| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා
4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
191. තිණ්‌ණං සඞ්‌ගහානන්‌ති ඛන්‌ධායතනධාතුසඞ්‌ගහානං. සඞ්‌ගහණපුබ්‌බං අසඞ්‌ගහණං, අසඞ්‌ගහණපුබ්‌බං සඞ්‌ගහණඤ්‌ච වුච්‌චමානං සඞ්‌ගහණාසඞ්‌ගහණානං පවත්‌තිවිසෙසෙන වුත්‌තං හොතීති ආහ ‘‘සඞ්‌ගහණා…පෙ.… උද්‌දිට්‌ඨා’’ති. සඞ්‌ගහාභාවකතො අසඞ්‌ගහො සඞ්‌ගහහෙතුකො සඞ්‌ගහස්‌ස පවත්‌තිවිසෙසොයෙව නාම හොතීති ආහ ‘‘සඞ්‌ගහණප්‌පවත්‌තිවිසෙසවිරහෙ’’ති. කෙනචි සමුදයසච්‌චාදිනා තීහිපි සඞ්‌ගහෙහි සඞ්‌ගහිතෙන සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධපරියාපන්‌නෙන ධම්‌මවිසෙසෙන පුන තථෙව සඞ්‌ගහිතො සො එව සමුදයසච්‌චාදිකො ධම්‌මවිසෙසො සඞ්‌ගහිතෙන සඞ්‌ගහිතො. සඞ්‌ගාහකත්‌තාභාවසබ්‌භාවා සඞ්‌ගාහකභාවෙන න උද්‌ධටා, න අසඞ්‌ගාහකත්‌තා එව. යථා හි තීහි සඞ්‌ගහෙහි න සඞ්‌ගාහකා, එවං ද්‌වීහි, එකෙනපි සඞ්‌ගහෙන න සඞ්‌ගාහකා ඉධ න උද්‌ධටා. තෙහි සඞ්‌ගහිතාති තෙහි තීහි සඞ්‌ගහෙහි සඞ්‌ගහිතා ධම්‌මා. යස්‌සාති යස්‌ස අත්‌තනො සඞ්‌ගාහකස්‌ස.
191. Tiṇṇaṃsaṅgahānanti khandhāyatanadhātusaṅgahānaṃ. Saṅgahaṇapubbaṃ asaṅgahaṇaṃ, asaṅgahaṇapubbaṃ saṅgahaṇañca vuccamānaṃ saṅgahaṇāsaṅgahaṇānaṃ pavattivisesena vuttaṃ hotīti āha ‘‘saṅgahaṇā…pe… uddiṭṭhā’’ti. Saṅgahābhāvakato asaṅgaho saṅgahahetuko saṅgahassa pavattivisesoyeva nāma hotīti āha ‘‘saṅgahaṇappavattivisesavirahe’’ti. Kenaci samudayasaccādinā tīhipi saṅgahehi saṅgahitena saṅkhārakkhandhapariyāpannena dhammavisesena puna tatheva saṅgahito so eva samudayasaccādiko dhammaviseso saṅgahitena saṅgahito. Saṅgāhakattābhāvasabbhāvā saṅgāhakabhāvena na uddhaṭā, na asaṅgāhakattā eva. Yathā hi tīhi saṅgahehi na saṅgāhakā, evaṃ dvīhi, ekenapi saṅgahena na saṅgāhakā idha na uddhaṭā. Tehi saṅgahitāti tehi tīhi saṅgahehi saṅgahitā dhammā. Yassāti yassa attano saṅgāhakassa.
සකලවාචකෙනාති අනවසෙසං ඛන්‌ධාදිඅත්‌ථං වදන්‌තෙන. තෙන ඛන්‌ධාදිපදෙනාති ‘‘තෙනෙව සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡෙය්‍යා’’ති එත්‌ථ තෙන ඛන්‌ධාදිපදෙනාති එවං යොජෙතබ්‌බං. එවං පන අයොජෙත්‌වා ‘‘යං අත්‌තනො සඞ්‌ගාහකං සඞ්‌ගණ්‌හිත්‌වා පුන තෙනෙව සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡෙය්‍ය, තං අඤ්‌ඤං සඞ්‌ගහිතං නාම නත්‌ථී’’ති එවං න සක්‌කා වත්‌තුං. කස්‌මාති චෙ? න හි යෙන සමුදයසච්‌චාදිනා යං සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධපරියාපන්‌නං ධම්‌මජාතං ඛන්‌ධාදිසඞ්‌ගහෙහි සඞ්‌ගහිතං, තෙනෙව සමුදයසච්‌චාදිනා තස්‌ස තදවසිට්‌ඨස්‌ස සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධධම්‌මස්‌ස, න ච තස්‌සෙව කෙවලස්‌ස සමුදයසච්‌චාදිකස්‌ස සඞ්‌ගහො පුච්‌ඡිතො විස්‌සජ්‌ජිතොති යොජනා, අථ ඛො තෙන සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධධම්‌මෙන ඵස්‌සාදිනා. සඞ්‌ගහිතස්‌සාති සඞ්‌ගහිතතාවිසිට්‌ඨස්‌සාති අත්‌ථො. තස්‌මා අත්‌තනො සඞ්‌ගාහකං සකලක්‌ඛණාදිං සඞ්‌ගණ්‌හිත්‌වා පුන තෙන ඛන්‌ධාදිපදෙන යං සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡෙය්‍ය, තං තාදිසං නත්‌ථීති අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. වෙදනා සද්‌දො ච ඛන්‌ධො ආයතනඤ්‌චාති වෙදනා විසුං ඛන්‌ධො, සද්‌දො ච විසුං ආයතනන්‌ති අත්‌ථො. අඤ්‌ඤෙන ඛන්‌ධන්‌තරාදිනා. අසම්‌මිස්‌සන්‌ති අබ්‍යාකතදුක්‌ඛසච්‌චාදි විය අමිස්‌සිතං. න හි…පෙ.… එත්‌ථාති සඞ්‌ගහිතතාවිසිට්‌ඨෙන ධම්‌මෙන යො ධම්‌මො සඞ්‌ගහිතො, තස්‌ස සඞ්‌ගහිතතාවිසිට්‌ඨොයෙව යො සඞ්‌ගහො, සො න එත්‌ථ වාරෙ පුච්‌ඡිතො විස්‌සජ්‌ජිතො ච. සඞ්‌ගහොවාති කෙවලො සඞ්‌ගහො , න කත්‌තාපෙක්‌ඛොති අත්‌ථො. න සඞ්‌ගාහකෙනාති ඉදං යථාවුත්‌තෙන අත්‌ථෙන නිවත්‌තිතස්‌ස දස්‌සනං. න හීතිආදි තංසමත්‌ථනං.
Sakalavācakenāti anavasesaṃ khandhādiatthaṃ vadantena. Tena khandhādipadenāti ‘‘teneva saṅgahaṃ gaccheyyā’’ti ettha tena khandhādipadenāti evaṃ yojetabbaṃ. Evaṃ pana ayojetvā ‘‘yaṃ attano saṅgāhakaṃ saṅgaṇhitvā puna teneva saṅgahaṃ gaccheyya, taṃ aññaṃ saṅgahitaṃ nāma natthī’’ti evaṃ na sakkā vattuṃ. Kasmāti ce? Na hi yena samudayasaccādinā yaṃ saṅkhārakkhandhapariyāpannaṃ dhammajātaṃ khandhādisaṅgahehi saṅgahitaṃ, teneva samudayasaccādinā tassa tadavasiṭṭhassa saṅkhārakkhandhadhammassa, na ca tasseva kevalassa samudayasaccādikassa saṅgaho pucchito vissajjitoti yojanā, atha kho tena saṅkhārakkhandhadhammena phassādinā. Saṅgahitassāti saṅgahitatāvisiṭṭhassāti attho. Tasmā attano saṅgāhakaṃ sakalakkhaṇādiṃ saṅgaṇhitvā puna tena khandhādipadena yaṃ saṅgahaṃ gaccheyya, taṃ tādisaṃ natthīti attho veditabbo. Vedanā saddo ca khandho āyatanañcāti vedanā visuṃ khandho, saddo ca visuṃ āyatananti attho. Aññena khandhantarādinā. Asammissanti abyākatadukkhasaccādi viya amissitaṃ. Na hi…pe… etthāti saṅgahitatāvisiṭṭhena dhammena yo dhammo saṅgahito, tassa saṅgahitatāvisiṭṭhoyeva yo saṅgaho, so na ettha vāre pucchito vissajjito ca. Saṅgahovāti kevalo saṅgaho , na kattāpekkhoti attho. Na saṅgāhakenāti idaṃ yathāvuttena atthena nivattitassa dassanaṃ. Na hītiādi taṃsamatthanaṃ.
චතුත්‌ථනයසඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Catutthanayasaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධාතුකථාපාළි • Dhātukathāpāḷi / 4. සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදනිද්‌දෙසො • 4. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 4. චතුත්‌ථනයො සඞ්‌ගහිතෙනසඞ්‌ගහිතපදවණ්‌ණනා • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
