| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೪. ಚತುತ್ಥನಯೋ ಸಙ್ಗಹಿತೇನಸಙ್ಗಹಿತಪದವಣ್ಣನಾ
4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
೧೯೧. ತಿಣ್ಣಂ ಸಙ್ಗಹಾನನ್ತಿ ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಸಙ್ಗಹಾನಂ। ಸಙ್ಗಹಣಪುಬ್ಬಂ ಅಸಙ್ಗಹಣಂ, ಅಸಙ್ಗಹಣಪುಬ್ಬಂ ಸಙ್ಗಹಣಞ್ಚ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ಸಙ್ಗಹಣಾಸಙ್ಗಹಣಾನಂ ಪವತ್ತಿವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಙ್ಗಹಣಾ…ಪೇ॰… ಉದ್ದಿಟ್ಠಾ’’ತಿ। ಸಙ್ಗಹಾಭಾವಕತೋ ಅಸಙ್ಗಹೋ ಸಙ್ಗಹಹೇತುಕೋ ಸಙ್ಗಹಸ್ಸ ಪವತ್ತಿವಿಸೇಸೋಯೇವ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಙ್ಗಹಣಪ್ಪವತ್ತಿವಿಸೇಸವಿರಹೇ’’ತಿ। ಕೇನಚಿ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಾದಿನಾ ತೀಹಿಪಿ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತೇನ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ಧಮ್ಮವಿಸೇಸೇನ ಪುನ ತಥೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ ಸೋ ಏವ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಾದಿಕೋ ಧಮ್ಮವಿಸೇಸೋ ಸಙ್ಗಹಿತೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ಸಙ್ಗಾಹಕತ್ತಾಭಾವಸಬ್ಭಾವಾ ಸಙ್ಗಾಹಕಭಾವೇನ ನ ಉದ್ಧಟಾ, ನ ಅಸಙ್ಗಾಹಕತ್ತಾ ಏವ। ಯಥಾ ಹಿ ತೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ನ ಸಙ್ಗಾಹಕಾ, ಏವಂ ದ್ವೀಹಿ, ಏಕೇನಪಿ ಸಙ್ಗಹೇನ ನ ಸಙ್ಗಾಹಕಾ ಇಧ ನ ಉದ್ಧಟಾ। ತೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ತೇಹಿ ತೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಧಮ್ಮಾ। ಯಸ್ಸಾತಿ ಯಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸಙ್ಗಾಹಕಸ್ಸ।
191. Tiṇṇaṃsaṅgahānanti khandhāyatanadhātusaṅgahānaṃ. Saṅgahaṇapubbaṃ asaṅgahaṇaṃ, asaṅgahaṇapubbaṃ saṅgahaṇañca vuccamānaṃ saṅgahaṇāsaṅgahaṇānaṃ pavattivisesena vuttaṃ hotīti āha ‘‘saṅgahaṇā…pe… uddiṭṭhā’’ti. Saṅgahābhāvakato asaṅgaho saṅgahahetuko saṅgahassa pavattivisesoyeva nāma hotīti āha ‘‘saṅgahaṇappavattivisesavirahe’’ti. Kenaci samudayasaccādinā tīhipi saṅgahehi saṅgahitena saṅkhārakkhandhapariyāpannena dhammavisesena puna tatheva saṅgahito so eva samudayasaccādiko dhammaviseso saṅgahitena saṅgahito. Saṅgāhakattābhāvasabbhāvā saṅgāhakabhāvena na uddhaṭā, na asaṅgāhakattā eva. Yathā hi tīhi saṅgahehi na saṅgāhakā, evaṃ dvīhi, ekenapi saṅgahena na saṅgāhakā idha na uddhaṭā. Tehi saṅgahitāti tehi tīhi saṅgahehi saṅgahitā dhammā. Yassāti yassa attano saṅgāhakassa.
ಸಕಲವಾಚಕೇನಾತಿ ಅನವಸೇಸಂ ಖನ್ಧಾದಿಅತ್ಥಂ ವದನ್ತೇನ। ತೇನ ಖನ್ಧಾದಿಪದೇನಾತಿ ‘‘ತೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ತೇನ ಖನ್ಧಾದಿಪದೇನಾತಿ ಏವಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಪನ ಅಯೋಜೇತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಅತ್ತನೋ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನ ತೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಏವಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ನ ಹಿ ಯೇನ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಾದಿನಾ ಯಂ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಧಮ್ಮಜಾತಂ ಖನ್ಧಾದಿಸಙ್ಗಹೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ, ತೇನೇವ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಾದಿನಾ ತಸ್ಸ ತದವಸಿಟ್ಠಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮಸ್ಸ, ನ ಚ ತಸ್ಸೇವ ಕೇವಲಸ್ಸ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಾದಿಕಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ ಪುಚ್ಛಿತೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋತಿ ಯೋಜನಾ, ಅಥ ಖೋ ತೇನ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇನ ಫಸ್ಸಾದಿನಾ। ಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಗಹಿತತಾವಿಸಿಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನೋ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ ಸಕಲಕ್ಖಣಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನ ತೇನ ಖನ್ಧಾದಿಪದೇನ ಯಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ತಾದಿಸಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವೇದನಾ ಸದ್ದೋ ಚ ಖನ್ಧೋ ಆಯತನಞ್ಚಾತಿ ವೇದನಾ ವಿಸುಂ ಖನ್ಧೋ, ಸದ್ದೋ ಚ ವಿಸುಂ ಆಯತನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಞ್ಞೇನ ಖನ್ಧನ್ತರಾದಿನಾ। ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಬ್ಯಾಕತದುಕ್ಖಸಚ್ಚಾದಿ ವಿಯ ಅಮಿಸ್ಸಿತಂ। ನ ಹಿ…ಪೇ॰… ಏತ್ಥಾತಿ ಸಙ್ಗಹಿತತಾವಿಸಿಟ್ಠೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಹಿತೋ, ತಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹಿತತಾವಿಸಿಟ್ಠೋಯೇವ ಯೋ ಸಙ್ಗಹೋ, ಸೋ ನ ಏತ್ಥ ವಾರೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಚ। ಸಙ್ಗಹೋವಾತಿ ಕೇವಲೋ ಸಙ್ಗಹೋ , ನ ಕತ್ತಾಪೇಕ್ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಸಙ್ಗಾಹಕೇನಾತಿ ಇದಂ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ಅತ್ಥೇನ ನಿವತ್ತಿತಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ। ನ ಹೀತಿಆದಿ ತಂಸಮತ್ಥನಂ।
Sakalavācakenāti anavasesaṃ khandhādiatthaṃ vadantena. Tena khandhādipadenāti ‘‘teneva saṅgahaṃ gaccheyyā’’ti ettha tena khandhādipadenāti evaṃ yojetabbaṃ. Evaṃ pana ayojetvā ‘‘yaṃ attano saṅgāhakaṃ saṅgaṇhitvā puna teneva saṅgahaṃ gaccheyya, taṃ aññaṃ saṅgahitaṃ nāma natthī’’ti evaṃ na sakkā vattuṃ. Kasmāti ce? Na hi yena samudayasaccādinā yaṃ saṅkhārakkhandhapariyāpannaṃ dhammajātaṃ khandhādisaṅgahehi saṅgahitaṃ, teneva samudayasaccādinā tassa tadavasiṭṭhassa saṅkhārakkhandhadhammassa, na ca tasseva kevalassa samudayasaccādikassa saṅgaho pucchito vissajjitoti yojanā, atha kho tena saṅkhārakkhandhadhammena phassādinā. Saṅgahitassāti saṅgahitatāvisiṭṭhassāti attho. Tasmā attano saṅgāhakaṃ sakalakkhaṇādiṃ saṅgaṇhitvā puna tena khandhādipadena yaṃ saṅgahaṃ gaccheyya, taṃ tādisaṃ natthīti attho veditabbo. Vedanā saddo ca khandho āyatanañcāti vedanā visuṃ khandho, saddo ca visuṃ āyatananti attho. Aññena khandhantarādinā. Asammissanti abyākatadukkhasaccādi viya amissitaṃ. Na hi…pe… etthāti saṅgahitatāvisiṭṭhena dhammena yo dhammo saṅgahito, tassa saṅgahitatāvisiṭṭhoyeva yo saṅgaho, so na ettha vāre pucchito vissajjito ca. Saṅgahovāti kevalo saṅgaho , na kattāpekkhoti attho. Na saṅgāhakenāti idaṃ yathāvuttena atthena nivattitassa dassanaṃ. Na hītiādi taṃsamatthanaṃ.
ಚತುತ್ಥನಯಸಙ್ಗಹಿತೇನಸಙ್ಗಹಿತಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catutthanayasaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಾತುಕಥಾಪಾಳಿ • Dhātukathāpāḷi / ೪. ಸಙ್ಗಹಿತೇನಸಙ್ಗಹಿತಪದನಿದ್ದೇಸೋ • 4. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೪. ಚತುತ್ಥನಯೋ ಸಙ್ಗಹಿತೇನಸಙ್ಗಹಿತಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೪. ಚತುತ್ಥನಯೋ ಸಙ್ಗಹಿತೇನಸಙ್ಗಹಿತಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
