| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
சதுத்த²ஜ்ஜா²னகதா²
Catutthajjhānakathā
ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானாதி காயிகஸுக²ஸ்ஸ ச காயிகது³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா. புப்³பே³வாதி தஞ்ச கோ² புப்³பே³வ, ந சதுத்த²ஜ்ஜா²னக்க²ணே . ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸானங் அத்த²ங்க³மாதி சேதஸிகஸுக²ஸ்ஸ ச சேதஸிகது³க்க²ஸ்ஸ சாதி இமேஸம்பி த்³வின்னங் புப்³பே³வ அத்த²ங்க³மா பஹானா இச்சேவ வுத்தங் ஹோதி. கதா³ பன நேஸங் பஹானங் ஹோதி? சதுன்னங் ஜா²னானங் உபசாரக்க²ணே. ஸோமனஸ்ஸஞ்ஹி சதுத்த²ஜ்ஜா²னஸ்ஸ உபசாரக்க²ணேயேவ பஹீயதி, து³க்க²தோ³மனஸ்ஸஸுகா²னி பட²மது³தியததியானங் உபசாரக்க²ணேஸு. ஏவமேதேஸங் பஹானக்கமேன அவுத்தானங், இந்த்³ரியவிப⁴ங்கே³ பன இந்த்³ரியானங் உத்³தே³ஸக்கமேனேவ இதா⁴பி வுத்தானங் ஸுக²து³க்க²ஸோமனஸ்ஸ தோ³மனஸ்ஸானங் பஹானங் வேதி³தப்³ப³ங்.
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānāti kāyikasukhassa ca kāyikadukkhassa ca pahānā. Pubbevāti tañca kho pubbeva, na catutthajjhānakkhaṇe . Somanassadomanassānaṃ atthaṅgamāti cetasikasukhassa ca cetasikadukkhassa cāti imesampi dvinnaṃ pubbeva atthaṅgamā pahānā icceva vuttaṃ hoti. Kadā pana nesaṃ pahānaṃ hoti? Catunnaṃ jhānānaṃ upacārakkhaṇe. Somanassañhi catutthajjhānassa upacārakkhaṇeyeva pahīyati, dukkhadomanassasukhāni paṭhamadutiyatatiyānaṃ upacārakkhaṇesu. Evametesaṃ pahānakkamena avuttānaṃ, indriyavibhaṅge pana indriyānaṃ uddesakkameneva idhāpi vuttānaṃ sukhadukkhasomanassa domanassānaṃ pahānaṃ veditabbaṃ.
யதி³ பனேதானி தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸுபசாரக்க²ணேயேவ பஹீயந்தி, அத² கஸ்மா ‘‘கத்த² சுப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மஜ்ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்து²ப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. கத்த² சுப்பன்னங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங்… ஸுகி²ந்த்³ரியங்… ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்து²ப்பன்னங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.510) ஏவங் ஜா²னெஸ்வேவ நிரோதோ⁴ வுத்தோதி? அதிஸயனிரோத⁴த்தா. அதிஸயனிரோதோ⁴ ஹி நேஸங் பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஸு, ந நிரோதோ⁴யேவ; நிரோதோ⁴யேவ பன உபசாரக்க²ணே, நாதிஸயனிரோதோ⁴. ததா² ஹி நானாவஜ்ஜனே பட²மஜ்ஜா²னூபசாரே நிருத்³த⁴ஸ்ஸாபி து³க்கி²ந்த்³ரியஸ்ஸ ட³ங்ஸமகஸாதி³ஸம்ப²ஸ்ஸேன வா விஸமாஸனுபதாபேன வா ஸியா உப்பத்தி, ந த்வேவ அந்தோஅப்பனாயங். உபசாரே வா நிருத்³த⁴ம்பேதங் ந ஸுட்டு² நிருத்³த⁴ங் ஹோதி; படிபக்கே²ன அவிஹதத்தா. அந்தோஅப்பனாயங் பன பீதிப²ரணேன ஸப்³போ³ காயோ ஸுகோ²க்கந்தோ ஹோதி. ஸுகோ²க்கந்தகாயஸ்ஸ ச ஸுட்டு² நிருத்³த⁴ங் ஹோதி து³க்கி²ந்த்³ரியங்; படிபக்கே²ன விஹதத்தா. நானாவஜ்ஜனே ஏவ ச து³தியஜ்ஜா²னூபசாரே பஹீனஸ்ஸ தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியஸ்ஸ யஸ்மா ஏதங் விதக்கவிசாரப்பச்சயேபி காயகிலமதே² சித்துபகா⁴தே ச ஸதி உப்பஜ்ஜதி, விதக்கவிசாராபா⁴வே நேவ உப்பஜ்ஜதி. யத்த² பன உப்பஜ்ஜதி தத்த² விதக்கவிசாரபா⁴வே. அப்பஹீனா ஏவ ச து³தியஜ்ஜா²னூபசாரே விதக்கவிசாராதி தத்த²ஸ்ஸ ஸியா உப்பத்தி; அப்பஹீனபச்சயத்தா. ந த்வேவ து³தியஜ்ஜா²னே; பஹீனபச்சயத்தா. ததா² ததியஜ்ஜா²னூபசாரே பஹீனஸ்ஸாபி ஸுகி²ந்த்³ரியஸ்ஸ பீதிஸமுட்டா²னபணீதரூபபு²டகாயஸ்ஸ ஸியா உப்பத்தி, ந த்வேவ ததியஜ்ஜா²னே. ததியஜ்ஜா²னே ஹி ஸுக²ஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தா பீதி ஸப்³ப³ஸோ நிருத்³தா⁴தி. ததா² சதுத்த²ஜ்ஜா²னூபசாரே பஹீனஸ்ஸாபி ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியஸ்ஸ ஆஸன்னத்தா, அப்பனாப்பத்தாய உபெக்கா²ய அபா⁴வேன ஸம்மா அனதிக்கந்தத்தா ச ஸியா உப்பத்தி, ந த்வேவ சதுத்த²ஜ்ஜா²னே. தஸ்மா ஏவ ச ‘‘எத்து²ப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தீ’’தி தத்த² தத்த² அபரிஸேஸக்³க³ஹணங் கதந்தி.
Yadi panetāni tassa tassa jhānassupacārakkhaṇeyeva pahīyanti, atha kasmā ‘‘kattha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati, etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Kattha cuppannaṃ domanassindriyaṃ… sukhindriyaṃ… somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthajjhānaṃ upasampajja viharati, etthuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’’ti (saṃ. ni. 5.510) evaṃ jhānesveva nirodho vuttoti? Atisayanirodhattā. Atisayanirodho hi nesaṃ paṭhamajjhānādīsu, na nirodhoyeva; nirodhoyeva pana upacārakkhaṇe, nātisayanirodho. Tathā hi nānāvajjane paṭhamajjhānūpacāre niruddhassāpi dukkhindriyassa ḍaṃsamakasādisamphassena vā visamāsanupatāpena vā siyā uppatti, na tveva antoappanāyaṃ. Upacāre vā niruddhampetaṃ na suṭṭhu niruddhaṃ hoti; paṭipakkhena avihatattā. Antoappanāyaṃ pana pītipharaṇena sabbo kāyo sukhokkanto hoti. Sukhokkantakāyassa ca suṭṭhu niruddhaṃ hoti dukkhindriyaṃ; paṭipakkhena vihatattā. Nānāvajjane eva ca dutiyajjhānūpacāre pahīnassa domanassindriyassa yasmā etaṃ vitakkavicārappaccayepi kāyakilamathe cittupaghāte ca sati uppajjati, vitakkavicārābhāve neva uppajjati. Yattha pana uppajjati tattha vitakkavicārabhāve. Appahīnā eva ca dutiyajjhānūpacāre vitakkavicārāti tatthassa siyā uppatti; appahīnapaccayattā. Na tveva dutiyajjhāne; pahīnapaccayattā. Tathā tatiyajjhānūpacāre pahīnassāpi sukhindriyassa pītisamuṭṭhānapaṇītarūpaphuṭakāyassa siyā uppatti, na tveva tatiyajjhāne. Tatiyajjhāne hi sukhassa paccayabhūtā pīti sabbaso niruddhāti. Tathā catutthajjhānūpacāre pahīnassāpi somanassindriyassa āsannattā, appanāppattāya upekkhāya abhāvena sammā anatikkantattā ca siyā uppatti, na tveva catutthajjhāne. Tasmā eva ca ‘‘etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’’ti tattha tattha aparisesaggahaṇaṃ katanti.
எத்தா²ஹ – ‘‘அதே²வங் தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸூபசாரே பஹீனாபி ஏதா வேத³னா இத⁴ கஸ்மா ஸமாஹரீ’’தி? ஸுக²க்³க³ஹணத்த²ங். யா ஹி அயங் ‘‘அது³க்க²மஸுக²’’ந்தி எத்த² அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா வுத்தா, ஸா ஸுகு²மா அதிது³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யா ந ஸக்கா ஸுகே²ன க³ஹேதுங். தஸ்மா யதா² நாம து³ட்ட²ஸ்ஸ யதா² வா ததா² வா உபஸங்கமித்வா க³ஹேதுங் அஸக்குணெய்யஸ்ஸ கோ³ணஸ்ஸ க³ஹணத்த²ங் கோ³போ ஏகஸ்மிங் வஜே ஸப்³பே³ கா³வோ ஸமாஹரதி, அதே²கேகங் நீஹரந்தோ படிபாடியா ஆக³தங் ‘‘அயங் ஸோ, க³ண்ஹத² ந’’ந்தி தம்பி கா³ஹாபயதி; ஏவமேவ ப⁴க³வா ஸுக²க்³க³ஹணத்த²ங் ஸப்³பா³ ஏதா ஸமாஹரி. ஏவஞ்ஹி ஸமாஹடா ஏதா த³ஸ்ஸெத்வா ‘‘யங் நேவ ஸுக²ங் ந து³க்க²ங் ந ஸோமனஸ்ஸங் ந தோ³மனஸ்ஸங், அயங் அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா’’தி ஸக்கா ஹோதி ஏஸா கா³ஹயிதுங்.
Etthāha – ‘‘athevaṃ tassa tassa jhānassūpacāre pahīnāpi etā vedanā idha kasmā samāharī’’ti? Sukhaggahaṇatthaṃ. Yā hi ayaṃ ‘‘adukkhamasukha’’nti ettha adukkhamasukhā vedanā vuttā, sā sukhumā atidubbiññeyyā na sakkā sukhena gahetuṃ. Tasmā yathā nāma duṭṭhassa yathā vā tathā vā upasaṅkamitvā gahetuṃ asakkuṇeyyassa goṇassa gahaṇatthaṃ gopo ekasmiṃ vaje sabbe gāvo samāharati, athekekaṃ nīharanto paṭipāṭiyā āgataṃ ‘‘ayaṃ so, gaṇhatha na’’nti tampi gāhāpayati; evameva bhagavā sukhaggahaṇatthaṃ sabbā etā samāhari. Evañhi samāhaṭā etā dassetvā ‘‘yaṃ neva sukhaṃ na dukkhaṃ na somanassaṃ na domanassaṃ, ayaṃ adukkhamasukhā vedanā’’ti sakkā hoti esā gāhayituṃ.
அபிச அது³க்க²மஸுகா²ய சேதோவிமுத்தியா பச்சயத³ஸ்ஸனத்த²ஞ்சாபி ஏதா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. ஸுக²ப்பஹானாத³யோ ஹி தஸ்ஸா பச்சயா. யதா²ஹ – ‘‘சத்தாரோ கோ², ஆவுஸோ, பச்சயா அது³க்க²மஸுகா²ய சேதோவிமுத்தியா ஸமாபத்தியா. இதா⁴வுஸோ, பி⁴க்கு², ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. இமே கோ², ஆவுஸோ, சத்தாரோ பச்சயா அது³க்க²மஸுகா²ய சேதோவிமுத்தியா ஸமாபத்தியா’’தி (ம॰ நி॰ 1.458). யதா² வா அஞ்ஞத்த² பஹீனாபி ஸக்காயதி³ட்டி²ஆத³யோ ததியமக்³க³ஸ்ஸ வண்ணப⁴ணனத்த²ங் தத்த² பஹீனாதி வுத்தா; ஏவங் வண்ணப⁴ணனத்த²ம்பேதஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸேதா இத⁴ வுத்தாதிபி வேதி³தப்³பா³. பச்சயகா⁴தேன வா எத்த² ராக³தோ³ஸானங் அதிதூ³ரபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதும்பேதா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. ஏதாஸு ஹி ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸஸ்ஸ பச்சயோ, ஸோமனஸ்ஸங் ராக³ஸ்ஸ, து³க்க²ங் தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸ, தோ³மனஸ்ஸங் தோ³ஸஸ்ஸ. ஸுகா²தி³கா⁴தேன ச தே ஸப்பச்சயா ராக³தோ³ஸா ஹதாதி அதிதூ³ரே ஹொந்தீதி.
Apica adukkhamasukhāya cetovimuttiyā paccayadassanatthañcāpi etā vuttāti veditabbā. Sukhappahānādayo hi tassā paccayā. Yathāha – ‘‘cattāro kho, āvuso, paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā. Idhāvuso, bhikkhu, sukhassa ca pahānā…pe… catutthajjhānaṃ upasampajja viharati. Ime kho, āvuso, cattāro paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā’’ti (ma. ni. 1.458). Yathā vā aññattha pahīnāpi sakkāyadiṭṭhiādayo tatiyamaggassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ tattha pahīnāti vuttā; evaṃ vaṇṇabhaṇanatthampetassa jhānassetā idha vuttātipi veditabbā. Paccayaghātena vā ettha rāgadosānaṃ atidūrabhāvaṃ dassetumpetā vuttāti veditabbā. Etāsu hi sukhaṃ somanassassa paccayo, somanassaṃ rāgassa, dukkhaṃ domanassassa, domanassaṃ dosassa. Sukhādighātena ca te sappaccayā rāgadosā hatāti atidūre hontīti.
அது³க்க²மஸுக²ந்தி து³க்கா²பா⁴வேன அது³க்க²ங், ஸுகா²பா⁴வேன அஸுக²ங். ஏதேனெத்த² து³க்க²ஸுக²படிபக்க²பூ⁴தங் ததியவேத³னங் தீ³பேதி, ந து³க்க²ஸுகா²பா⁴வமத்தங். ததியவேத³னா நாம – அது³க்க²மஸுகா², உபெக்கா²திபி வுச்சதி. ஸா இட்டா²னிட்ட²விபரீதானுப⁴வனலக்க²ணா, மஜ்ஜ²த்தரஸா, அவிபூ⁴தபச்சுபட்டா²னா, ஸுக²னிரோத⁴பத³ட்டா²னாதி வேதி³தப்³பா³. உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ந்தி உபெக்கா²ய ஜனிதஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ங். இமஸ்மிஞ்ஹி ஜா²னே ஸுபரிஸுத்³தா⁴ ஸதி. யா ச தஸ்ஸா ஸதியா பாரிஸுத்³தி⁴, ஸா உபெக்கா²ய கதா ந அஞ்ஞேன; தஸ்மா ஏதங் உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ந்தி வுச்சதி. விப⁴ங்கே³பி வுத்தங் – ‘‘அயங் ஸதி இமாய உபெக்கா²ய விஸதா³ ஹோதி பரிஸுத்³தா⁴ பரியோதா³தா, தேன வுச்சதி – ‘உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴’’’ந்தி (விப⁴॰ 597). யாய ச உபெக்கா²ய எத்த² ஸதியா பாரிஸுத்³தி⁴ ஹோதி, ஸா அத்த²தோ தத்ரமஜ்ஜ²த்ததா வேதி³தப்³பா³. ந கேவலஞ்செத்த² தாய ஸதியேவ பரிஸுத்³தா⁴, அபிச கோ² ஸப்³பே³பி ஸம்பயுத்தத⁴ம்மா; ஸதிஸீஸேன பன தே³ஸனா வுத்தா.
Adukkhamasukhanti dukkhābhāvena adukkhaṃ, sukhābhāvena asukhaṃ. Etenettha dukkhasukhapaṭipakkhabhūtaṃ tatiyavedanaṃ dīpeti, na dukkhasukhābhāvamattaṃ. Tatiyavedanā nāma – adukkhamasukhā, upekkhātipi vuccati. Sā iṭṭhāniṭṭhaviparītānubhavanalakkhaṇā, majjhattarasā, avibhūtapaccupaṭṭhānā, sukhanirodhapadaṭṭhānāti veditabbā. Upekkhāsatipārisuddhinti upekkhāya janitasatipārisuddhiṃ. Imasmiñhi jhāne suparisuddhā sati. Yā ca tassā satiyā pārisuddhi, sā upekkhāya katā na aññena; tasmā etaṃ upekkhāsatipārisuddhinti vuccati. Vibhaṅgepi vuttaṃ – ‘‘ayaṃ sati imāya upekkhāya visadā hoti parisuddhā pariyodātā, tena vuccati – ‘upekkhāsatipārisuddhi’’’nti (vibha. 597). Yāya ca upekkhāya ettha satiyā pārisuddhi hoti, sā atthato tatramajjhattatā veditabbā. Na kevalañcettha tāya satiyeva parisuddhā, apica kho sabbepi sampayuttadhammā; satisīsena pana desanā vuttā.
தத்த² கிஞ்சாபி அயங் உபெக்கா² ஹெட்டா²பி தீஸு ஜா²னேஸு விஜ்ஜதி, யதா² பன தி³வா ஸூரியப்பபா⁴பி⁴ப⁴வா ஸொம்மபா⁴வேன ச அத்தனோ உபகாரகத்தேன வா ஸபா⁴கா³ய ரத்தியா அலாபா⁴ தி³வா விஜ்ஜமானாபி சந்த³லேகா² அபரிஸுத்³தா⁴ ஹோதி அபரியோதா³தா; ஏவமயம்பி தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா²சந்த³லேகா² விதக்கவிசாராதி³பச்சனீகத⁴ம்மதேஜாபி⁴ப⁴வா ஸபா⁴கா³ய ச உபெக்கா²வேத³னாரத்தியா அலாபா⁴ விஜ்ஜமானாபி பட²மாதி³ஜ்ஜா²னபே⁴தே³ஸு அபரிஸுத்³தா⁴ ஹோதி. தஸ்ஸா ச அபரிஸுத்³தா⁴ய தி³வா அபரிஸுத்³த⁴சந்த³லேகா²ய பபா⁴ விய ஸஹஜாதாபி ஸதிஆத³யோ அபரிஸுத்³தா⁴வ ஹொந்தி; தஸ்மா தேஸு ஏகம்பி ‘‘உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴’’ந்தி ந வுத்தங். இத⁴ பன விதக்காதி³பச்சனீகத⁴ம்மதேஜாபி⁴ப⁴வாபா⁴வா ஸபா⁴கா³ய ச உபெக்கா²வேத³னாரத்தியா படிலாபா⁴ அயங் தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா²சந்த³லேகா² அதிவிய பரிஸுத்³தா⁴, தஸ்ஸா பரிஸுத்³த⁴த்தா பரிஸுத்³த⁴சந்த³லேகா²ய பபா⁴ விய ஸஹஜாதாபி ஸதிஆத³யோ பரிஸுத்³தா⁴ ஹொந்தி பரியோதா³தா, தஸ்மா இத³மேவ உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ந்தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Tattha kiñcāpi ayaṃ upekkhā heṭṭhāpi tīsu jhānesu vijjati, yathā pana divā sūriyappabhābhibhavā sommabhāvena ca attano upakārakattena vā sabhāgāya rattiyā alābhā divā vijjamānāpi candalekhā aparisuddhā hoti apariyodātā; evamayampi tatramajjhattupekkhācandalekhā vitakkavicārādipaccanīkadhammatejābhibhavā sabhāgāya ca upekkhāvedanārattiyā alābhā vijjamānāpi paṭhamādijjhānabhedesu aparisuddhā hoti. Tassā ca aparisuddhāya divā aparisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo aparisuddhāva honti; tasmā tesu ekampi ‘‘upekkhāsatipārisuddhi’’nti na vuttaṃ. Idha pana vitakkādipaccanīkadhammatejābhibhavābhāvā sabhāgāya ca upekkhāvedanārattiyā paṭilābhā ayaṃ tatramajjhattupekkhācandalekhā ativiya parisuddhā, tassā parisuddhattā parisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo parisuddhā honti pariyodātā, tasmā idameva upekkhāsatipārisuddhinti vuttanti veditabbaṃ.
சதுத்த²ந்தி க³ணனானுபுப்³ப³தோ சதுத்த²ங். இத³ங் சதுத்த²ங் ஸமாபஜ்ஜதீதிபி சதுத்த²ங். ஜா²னந்தி எத்த² யதா² ததியங் உபெக்கா²தீ³ஹி பஞ்சங்கி³கங்; ஏவமித³ங் உபெக்கா²தீ³ஹி திவங்கி³கங். யதா²ஹ – ‘‘ஜா²னந்தி உபெக்கா², ஸதி சித்தஸ்ஸேகக்³க³தா’’தி. பரியாயோ ஏவ சேஸோ. ட²பெத்வா பன ஸதிங் உபெக்கே²கக்³க³தமேவ க³ஹெத்வா நிப்பரியாயேன து³வங்கி³கமேவேதங் ஹோதி. யதா²ஹ – ‘‘கதமங் தஸ்மிங் ஸமயே து³வங்கி³கங் ஜா²னங் ஹோதி? உபெக்கா², சித்தஸ்ஸேகக்³க³தா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 165). ஸேஸங் வுத்தனயமேவாதி.
Catutthanti gaṇanānupubbato catutthaṃ. Idaṃ catutthaṃ samāpajjatītipi catutthaṃ. Jhānanti ettha yathā tatiyaṃ upekkhādīhi pañcaṅgikaṃ; evamidaṃ upekkhādīhi tivaṅgikaṃ. Yathāha – ‘‘jhānanti upekkhā, sati cittassekaggatā’’ti. Pariyāyo eva ceso. Ṭhapetvā pana satiṃ upekkhekaggatameva gahetvā nippariyāyena duvaṅgikamevetaṃ hoti. Yathāha – ‘‘katamaṃ tasmiṃ samaye duvaṅgikaṃ jhānaṃ hoti? Upekkhā, cittassekaggatā’’ti (dha. sa. 165). Sesaṃ vuttanayamevāti.
சதுத்த²ஜ்ஜா²னகதா² நிட்டி²தா.
Catutthajjhānakathā niṭṭhitā.
