| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා
4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
191. ඉදානි සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදං භාජෙතුං සමුදයසච්‌චෙනාතිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ යං ඛන්‌ධාදීහි සඞ්‌ගහිතෙන ඛන්‌ධාදිවසෙන සඞ්‌ගහිතං, පුන තස්‌සෙව ඛන්‌ධාදීහි සඞ්‌ගහං පුච්‌ඡිත්‌වා විස්‌සජ්‌ජනං කතං. තං ඛන්‌ධායතනධාතූසු එකම්‌පි සකලකොට්‌ඨාසං ගහෙත්‌වා ඨිතපදෙසු න යුජ්‌ජති. සකලෙන හි ඛන්‌ධාදිපදෙන අඤ්‌ඤං ඛන්‌ධාදිවසෙන සඞ්‌ගහිතං නාම නත්‌ථි, යං අත්‌තනො සඞ්‌ගාහකං සඞ්‌ගණ්‌හිත්‌වා පුන තෙනෙව සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡෙය්‍ය. තස්‌මා තථාරූපානි පදානි ඉමස්‌මිං වාරෙ න ගහිතානි. යානි පන පදානි සඞ්‌ඛාරෙකදෙසං වා අඤ්‌ඤෙන අසම්‌මිස්‌සං දීපෙන්‌ති – වෙදනෙකදෙසං වා සුඛුමරූපං වා සද්‌දෙකදෙසං වා, තානි ඉධ ගහිතානි. තෙසං ඉදමුද්‌දානං –
191. Idāni saṅgahitenasaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ samudayasaccenātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ khandhādīhi saṅgahitena khandhādivasena saṅgahitaṃ, puna tasseva khandhādīhi saṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ khandhāyatanadhātūsu ekampi sakalakoṭṭhāsaṃ gahetvā ṭhitapadesu na yujjati. Sakalena hi khandhādipadena aññaṃ khandhādivasena saṅgahitaṃ nāma natthi, yaṃ attano saṅgāhakaṃ saṅgaṇhitvā puna teneva saṅgahaṃ gaccheyya. Tasmā tathārūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni saṅkhārekadesaṃ vā aññena asammissaṃ dīpenti – vedanekadesaṃ vā sukhumarūpaṃ vā saddekadesaṃ vā, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ද්‌වෙ සච්‌චා පන්‌නරසින්‌ද්‍රියා, එකාදස පටිච්‌චපදා;
‘‘Dve saccā pannarasindriyā, ekādasa paṭiccapadā;
උද්‌ධං පුන එකාදස, ගොච්‌ඡකපදමෙත්‌ථ තිංසවිධ’’න්‌ති.
Uddhaṃ puna ekādasa, gocchakapadamettha tiṃsavidha’’nti.
පඤ්‌හා පනෙත්‌ථ ද්‌වෙයෙව හොන්‌ති. තත්‌ථ යං පුච්‌ඡාය උද්‌ධටං පදං, තදෙව යෙහි ධම්‌මෙහි ඛන්‌ධාදිවසෙන සඞ්‌ගහිතං, තෙ ධම්‌මෙ සන්‌ධාය සබ්‌බත්‌ථ එකෙන ඛන්‌ධෙනාතිආදි වුත්‌තං. තත්‍රායං නයො – සමුදයසච්‌චෙන හි තණ්‌හාවජ්‌ජා සෙසා සඞ්‌ඛාරා ඛන්‌ධාදිසඞ්‌ගහෙන සඞ්‌ගහිතා. පුන තෙහි තණ්‌හාව සඞ්‌ගහිතා. සා තණ්‌හා පුන සඞ්‌ඛාරෙහෙව ඛන්‌ධාදිසඞ්‌ගහෙන සඞ්‌ගහිතාති. එසෙව නයො සබ්‌බත්‌ථ. අරූපධම්‌මපුච්‌ඡාසු පනෙත්‌ථ සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො වා වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො වා එකො ඛන්‌ධො නාම. රූපධම්‌මපුච්‌ඡාසු රූපක්‌ඛන්‌ධො. පරිදෙවපුච්‌ඡාය සද්‌දායතනං එකං ආයතනං නාම. සද්‌දධාතු එකා ධාතු නාම, සෙසට්‌ඨානෙසු ධම්‌මායතනධම්‌මධාතුවසෙනෙව අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බොති.
Pañhā panettha dveyeva honti. Tattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi dhammehi khandhādivasena saṅgahitaṃ, te dhamme sandhāya sabbattha ekena khandhenātiādi vuttaṃ. Tatrāyaṃ nayo – samudayasaccena hi taṇhāvajjā sesā saṅkhārā khandhādisaṅgahena saṅgahitā. Puna tehi taṇhāva saṅgahitā. Sā taṇhā puna saṅkhāreheva khandhādisaṅgahena saṅgahitāti. Eseva nayo sabbattha. Arūpadhammapucchāsu panettha saṅkhārakkhandho vā vedanākkhandho vā eko khandho nāma. Rūpadhammapucchāsu rūpakkhandho. Paridevapucchāya saddāyatanaṃ ekaṃ āyatanaṃ nāma. Saddadhātu ekā dhātu nāma, sesaṭṭhānesu dhammāyatanadhammadhātuvaseneva attho veditabboti.
සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා.
Saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධාතුකථාපාළි • Dhātukathāpāḷi / 4. සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදනිද්‌දෙසො • 4. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
