| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණි-අට්‌ඨකථා • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
චතුත්‌ථජ්‌ඣානං
Catutthajjhānaṃ
165. චතුත්‌ථජ්‌ඣානනිද්‌දෙසෙ සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානාති කායිකසුඛස්‌ස ච කායිකදුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා. පුබ්‌බෙවාති තඤ්‌ච ඛො පුබ්‌බෙව න චතුත්‌ථජ්‌ඣානක්‌ඛණෙ. සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමාති චෙතසිකසුඛස්‌ස ච චෙතසිකදුක්‌ඛස්‌ස චාති ඉමෙසම්‌පි ද්‌වින්‌නං පුබ්‌බෙව අත්‌ථඞ්‌ගමා; පහානා ඉච්‌චෙව වුත්‌තං හොති. කදා පන නෙසං පහානං හොති? චතුන්‌නං ඣානානං උපචාරක්‌ඛණෙ. සොමනස්‌සඤ්‌හි චතුත්‌ථජ්‌ඣානස්‌ස උපචාරක්‌ඛණෙයෙව පහීයති. දුක්‌ඛදොමනස්‌සසුඛානි පඨමදුතියතතියජ්‌ඣානානං උපචාරක්‌ඛණෙසු. එවමෙතෙසං පහානක්‌කමෙන අවුත්‌තානං ඉන්‌ද්‍රියවිභඞ්‌ගෙ පන ඉන්‌ද්‍රියානං උද්‌දෙසක්‌කමෙනෙව ඉධාපි වුත්‌තානං සුඛදුක්‌ඛසොමනස්‌සදොමනස්‌සානං පහානං වෙදිතබ්‌බං.
165. Catutthajjhānaniddese sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānāti kāyikasukhassa ca kāyikadukkhassa ca pahānā. Pubbevāti tañca kho pubbeva na catutthajjhānakkhaṇe. Somanassadomanassānaṃ atthaṅgamāti cetasikasukhassa ca cetasikadukkhassa cāti imesampi dvinnaṃ pubbeva atthaṅgamā; pahānā icceva vuttaṃ hoti. Kadā pana nesaṃ pahānaṃ hoti? Catunnaṃ jhānānaṃ upacārakkhaṇe. Somanassañhi catutthajjhānassa upacārakkhaṇeyeva pahīyati. Dukkhadomanassasukhāni paṭhamadutiyatatiyajjhānānaṃ upacārakkhaṇesu. Evametesaṃ pahānakkamena avuttānaṃ indriyavibhaṅge pana indriyānaṃ uddesakkameneva idhāpi vuttānaṃ sukhadukkhasomanassadomanassānaṃ pahānaṃ veditabbaṃ.
යදි පනෙතානි තස්‌ස තස්‌ස ඣානස්‌ස උපචාරක්‌ඛණෙයෙව පහීයන්‌ති, අථ කස්‌මා ‘‘කත්‌ථ චුප්‌පන්‌නං දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියං අපරිසෙසං නිරුජ්‌ඣති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌ථුප්‌පන්‌නං දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියං අපරිසෙසං නිරුජ්‌ඣති. කත්‌ථ චුප්‌පන්‌නං දොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං… සුඛින්‌ද්‍රියං… සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං අපරිසෙසං නිරුජ්‌ඣති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. එත්‌ථුප්‌පන්‌නං සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං අපරිසෙසං නිරුජ්‌ඣතී’’ති (සං. නි. 5.510) එවං ඣානෙස්‌වෙව නිරොධො වුත්‌තොති? අතිසයනිරොධත්‌තා. අතිසයනිරොධො හි තෙසං පඨමජ්‌ඣානාදීසු, න නිරොධොයෙව. නිරොධොයෙව පන උපචාරක්‌ඛණෙ, නාතිසයනිරොධො. තථා හි නානාවජ්‌ජනෙ පඨමජ්‌ඣානුපචාරෙ නිරුද්‌ධස්‌සාපි දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියස්‌ස ඩංසමකසාදිසම්‌ඵස්‌සෙන වා, විසමාසනුපතාපෙන වා සියා උප්‌පත්‌ති, නත්‌වෙව අන්‌තොඅප්‌පනායං. උපචාරෙ වා නිරුද්‌ධම්‌පෙතං න සුට්‌ඨු නිරුද්‌ධං හොති, පටිපක්‌ඛෙන අවිහතත්‌තා. අන්‌තොඅප්‌පනායං පන පීතිඵරණෙන සබ්‌බො කායො සුඛොක්‌කන්‌තො හොති. සුඛොක්‌කන්‌තකායස්‌ස ච සුට්‌ඨු නිරුද්‌ධං හොති දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියං, පටිපක්‌ඛෙන විහතත්‌තා. නානාවජ්‌ජනෙයෙව ච දුතියජ්‌ඣානුපචාරෙ පහීනස්‌ස දොමනස්‌සින්‌ද්‍රියස්‌ස යස්‌මා එතං විතක්‌කවිචාරපච්‌චයෙපි කායකිලමථෙ චිත්‌තුපඝාතෙ ච සති උප්‌පජ්‌ජති, විතක්‌කවිචාරාභාවෙ නෙව උප්‌පජ්‌ජති; යත්‌ථ පන උප්‌පජ්‌ජති තත්‌ථ විතක්‌කවිචාරභාවෙ; අප්‌පහීනා එව ච දුතියජ්‌ඣානුපචාරෙ විතක්‌කවිචාරාති තත්‌ථස්‌ස සියා උප්‌පත්‌ති, නත්‌වෙව දුතියජ්‌ඣානෙ, පහීනපච්‌චයත්‌තා. තථා තතියජ්‌ඣානුපචාරෙ පහීනස්‌සාපි සුඛින්‌ද්‍රියස්‌ස පීතිසමුට්‌ඨානපණීතරූපඵුටකායස්‌ස සියා උප්‌පත්‌ති, නත්‌වෙව තතියජ්‌ඣානෙ. තතියජ්‌ඣානෙ හි සුඛස්‌ස පච්‌චයභූතා පීති සබ්‌බසො නිරුද්‌ධාති. තථා චතුත්‌ථජ්‌ඣානුපචාරෙ පහීනස්‌සාපි සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියස්‌ස ආසන්‌නත්‌තා, අප්‌පනාප්‌පත්‌තාය උපෙක්‌ඛාය අභාවෙන සම්‌මා අනතික්‌කන්‌තත්‌තා ච, සියා උප්‌පත්‌ති, නත්‌වෙව චතුත්‌ථජ්‌ඣානෙ. තස්‌මා එව ච ‘එත්‌ථුප්‌පන්‌නං දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියං අපරිසෙසං නිරුජ්‌ඣතී’ති තත්‌ථ තත්‌ථ අපරිසෙසග්‌ගහණං කතන්‌ති.
Yadi panetāni tassa tassa jhānassa upacārakkhaṇeyeva pahīyanti, atha kasmā ‘‘kattha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Kattha cuppannaṃ domanassindriyaṃ… sukhindriyaṃ… somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Etthuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’’ti (saṃ. ni. 5.510) evaṃ jhānesveva nirodho vuttoti? Atisayanirodhattā. Atisayanirodho hi tesaṃ paṭhamajjhānādīsu, na nirodhoyeva. Nirodhoyeva pana upacārakkhaṇe, nātisayanirodho. Tathā hi nānāvajjane paṭhamajjhānupacāre niruddhassāpi dukkhindriyassa ḍaṃsamakasādisamphassena vā, visamāsanupatāpena vā siyā uppatti, natveva antoappanāyaṃ. Upacāre vā niruddhampetaṃ na suṭṭhu niruddhaṃ hoti, paṭipakkhena avihatattā. Antoappanāyaṃ pana pītipharaṇena sabbo kāyo sukhokkanto hoti. Sukhokkantakāyassa ca suṭṭhu niruddhaṃ hoti dukkhindriyaṃ, paṭipakkhena vihatattā. Nānāvajjaneyeva ca dutiyajjhānupacāre pahīnassa domanassindriyassa yasmā etaṃ vitakkavicārapaccayepi kāyakilamathe cittupaghāte ca sati uppajjati, vitakkavicārābhāve neva uppajjati; yattha pana uppajjati tattha vitakkavicārabhāve; appahīnā eva ca dutiyajjhānupacāre vitakkavicārāti tatthassa siyā uppatti, natveva dutiyajjhāne, pahīnapaccayattā. Tathā tatiyajjhānupacāre pahīnassāpi sukhindriyassa pītisamuṭṭhānapaṇītarūpaphuṭakāyassa siyā uppatti, natveva tatiyajjhāne. Tatiyajjhāne hi sukhassa paccayabhūtā pīti sabbaso niruddhāti. Tathā catutthajjhānupacāre pahīnassāpi somanassindriyassa āsannattā, appanāppattāya upekkhāya abhāvena sammā anatikkantattā ca, siyā uppatti, natveva catutthajjhāne. Tasmā eva ca ‘etthuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhatī’ti tattha tattha aparisesaggahaṇaṃ katanti.
එත්‌ථාහ – ‘අථෙවං තස්‌ස තස්‌ස ඣානස්‌සුපචාරෙ පහීනාපි එතා වෙදනා ඉධ කස්‌මා සමාහටා’ති? ‘සුඛග්‌ගහණත්‌ථං’. යා හි අයං ‘අදුක්‌ඛමසුඛ’න්‌ති එත්‌ථ අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා වුත්‌තා, සා සුඛුමා, දුබ්‌බිඤ්‌ඤෙය්‍යා, න සක්‌කා සුඛෙන ගහෙතුං. තස්‌මා යථා නාම දුට්‌ඨස්‌ස යථා තථා වා උපසඞ්‌කමිත්‌වා ගහෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යස්‌ස ගොණස්‌ස ගහණත්‌ථං ගොපො එකස්‌මිං වජෙ සබ්‌බා ගාවො සමාහරති, අථෙකෙකං නීහරන්‌තො පටිපාටියා ආගතං ‘අයං සො, ගණ්‌හථ න’න්‌ති තම්‌පි ගාහාපයති; එවමෙව භගවා සුඛගහණත්‌ථං සබ්‌බාපි එතා සමාහරීති. එවඤ්‌හි සමාහටා එතා දස්‌සෙත්‌වා යං නෙව සුඛං න දුක්‌ඛං, න සොමනස්‌සං න දොමනස්‌සං, අයං අදුක්‌ඛමසුඛාවෙදනාති සක්‌කා හොති එසා ගාහයිතුං.
Etthāha – ‘athevaṃ tassa tassa jhānassupacāre pahīnāpi etā vedanā idha kasmā samāhaṭā’ti? ‘Sukhaggahaṇatthaṃ’. Yā hi ayaṃ ‘adukkhamasukha’nti ettha adukkhamasukhā vedanā vuttā, sā sukhumā, dubbiññeyyā, na sakkā sukhena gahetuṃ. Tasmā yathā nāma duṭṭhassa yathā tathā vā upasaṅkamitvā gahetuṃ asakkuṇeyyassa goṇassa gahaṇatthaṃ gopo ekasmiṃ vaje sabbā gāvo samāharati, athekekaṃ nīharanto paṭipāṭiyā āgataṃ ‘ayaṃ so, gaṇhatha na’nti tampi gāhāpayati; evameva bhagavā sukhagahaṇatthaṃ sabbāpi etā samāharīti. Evañhi samāhaṭā etā dassetvā yaṃ neva sukhaṃ na dukkhaṃ, na somanassaṃ na domanassaṃ, ayaṃ adukkhamasukhāvedanāti sakkā hoti esā gāhayituṃ.
අපිච අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා පච්‌චයදස්‌සනත්‌ථඤ්‌චාපි එතා වුත්‌තාති වෙදිතබ්‌බා. සුඛදුක්‌ඛප්‌පහානාදයො හි තස්‌සා පච්‌චයා. යථාහ – ‘‘චත්‌තාරො ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා. ඉධාවුසො භික්‌ඛු, සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො පච්‌චයා අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා’’ති (ම. නි. 1.458). යථා වා අඤ්‌ඤත්‌ථ පහීනාපි සක්‌කායදිට්‌ඨිආදයො තතියමග්‌ගස්‌ස වණ්‌ණභණනත්‌ථං තත්‌ථ පහීනාති වුත්‌තා, එවං වණ්‌ණභණනත්‌ථම්‌පෙතස්‌ස ඣානස්‌සෙතා ඉධ වුත්‌තාති වෙදිතබ්‌බා. පච්‌චයඝාතෙන වා එත්‌ථ රාගදොසානං අතිදූරභාවං දස්‌සෙතුම්‌පෙතා වුත්‌තාති වෙදිතබ්‌බා. එතාසු හි සුඛං සොමනස්‌සස්‌ස පච්‌චයො, සොමනස්‌සං රාගස්‌ස; දුක්‌ඛං දොමනස්‌සස්‌ස, දොමනස්‌සං දොසස්‌ස. සුඛාදිඝාතෙන ච සප්‌පච්‌චයා රාගදොසා හතාති අතිදූරෙ හොන්‌තීති.
Apica adukkhamasukhāya cetovimuttiyā paccayadassanatthañcāpi etā vuttāti veditabbā. Sukhadukkhappahānādayo hi tassā paccayā. Yathāha – ‘‘cattāro kho, āvuso, paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā. Idhāvuso bhikkhu, sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ime kho, āvuso, cattāro paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā’’ti (ma. ni. 1.458). Yathā vā aññattha pahīnāpi sakkāyadiṭṭhiādayo tatiyamaggassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ tattha pahīnāti vuttā, evaṃ vaṇṇabhaṇanatthampetassa jhānassetā idha vuttāti veditabbā. Paccayaghātena vā ettha rāgadosānaṃ atidūrabhāvaṃ dassetumpetā vuttāti veditabbā. Etāsu hi sukhaṃ somanassassa paccayo, somanassaṃ rāgassa; dukkhaṃ domanassassa, domanassaṃ dosassa. Sukhādighātena ca sappaccayā rāgadosā hatāti atidūre hontīti.
අදුක්‌ඛමසුඛන්‌ති දුක්‌ඛාභාවෙන අදුක්‌ඛං, සුඛාභාවෙන අසුඛං. එතෙනෙත්‌ථ දුක්‌ඛසුඛප්‌පටිපක්‌ඛභූතං තතියවෙදනං දීපෙති, න දුක්‌ඛසුඛාභාවමත්‌තං. තතියවෙදනා නාම අදුක්‌ඛමසුඛා. උපෙක්‌ඛාතිපි වුච්‌චති. සා ඉට්‌ඨානිට්‌ඨවිපරීතානුභවනලක්‌ඛණා, මජ්‌ඣත්‌තරසා, අවිභූතපච්‌චුපට්‌ඨානා, සුඛනිරොධපදට්‌ඨානාති වෙදිතබ්‌බා.
Adukkhamasukhanti dukkhābhāvena adukkhaṃ, sukhābhāvena asukhaṃ. Etenettha dukkhasukhappaṭipakkhabhūtaṃ tatiyavedanaṃ dīpeti, na dukkhasukhābhāvamattaṃ. Tatiyavedanā nāma adukkhamasukhā. Upekkhātipi vuccati. Sā iṭṭhāniṭṭhaviparītānubhavanalakkhaṇā, majjhattarasā, avibhūtapaccupaṭṭhānā, sukhanirodhapadaṭṭhānāti veditabbā.
උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධින්‌ති උපෙක්‌ඛාය ජනිතසතිපාරිසුද්‌ධිං. ඉමස්‌මිඤ්‌හි ඣානෙ සුපරිසුද්‌ධා සති. යා ච තස්‌සා සතියා පාරිසුද්‌ධි සා උපෙක්‌ඛාය කතා, න අඤ්‌ඤෙන. තස්‌මා එතං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධීති වුච්‌චති. විභඞ්‌ගෙපි වුත්‌තං – ‘‘අයං සති ඉමාය උපෙක්‌ඛාය විසදා හොති පරිසුද්‌ධා පරියොදාතා, තෙන වුච්‌චති උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධී’’ති (විභ. 597). යාය ච උපෙක්‌ඛාය එත්‌ථ සති පාරිසුද්‌ධි හොති සා අත්‌ථතො තත්‍රමජ්‌ඣත්‌තතාති වෙදිතබ්‌බා. න කෙවලඤ්‌චෙත්‌ථ තාය සතියෙව පරිසුද්‌ධා අපිච ඛො සබ්‌බෙපි සම්‌පයුත්‌තධම්‌මා. සතිසීසෙන පන දෙසනා වුත්‌තා.
Upekkhāsatipārisuddhinti upekkhāya janitasatipārisuddhiṃ. Imasmiñhi jhāne suparisuddhā sati. Yā ca tassā satiyā pārisuddhi sā upekkhāya katā, na aññena. Tasmā etaṃ upekkhāsatipārisuddhīti vuccati. Vibhaṅgepi vuttaṃ – ‘‘ayaṃ sati imāya upekkhāya visadā hoti parisuddhā pariyodātā, tena vuccati upekkhāsatipārisuddhī’’ti (vibha. 597). Yāya ca upekkhāya ettha sati pārisuddhi hoti sā atthato tatramajjhattatāti veditabbā. Na kevalañcettha tāya satiyeva parisuddhā apica kho sabbepi sampayuttadhammā. Satisīsena pana desanā vuttā.
තත්‌ථ කිඤ්‌චාපි අයං උපෙක්‌ඛා හෙට්‌ඨාපි තීසු ඣානෙසු විජ්‌ජති – යථා පන දිවා සූරියප්‌පභාභිභවා සොම්‌මභාවෙන ච අත්‌තනො උපකාරකත්‌තෙන වා සභාගාය රත්‌තියා අලාභා දිවා විජ්‌ජමානාපි චන්‌දලෙඛා අපරිසුද්‌ධා හොති අපරියොදාතා – එවමයම්‌පි තත්‍රමජ්‌ඣත්‌තුපෙක්‌ඛාචන්‌දලෙඛා විතක්‌කාදිපච්‌චනීකධම්‌මතෙජාභිභවා සභාගාය ච උපෙක්‌ඛාවෙදනාරත්‌තියා අප්‌පටිලාභා විජ්‌ජමානාපි පඨමාදිජ්‌ඣානභෙදෙසු අපරිසුද්‌ධා හොති. තස්‌සා ච අපරිසුද්‌ධාය දිවා අපරිසුද්‌ධචන්‌දලෙඛාය පභා විය සහජාතාපි සතිආදයො අපරිසුද්‌ධාව හොන්‌ති. තස්‌මා තෙසු එකම්‌පි ‘උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධී’ති න වුත්‌තං. ඉධ පන විතක්‌කාදිපච්‌චනීකධම්‌මතෙජාභිභවාභාවා සභාගාය ච උපෙක්‌ඛා වෙදනාරත්‌තියා පටිලාභා අයං තත්‍රමජ්‌ඣත්‌තුපෙක්‌ඛාචන්‌දලෙඛා අතිවිය පරිසුද්‌ධා. තස්‌සා පරිසුද්‌ධත්‌තා පරිසුද්‌ධචන්‌දලෙඛාය පභා විය සහජාතාපි සතිආදයො පරිසුද්‌ධා හොන්‌ති පරියොදාතා. තස්‌මා ඉදමෙව උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධීති වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං.
Tattha kiñcāpi ayaṃ upekkhā heṭṭhāpi tīsu jhānesu vijjati – yathā pana divā sūriyappabhābhibhavā sommabhāvena ca attano upakārakattena vā sabhāgāya rattiyā alābhā divā vijjamānāpi candalekhā aparisuddhā hoti apariyodātā – evamayampi tatramajjhattupekkhācandalekhā vitakkādipaccanīkadhammatejābhibhavā sabhāgāya ca upekkhāvedanārattiyā appaṭilābhā vijjamānāpi paṭhamādijjhānabhedesu aparisuddhā hoti. Tassā ca aparisuddhāya divā aparisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo aparisuddhāva honti. Tasmā tesu ekampi ‘upekkhāsatipārisuddhī’ti na vuttaṃ. Idha pana vitakkādipaccanīkadhammatejābhibhavābhāvā sabhāgāya ca upekkhā vedanārattiyā paṭilābhā ayaṃ tatramajjhattupekkhācandalekhā ativiya parisuddhā. Tassā parisuddhattā parisuddhacandalekhāya pabhā viya sahajātāpi satiādayo parisuddhā honti pariyodātā. Tasmā idameva upekkhāsatipārisuddhīti vuttanti veditabbaṃ.
චතුත්‌ථන්‌ති ගණනානුපුබ්‌බතා චතුත්‌ථං. ඉදං චතුත්‌ථං සමාපජ්‌ජතීතිපි චතුත්‌ථං. ඵස්‌සො හොතීතිආදීසු ඵස්‌සපඤ්‌චකෙ තාව වෙදනාති උපෙක්‌ඛාවෙදනා වෙදිතබ්‌බා. ඣානපඤ්‌චකඉන්‌ද්‍රියඅට්‌ඨකෙසු පන උපෙක්‌ඛා හොති උපෙක්‌ඛින්‌ද්‍රියං හොතීති (ධ. ස. 165) වුත්‌තමෙව. සෙසානි තතියෙ පරිහීනපදානි ඉධාපි පරිහීනානෙව. කොට්‌ඨාසවාරෙපි දුවඞ්‌ගිකං ඣානන්‌ති උපෙක්‌ඛාචිත්‌තෙකග්‌ගතාවසෙනෙව වෙදිතබ්‌බං. සෙසං සබ්‌බං තතියසදිසමෙවාති.
Catutthanti gaṇanānupubbatā catutthaṃ. Idaṃ catutthaṃ samāpajjatītipi catutthaṃ. Phasso hotītiādīsu phassapañcake tāva vedanāti upekkhāvedanā veditabbā. Jhānapañcakaindriyaaṭṭhakesu pana upekkhā hoti upekkhindriyaṃ hotīti (dha. sa. 165) vuttameva. Sesāni tatiye parihīnapadāni idhāpi parihīnāneva. Koṭṭhāsavārepi duvaṅgikaṃ jhānanti upekkhācittekaggatāvaseneva veditabbaṃ. Sesaṃ sabbaṃ tatiyasadisamevāti.
චතුක්‌කනයො නිට්‌ඨිතො.
Catukkanayo niṭṭhito.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණීපාළි • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / රූපාවචරකුසලං • Rūpāvacarakusalaṃ
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / චතුත්‌ථජ්‌ඣානකථාවණ්‌ණනා • Catutthajjhānakathāvaṇṇanā
