi eko guḷapiṇḍo kuḍuvamattaṃ sappīti ettakaṃ nidhetuṃ vaṭṭati akāle sampattacorānaṃ atthāya. Te hi ettakaṃ āmisapaṭisanthāraṃ alabhantā jīvitā voropeyyuṃ, tasmā sace hi ettakaṃ natthi, āharāpetvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭati. Aphāsukakāle ca yadettha kappiyaṃ, taṃ attanāpi paribhuñjituṃ vaṭṭati. Kappiyakuṭiyaṃ pana bahuṃ ṭhapentassapi sannidhi nāma natthi.
ចតុត្ថអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
យោធាជីវវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Yodhājīvavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. ចតុត្ថអនាគតភយសុត្តំ • 10. Catutthaanāgatabhayasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១០. ចតុត្ថអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា • 10. Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
