Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဓမ္မသင္ဂဏိ-အဋ္ဌကထာ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
စတုတ္ထဇ္ဈာနံ
Catutthajjhānaṃ
၁၆၅. စတုတ္ထဇ္ဈာနနိဒ္ဒေသေ သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာတိ ကာယိကသုခသ္သ စ ကာယိကဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ။ ပုဗ္ဗေဝာတိ တဉ္စ ခော ပုဗ္ဗေဝ န စတုတ္ထဇ္ဈာနက္ခဏေ။ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာတိ စေတသိကသုခသ္သ စ စေတသိကဒုက္ခသ္သ စာတိ ဣမေသမ္ပိ ဒ္ဝိန္နံ ပုဗ္ဗေဝ အတ္ထင္ဂမာ; ပဟာနာ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကဒာ ပန နေသံ ပဟာနံ ဟောတိ? စတုန္နံ ဈာနာနံ ဥပစာရက္ခဏေ။ သောမနသ္သဉ္ဟိ စတုတ္ထဇ္ဈာနသ္သ ဥပစာရက္ခဏေယေဝ ပဟီယတိ။ ဒုက္ခဒောမနသ္သသုခာနိ ပဌမဒုတိယတတိယဇ္ဈာနာနံ ဥပစာရက္ခဏေသု။ ဧဝမေတေသံ ပဟာနက္ကမေန အဝုတ္တာနံ ဣန္ဒ္ရိယဝိဘင္ဂေ ပန ဣန္ဒ္ရိယာနံ ဥဒ္ဒေသက္ကမေနေဝ ဣဓာပိ ဝုတ္တာနံ သုခဒုက္ခသောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ ပဟာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
165. Catutthajjhānaniddese sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānāti kāyikasukhassa ca kāyikadukkhassa ca pahānā. Pubbevāti tañca kho pubbeva na catutthajjhānakkhaṇe. Somanassadomanassānaṃ atthaṅgamāti cetasikasukhassa ca cetasikadukkhassa cāti imesampi dvinnaṃ pubbeva atthaṅgamā; pahānā icceva vuttaṃ hoti. Kadā pana nesaṃ pahānaṃ hoti? Catunnaṃ jhānānaṃ upacārakkhaṇe. Somanassañhi catutthajjhānassa upacārakkhaṇeyeva pahīyati. Dukkhadomanassasukhāni paṭhamadutiyatatiyajjhānānaṃ upacārakkhaṇesu. Evametesaṃ pahānakkamena avuttānaṃ indriyavibhaṅge pana indriyānaṃ uddesakkameneva idhāpi vuttānaṃ sukhadukkhasomanassadomanassānaṃ pahānaṃ veditabbaṃ.
ယဒိ ပနေတာနိ တသ္သ တသ္သ ဈာနသ္သ ဥပစာရက္ခဏေယေဝ ပဟီယန္တိ, အထ ကသ္မာ ‘‘ကတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတိ။ ကတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒောမနသ္သိန္ဒ္ရိယံ။ သုခိန္ဒ္ရိယံ။ သောမနသ္သိန္ဒ္ရိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သောမနသ္သိန္ဒ္ရိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ (သံ. နိ. ၅.၅၁၀) ဧဝံ ဈာနေသ္ဝေဝ နိရောဓော ဝုတ္တောတိ? အတိသယနိရောဓတ္တာ။ အတိသယနိရောဓော ဟိ တေသံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု, န နိရောဓောယေဝ။ နိရောဓောယေဝ ပန ဥပစာရက္ခဏေ, နာတိသယနိရောဓော။ တထာ ဟိ နာနာဝဇ္ဇနေ ပဌမဇ္ဈာနုပစာရေ နိရုဒ္ဓသ္သာပိ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယသ္သ ဍံသမကသာဒိသမ္ဖသ္သေန ဝာ, ဝိသမာသနုပတာပေန ဝာ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ, နတ္ဝေဝ အန္တောအပ္ပနာယံ။ ဥပစာရေ ဝာ နိရုဒ္ဓမ္ပေတံ န သုဋ္ဌု နိရုဒ္ဓံ ဟောတိ, ပဋိပက္ခေန အဝိဟတတ္တာ။ အန္တောအပ္ပနာယံ ပန ပီတိဖရဏေန သဗ္ဗော ကာယော သုခောက္ကန္တော ဟောတိ။ သုခောက္ကန္တကာယသ္သ စ သုဋ္ဌု နိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယံ, ပဋိပက္ခေန ဝိဟတတ္တာ။ နာနာဝဇ္ဇနေယေဝ စ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနသ္သ ဒောမနသ္သိန္ဒ္ရိယသ္သ ယသ္မာ ဧတံ ဝိတက္ကဝိစာရပစ္စယေပိ ကာယကိလမထေ စိတ္တုပဃာတေ စ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာဘာဝေ နေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ; ယတ္ထ ပန ဥပ္ပဇ္ဇတိ တတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရဘာဝေ; အပ္ပဟီနာ ဧဝ စ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ တတ္ထသ္သ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ, နတ္ဝေဝ ဒုတိယဇ္ဈာနေ, ပဟီနပစ္စယတ္တာ။ တထာ တတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနသ္သာပိ သုခိန္ဒ္ရိယသ္သ ပီတိသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋကာယသ္သ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ, နတ္ဝေဝ တတိယဇ္ဈာနေ။ တတိယဇ္ဈာနေ ဟိ သုခသ္သ ပစ္စယဘူတာ ပီတိ သဗ္ဗသော နိရုဒ္ဓာတိ။ တထာ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနသ္သာပိ သောမနသ္သိန္ဒ္ရိယသ္သ အာသန္နတ္တာ, အပ္ပနာပ္ပတ္တာယ ဥပေက္ခာယ အဘာဝေန သမ္မာ အနတိက္ကန္တတ္တာ စ, သိယာ ဥပ္ပတ္တိ, နတ္ဝေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ။ တသ္မာ ဧဝ စ ‘ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒ္ရိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီ’တိ တတ္ထ တတ္ထ အပရိသေသဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ။
Yadi panetāni tassa tassa jhānassa upacārakkhaṇeyeva pahīyanti, atha kasmā ‘‘kattha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Kattha cuppannaṃ domanassindriyaṃ… sukhindriyaṃ… somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Etthuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’’ti (saṃ. ni. 5.510) evaṃ jhānesveva nirodho vuttoti? Atisayanirodhattā. Atisayanirodho hi tesaṃ paṭhamajjhānādīsu, na nirodhoyeva. Nirodhoyeva pana upacārakkhaṇe, nātisayanirodho. Tathā hi nānāvajjane paṭhamajjhānupacāre niruddhassāpi dukkhindriyassa ḍaṃsamakasādisamphassena vā, visamāsanupatāpena vā siyā uppatti, natveva antoappanāyaṃ. Upacāre vā niruddhampetaṃ na suṭṭhu niruddhaṃ hoti, paṭipakkhena avihatattā. Antoappanāyaṃ pana pītipharaṇena sabbo kāyo sukhokkanto hoti. Sukhokkantakāyassa ca suṭṭhu niruddhaṃ hoti dukkhindriyaṃ, paṭipakkhena vihatattā. Nānāvajjaneyeva ca dutiyajjhānupacāre pahīnassa domanassindriyassa yasmā etaṃ vitakkavicārapaccayepi kāyakilamathe cittupaghāte ca sati uppajjati, vitakkavicārābhāve neva uppajjati; yattha pana uppajjati tattha vitakkavicārabhāve; appahīnā eva ca dutiyajjhānupacāre vitakkavicārāti tatthassa siyā uppatti, natveva dutiyajjhāne, pahīnapaccayattā. Tathā tatiyajjhānupacāre pahīnassāpi sukhindriyassa pītisamuṭṭhānapaṇītarūpaphuṭakāyassa siyā uppatti, natveva tatiyajjhāne. Tatiyajjhāne hi sukhassa paccayabhūtā pīti sabbaso niruddhāti. Tathā catutthajjhānupacāre pahīnassāpi somanassindriyassa āsannattā, appanāppattāya upekkhāya abhāvena sammā anatikkantattā ca, siyā uppatti, natveva catutthajjhāne. Tasmā eva ca ‘etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’ti tattha tattha aparisesaggahaṇaṃ katanti.
ဧတ္ထာဟ – ‘အထေဝံ တသ္သ တသ္သ ဈာနသ္သုပစာရေ ပဟီနာပိ ဧတာ ဝေဒနာ ဣဓ ကသ္မာ သမာဟဋာ’တိ? ‘သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ’။ ယာ ဟိ အယံ ‘အဒုက္ခမသုခ’န္တိ ဧတ္ထ အဒုက္ခမသုခာ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ, သာ သုခုမာ, ဒုဗ္ဗိညေယ္ယာ, န သက္ကာ သုခေန ဂဟေတုံ။ တသ္မာ ယထာ နာမ ဒုဋ္ဌသ္သ ယထာ တထာ ဝာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဂဟေတုံ အသက္ကုဏေယ္ယသ္သ ဂောဏသ္သ ဂဟဏတ္ထံ ဂောပော ဧကသ္မိံ ဝဇေ သဗ္ဗာ ဂာဝော သမာဟရတိ, အထေကေကံ နီဟရန္တော ပဋိပာဋိယာ အာဂတံ ‘အယံ သော, ဂဏ္ဟထ န’န္တိ တမ္ပိ ဂာဟာပယတိ; ဧဝမေဝ ဘဂဝာ သုခဂဟဏတ္ထံ သဗ္ဗာပိ ဧတာ သမာဟရီတိ။ ဧဝဉ္ဟိ သမာဟဋာ ဧတာ ဒသ္သေတ္ဝာ ယံ နေဝ သုခံ န ဒုက္ခံ, န သောမနသ္သံ န ဒောမနသ္သံ, အယံ အဒုက္ခမသုခာဝေဒနာတိ သက္ကာ ဟောတိ ဧသာ ဂာဟယိတုံ။
Etthāha – ‘athevaṃ tassa tassa jhānassupacāre pahīnāpi etā vedanā idha kasmā samāhaṭā’ti? ‘Sukhaggahaṇatthaṃ’. Yā hi ayaṃ ‘adukkhamasukha’nti ettha adukkhamasukhā vedanā vuttā, sā sukhumā, dubbiññeyyā, na sakkā sukhena gahetuṃ. Tasmā yathā nāma duṭṭhassa yathā tathā vā upasaṅkamitvā gahetuṃ asakkuṇeyyassa goṇassa gahaṇatthaṃ gopo ekasmiṃ vaje sabbā gāvo samāharati, athekekaṃ nīharanto paṭipāṭiyā āgataṃ ‘ayaṃ so, gaṇhatha na’nti tampi gāhāpayati; evameva bhagavā sukhagahaṇatthaṃ sabbāpi etā samāharīti. Evañhi samāhaṭā etā dassetvā yaṃ neva sukhaṃ na dukkhaṃ, na somanassaṃ na domanassaṃ, ayaṃ adukkhamasukhāvedanāti sakkā hoti esā gāhayituṃ.
အပိစ အဒုက္ခမသုခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပစ္စယဒသ္သနတ္ထဉ္စာပိ ဧတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သုခဒုက္ခပ္ပဟာနာဒယော ဟိ တသ္သာ ပစ္စယာ။ ယထာဟ – ‘‘စတ္တာရော ခော, အာဝုသော, ပစ္စယာ အဒုက္ခမသုခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ သမာပတ္တိယာ။ ဣဓာဝုသော ဘိက္ခု, သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဣမေ ခော, အာဝုသော, စတ္တာရော ပစ္စယာ အဒုက္ခမသုခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ သမာပတ္တိယာ’’တိ (မ. နိ. ၁.၄၅၈)။ ယထာ ဝာ အညတ္ထ ပဟီနာပိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိအာဒယော တတိယမဂ္ဂသ္သ ဝဏ္ဏဘဏနတ္ထံ တတ္ထ ပဟီနာတိ ဝုတ္တာ, ဧဝံ ဝဏ္ဏဘဏနတ္ထမ္ပေတသ္သ ဈာနသ္သေတာ ဣဓ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပစ္စယဃာတေန ဝာ ဧတ္ထ ရာဂဒောသာနံ အတိဒူရဘာဝံ ဒသ္သေတုမ္ပေတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတာသု ဟိ သုခံ သောမနသ္သသ္သ ပစ္စယော, သောမနသ္သံ ရာဂသ္သ; ဒုက္ခံ ဒောမနသ္သသ္သ, ဒောမနသ္သံ ဒောသသ္သ။ သုခာဒိဃာတေန စ သပ္ပစ္စယာ ရာဂဒောသာ ဟတာတိ အတိဒူရေ ဟောန္တီတိ။
Apica adukkhamasukhāya cetovimuttiyā paccayadassanatthañcāpi etā vuttāti veditabbā. Sukhadukkhappahānādayo hi tassā paccayā. Yathāha – ‘‘cattāro kho, āvuso, paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā. Idhāvuso bhikkhu, sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ime kho, āvuso, cattāro paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā’’ti (ma. ni. 1.458). Yathā vā aññattha pahīnāpi sakkāyadiṭṭhiādayo tatiyamaggassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ tattha pahīnāti vuttā, evaṃ vaṇṇabhaṇanatthampetassa jhānassetā idha vuttāti veditabbā. Paccayaghātena vā ettha rāgadosānaṃ atidūrabhāvaṃ dassetumpetā vuttāti veditabbā. Etāsu hi sukhaṃ somanassassa paccayo, somanassaṃ rāgassa; dukkhaṃ domanassassa, domanassaṃ dosassa. Sukhādighātena ca sappaccayā rāgadosā hatāti atidūre hontīti.
အဒုက္ခမသုခန္တိ ဒုက္ခာဘာဝေန အဒုက္ခံ, သုခာဘာဝေန အသုခံ။ ဧတေနေတ္ထ ဒုက္ခသုခပ္ပဋိပက္ခဘူတံ တတိယဝေဒနံ ဒီပေတိ, န ဒုက္ခသုခာဘာဝမတ္တံ။ တတိယဝေဒနာ နာမ အဒုက္ခမသုခာ။ ဥပေက္ခာတိပိ ဝုစ္စတိ။ သာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာနုဘဝနလက္ခဏာ, မဇ္ဈတ္တရသာ, အဝိဘူတပစ္စုပဋ္ဌာနာ, သုခနိရောဓပဒဋ္ဌာနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
Adukkhamasukhanti dukkhābhāvena adukkhaṃ, sukhābhāvena asukhaṃ. Etenettha dukkhasukhappaṭipakkhabhūtaṃ tatiyavedanaṃ dīpeti, na dukkhasukhābhāvamattaṃ. Tatiyavedanā nāma adukkhamasukhā. Upekkhātipi vuccati. Sā iṭṭhāniṭṭhaviparītānubhavanalakkhaṇā, majjhattarasā, avibhūtapaccupaṭṭhānā, sukhanirodhapadaṭṭhānāti veditabbā.
ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိန္တိ ဥပေက္ခာယ ဇနိတသတိပာရိသုဒ္ဓိံ။ ဣမသ္မိဉ္ဟိ ဈာနေ သုပရိသုဒ္ဓာ သတိ။ ယာ စ တသ္သာ သတိယာ ပာရိသုဒ္ဓိ သာ ဥပေက္ခာယ ကတာ, န အညေန။ တသ္မာ ဧတံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိဘင္ဂေပိ ဝုတ္တံ – ‘‘အယံ သတိ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ ဝိသဒာ ဟောတိ ပရိသုဒ္ဓာ ပရိယောဒာတာ, တေန ဝုစ္စတိ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓီ’’တိ (ဝိဘ. ၅၉၇)။ ယာယ စ ဥပေက္ခာယ ဧတ္ထ သတိ ပာရိသုဒ္ဓိ ဟောတိ သာ အတ္ထတော တတ္ရမဇ္ဈတ္တတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ န ကေဝလဉ္စေတ္ထ တာယ သတိယေဝ ပရိသုဒ္ဓာ အပိစ ခော သဗ္ဗေပိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ။ သတိသီသေန ပန ဒေသနာ ဝုတ္တာ။
Upekkhāsatipārisuddhinti upekkhāya janitasatipārisuddhiṃ. Imasmiñhi jhāne suparisuddhā sati. Yā ca tassā satiyā pārisuddhi sā upekkhāya katā, na aññena. Tasmā etaṃ upekkhāsatipārisuddhīti vuccati. Vibhaṅgepi vuttaṃ – ‘‘ayaṃ sati imāya upekkhāya visadā hoti parisuddhā pariyodātā, tena vuccati upekkhāsatipārisuddhī’’ti (vibha. 597). Yāya ca upekkhāya ettha sati pārisuddhi hoti sā atthato tatramajjhattatāti veditabbā. Na kevalañcettha tāya satiyeva parisuddhā apica kho sabbepi sampayuttadhammā. Satisīsena pana desanā vuttā.
တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အယံ ဥပေက္ခာ ဟေဋ္ဌာပိ တီသု ဈာနေသု ဝိဇ္ဇတိ – ယထာ ပန ဒိဝာ သူရိယပ္ပဘာဘိဘဝာ သောမ္မဘာဝေန စ အတ္တနော ဥပကာရကတ္တေန ဝာ သဘာဂာယ ရတ္တိယာ အလာဘာ ဒိဝာ ဝိဇ္ဇမာနာပိ စန္ဒလေခာ အပရိသုဒ္ဓာ ဟောတိ အပရိယောဒာတာ – ဧဝမယမ္ပိ တတ္ရမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာစန္ဒလေခာ ဝိတက္ကာဒိပစ္စနီကဓမ္မတေဇာဘိဘဝာ သဘာဂာယ စ ဥပေက္ခာဝေဒနာရတ္တိယာ အပ္ပဋိလာဘာ ဝိဇ္ဇမာနာပိ ပဌမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေသု အပရိသုဒ္ဓာ ဟောတိ။ တသ္သာ စ အပရိသုဒ္ဓာယ ဒိဝာ အပရိသုဒ္ဓစန္ဒလေခာယ ပဘာ ဝိယ သဟဇာတာပိ သတိအာဒယော အပရိသုဒ္ဓာဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသု ဧကမ္ပိ ‘ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓီ’တိ န ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ဝိတက္ကာဒိပစ္စနီကဓမ္မတေဇာဘိဘဝာဘာဝာ သဘာဂာယ စ ဥပေက္ခာ ဝေဒနာရတ္တိယာ ပဋိလာဘာ အယံ တတ္ရမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာစန္ဒလေခာ အတိဝိယ ပရိသုဒ္ဓာ။ တသ္သာ ပရိသုဒ္ဓတ္တာ ပရိသုဒ္ဓစန္ဒလေခာယ ပဘာ ဝိယ သဟဇာတာပိ သတိအာဒယော ပရိသုဒ္ဓာ ဟောန္တိ ပရိယောဒာတာ။ တသ္မာ ဣဒမေဝ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓီတိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Tattha kiñcāpi ayaṃ upekkhā heṭṭhāpi tīsu jhānesu vijjati – yathā pana divā sūriyappabhābhibhavā sommabhāvena ca attano upakārakattena vā sabhāgāya rattiyā alābhā divā vijjamānāpi candalekhā aparisuddhā hoti apariyodātā – evamayampi tatramajjhattupekkhācandalekhā vitakkādipaccanīkadhammatejābhibhavā sabhāgāya ca upekkhāvedanārattiyā appaṭilābhā vijjamānāpi paṭhamādijjhānabhedesu aparisuddhā hoti. Tassā ca aparisuddhāya divā aparisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo aparisuddhāva honti. Tasmā tesu ekampi ‘upekkhāsatipārisuddhī’ti na vuttaṃ. Idha pana vitakkādipaccanīkadhammatejābhibhavābhāvā sabhāgāya ca upekkhā vedanārattiyā paṭilābhā ayaṃ tatramajjhattupekkhācandalekhā ativiya parisuddhā. Tassā parisuddhattā parisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo parisuddhā honti pariyodātā. Tasmā idameva upekkhāsatipārisuddhīti vuttanti veditabbaṃ.
စတုတ္ထန္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ စတုတ္ထံ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ သမာပဇ္ဇတီတိပိ စတုတ္ထံ။ ဖသ္သော ဟောတီတိအာဒီသု ဖသ္သပဉ္စကေ တာဝ ဝေဒနာတိ ဥပေက္ခာဝေဒနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဈာနပဉ္စကဣန္ဒ္ရိယအဋ္ဌကေသု ပန ဥပေက္ခာ ဟောတိ ဥပေက္ခိန္ဒ္ရိယံ ဟောတီတိ (ဓ. သ. ၁၆၅) ဝုတ္တမေဝ။ သေသာနိ တတိယေ ပရိဟီနပဒာနိ ဣဓာပိ ပရိဟီနာနေဝ။ ကောဋ္ဌာသဝာရေပိ ဒုဝင္ဂိကံ ဈာနန္တိ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသံ သဗ္ဗံ တတိယသဒိသမေဝာတိ။
Catutthanti gaṇanānupubbatā catutthaṃ. Idaṃ catutthaṃ samāpajjatītipi catutthaṃ. Phasso hotītiādīsu phassapañcake tāva vedanāti upekkhāvedanā veditabbā. Jhānapañcakaindriyaaṭṭhakesu pana upekkhā hoti upekkhindriyaṃ hotīti (dha. sa. 165) vuttameva. Sesāni tatiye parihīnapadāni idhāpi parihīnāneva. Koṭṭhāsavārepi duvaṅgikaṃ jhānanti upekkhācittekaggatāvaseneva veditabbaṃ. Sesaṃ sabbaṃ tatiyasadisamevāti.
စတုက္ကနယော နိဋ္ဌိတော။
Catukkanayo niṭṭhito.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဓမ္မသင္ဂဏီပာဠိ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ရူပာဝစရကုသလံ • Rūpāvacarakusalaṃ
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဓမ္မသင္ဂဏီ-မူလဋီကာ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / စတုတ္ထဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ • Catutthajjhānakathāvaṇṇanā